Environmental Issues Session 1 PDF

‫داﻧﺸﮑﺪه ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﺘﺎﻟﻮرژي و ﻣﻮاد‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺘﯽ‬ ‫‪Environmental Issues‬‬ ‫‪[email protected]‬‬ ‫‪2020‬‬  ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫‪ -1‬ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ در ﮐﻼن ﺷﻬﺮﻫﺎ‪ ،‬دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﺟﻼل ﻋﺮﻓﺎﻧﯿﺎن‬ ‫‪-2‬ﻣﻘﺪﻣﻪ اي ﺑﺮ اﺛﺮات زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‪ ،‬دﮐﺘﺮ ﺷﺮﯾﻌﺖ‬ ‫‪-3‬ارزﯾﺎﺑ...

‫داﻧﺸﮑﺪه ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﺘﺎﻟﻮرژي و ﻣﻮاد‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺘﯽ‬ ‫‪Environmental Issues‬‬ ‫‪[email protected]‬‬ ‫‪2020‬‬  ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫‪ -1‬ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ در ﮐﻼن ﺷﻬﺮﻫﺎ‪ ،‬دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﺟﻼل ﻋﺮﻓﺎﻧﯿﺎن‬ ‫‪-2‬ﻣﻘﺪﻣﻪ اي ﺑﺮ اﺛﺮات زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‪ ،‬دﮐﺘﺮ ﺷﺮﯾﻌﺖ‬ ‫‪-3‬ارزﯾﺎﺑﯽ اﺛﺮات ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺘﯽ‪ ،‬دﮐﺘﺮ ﺟﺒﺎرﯾﺎن‬  ‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ‬ ‫ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻮا‪ ،‬آب‪ ،‬ﺧﺎك‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ‪،‬‬ ‫ﮔﯿﺎﻫﺎن‪ ،‬ﺟﺎﻧﻮران‪ ،‬اﻧﺴﺎن و رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎن در آن ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‬ ‫ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ ‪.‬‬ ‫‪ ( 1‬ﻣﺤﯿﻂ زﻧﺪه ‪:‬‬ ‫ ‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ( 2‬ﻣﺤﯿﻂ ﻏﯿﺮ زﻧﺪه ‪:‬‬ ‫ ‬ ‫آب‬ ‫‪‬‬ ‫ﻫﻮا‬ ‫‪‬‬ ‫ﺧﺎك‬ ‫‪‬‬  ‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ‬ ‫ ﻣﺤﯿﻂ در ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ” اﺣﺎﻃﻪ ﮐﻨﻨﺪه“ و ”در ﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه دﻧﯿﺎ“ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻌﺎدل‬ ‫اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ آن ‪) ENVIRONMENT‬ﻣﺤﯿﻂ ﻣﺘﻐﯿﺮ و ﻧﺎﭘﺎﯾﺪار( و ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺮاﻧﺴﻪ‬ ‫اش ‪)MILIEU‬ﻣﺤﯿﻂ( اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻓﺎرﺳﯽ دﮐﺘﺮ ﻋﻤﯿﺪ‪ ،‬ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﺟﺎﺋﯽ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن در آن زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ اﻋﻢ از ﮐﺸﻮر ﯾﺎ ﺷﻬﺮ ﯾﺎ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﯾﺎ ﺧﺎﻧﻮاده‬ ‫واژهﻫﺎي ﻣﻬﻢ و ﮐﻠﯿﺪي در ﻣﺒﺎﺣﺚ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‬ ‫ ﻃﺒﻖ ﺗﻌﺮﯾﻒ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ISO 14000‬واژه ‪ ENVIRONMENT‬ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬ ‫ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻮا‪ ،‬آب‪ ،‬ﺧﺎك‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ‪ ،‬ﮔﯿﺎﻫﺎن‪ ،‬ﺟﺎﻧﻮران‪ ،‬اﻧﺴﺎن و رواﺑﻂ‬ ‫ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎن در آن ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬ ‫ اﮐﻮﻟﻮژي‪:‬‬ ‫داﻧﺸﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮﺟﻮدات ﺟﺎﻧﺪار در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ ﻃﺒﯿﻌﯿﺸﺎن – ﺟﺎﺋﯽ ﮐﻪ‬ ‫آﻧﻬﺎ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ -‬و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ رواﺑﻄﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ارﮔﺎﻧﯿﺴﻢﻫﺎ و ﻣﺤﯿﻂ ﺑﺮﻗﺮار‬ ‫ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻣﯽﭘﺮدازد‪.