Fen-5-Sinif-1-Kitap-1 (1)_241006_112644 (1).PDF

Bitki ve hayvan hücresindeki yapılar ile ilgili üç boyutlu model oluşturmak için aşağıdaki etkinliği yapalım. Üç Boyutlu Hücre Modeli PERFORMANS Etkinliğin Yapılışı İSTASYONU - Üçer veya dörder...

Bitki ve hayvan hücresindeki yapılar ile ilgili üç boyutlu model oluşturmak için aşağıdaki etkinliği yapalım. Üç Boyutlu Hücre Modeli PERFORMANS Etkinliğin Yapılışı İSTASYONU - Üçer veya dörder kişilik gruplar oluşturalım. - Grup arkadaşlarımızla modellemek istediğimiz hücreyi belirleyerek ilgili işaretlemeyi yapalım. MALZEMELER Bu etkinlikte kullanaca- ğımız malzemeleri grup Bitki hücresi Hayvan hücresi arkadaşlarımızla birlikte belirleyeceğiz. Bu mal- - Hücre yapılarını temsil edecek uygun malzemeleri belirleyelim. zemeler; oyun hamuru, Bu malzemeleri arkadaşlarımızla görev paylaşımı yaparak tedarik jöle, oyuncak parçaları, edelim. baklagiller vb. olabilir. - Belirlediğimiz malzemeleri örnekteki gibi tabloya yazalım. Hücre- deki yapı ve organellerin her birinin görevlerini yazalım. Bazı orga- nel ve yapıların her hücrede bulunmadığını hatırlayalım. - Grup arkadaşlarımız ile oluşturduğumuz modelimizi kitaptaki veya çeşitli kaynaklardan elde ettiğimiz hücre görselleri ile karşılaştıralım. - Modelimizde eksik ya da geliştirilmesi gereken durumlar varsa bunları tespit ederek modelimizi düzenleyelim. Yapı ve Organelleri Hücredeki Yapı ve Hücredeki Yapı ve Temsil Eden Malzeme Organeller Organellerin Görevleri Mercimek Ribozom Protein üretir. Hücre duvarı Sitoplazma Çekirdek Hücre zarı Mitokondri Kloroplast Lizozom Endoplazmik retikulum Golgi Aygıtı Koful Çalışmayı değerlendirmek için karekodu okutalım. 112 3. ÜNİTE / CANLILARIN YAPISINA YOLCULUK Ne kadar yakından olursa olsun bir yaprağa doğrudan veya büyüteçle bakıldığında yaprağı oluşturan en küçük birim- ler görülemez. Görülebilen küçük yapılar bile daha küçük birimlerden oluşur. Bir yapraktan alınan örnek, mikroskop ile incelendiğinde ise yaprağın en küçük yapı birimi olan hücreler görülebilir. Canlıların yapısını oluşturan ve canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimine hücre denir. Görsel 3.1.12: Büyüteç ile yaprak incelemesi Bitki ve hayvan hücrelerinde şekilsel ve yapısal farklılıklar olmasına rağmen hücrenin temel kısımları olan hücre zarı, çekirdek ve sitoplazma her iki hücre çeşidinde de ortak olarak bulunur. Bitki Hücresi Hayvan Hücresi Hücre Zarı Çekirdek Sitoplazma Görsel 3.1.13: Hücrenin temel kısımları Hücre Zarı: Hücreyi dışarıdan sararak ona şekil veren ince zardır. Hücrenin dağılmasını önler. Seçici ve geçirgendir. Hücreye madde giriş çıkışını sağlar. Dinamik ve esnektir. Hücrenin temel kısımları ve organelleri dışında bazı hücrelerde hücre duvarı (hücre çeperi) yapısı bulunur. Hücre duvarı, bitki hücrelerinde bulunurken hayvan hücrelerinde bulunmaz. Çekirdek: Hücrede gerçekleşen olayları yönetir. Canlılara ait nesilden nesile aktarılan özellikleri taşıyan yapılar burada yer alır. Örneğin bir maydanoz için yaprak şekli, bir kedi için göz rengi gibi özellikler çekirdekte bulunan yapılar sayesinde nesilden nesile aktarılır. Sitoplazma: Hücredeki yaşamsal faaliyetleri gerçekleştiren, yapı ve organelleri içinde bulunduran yarı akışkan ve saydam sıvıdır. Aşağıdaki şemada bitki ve hayvan hücrelerinin farklılıkları verilmiştir. Bitki Hücresi Hayvan Hücresi - Şekli köşelidir. - Şekli ovaldir. - Kloroplast bulunur. - Kloroplast bulunmaz. - Kofulları büyük ve az sayıdadır. - Kofulları küçük ve çok sayıdadır. - Hücre duvarı vardır. - Hücre duvarı yoktur. - Sentrozom bulunmaz. - Sentrozom bulunur. Hücre ve Organelleri 113  PEKİŞTİRME İSTASYONU-1 1. Tabloda verilen organellerin görevlerini yazalım. Bu organellerin bulunduğu hücre çeşidini “ ” ile işaretleyelim. Organelin Bulunduğu Organeller Görevi Hücre Çeşidi Bitki Hayvan...................................................................................................... Endoplazmik Retikulum...................................................................................................... Koful...................................................................................................... Mitokondri...................................................................................................... Kloroplast 2. Aşağıdaki tabloda bazı hücreler ile yapı ve organeller verilmiştir. Bu yapı ve organel- lerden ilgili hücreye ait olanları “ ” ile işaretleyelim. YAPI VE Ağız İçi Yaprak Kas Marul ORGANELLER HÜCRE Epitel Hücresi Hücresi Hücresi Hücresi Hücre zarı Hücre duvarı Çekirdek Ribozom Sentrozom Kloroplast 114 3. ÜNİTE / CANLILARIN YAPISINA YOLCULUK