Pag-aaral ng Barangay: Bangka at Lipunan (PDF)

FILDAL REVIEWER Identification, matching type at essay lang type ng exam **BARANGAY: BANGKA AT LIPUNAN** Laganap ang paggamit ng simbolismo ng bangka sa [sistemang pulitikal] ng maraming katutubong lipunang magdaragat sa Timog-Silangang Asya at, gayundin, sa mga isla sa Pasipiko **(Manguin)**. k...

FILDAL REVIEWER Identification, matching type at essay lang type ng exam **BARANGAY: BANGKA AT LIPUNAN** Laganap ang paggamit ng simbolismo ng bangka sa [sistemang pulitikal] ng maraming katutubong lipunang magdaragat sa Timog-Silangang Asya at, gayundin, sa mga isla sa Pasipiko **(Manguin)**. kahulugang espasyal (spatial meaning) lugar na inuukopa ng komunidad at/o estado (Salazar) kaayusang panlipunan (Van Wouden) **BANGKA BILANG SIMBOLO** *Timog-Silangang Asya* - kapangyarihan - kaayusan sa Lipunan at sa pulitika - ***barangay*** - hindi lamang isang kasangkapan sa paglalakbay - kasaysayan ng mga komunidad **BANGKANG BARANGAY** **Juan de Plasencia (1589)** - kauna-unahang pagkakataon [tumukoy sa bangkang barangay]. barangay ay [grupo ng mga tao na pinamumunuan ng datu]. "\...naging batayan ng [kaayusan at relasyon sa lipunan at pulitika]" - katawagan sa [kalipunang bumubuo ng isang komunidad na pawang magkakamag-anak at **pinamumunuan ng isang dato**]. bilang **[sinaunang uri ng pamahalaan]** ng katutubong Lipunan. **[sinaunang sistemang sosyo-politikal].** - isa sa mga **pinakalaganap at kilalang uri ng bangka sa Pilipinas** bago dumating ang mga Kastila **Limang pangunahing bahagi** - **Isneg** - dalawang tabla sa magkabilang gilid - Isang **tabla** sa ilalim - **proa (prow/stem)** - tig-isa sa - **popa (poop/stem)** Ginagamit ng iba't ibang grupo sa Pilipinas tulad ng [**Ilokano, Tagalog, Bisaya, Maranao, at Taosug**.] **IBA'T IBANG BERSYON NG BANGKANG BARANGGAY** - **Luzon:** **Karaniwang bangka** na **walang katig.** - **Visayas:** [Malaki, magaan, mabilis, at ginagamit sa **pangayaw**] **(pakikipagdigma).** - **Mindanao:** Ginagamit bilang **tirahan at pangkalakal** ng mga [Maranao at Taosug]. **Ayon sa Boxer Codex (1591)** ang BANGKANG BARANGAY ay **malaki at malapad na bangka** **limampung katao** ang [maaaring sumakay] at **isang daan** [sa mas malaki] **Ayon kay Antonio de Morga (1609)** Ang barangay ay bangka na **gawa mula sa isang malaking torso**. **Ayon kay Padre Francisco Alcina (1668)** ang bangkang barangay ng ***Ybabao*** ay ang [pangalawa sa mga malalaking bangka ng mga Pilipino matapos ang] ***balasian***. **ETIMOLOHIYA NG KATAGANG BARANGGAY** **Barangay bilang Bangka** tumutukoy sa bangka na **ginagamit** ng mga ninuno natin sa **paglalayag** **Barangay bilang Sosyo-politikal na Yunit** Ginagamit para ***tukuyin ang pinakapayak na pamahalaang lokal sa Pilipinas***. **KAHALILING KATAGA (COGNATE) SALITANG UGAT NG BARANGAY** **Barag (Pampango)** - tumutukoy sa buwaya. **Barang** **(Malay at Indones)** -- bagay-bagay, paninda, imported. **Sa pilipinas** -- mangkukulam/ pangungulam. **Balangaw (Bisaya)** --bahaghari **V(b)arangao (Tagalog)** - Bathalang Mandirigma **Barangaran** - matandang salitang Javanese ay malapit ring kahaliling kataga ng barangay **Baga-ngar(l)an (Bikol at Bisaya)** - "katulad o kasing-pangalan" - pagiging magkamag-anak. **Ugnayan ng buwaya sa bangka** disenyo na may patulis na dulo at proa nakahawig ng