‬‬ ‫واژهﻫﺎي ﻣﻬﻢ و ﮐﻠﯿﺪي در ﻣﺒﺎﺣﺚ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‬ ‫ اﮐﻮ ﺳﯿﺴﺘﻢ )زﯾﺴﺖ ﺑﻮم(‪:‬‬ ‫ﻼ اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻢ ﯾﮏ ﺟﻨﮕﻞ ﺷﺎﻣﻞ‬ ‫ﻣﺤﯿﻄﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه و ﻣﺤﯿﻂ ﻏﯿﺮ زﻧﺪه ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﻣﺜ ً‬ ‫اﻧﻮاع ﮔﯿﺎﻫﺎن‪ ،‬ﺟﺎﻧﻮران‪ ،‬آب‪ ،‬ﺧﺎك‪ ،‬ﻫﻮا و ﺣﺘﯽ ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه ذره ﺑﯿﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ در ارﺗﺒﺎط‬ ‫ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار‪:‬‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪاي ﮐﻪ اﺣﺘﯿﺎﺟﺎت ﻧﺴﻞ ﺣﺎﺿﺮ را ﺑﺪون ﻟﻄﻤﻪ زدن ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻧﺴﻞﻫﺎي آﺗﯽ در ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻧﻤﻮدن ﻧﯿﺎزﻫﺎي‬ ‫ﺧﻮد ﺑﺮاورده ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬ ‫ ﻓﻦ آوري ﭘﺎك‪:‬‬ ‫ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن زﺑﺎﻟﻪ و ﺿﺎﯾﻌﺎت و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از رﻫﺎ ﮐﺮدن آﻧﻬﺎ درﺟﻮ و ﯾﺎ در آبﻫﺎ ﻣﻮﺟﻮد در ﻃﺒﯿﻌﺖ ‪.‬‬  ‫واژهﻫﺎي ﻣﻬﻢ و ﮐﻠﯿﺪي در ﻣﺒﺎﺣﺚ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‬ ‫ ‪) ENVIRONMENT‬اﺳﻢ(‪ :‬ﻣﺤﯿﻂ ﯾﺎ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ‬ ‫ ‪) ENVIRONMENTAL‬ﺻﻔﺖ(‪ :‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ‬ ‫ ‪) ENVIRONMENTALLY‬ﻗﯿﺪ(‪ :‬از ﻧﻈﺮ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‬ ‫ ‪) ENVIRONMENTALIST‬اﺳﻢ(‪ :‬ﻃﺮﻓﺪار ﺣﻔﻆ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ارزشﻫﺎي‬ ‫اﺧﻼﻗﯽ ﮐﻪ رﻓﺘﺎر اﻧﺴﺎﻧﯽ را در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ‬ ‫ ‪ :ENVIRONMENTAL MANGEMENT‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‪) ،‬ﻧﮕﺮﺷﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ وراي‬ ‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻋﻤﻞ ﮐﺮده و ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬ﻣﺤﯿﻂ ﺳﯿﺎﺳﯽ‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ‪....‬ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬ ‫ارزﺷﯽ‪ ،‬ﺑﺎ ﯾﮏ ﻣﮑﺎﻧﯿﺰم ﺗﻮزﯾﻊ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﯿﻦ ﮐﻠﯿﻪ اﺷﺨﺎص‪ ،‬ﻧﺴﻞﻫﺎ و ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻣﯽﭘﺮدازد‪(.‬‬ ‫ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﻣﺎ از آب‪ ،‬ﻫﻮا‪ ،‬ﺧﺎك‪ ،‬اﻧﺮژي‪ ،‬زﻧﺪﮔﯽ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ و ‪...‬ﺗﺸﮑﯿﻞ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬ﻣﻮﺛﺮﺗﺮﯾﻦ و ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ در ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ اﻧﺴﺎن‬ ‫اﺳﺖ‪.‬اﻧﺴﺎن اوﻟﯿﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺬاري ﮐﻤﺘﺮي ﺑﺮ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ داﺷﺘﻪ اﻣﺎ ﺑﺎ‬ ‫ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎﯾﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﮐﺸﺎورزي‪ ،‬ﺻﻨﻌﺖ و ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و اﻣﮑﺎﻧﺎت ﮐﻪ ﺑﺮاي اداﻣﻪ زﻧﺪﮔﯽ در اﯾﻦ ﻣﺤﯿﻂ اﻧﺠﺎم ﻣﯽدﻫﺪ ﺳﺒﺐ‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽ آن ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ ‬ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﯾﮏ ﻣﺒﺤﺚ ﻓﺮا رﺷﺘﻪاي اﺳﺖ ﮐﻪ در ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺎ‬ ‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ‪ ،‬ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ و ﻏﯿﺮ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ در ﻫﻮا و ﻣﺴﺎﺋﻞ آب‬ ‫و ﺧﺎك در ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ ‬زﯾﺴﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺘﻐﯿﯿﺮﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده و ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﻣﺘﺎﺛﺮ از‬ ‫ﺗﻮﻟﯿﺪ‪ ،‬ﺗﻮزﯾﻊ و اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺮژي و ﺟﺮم در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﻫﺎي ﺣﺎوي ﺟﺎﻧﺪاران‪،‬‬ ‫ﻧﺒﺎﺗﺎت و ﺟﺎﻣﺪات ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬  ‫ﺗﻌﺮﯾﻒ آﻟﻮدﮔﯽ‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﭘﺨﺶ ﯾﺎ آﻣﯿﺨﺘﻦ ﻣﻮاد ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﻪ آب‪ ،‬ﻫﻮا‪ ،‬ﺧﺎك ﺑﻪ ﻣﯿﺰاﻧﯽ ﮐﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ‪،‬‬ ‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﯾﺎ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ آن را ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﺗﻐﯿﯿﺮ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺣﺎل اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻮﺟﻮدات و آﺛﺎر و اﺑﻨﯿﻪ‬ ‫ﻣﻀﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﻃﺒﻖ اﯾﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ آﻟﻮدﮔﯽ ﻟﺰوﻣﺎً ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺴﺎرات ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﯾﺠﺎد وﻗﻔﻪ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي‬ ‫اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺧﻮد آﻟﻮدﮔﯽ اﺳﺖ‪.‬ﻣﺜﻼً ﯾﮏ درﯾﺎﭼﻪ را ﮐﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺑﺮاي ﻗﺎﯾﻖ ﺳﻮاري ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار داد را‬ ‫آﻟﻮده ﻣﯽﺧﻮاﻧﻨﺪ‪.‬‬ ‫آﻟﻮده ﮐﻨﻨﺪه ﻫﺎ )آﻻﯾﻨﺪه ﻫﺎ(‪:‬‬ ‫ آﻟﻮدﮔﯽﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً در اﺛﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي اﻧﺴﺎن ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽآﯾﻨﺪ‬ ‫و از ﻫﻤﺮاﻫﺎن ﺟﻮاﻣﻊ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﺑﺸﺮي ﮐﻪ داراي‬ ‫ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﻣﺪرن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ‪،‬‬ ‫درآﻣﺪ ﺳﺮاﻧﻪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي و ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻢ ﻓﺰاﯾﻨﺪه آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب‬ ‫ﻣﯽآﯾﻨﺪ‪.‬ﺑﻌﺒﺎرﺗﯽ ﭘﯿﺎﻣﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻣﺼﺮف ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺴﺎوي ﺑﺎ‬ ‫ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎي زﯾﺎدﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬اﯾﻦ آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ‬ ‫ﻣﺴﺎﺋﻞ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ را ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽآورﻧﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻂ را ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﯽ اﻧﺴﺎن و ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه‬ ‫ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﻣﯽﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬  ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ آﻟﻮدﮔﯽ ‪:‬‬ ‫اﻟﻒ ‪ :‬ﻃﺒﯿﻌﯽ ‪ :‬ﻣﺜﻞ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ آﺗﺶ ﻓﺸﺎنﻫﺎ‪ ،‬زﻟﺰﻟﻪ‪ ،‬ﺳﯿﻞ‬ ‫ب‪ :‬ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ‪ :‬رﺷﺪ ﺟﻤﻌﯿﺖ‪ ،‬وﺳﺎﯾﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ ﻣﻮﺗﻮري و ﺻﻨﺎﯾﻊ و ‪.......................