اخلاق حرفه ای معلم PDF
Document Details
Uploaded by Deleted User
دانشگاه شهید رجایی
1395
Tags
Summary
این اسلایدها خلاصه ای از درس اخلاق حرفه ای معلم برای دانشجویان دانشگاه شهید رجایی در سال 1395 است و شامل مفاهیم اساسی اخلاق و حرفه و نقش ها و بایستگی های کرداری در حرفه معلمی در محیط آموزش و پرورش است.
Full Transcript
دانشگاه شهید رجایی هر موقعیت تربیتی یک موقعیت اخالقی نیز هست که در آن کنشی اخالقی رخ میدهد براین اساس معلم بهمثابه عامل اصلی و هدایتکننده جریان تربیت در موقعیتهاي تربیتی باید درباره چیستی و چگونگی اصول اخالقی حاکم بر حرفه (موقعیتهاي تربیتی) به شناخت وثیقی رسیده و نسبت...
دانشگاه شهید رجایی هر موقعیت تربیتی یک موقعیت اخالقی نیز هست که در آن کنشی اخالقی رخ میدهد براین اساس معلم بهمثابه عامل اصلی و هدایتکننده جریان تربیت در موقعیتهاي تربیتی باید درباره چیستی و چگونگی اصول اخالقی حاکم بر حرفه (موقعیتهاي تربیتی) به شناخت وثیقی رسیده و نسبت به آنها حساسیت داشته باشد. بر اساس این استدالل درس اخالق حرفه اي براي معلمان ضرورت می یابد. منبع اصلی : اخالق حرفهاي در مدرسه ،دکتر قراملکی ،برخورداري ،موحدي ،انتشارات موسسه خیریه آموزشی فرهنگی شهید مهدوي ، 1395 ،فصل دوم تا آخر مباحث داخل کالس و محتواي اسالیدها انتظارات فرایندی حضور به موقع و متسمر در جلسات مشارکت در بحثها و اظهار نظر نوشتن جمع بندی و نتیجه گیریها در پایان جلسات و بارگذاری آن در سامانه به عنوان تکلیف یادگیری انتظارات پیامدی فهم دقیق و عمیق از مفاهیم اخالق و حرفه فهم عمیق از معلم حرفه ای و یژگی های آن فهم عمیق از اصول اخالقی در حرفه معلمی فهم عمیق از بایستگی های کرداری هریک از اصول اخالقی معلمی فهم عمیق از اصول اخالقی مدرسه اخالقی توانایی صورت بندی منشور اخالقی حرفه ای خود مالکهای ارزشیابی از دانشجویان حضور در جلسات و مشارکت در بحث انجام فعالیت های جمع بندی و بارگذاری آن در سامانه تدوین منشور اخالقی فردی خودتان و بارگذاری آن در سامانه در پایان دوره شرکت در آزمون نهایی برخط به نظر شما اخالق یعنی چه؟ اخالق مفهومی آشنا و به ظاهر روشن است .ما آن را در گفتگوهاي روزمره پیوسته به کار می بریم.اما با کمی دقت و کنجکاوي در سرشت این مفهوم ،پیچیدگی ها و اختالف نظرهاي بسیاري وجود دارد.براي درک و فهم عمیق تر این مفهوم به بررسی آن بپردازیم . کلمة «اخالق» جمع خُلق و به معناي توانایی انسان است که تنها با دیدة بصیرت و غیر ظاهر قابل درک است اصطالح «اخالق» در متون اخالقی و استعماالت عرفی به سه معنا به کار میرود: ملکات و صفات روحی و باطنی ( اعم از خوب و یا بد )که در انسان است. اعمال و رفتاري( خوب یا بد ) که از این خلقیّات ناشی گردد. در برخی موارد «اخالق به رفتار پسندیده یا حالت نفسانی خوب اطالق میشود. از تحلیل مفهوم اخالق سه مضمون مهم از آن به دست می آید: رفتار ارتباطی ( بین فردي بودن) ملکه نفسانی ( منش ) رعایت حقوق طرف ارتباط با عنایت به این سه مضمون بیان شده می توان اخالق را چنین تعریف نمود: سبک رفتاري ارتباطی مبتنی بر رعایت حقوق طرف مقابل زیستن اخالقی : زندگی همراه با رعایت حقوق دیگرانی که در دایره ارتباطات ما حضور دارند به نظر شما حرفه یعنی چه؟ حرفه مفهومی است که امروزه معانی متفاوتی یافته است .براي فهم معناي حرفه ،الزم است مفاهیم مشابه را بررسی کنیم: کار ( )work شغل() job حرفه( )profession کار انواعی دارد که عبارتند از: کار کاذب؛ در شغلهای کاذب ،شخص در جایگاه و یا موقعیت شغلی قرار دارد که متناسب با تحصیالت و مهارتهای خودش نیست.این سبک شغل ها به علت اینکه سبب ارائه خدمات خاص و یا عرضه یک کاال در جامعه نمیشوند به عنوان شغل کاذب شناخته میشوند.