ulo ng buwaya. **Iloko -\"binobuaya\"** - pagkakaroon ng anyong ulo ng buaya sa proa (prow) o unahan ng bangka **Buwaya** -- simbolo ng lakas at kapangyarihan, kalikasan at espirituwalidad. **Kahalagahan ng Barangay sa Kalakalan** **Barangay bilang Pangunahing Bangka** mahalagang bahagi ng mga expedisyon, kalakalan, at pangangalap ng mga bagong lupa. **Kasaysayan ng Pakikipagkalakalan** **Barangay at Ritwal** **Kahalagahan sa Komunidad** **Pag-aanito** - [pagpapala] sa komunidad at pahingi ng [proteksiyon]. **Mga Ritwal na Kinasasangkutan ng Barangay** - **Ritwal laban sa Pagkakasakit** - **Ritwal ng Pag-aanito** - **Kibang** **BARANGAY** **Kastila** **Bruhera o Mambabarang** - *[Witches]* **Demonisasyon ng mga katutubong paniniwala** - Degradasyon ng *[estado ng kababaihan]* **Pagkaputol ng ugnayan ng Barang at Bangkang Barangay** - Tagumpay ng [bagong relihiyon] - [Paglaho ng katutubong paniniwala at ritwal] - [Negatibong konotasyon] ng barang **Barangaran** **(Bikol at Bisaya)**: '*[ka-pangalan']* o 'kamag-anak **(Indonesia at Malay):** 'kasangkapan/kagamitan/paninda' **Bangkang Pang-pamilya At Pangalakal** Nagsisilbing tahanan ng kanilang pamilya" (**Casiño** v.3, 712-713). **Lipunang Baranganiko** **Juan de Plasencia** Pagtatag ng sinaunang lipunang barangay bunga ng paglalayag sakay ng bangkang barangay sa paghahanap ng bagong lupang mapaninirahanan. Pagkatatag ng lipunang baranganiko pag-alaala sa pangongolonya ng mga bagong lupain repleksyon. **Papel ng Bangkang Barangay sa mga *Epikong Bayan*** - pagtatatag at pagpapalawak ng relasyong pang-kamag-anakan - Darangen - Biag-ni-Lam-ang **Balangaw (Bisaya), V(B)arangao (Tagalog)** *bahaghari* sa mga Tagalog, ito rin ang bathalang mandirigma **Barangay:** *Pandigmang Bangka* pangunahing bangkang pangayaw (Quirino at Garcia, 408-409) **Ritwal ng Digma** - pag-aanit - pagdaga - baklag **Bilang Barang** - dinamikong kabuhayan **Bilang V(B)ar(l)angao** *romantikong buhay ng mga mandirigma* pakikipagsapalaran ng mga bayani **Bilang Bar(g)angaran** batayang halagahing panlipunan (social values) tradisyong pulitikal **Bangkang Barangay** - [sumasaklaw sa halos lahat ng aspeto at dimensyon ng kabuhayan ng katutubong lipunan.] - ***panrelihiyon, pang-ekonomiko, panlipunan, pulitika, o/at kabuuang ispektrum ng kultura*** - balidasyon sa mga paniniwala at lehitimasyon sa mga tatag na institusyong panlipunan - **Paglalayag/pagdaragat/pagpapalaot** ay isang larangan na **sumisimbolo ng kaayusan at relasyon sa lipunan**. **KATUNGKULAN AT POSISYON NA INUUKUPA SA BAWAT PARTE NG BANGKA** **Datu at kanyang pamilya** - *malapit sa gitna*, sa duluhan ng bangka at ang lugar ay bahagyang naka-angat at nasisilungan ng Carang. **Mandirigma -** binubuo ng *maharlika* at may prebilihiyong hindi magbayad ng buwis. *mas mababa sa kinalalagyan.* **Timawa -** anak ng datu na tinatawag na sandig sin datu. nasa *unang hanay ng darambas* **Burulan -** mas *mataas kaysa sa gumagaod*. **Gumagaod -** *[Ordinaryong taong]* malaya at obligadong magbayad ng buwis. **MAHALAGANG TUNGKULIN SA MAGKABILANG DULO NG BANGKA** - **Taga-timon(steersmen) -** *bahaging likuran(aft)* - **Tanod(boatswain) -** *bahaging unahan* - **ALIPIN(saguiguilid) o Oripun -** mas mababa na posisyon o *taga sagwan sa labas ng bangka*. nakaupo sa *ikalawang hanay ng darambas, sa gilid ng bangka* **TATLONG