‬‬ ‫ ﻣﺎده آﻻﯾﻨﺪه‪:‬‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺎدهاي ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ داراي ﻏﻠﻈﺘﯽ ﺑﯿﺶ از ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺠﺎز ﯾﺎ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻮده و ﺑﺮ روي‬ ‫ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه اﺛﺮ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ آﻟﻮده ﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از اﺣﺘﺮاق‬ ‫–‬ ‫ﺿﺎﯾﻌﺎت ﺻﻨﻌﺘﯽ‬ ‫–‬ ‫ﻣﻮاد رادﯾﻮاﮐﺘﯿﻮ‬ ‫–‬ ‫زﺑﺎﻟﻪ ﺷﻬﺮي‬ ‫–‬ ‫ﺻﻮت ﯾﺎ ﺳﺮوﺻﺪا‬ ‫–‬ ‫ﺣﺮارت‬ ‫–‬ ‫ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬ ‫–‬ ‫آﻟﻮده ﮐﻨﻨﺪه ﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ ) آﺗﺸﻔﺸﺎنﻫﺎ‪ ،‬آﺗﺶ ﺳﻮزي ﺟﻨﮕﻞﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺮدابﻫﺎ و‪(....‬‬ ‫–‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ‬ ‫‪ ‬آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺻﻮرت‬ ‫ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎي ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ از ﻗﺒﯿﻞ ﻋﻮاﻣﻞ‬ ‫ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ‪ ،‬ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ﺣﻮادث‬ ‫ﻃﺒﯿﻌﯽ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﯽ ﯾﺎ ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ از ﻫﺮ دو ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽ ﻃﺒﯿﻌﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ آﺗﺸﻔﺸﺎﻧﯽ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﮐﻮﺗﺎه‬ ‫ﻣﺪت ﺑﻮده و ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺮﺗﻔﻊ‬ ‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬اﻣﺎ آﻟﻮدﮔﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﯽ‬ ‫ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣﺪت و ﻓﻘﻂ ﺑﺨﺸﯽ از آن ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺒﺮان اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً وﻗﺘﯽ ﮐﻪ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي‬ ‫ﺟﻬﺎﻧﯽ و ﻣﻨﻄﻘﻪاي در ﺣﺎل ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺨﺮﯾﺐ‬ ‫ﺟﻨﮕﻞﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻻﯾﻪ ازن ﯾﺎ ﺑﺎرانﻫﺎي اﺳﯿﺪي و دﯾﮕﺮ‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻏﯿﺮ‬ ‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارﻧﺪ‪.‬‬  ‫اﻧﻮاع آﻟﻮدﮔﯽ ‪:‬‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽﻫﺎي ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ‪:‬‬ ‫ اﻟﻒ ( آﻟﻮدﮔﯽﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺠﺰﯾﻪ ‪ :‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ‪ ،‬ﻻﺳﺘﯿﮏﻫﺎ و ‪..........‬‬ ‫ ب ( آﻟﻮدﮔﯽﻫﺎي ﺗﺠﺰﯾﻪ ﭘﺬﯾﺮ ‪ :‬ﻣﻮاد آﻟﯽ ﻣﺜﻞ ﻓﺎﺿﻼب اﻧﺴﺎﻧﯽ و زاﯾﺪات ﺣﯿﻮاﻧﯽ‬ ‫و ﮐﺸﺎورزي )ﻻﺷﻪ ﺣﯿﻮاﻧﺎت و اﻧﺴﺎن(‬ ‫‪14‬‬  ‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﺮ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ‬ ‫‪ ‬ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ از ﭼﻬﺎر ﻋﺎﻣﻞ ﻋﻤﺪه ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﯽ دﭼﺎر آﻟﻮدﮔﯽ‬ ‫ﮔﺮدد‪ :‬اﯾﻦ ﭼﻬﺎر ﻋﺎﻣﻞ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬ﯾﻌﻨﯽ ﻋﻼوه‬ ‫ﺑﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﺧﻮد ﺳﺒﺐ ﺑﺮوز ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺸﮑﻼت ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ در ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﯽﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬ ‫اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻀﺎﻋﻒ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارﻧﺪ‪.