نظیر فالگیری کار زیانبار؛ کارهایی که برای جامعه ضرر دارد؛ نظیر قاچاق کار مفید؛ کار از جنبه هاي گوناگون تنوع می یابد. کار از حیث تمام وقتی نیمه وقتی و پاره وقتی حداقل به دو گونه اشتغال و شغل ،تقسیم می شود. کار از حیث اثر اجتماعی و مشروعیت اخالقی ،حقوقی و شرعی به کارحرام ،کار خوب و کار مفید تقسیم می شود. کار از حیث اثر مادي براي انجام دهنده آن دو گونه است؛ کار خیریه اي و کار درآمدزا یا سودآور بر پایه این تقسیم بندي ها شغل به کار تمام وقت ،کار مفید و کار داراي جبران خدمت ـ سود ،درآمد حقوق و....ـ تعریف می شود. حرفه وضعیت برتر شغل است.حرفه افزون بر ویژگی هاي یک شغل داراي مولفه هاي دیگري است که به حرفه برتري می بخشد.مانند تخصص و دانش ،مهارت و توانایی و گرایش به ارتقا و توسعه و... یکی از ویژگی هایی که موجب برتري حرفه بر شغل می شود.وجود تعهد و مرام اخالقی در آن است.یعنی بر خالف شغل در حرفه ،اخالق حضور جدي دارد. به همین دلیل حرفه گرایی عموماً در جوامع پیشرفته عاملی براي توسعه انسانی است.این جوامع تالش می کنند مشاغل را به حرفه تبدیل نمایند.اما در جوامع کمتر توسعه یافته حرفه گرایی در محیط هاي کار آنچنان رویه اي مقبول و جا افتاده اي نیست. پزشک حرفه …………………...پزشک غیر حرفه اي با توجه به بحثهای گذشته به نظر شما اخالق حرفه ای یعنی چه؟ اگر زیست اخالقی را به «عنوان تعهد نسبت به رعایت حقوق افرادي که در دایره ارتباطات ما حضور دارند» در نظر بگیریم ،دامنه این تعهد نیز به محیط فعالیت هاي حرفه اي نیز کشیده می شود و لذا اخالق حرفه اي نوعی تسري تعهد نسبت به حقوق دیگران در محیط فعالیت هاي حرفه اي است. دو رهیافت به اخالق حرفه در دنیاي کنونی وجود دارد: اخالق حرفه اي فردگرایانه اخالق حرفه اي سازمان از گذشته ها تا کنون اخالق حرفه ای را در دایره تعهدات و مسئولیت های اخالقی فرد نسبت به حقوق دیگران در محیط شغلی و حرفه ای خود تعریف می کنند و بر اساس این رهیافت ،به صورت بندی خصوصیات اخالقی فرد صاحب حرفه و به طور کلی چگونگی اخالقی بودن افراد در محیط حرفه توجه می نمایند.از منظر این رهیافت است که در جوامع شاهد منشورهای اخالقی حرفه ای گوناگونی است که در در دنیای حرف تولید شده است.مانند اخالق پزشکان و اخالق مهندسان امروزه به دلیل اهیمت نقش سازمان ها در زندگی بشر امروزی و اهتمام جوامع به توسعه اخالق در همه مناسبات زندگی از جمله سازمان ،اخالق حرفه ای نیز بسط معنایی پیدا کرده و به تعهدات سازمان نسبت به حقوق دیگران نیز تسری یافته است. لذا امروزه مباحث از فرد صاحب حرفه اخالقی( مثالً پزشک /پرستار اخالقی) به سازمان اخالقی( مثالً بیمارستان /درمانگاه اخالقی) گرایش پیدا کرده است. با توجه به تعریف اخالق حرفه ای می توان اخالق حرفه ای در آموزش و پرورش را چنین تعریف کرد: تعهد به رعایت حقوق دیگران در محیط آموزش و پرورش از منظر فردی (معلم ،مدیر و )...و سازمانی ( مدرسه و)... با توجه به بحثهای گذشته چه تعریفی از اخالق حرفه ای در آموزش و پرورش خواهید داشت این دانش سابقه تاریخی طوالنی دارد آثار علمی فراوانی در باره آن نوشته شده است موسسات زیادي در زمینه آماده سازي افراد براي این حرفه کار می کنند آماده سازي افراد براي این حرفه ،طوالنی و سخت گیرانه است. حساسیت جامعه نسبت به آن بسیار زیاد است. نیازمند توانایی هاي و مهارتهاي پیچیده است چه برداشتی و تعریفی از معلم حرفه ای دارید؟ معلمی یک حرفه است یعنی در سطح باالتری از شغل قرار می گیرد پس سوال پیش می آید که معلم حرفه ای کیست؟ معلمان مانند سایر حرفه ای ها باید دارای شش ویژگی باشند: .1دانش تخصصی تربیت؛ معلمان در دو دسته و گروه بایستی سطح دانش خود را افزایش دهند. گروه اول؛ دانش تخصصی رشته ای که معلم در آن به تدریس خواهد پرداخت مثل ،ریاضی ،شیمی روانشناسی و ....که پیش شرط تدریس آن ،بهره مندی از دانش صحیح و جامع در زمینه خاص است. گروه دوم دانش تخصصی مربوط به سبک های یاددهی ،مهارتها و توانایی های معلم در انتقال دانش های گروه نخست به یادگیرنده ها و نیز تربیت آنها است به طور مثال دانش تخصصی مربوط به سنجش عملکرد دانش آموز ،مهارت سنجش صحیح و قاعده مند را حاصل می کند ؟ -2تجربه شغلی توجه به تمایز سنوات شغلی از تجارب شغلی اهمیت و نقش تجربه شغلی در ارتقای حرفه را آشکار می سازد.