HATI ANG LIPUNANG BARANGANIKO NOONG SINAUNANG LIPUNANG PILIPINO** (***[Scott 219, Gabriel)]*** **Datu -** namumunong uri **Maharlika/timawa -** malalayang uri 4 **Namamahay at sa Guiguilid -** alipin **Aliping namamahay** ay hindi ganap na alipin sa karaniwang pagkakaunawa dito. **aliping namamahay ay "commoners"** o ordinaryong mamamayan. **PAGLALAYAG AT KAWAY** **Isinasagawa ng mga lipunang magdaragat** - pamimirata - pamimihag - pananalakay **kolektibong kasanayan sa paglalayag** - paggawa ng bangka, - pakikidigma - dasal at ritwal ng baylan **Banua/Banwa** -- pantukoy sa sentrong pamayanan sa Kabikolan at Kabisayaan. **ANG EDUKASYON BILANG TAGPUAN NG KATUWIRANG LUNGSOD AT KATUWIRANG LALAWIGAN** ANG LUNGSOD AT LALAWIGAN BÍLANG MAGKAIBANG KATWIRAN (Katwiran bílang Balangkas ng Pag-unawa) **KATWIRAN** - Karaniwang ginagamit bílang paliwanag ngisang bagay. - Katwiran sa mga araling pang-akademiko - Katwiran ng **PAGKAHULOG** ng anumang bagay sa lupa **MATAPOS BITAWAN SA ERE** Matematika Agham Paniniwala Relihiyon - "nagbabalangkas ng ating praktikal at teoretikal na pag-unawa sa mundo, sa ating pagkilala ng mabuti sa nararapat." 1. Una, hindi lámang yaong mga siyentipikal at matematikal ang maituturing na makatwiran. e.g. PAMAHIIN NG MGA KATUTUBONG PILIPINO, ANG KANILANG RERLIHIYON ANG KANILANG KATWIRAN 2. Ang ikalawang antas ng paglawak: hindi lamang intelektuwal o teoretikal ang saklaw ng "katwiran" ayon sa gámit ni Rodriguez; kabilang dito ang praktikal na dimensiyon. *Mahalagang aspekto ng katwiran ang sistema ng pagpapahalaga ng mga tao. Isinisilang tayo sa isang katwiran; hindi natin ito pinipili.* MARTIN HEIDEGGER *Itinapon tayo sa isang katwiran. Ipinanganak táyong kabilang sa isang kultura na may nakatatag nang katwiran, at minamana natin ang ganitong katwiran.* HINDI NATIN NAIISIP NA MAY UMIIRAL NA IBANG KATUWIRAN **DALAWANG MAGKAIBANG KATWIRAN NG LUNGSOD AT LALAWIGAN** \"Katwiran\" ni Rodriguez sa mga kongkretong halimbawa. **Katwirang lungsod:** Bilang mga nakatira sa sentro ng kalakalan, at sa gayon sa sentro ng paggawa at pananalapi, may kaya ang karaniwang tagalungsod. **Katwirangh Lalawigan**: Malayo sa kasukdulan ng impluwensiya ng ating mga mananakop. Makakalikasan at relihiyoso ang karaniwang tagalalawigan. **Ang Kabalintunaan ng Edukasyon, Mula Noon Hanggang Ngayon** Paaralan na Pang-lungsod at Pang-lalawigan - Ang **paaralan na pang-lungsod** ay may modernong pasilidad at mas maraming oportunidad, sumusunod sa pamantayang urban. Samantalang ang **paaralan na pang-lalawigan** ay matatagpuan sa mga rural na lugar, madalas na may limitadong resources, at nagdadala ng iba't ibang kultura mula sa lokal na komunidad. Katwirang lalawigan: pananaw n nagmumula sa karanasan kultura ng mga tao sa mga lalawigan. Katwirang Lungsod: pananaw na nakabata sa mga ideya at pamantayan ng mga urban na institusyon. Mga katangian: (Noon at Ngayon) Kalidad (Quality) at Access Kurikulum Pamamaraan ng Pagtuturo Epekto ng Teknolohiya Bagaman may pagkakaiba ang mga paaralan, parehong layunin nila ang magturo ng maayos at magkaroon ng epektibong edukasyon. Subalit, nagkakaroon ng tunggalian ang dalawang magkaibang pananaw. **EDUKASYON BÍLANG PANANGGA SA PANG- AABUSO NG MGA KASTILA** **MAYNILA -** nasa teritoryong Katutubo ngunit may katwirang dayuhan. Apolinario Mabini, "Kung ibig palagiin ng mga