‬‬  ‫‪ -1‬ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ‪:‬‬ ‫‪ ‬آﻟﻮدﮔﯽﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ در اﺛﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬رﺷﺪ ﺷﻬﺮﻫﺎ‪ ،‬اﺣﺪاث‬ ‫ﻣﺨﺎزن ﺑﺰرگ ذﺧﯿﺮه آب‪ ،‬ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻨﮕﻠﯽ و ﯾﺎ روﮐﺶ ﮐﺮدن ﺑﺰرگ راهﻫﺎي‬ ‫اﺻﻠﯽ رخ ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬ﺗﻐﯿﯿﺮات اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﻧﺎﺷﯽ از اﯾﻦ ﺗﺨﺮﯾﺐﻫﺎ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ دﯾﮕﺮ‬ ‫ﻣﻮارد ذﮐﺮ ﺷﺪه ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ در ﺟﻬﺖ ﺟﺒﺮان ﭘﺬﯾﺮي دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻧﺎدرﺳﺖ ﻣﻮاد زاﺋﺪ اﻧﺴﺎﻧﯽ‪:‬‬ ‫‪ ‬ﺗﺨﺮﯾﺐ ﺧﺎك‪ ،‬آﻟﻮده ﺷﺪن ﻫﻮا‪ ،‬ﻧﺎﺑﻮدي زﯾﺒﺎﯾﯽ ﻃﺒﯿﻌﺖ و ﻣﻨﺎﻇﺮ را ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫داﺷﺖ‪.‬زﺑﺎﻟﻪﻫﺎي ﺧﺎﻧﮕﯽ و ﻟﻮازم ﻣﺴﺘﻌﻤﻞ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺸﺪهاﻧﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺳﺒﺐ ﺷﯿﻮع ﺑﯿﻤﺎري و اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻌﺪاد ﻧﺎﻗﻠﯿﻦ ﺑﯿﻤﺎري ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﺗﻮﻟﯿﺪ آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎ در اﺛﺮ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي‬ ‫ﺻﻨﻌﺘﯽ وﺷﻬﺮي‪:‬‬ ‫‪ ‬آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﻮﻟﯿﺪات ﺻﻨﻌﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﺘﻤﻞ‬ ‫ﺑﺮ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎي ﻫﻮا‪ ،‬ﻓﺎﺿﻼب‪ ،‬زﺑﺎﻟﻪ‪،‬‬ ‫ﺿﺎﯾﻌﺎت ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﺤﺼﻮﻻت دﺳﺖ دوم و‬ ‫ﻧﺸﺖ ﻣﻮاد ﺳﻤﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺧﻄﺮات‬ ‫ﺷﻐﻠﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎ ﺑﺪﻧﺒﺎل دارﻧﺪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ ﺻﺪﻣﻪ ﺑﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮا‪ ،‬ﺧﺎك و آب ﺷﺪه و‬ ‫ﺳﻤﻮم ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ و ﻏﯿﺮ ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ را ﺑﻪ ﺑﺪن‬ ‫ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن در آب و ﺧﺎك وارد ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي ذﺧﯿﺮه ﺳﺎزي‪ ،‬ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘﺎل‬ ‫ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﻣﻮاد ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎر‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﺎ ﺷﻮد‪.‬‬  ‫‪ -4‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻧﺎدرﺳﺖ اﻧﺮژي و ﻣﻨﺎﺑﻊ‪:‬‬ ‫ آزاد ﺳﺎزي ﮔﺎزﻫﺎ و ﻣﻮاد ﺳﻤﯽ در ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﻮﺧﺖ ﻣﻮاد ﻧﻔﺘﯽ ﯾﺎ‬ ‫ﺗﺸﻌﺸﻌﺎت ﯾﻮﻧﯿﺰه ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎد ﺑﺮ روي ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺣﯿﻮان و ﯾﮕﺎنﻫﺎي‬ ‫زﻧﺠﯿﺮه ﻏﺬاﯾﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﯾﮏ ﻧﻮع از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ دﯾﮕﺮ را ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل‬ ‫ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﻣﺮاﮐﺰ‪ ،‬ﺷﻬﺮﻧﺸﯿﻨﯽ را ﺗﻮﺳﻌﻪ داده و ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﯿﯿﺮ در اﻟﮕﻮي ﻣﺼﺮف‬ ‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﻨﺎﺑﻊ‪ ،‬ﻣﻮاد زاﯾﺪي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺪ آﻧﻬﺎ‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ اﺳﺖ‪.‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻓﻨﺎوريﻫﺎي ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺧﻄﺮات و اﺗﻔﺎﻗﺎت و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از واﮐﻨﺶﻫﺎي‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻃﺒﯿﻌﯽ را ﻣﺸﮑﻞ ﺗﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