سنوات شغلی ،عمر از دست رفته افراد است و موجب حسرت؛ در حالیکه تجربه شغلی سرمایه زندگی است.معلمی را تصور کنید که ۳۰سال سابقه تدریس دارد در طول ۳۰سال هر روز صبح یکسان و یکنواخت تدریس خود را آغاز کرده است و منفعل همین روند را ادامه میدهد.در مقابل فردی را تصور کنید که یک سال به حرفه معلمی مشغول شده است در این یک سال جزوه هایی از روش تدریس خود و همچنین داستانهای کوتاهی از نحوه حل کردن نابهنجاری های رفتاری دانش آموزانش به تحریر در آورده ،این فرد همواره در حرفه معلمی پویا است و نگرانی دوره بازنشستگی خود را ندارد ،زیرا او همواره توان تولید را در خود به فعلیت رسانده است 3و .4توانایی و مهارت تفاوت اصلی مهارت و توانایی در آن است که توانایی می تواند جنبه ژنتیکی داشته باشد مثال فردی ذاتاً توانایی تدریس داشته باشند اما مسلط بر آن مهارت نباشند؛ یعنی فاقد دو شرط دیگر مهارت ـ دانش و تکنیک ـ باشد.به همین علت توانایی از مهارت پایدارتر است.مهارت قابلیت یادگیری دارد و معطوف به هدف است. .5نگرش متفاوت نگرش متفاوت شامل این موارد است : ژرف نگرند سیستمی نگرند جامع نگرند. نگرش بلندمدت دارند نگرش انتقادی دارند .6مرام اخالقی مرام اخالقی پیوند مفهومی و درونی با اخالق حرفه ای دارد.زیرا یکی از وجوه تمایز شغل از حرفه ،پایبندی حرفهایها به مرام اخالقی است.مرام اخالقی حرفه در واقع اصولی اند که حرفهای ها به مثابه خط قرمز ،بر حرمت آنها تاکید دارند .7تعهد حرفه اي تعهد حرفه ای ،عشق به حرفه است در همان معنای عام و مطلق کلمه و بر حسب حرفه ها متفاوت می شود.یک پژوهشگر عشق به پژوهش دارد.در بیان دیگر تعهد حرفه ای یعنی نسبت به حرفه دلباخته بودن ،دلداده بودن ،عشق ورزیدن. در حرفه معلمی تعهد حرفه ای؛ یعنی من عاشق معلمی هستم. افراد داراي تعهد حرفه اي داراي ویژگی هاي زیر می باشند؛ 1ـ تالش و خستگی ناپذیري؛ مراد از پرکاری در اینجا افزایش میزان ساعت تدریس و اضافه کار نیست؛ بلکه مراد سخت کوشی در انجام وظایف معلمی است.لذت بردن از درگیری با کار و یکی شدن با نقش معلمی نشانِ سختکوشی است معلمی در همه شؤون حرفه ای مانند تدریس ،مشاوره ،مدیریت مدرسه، پرورشی و ...نیازمند صبوری است و صبوری و حلم نشانه عشق به حرفه است. 2ـ یادگیرنده بودن؛ آموزش پذیری فضیلتی است که چرخه رهبری را بارور می کند و استغنای از یادگیری رذیلتی است که چرخه معیوب درجا زدن و سقوط را تقویت می کند.فردی که حرفه خود را دوست دارد تالش میکند همیشه دانش ،مهارت ،روشمندی و تواناییهای خود را به روز نماید.هر نکته ای که بتوان یاد گرفت و در حرفه به کاربست ،سبب رشد و ارتقاء حرفه و توسعه آن می شود. 3ـ خودانگیختگی انگیزه فعالیت ها را می توان به دو گروه انگیزه های بیرونی و انگیزه های درونی تقسیم کرد.انگیزه هایی چون پاداش ،تشویق ،ارتقاء و شهرت ...از گونه نخست هستند.کسی که تعهد حرفه ای دارد ،نیاز به انگیزه های بیرونی ندارد.او با خودانگیختگی شوق و عالقه درونی در تکاپو است 4ـ نقدپذیري سنجش احساسات ،عملکرد و موضع گیری پنهان و آشکار ،کوتاه مدت و بلندمدتِ ما ،در برابر نقدها و انتقادها ،مالکی کارآمد برای سنجش نقدپذیری است.با فرد نقاد بیشتر دوستی می کنیم یا با افراد چاپلوس و تحسین کننده خویش؟ از نقد تیز و به چالش گرفته شدن تصمیم ها و عملکردهایمان چقدر بر آشفته می شویم؟ 5ـ خود انتقادي تعهد حرفه ای سبب افزایش ارزیابی خود در حرفه می شود ،زیرا با نقد و سنجش خویش می توان از آسیب پذیری حرفه پیشگیری کرد و رشد و تعالی رشته را افزود. عاشقان حرفه معلمی ،نخستین منتقدان خود هستند. 6ـ شکوفایی دیگران در حرفه فرض کنید دبیر فیزیک در یک مجتمع آموزشی هستید ،پیشکسوت پرسابقه بسیار موفق با مقبولیت فراوان.دبیر جوانی برای تدریس فیزیک دعوت می شود.او به سرعت میدرخشد و توجه ها را به خود جلب میکند و ...این وضعیت در شما چه احساسی ایجاد میکند؟. احساس رنج از توانمندی دیگران در حرفه نشانگر خودخواهی است تا تعهد حرفه ای. 7ـ تشویق دیگران بخل ورزی در تشویق دیگران نشانه عدم تعهد حرفه ای است.