Endogene Krachten H3 PDF

# Endogene Krachten ## 3 Gevolgen van de platentektoniek Kernvraag: Wat hebben gebergten, aardbevingen en vulkanen met platentektoniek te maken? - Vorming van plooiingsgebergten - Aardbevingen - Vulkanen ### 1 Vorming van plooiingsgebergten Twee platen botsen. Druk en temperatuur stijgen. Sed...

# Endogene Krachten ## 3 Gevolgen van de platentektoniek Kernvraag: Wat hebben gebergten, aardbevingen en vulkanen met platentektoniek te maken? - Vorming van plooiingsgebergten - Aardbevingen - Vulkanen ### 1 Vorming van plooiingsgebergten Twee platen botsen. Druk en temperatuur stijgen. Sedimenten worden plastisch en worden vervormd naar: - Syncline - Anticline Overhillende plooiing gaat over de andere plooiing schuiven. - **Kustgebergte:** Wanneer een continentale plaat botst met een oceanische plaat. Subductie. - **Continentaal gebergte:** Wanneer 2 continentale platen botsen. ### 2 Aardbevingen #### 2.1 Wat is een aardbeving? Opstapeling van spanning → plotse ontlading. #### 2.2 Registratie van aardbevingen Zie eerder in de pp van hoofdstuk 1. #### 2.3 De sterkte van een aardbeving of de magnitude - Schaal om de kracht van aardbevingen uit te drukken (vroeger in gebruik): Schaal van Richter. - Eenheid waarmee de kracht wordt aangegeven: Magnitude. - Deze schaal is logaritmisch. - Nu in gebruik = seismische momentmagnitudeschaal. - Deze schaal drukt de vrijgekomen energie uit. - Een toename van 1 magnitude-eenheid komt overeen met een aardbeving die 10 keer sterker is. #### 2.4 Spreiding van aardbevingen over de wereld Er is een duidelijke relatie tussen de spreiding van de aardbevingen en de grenzen van de tektonische platen. Bij convergerende platen en dwarsbreuken: ernstige aardbevingen. #### 2.5 Aardbevingen en tsunami's Aardbevingen onder de zeebodem veroorzaken tsunami's. #### 2.6 Schade door aardbevingen - Volumegolven - Oppervlaktegolven Het zijn vooral de oppervlaktegolven die schade veroorzaken. Oplossing: aardbevingsbestendige bouwtechnieken. vb: Tuned mass damper. ### 3 Vulkanen #### 3.1 Relatie tussen de platentektoniek en vulkanen Er is een duidelijke relatie tussen de spreiding van vulkanen en de ligging van de tektonische platen. Waar bevinden zich de vulkanen voornamelijk? - Plaats waar onder duikende plaat smelt en ter...hoopte v. aufgen. - Boven hotspots. #### 3.2 De opbouw van een vulkaan - **Magma:** Vloeibaar gesteente dat wil onder het aardopp. bevindt. - **Lava:** Vloeibaar gesteente dat het aardopp. heeft bereikt. #### 3.3 Vulkaantypes - Schildvulkaan - Stratovulkaan - Caldera #### 3.4 Ring of Fire - 40 000 km lange gordel van vulkanen, troggen etc. - Aardbevingsgevoelige zones. - Goed voor 90% van alle geologische activiteit op aarde.