Español ang kanilang paghahari, kailangang pamalagiin nila ang kamangmangan at kahinaan ng mga Filipino." **EDUKASYON** Sapagkat nauunawaan ang katwiran ng banyaga, bahagya ring nagiging kabilang ang mga edukado sa katwirang hindi nauunawaan ng kanilang mga kababayang hindi edukado. Samakatwid, may kaakibat na paglayo sa mga katutubo itong paglapit sa katwiran ng mga dayuhan. **EDUKASYON BÍLANG KASANGKAPAN NG PANANAKOP NG MGA AMERIKANO** ANG EDUKASYON PARA SA LAHAT \- nagawa ng mga Amerikano sa apat na dekada na hindi nagawa ng mga Kastila sa mahigit tatlo't kalahating siglo. \- Ginagamit ang edukasyon sa kolonisasyon. Mabuti ang edukasyon, pero ito ay ginamit para sa kolonisasyon. - Kabalintunaan ng edukasyon (Paradox in education) \- Ginamit nila ang kanilang pagiging \"friendly\" upang makuha ang ating tiwala. Ngunit di nag bago ang pagkoloniya sa aatin. - **"Kaibigan" Mananakop** \- Itinuro ang kanilang wika; sa pagsasanay makinig, magbasa, magsalita, at magsulat sa Ingles. **Nahiwalay ang may alam sa Ingles sa may masa. Edukado ang may alam ng Ingles.** **Kanluran Katwiran (Western Rationality)** - Paraan ng pag iisip ng mga na edukado sa paraan ng mga Kanluran (Westerners) - Ang edukasyon ay napadaan sa komersiyalisasyon. Komersiyalisasyon - Naging ginto ang susi sa kahirapan PUBLIC Pagkaraan ng ilang sandali ay bumaba ang kalidad ng kanilang edukasyon PRIVATE Habang ang mga pribadong paaralan ay mas gumanda pa Edukasyon bílang Panangga sa Pang-aabuso ng mga Kastila Maaaring I- connect ang Edukasyon sa pagpalaganap ng Katolismo ng mga Kastila dahil pareho silang banyaga saatin (foriegn) EDUKASYON SA KASALUKUYAN BILANG DI-MABISANG TAGPUAN NG DALAWANG KATWIRAN \"Umiiral magpasahanggang ngayon ang kabalintunaan ng edukasyon\" EMERITA S. QUINTO \"Ganito ang kaso hindi lang sa Filipinas, kundi pati sa mga dating kolonya. Sapagkat nasanay ang mga kolonisado sa katwiran ng kanilang mananakop, patúloy silang naaakit sa katwirang dayuhan matapos makamtan ang kalayaan ng bayan, samantalang ikinahihiya naman nila ang katutubong katwiran. Magkaiba ang wika ng pagkatuto sa wika ng komunikasyon. Sinusubok ng mag-aaral na matutuhan ang katwirang lungsod, samantalang umiiral at nananaig pa rin ang katwirang lalawigan sa labas ng paaralan. A blue and white rectangular sign with white text Description automatically generated  \"BRAIN DRAIN\" Ang paglikas ng mga mahuhusay at matatalino nating kababayan patungo sa ibang bansa, kung saan mas mapapakinabangan nila ang kanilang talento. *"SUMAKATUWID, NAMUMUHAY ANG KARANIWANG ESTUDYANTE AT MANGGAGAWA SA DALAWANG MAGKA LAYONG KATWIRAN"* **PAG-AANGKOP NG KATWIRANG LUNGSOD AT LALAWIGAN TUNGO SA \"MAKABAYANG EDUKASYON\"** A close up of a text Description automatically generated **Mga Hakbang tungo sa \"mabakayang edukasyon\"** 1. Ang kamalayang hindi makabayan ang edukasyon natin ngayon. - kailangan ng kamalayan sa ating kasaysayan bílang mga Filipino. - kailangan ding maging maláy sa ating pag-uugali, lalò sa yaong mga di-kanais-nais, upang matuklasan ang posibilidad ng pagbabago. - kailangan ng kamalayan sa mga pagpapahalagang likás na Filipino, tulad ng utang-na-loob, hiya, pakikisama, at iba pa. **Ayon kay Constantino: "balakid sa pagkatuto ang banyagang wika."** 2. Kailangan repasuhin ang nilalaman ng edukasyon 3. Kailangang baguhin ang pamamaraan ng pagturo.