تشویق دیگران جلوه قدردانی از فعالیت حرفه ای و خدمت فرد نسبت به حرفه است.قدردانی یک فضیلت حرفه ای است. 8ـ کارگروهی کسی که به حرفه خود متعهد است خود پسندی را کنار مینهد و برای اعتال و رشد حرفه فروتنانه دست همکاری با دیگران میگشاید. 9ـ نظم فردی که عاشق معلمی است دغدغه اثر بخشی در فعالیتهای معلمی دارد و اثر بخشی در تعلیم و تربیت را در گرو نظم می داند.نظم حاصل مدیریت روزانه است و مدیریت روزانه دو مؤلفه مهم دارد؛ مدیریت بر خویش و مدیریت زمان در مدیریت بر خویش ،خود را در آراستگی ظاهری و پوشش و اعتدال در برخورد نشان می دهد و در مدیریت زمان در برنامه ریزی و پایبندی به برنامه جلوه مییابد . 10ـ بالیدن به حرفه یکی از نشانه های تعهد حرفه ای احساس فخر و مباهات به حرفه است.وقتی در جمع دوستان و آشنایان از شغل شما بحث می شود ،چه احساسی دارید؟ عاشق معلمی از اینکه جامه مقدس معلمی بر تن دارد ،احساس مهتری و واالیی می یابد. چه تعریفی از معلم متعهد دارید؟ بنابراین معلم حرفه اي کسی است که به حرفه اي خود شدیداً عالقمند است و معلم با تمام وجود (تمام شؤون) در عرصه تربیت حضور پیدا می کند و تاثیر گذار می شود: مانند مرحوم محمد علی مجتهدي مدیر مدرسه البرز تهران اخالق معلمی شامل دو وجه است : اصول اخالقی بایستگی هاي کرداري( کدهاي اخالقی) اصول اخالقی چیست؟ اصول اخالقی باورهاي بنیادي هستند که به عنوان راهنماي کلی براي رفتار اخالقی عمل میکنند و معموالً به صورت کلی و انتزاعی بیان میشوند یعنی مصادیق عملی متعددي داشته و تصویر کلی از مواجهه خود در ارتباط با دیگران ،ارائه می دهند. بایستگی کرداري یا کد اخالقی چیست؟ بایستگی کرداري یا کد اخالقی مجموعهای از دستورالعملهای مشخص و مصداق عملی هستند که به افراد کمک میکنند تا بدانند در موقعیتهای خاص چگونه باید رفتار کنند و چه انتظاراتی از آنها وجود دارد. چه اصول اخالقی بایستی بر عمل معلم حاکم باشد؟ اصول اخالقی متعددي در حوزه معلمی وجود دارد که از میان اصول مورد بحث این چند اصل در این درس بررسی می شود شما در تدوین منشور اخالق خود می توانید به اصول دیگري نیز توجه کنید: اصل امانت داري اصل مواجه با سوال اصل اقتدار صمیمانه ابعاد امانت داري امانت دار موضوع امانت امانت دهنده ماهیت امانت داري ودیعه ................یعنی نگهداشتن چیزي سرپرستی .........یعنی مدیریت اجاره همراه با تصرف ماهیت امانت داري معلم در چیست؟ ماهیت امانت داري معلم در : تصرف بهینه در جهت تحقق اهداف تربیتی است؛ یعنی نه سرپرستی است نه ودیعه داري! موضوع امانت در معلمی ،کودکان هستند.پس امانت داري معلم یعنی : تصرف بهینه در کودکان ،براي تحقق اهداف تربیتی است. در اصل امانت داري چه بایستگی هاي کرداري قابل توجه براي معلم است؟ آموزش و تدریس اثر بخش آموزش و تدریس کارامد بایستگی کرداري آموزش و تدریس اثر بخش: یعنی تدریس منجر به یادگیري مباحث درس شود و اهداف تربیتی و درسی مورد نظر تحقق پیدا کند خانم رضایی معلمی است که در یک مدرسه ابتدایی تدریس میکرد.او همیشه تالش میکرد تا بهترین روشهاي تدریس را پیدا کند و به دانشآموزانش کمک کند تا به باالترین سطح در پتانسیل خود برسند.اما در یک سال تحصیلی جدید ،او با دانشآموزي به نام امیر مواجه شد که همیشه در درسهایش ضعیف بود و هیچ عالقهاي به کالس نشان نمیداد. خانم رضایی متوجه شد که باید رویکرد خود را تغییر دهد.او شروع به پرسیدن سواالتی از امیر کرد و دریافت که او عالقه زیادي به هنر و نقاشی دارد. این اطالعات را خانم رضایی به عنوان یک امانت نگه داشت و تصمیم گرفت که از این عالقه براي بهبود عملکرد تحصیلی امیر استفاده کند. او براي امیر پروژههاي نقاشی طراحی کرد که با درسهاي دیگر ترکیب میشدند.مثالً ،امیر باید یک تصویر از یک منظره طبیعی رسم میکرد و سپس درباره ویژگیهاي جغرافیایی آن تحقیق میکرد.این پروژهها نه تنها عالقه امیر را به درسها بازگرداند ،بلکه باعث شد او در درسهایش نیز پیشرفت کند. یعنی تدریس جذاب که باعث افزایش درگیري با فعالیتهاي یادگیري می شود آقای حسینی ،معلم ریاضی کالس هفتم ،همیشه به دنبال راههایی بود تا درس ریاضی را برای دانشآموزان جذابتر و قابل فهمتر کند.او میدانست که بسیاری از دانشآموزان از درس ریاضی میترسند و آن را سخت و کسلکننده میدانند. یک روز آقای حسینی تصمیم گرفت که روش متفاوتی را امتحان کند.او کالس را به چند گروه تقسیم کرد و به هر گروه یک مسئله ریاضی داد. اما این مسئلهها به صورت داستانهای کوتاه و جذاب بودند که در آنها شخصیتهای مختلف در موقعیتهای گوناگون با مشکالت ریاضی روبرو میشدند. هر گروه باید داستان خود را بخواند و مسئله ریاضی مربوط به آن را حل کند.سپس آنها باید نتیجههای خود را به صورت نمایش کوتاهی برای کالس، اجرا کنند.این روش باعث شد که دانشآموزان با اشتیاق و انگیزه بیشتری به حل مسائل ریاضی بپردازند و به عالوه ،مهارتهای همکاری و نمایش خود را نیز تقویت کنند. یکی از رویدادها و جلوه های موقعیت های یاددهی یادگیری در مدرسه پرسش دانشآموزان است که نیازمند واکنشهای اخالقی معلم با آن است . برای مواجه با پرسش دانش آموزان باید با دقت صورت بندی نمود. خانم سمیعی معلم علوم یک کالس پنجم بود.او همیشه دانشآموزان را تشویق میکرد که سوال بپرسند و کنجکاوی خود را نشان دهند.یک روز ،در حین درس دادن درباره سیارات و منظومه شمسی ،یکی از دانشآموزان به نام زهرا دستش را باال برد و سوالی پیچیده پرسید: "چرا بعضی سیارات حلقه دارند و بعضیها نه؟" خانم سمیعی برای لحظهای مکث کرد.او متوجه شد که پاسخ دادن به این سوال نیاز به توضیحی جامع و علمی دارد که ممکن است برای دانشآموزان کالس پنجم کمی پیچیده باشد. اما به جای اینکه سوال زهرا را نادیده بگیرد یا پاسخ سرسری بدهد، تصمیم گرفت به طور اخالقی با سوال مواجه شود. او ابتدا از زهرا بابت سوالش تشکر کرد و گفت" :این سوال بسیار جالبی است ،زهرا! بیایید همگی با هم بررسی کنیم ".سپس از کالس خواست که نظرات خود را بیان کنند و سواالت مشابه را مطرح کنند.این کار باعث شد که کالس به یک بحث گروهی تبدیل شود و دانشآموزان شروع به جستجوی پاسخها و ارائه نظریات خود کردند بایستگیهای کرداری مرتبط با اصل مواجهه درست با سوال دانش آموزان کدامند؟ برای مواجه اخالقی با سوال باید چند بایستگی کرداری را نیز در نظر داشت: .1باور به حق سوال؛ حق انگاری سوال و وظیفه انگاری جواب بنیان مواجهه اخالقی و محترمانه با پرسش دانش آموزان است. .2هنر گوش دادن؛ شنیدن سوال و توجه به آن همراه با حوصله،تبسم و اهمیت دادن به سوال گام دوم است. .3تشویق سوال کننده و ترغیب همکالسی ها به پرسشگري و تاکید بر اینکه سوال حق شما و پاسخ وظیفه شماست. .4تالش براي فهم درست سوال و پرهیز از شتاب زدگی در ارائه پاسخ .5بازخوانی سوال و مشارکت با سوال کننده براي فهم دقیق و کامل تر سوال .6مواجهه صادقانه با سواالتی که پاسخ آن را نمی دانیم. .7وفاي به عهد و ارائه پاسخ سوالی که به فرصت دیگر احاله شده است. .8ارجاع به متخصص .9دقت در ارائه جواب 10تمایز انگیزه سوال از خود سوال .11مواجهه دلسوزانه با دانش آموزي که انگیزه سوال ناروا دارد. .12بخشش و پرهیز از مقابله به مثل .13به مشارکت گذاشتن سوال و دعوت از همه دانش آموزان براي پاسخ به سوال. .14مواجهه عادالنه با پرسش .15مدیریت مواجهه کالس با سوال .16نقد پذیري .17انتقال مهارت هاي تشخیصی و حل مساله اقتدار با قدرت نمایی متفاوت است یک روز ،یکی از دانشآموزان به نام آرش در کالس رفتار نامناسبی داشت و به یکی از همکالسیهایش توهین کرد.آقای طاهری به آرامی از آرش خواست که بعد از کالس بماند تا با او صحبت کند.وقتی کالس به پایان رسید ،آقای طاهری با لحنی مالیم و دوستانه به آرش گفت: "آرش ،تو دانشآموز باهوشی هستی و من از تو انتظار بیشتری دارم.رفتار امروزت نه تنها به دوستت آسیب زد ،بلکه نشاندهنده احترام نداشتن به قوانین کالس بود.ما باید به یکدیگر احترام بگذاریم و در محیطی صمیمی و محترمانه درس بخوانیم". آرش سرش را پایین انداخت و با لحنی پشیمان گفت" :ببخشید آقا ،من نمیخواستم این کار را بکنم". آقای طاهری با لبخندی گفت" :اشتباهات برای همه پیش میآیند ،مهم این است که از آنها درس بگیریم.بیا از این تجربه به عنوان یک فرصت برای یادگیری استفاده کنیم.من مطمئنم که میتوانی بهتر باشی".او سپس از آرش خواست که در یک فعالیت گروهی شرکت کند و به دوستی که به او توهین کرده بود کمک کند.این کار به آرش فرصت داد تا نشان دهد که میتواند مسئولیتپذیر و همدل باشد اقتــــدار صمیــــمانه یعنی چه؟ در اصل اقتــــدار صمیــــمانه چند بایستگی کرداري وجود دارد ـ صداقت ـ صراحت ـ احترام ـ استقالل یعنی هماهنگی عمل فرد با آنچه می گوید و باور دارد آقاي شریفی معلم علوم کالس هشتم بود.او همیشه بر صداقت و درستکاري تاکید داشت و تالش میکرد تا این ارزشها را به دانشآموزانش منتقل کند.یک روز در حین تصحیح برگههاي امتحانی ،متوجه شد که یکی از دانشآموزان به نام سارا پاسخهاي درست بسیاري از سواالت را نوشته است ،اما به نظر میرسید که سواالت را متوجه نشده است.آقاي شریفی متوجه شد که احتماالً اشتباهی در تصحیح رخ داده و او به اشتباه نمره باالیی به سارا داده است. آقاي شریفی دو انتخاب داشت :یا این موضوع را نادیده بگیرد و نمره را همانطور که هست بگذارد ،یا به اشتباه خود اعتراف کند و نمره را اصالح کند ،حتی اگر این کار باعث نارضایتی و ناراحتی دانشآموز و والدینش شود.او تصمیم گرفت با صداقت عمل کند و سارا را بعد از کالس به دفتر خود دعوت کرد. آقاي شریفی گفت" :سارا ،نمرهاي که در امتحان گرفتهاي خیلی خوب است ،اما من متوجه شدم که در تصحیح برگهات اشتباهی رخ داده و به اشتباه نمره بیشتري به تو دادهام.میدانم که این ممکن است برایت ناراحتکننده باشد ،اما صداقت همیشه بهترین راه است.من باید نمرهات را اصالح کنم". یعنی :ارتباط بدون ابهام و ایهام و عنصر گمراه کننده خانم جاللی معلم انشاء کالس نهم بود.او همیشه به دانشآموزانش تاکید میکرد که بازخورد دقیق و صریح میتواند به بهبود کارهایشان کمک کند.یک روز ،یکی از دانشآموزان به نام مریم ،انشایی نوشته بود که بسیار کوتاه و غیرمنظم بود.مریم از تالش خود راضی بود و انتظار نمره باالیی داشت. خانم جاللی پس از خواندن انشاء مریم ،به او گفت" :مریم ،باید صریح باشم ،انشای تو کوتاه و سطحی است و نمیتواند نمره خوبی بگیرد.تو توانایی بیشتری داری و باید بیشتر تالش کنی". مریم ابتدا ناراحت شد ،اما خانم جاللی ادامه داد" :این حرفها را برای این میگویم که باور دارم میتوانی بهتر باشی.بگذار روی نقاط ضعف و قوت کارت با هم کار کنیم". این بازخورد صریح خانم جاللی باعث شد که مریم متوجه نقاط ضعف خود شود و با کمک معلمش تالش بیشتری انجام دهد یعنی رفتاري که : حس ارزشمندي را به طرف مقابل ارتباط می رساند. ـ احترام در ارتباط کالمی :گفتار نرم و استوار خطاب همراه با تحسین ،استفاده از کلمات فاخر و مودبانه ـ احترام در ارتباط بصری :نگاه نکردن تیز و خشن ،همراه با پوزخند و تمسخر و بی اعتنایی -احترام در سایر ارتباطات :تهیه مقررات و آیین نامه ها و نحوه ابالغ آنها یعنی رفتاري که در آن: حق اختیار و انتخاب طرف مقابل (دانش آموز) در نظر گرفته شود. مدرسه یک سازمان و شخصیت حقوقی است که مانند یک شخصیت حقیقی(فرد) باید اخالقی عمل نماید.بنابر این اصولی اخالقی بر رفتارش باید حاکم باشد ـ دانش آموزان ـ معلمان و سایر کارکنان ـ والدین ـ جامعه محلی و همسایگان به نظر شما مدرسه اخالقی چیست و چه اصولی بر رفتارش در روابطش با طرفهاي ارتباطش باید حاکم باشد؟ برخی از اصول اخالقی مدرسه عبارتند از : -1اصل احترام اصیل و نامشروط -2اطالع رسانی شفاف ،به روز و کامل 3ـ مسئولیت پذیري -4پاسخگویی و نقدپذیري -5حفظ حریم خصوصی همه صاحبان حق از کرامت و ارزش انسانی برخوردارند و مدرسه بایستی به همه آنها احترام بگذارد.هیچکس نباید به دلیل سن ،جنسیت ،نژاد ،یا شرایط مالی و موارد این چنین مورد تبعیض قرار گیرد. داللت این اصل در مناسبات درونی بین اعضای مدرسه چیست؟ ـ احترام ایجابی :رفتاری که احساس ارزشمندی رابه طرف مقابل منتقل کند مانند: گفتار نرم و استوار خطاب همراه با تحسین، استفاده از کلمات فاخر و مودبانه ـ احترام سلبی ،خودداری از رفتاری است که احساس حقارت را به فرد منتقل نکند مانند: نگاه نکردن تیز و خشن نگاه نکردن همراه با پوزخند و تمسخر نگاه نکردن و بی اعتنایی احترام در سایر ارتباطات؛ مقررات و آیین نامه ها و نحوه ابالغ باید نشانه احترام به طرف ارتباط باشد یک روز ،دانشآموزی به نام علی ،که از خانوادهای با درآمد پایین بود ،به دلیل نداشتن لباس مناسب و کفشهای کهنه مورد تمسخر چند دانشآموز دیگر قرار گرفت.وقتی خانم صادقی از این موضوع مطلع شد، بالفاصله به همراه معلمان به دنبال راهحل بود.او تصمیم گرفت که به جای مجازات کردن دانشآموزان دیگر ،کالس درسی ویژهای در مورد اهمیت احترام به دیگران برگزار کند. در این کالس ،خانم صادقی داستانهایی از افرادی با شرایط مختلف و اهمیت احترام به حقوق و شأن آنها تعریف کرد.او همچنین از دانشآموزان خواست تا تجربیات و نظرات خود را به اشتراک بگذارند. این کار به دانشآموزان کمک کرد تا با درک بیشتری به همکالسیهای خود نگاه کنند و بیاموزند که احترام به همه ،بدون توجه به شرایط فردی ،یک اصل اساسی و انسانی است. به عالوه ،خانم صادقی با کمک والدین و خیرین محلی ،برنامهای برای تهیه لباس و لوازم تحصیلی برای دانشآموزانی که نیاز داشتند ،راهاندازی کرد.این برنامه نه تنها به علی کمک کرد ،بلکه باعث شد که همه دانشآموزان احساس کنند که مدرسه به نیازهای آنها احترام میگذارد و در کنارشان است. اطالع رسانی به روز و کامل ،به موقع و دقیق از آنچه در محیط آموزشی الزم است. بر اساس این اصل چه بایستگی های کرداری را باید مدرسه دنبال کند؟ معرفی مدرسه بدون مبالغه و بزرگنمایی و دادن آمار نادرست و فریبنده آشنا کردن دانش اموز با برنامه های مدرسه آشنا کردن دانش آموز با مقررات ،آیین نامه ها ،ضوابط کدها ،آیین نامه های رفتاری و پوششی یک روز ،آقای مرادی تصمیم گرفت تا برنامه جدیدی برای ارتقای کیفیت آموزش در مدرسه اجرا کند.او میدانست که این تغییرات میتواند تأثیر زیادی بر دانشآموزان و والدین داشته باشد ،بنابراین تصمیم گرفت که همه را به خوبی در جریان قرار دهد. آقای مرادی به همراه تیم مدیریتی خود ،جلسات مشاورهای با والدین و دانشآموزان برگزار کرد و در این جلسات به توضیح کامل برنامهها و اهداف جدید پرداخت. او همچنین از همه خواست تا نظرات و پیشنهادات خود را بیان کنند و به آنها گوش داد.پس از جمعآوری نظرات و ارزیابی آنها ،برنامه نهایی را تدوین کرد و به همه اعالم کرد. این شفافیت در اطالعرسانی باعث شد که والدین و دانشآموزان احساس کنند که نظراتشان مهم است و در تصمیمگیریهای مدرسه سهم دارند.اعتماد و ارتباط بین مدرسه و ذینفعان افزایش یافت. مدرسه به عنوان یک نهاد رسمی و سازمانی باید وظایف و تعهدات خود را به درستی انجام دهد و مسئولیتهای مرتبط با فعالیتهای آموزشی ،ایمنی و رفاه دانشآموزان را بپذیرد. اصل مسئولیت پذیری چه داللتی بر کردار مدرسه با طرفین ارتباطش دارد؟ جذب معلمان توانمند برگزاری برنامه های آموزشی برای حفظ و ارتقای دانش معلمان استفاده از سبک های مناسب یادگیری توجه به سبک های گوناگون یادگیری بر پایه تفاوت های فردی، دانش افزایی ارتقای فن آوری آموزشی تامین و به روز رسانی وسایل کمک آموزشی ارتقای وسایل کمک آموزشی در کالس ها رفع موانع یادگیری ارتقای شیوه های ارزشیابی طراحی و اجرای شیوه های ارزشیابی یادگیرانه مدرسه به عنوان یک نهاد رسمی و سازمانی موظف است نسبت به تصمیمات ،اقدامات و نتایج کار خود به دانشآموزان ،والدین، کارکنان و دیگر ذینفعان پاسخ دهد .در صورت بروز مشکالت یا خطاها ،توضیحاتی ارائه داده و به تالش برای رفع آنها اقدام کند. این اصل چه داللتی در عمل و کردار مدرسه با طرفین ارتباط ( ذینفعانش ) دارد؟ در یک مدرسه کوچک در حومه شهر ،مدیر مدرسه تصمیم گرفت که اصل پاسخگویی را به طور جدی در مدرسه پیاده کند.او جلسات منظم با والدین برگزار میکرد و از آنها میخواست تا نظرات و پیشنهادات خود را درباره عملکرد مدرسه ارائه دهند.یکی از والدین در یکی از این جلسات اشاره کرد که فرزندش در درس ریاضی مشکل دارد و نیاز به کمک بیشتری دارد. مدیر مدرسه بالفاصله با معلم ریاضی صحبت کرد و برنامهای برای کمک به دانشآموزان ضعیفتر تنظیم کرد.او همچنین یک سیستم بازخورد آنالین راهاندازی کرد تا والدین بتوانند به راحتی با معلمان و مدیر مدرسه در ارتباط باشند و مشکالت خود را مطرح کنند. این اقدامات باعث شد که والدین احساس کنند که صدایشان شنیده میشود و مدرسه به نیازهای آنها پاسخ میدهد. شنیدن نقدها و اعتراض ها؛ داشتن سعه صدر و مهارت تحلیل منطقی و بدون سوگیری نقدها و اعتراض ها ارائه پاسخ خردپذیر؛ اعالم نتایج تحلیل نقدها به نحو مستدل و مستند عذرخواهی و جبران خسارت ناشی از عملکرد وظیفه اخالقی مدرسه در قبال طرفین ارتباط تعهد به قوانین و مقررات :رعایت و اجرای قوانین و مقررات مربوط به آموزش و پرورش برای مدرسه ضروری است.فضای مدرسه باید قانون مند باشد. مدرسه باید اطالعات شخصی و حساس دانشآموزان، والدین و کارکنان خود را محفوظ نگه دارد و از افشای آنها بدون رضایت صریح افراد جلوگیری کند. یک روز ،در یکی از کالس اقای نوروزی ،دانشآموزی به نام رضا ،که مشکالت خانوادگی داشت ،با معلم خود در این مورد صحبت کرد و از او کمک خواست. معلم ،با دقت و احترام به صحبتهای رضا گوش داد و قول داد که هیچکس جز مشاور مدرسه از این موضوع مطلع نخواهد شد.او رضا را به مشاور مدرسه معرفی کرد و مشاور نیز با رعایت اصل محرمانگی اطالعات ،به رضا کمک کرد تا از مشکالتش عبور کند. چند هفته بعد ،در جلسهای با حضور همه معلمان و کارکنان مدرسه ،خانم کیانی از همه خواست تا در مورد رعایت اصل محرمانگی اطالعات دانشآموزان صحبت کنند و تجربیات خود را به اشتراک بگذارند.آقای نوروزی داستان رضا را بدون ذکر نام و جزئیات شخصی او تعریف کرد. محرمانه نگهداشتن اطالعات شخصی :اطالعات شخصی مانند نام ،آدرس ،شماره تلفن ،سوابق پزشکی و تحصیلی نباید بدون اجازه افراد منتشر شود. حفظ اطالعات حساس :اطالعات حساس مانند نتایج آزمونها ،مشکالت رفتاری یا مسائل خانوادگی نباید با دیگران به اشتراک گذاشته شود. امنیت دادهها :مدرسه باید از تکنولوژیهای مناسب برای حفاظت از اطالعات الکترونیکی و کاغذی ممیزی اخالقی برنامه های کنترل دانش آموزان.نباید بدون رعایت مقررات گوشی موبایل و دفترچه خاطرات و سایر اقالم خصوصی افراد بازبینی شود. مجموعهای از اصول(ارزشهای اخالقی) و بایستگی های کرداری( کدهای اخالقی) مرتبط با آن اصول است که برای هدایت رفتار حرفهای افراد در محیط کار تدوین میشود.این منشور به منظور ایجاد استانداردهای اخالقی و حرفهای در سازمانها و حرفههای مختلف طراحی شده .البته این منشور اخالقی به شکل فردی هم توسط افراد حرفه ای تدوین می شود. بایستگی کرداری اصل اخالقی بایستگی کرداری منشور اخالق حرفه ای بایستگی کرداری اصل اخالقی بایستگی کرداری تعیین بایستگی انتخاب اصول های کرداری نگارش اولیه اعتبار بخشی تنظیم نهایی اخالقی هر اصل اصول اخالقی یا ارزش های اصلی که به شما برای اهداف حرفه ایتان کمک می کند صورت بندی کنید. کدهای اخالقی هر ارزش را مشخص کنید. نگارش اولیه مشنور را تولید کنید نظرات دیگران را برای منشور اخالقی اتان بگیرد و آنها را نهایی کنید. تنظیم نهایی را انجام دهید بایستگی های کرداری را نگارش کنید لحن بیان بایستگی ها انسانی باشد مانند این که: oمن وظیفه دارم ... oخود را ملزم می دانم... oمن به عنوان معلم باید..... کدهای تولید شده را در قالب منشور اخالق حرفه ای خودتان نظم بدهید بر اساس این مالکها آنها را ویرایش کنید. oهمپوشانی نداشته باشند یعنی تکراری نباشند oبیان ساده و قابل فهم داشته باشند برای افزایش دقت و اعتبار منشور اخالقی خودتان ،نظر برخی از افراد نزدیک خود را مانند همکاران بگیرید.