ΡΥΠΑΝΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ PDF

ΡΥΠΑΝΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ ΠΑΝΑΓ.ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Τμ. ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ  ΡΥΠΑΝΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ Ρυπασμένο καλείται το έδαφος το οποίο είναι ή μπορεί να γίνει πηγή κινδύνου για την υγεία και το περιβάλλον εξαιτίας ουσιών που περιέχ...

ΡΥΠΑΝΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ ΠΑΝΑΓ.ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Τμ. ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ  ΡΥΠΑΝΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ Ρυπασμένο καλείται το έδαφος το οποίο είναι ή μπορεί να γίνει πηγή κινδύνου για την υγεία και το περιβάλλον εξαιτίας ουσιών που περιέχει Οι κυριότερες κατηγορίες ρύπων είναι: -ενώσεις μετάλλων -άλλοι ανόργανοι ρύποι -οργανικές ενώσεις -ραδιενεργές ουσίες  ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ Αποτελεί το ανώτερο τμήμα του μανδύα της γης. Είναι αποσαθρωμένο λόγω μακροχρόνιων διεργασιών εξαιτίας αλληλεπιδράσεων με τον αέρα, την υδρόσφαιρα και οργανισμούς. Έχει περιορισμένο πάχος και αποτελείται από τρεις βασικούς ορίζοντες (στρώματα). Οι εδαφικοί ορίζοντες διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τη σύσταση, το μέγεθος και τον τρόπο σύνδεσης των σωματιδίων που τους αποτελούν.  ΕΔΑΦΙΚΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ Ο ανώτερος εδαφικός ορίζοντας Α αρχίζει από την επιφάνεια, είναι πλούσιος σε οργανικά συστατικά και ονομάζεται αποπλυμένος. Ο ενδιάμεσος εδαφικός ορίζοντας Β, ονομάζεται και εμπλουτισμένος, δέχεται υλικά από μεταφορά από τον ορίζοντα Α. Περιέχει οξείδια αργιλίου, σιδήρου, μαγγανίου και αργιλικές ενώσεις. Οι ρίζες των φυτών απορροφούν εκεί θρεπτικά υλικά. Οι ορίζοντες Α και Β μπορούν να διαχωρίζονται σε υποορίζοντες. Ο επόμενος εδαφικός ορίζοντας C ονομάζεται μητρικός και περιέχει θρυμματισμένα υλικά του μητρικού πετρώματος R που ακολουθεί. ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ / ΠΟΡΩΔΕΣ Τα ανώτερα στρώματα του εδάφους, ορίζοντας Α κυρίως, περιέχουν οργανικές ενώσεις απαραίτητες για τη γονιμότητα του εδάφους. Ο υποορίζοντας Ο (ή Αο) αποτελείται από οργανικά υλικά που έχουν ξεκινήσει να αποσυντίθενται. Ο όγκος των διακένων των πόρων του εδάφους καθορίζει το πορώδες. Το πορώδες είναι καθοριστικό για την παρουσία και κίνηση του νερού στο έδαφος, καθώς και την παρουσία αέρα στα ανώτερα στρώματα του εδάφους. Επομένως το μέγεθος των κόκκων είναι σημαντικό.  ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΑ ΕΔΑΦΩΝ Τα εδάφη αποτελούνται από κόκκους που έχουν ακόλουθα μεγέθη και ονομασίες : Άργιλος 700 C) όπως καύσεις και πυρολύσεις Οι ιδιότητες των PAH εξαρτώνται από τον αριθμό και την θέση των δακτυλίων, τους υποκαταστάτες κλπ.  PAH ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ Στο έδαφος οι PAH προέρχονται από τον αέρα, λόγω καθίζησης σωματιδίων, βροχής κλπ. Άλλος μηχανισμός είναι μέσω διάθεσης στερεών, ημίρρευστων,υγρών βιομηχανικών αποβλήτων στο έδαφος. Οι PAH συνδέονται με τα χουμικά συστατικά του εδάφους. Σχηματίζονται σταθερά σύμπλοκα. Η διάσπαση των επέρχεται μετά από πάρα πολλά χρόνια (εκατοντάδες). PAH ΣΕ ΖΩΝΤΕΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ Σε ψάρια, οστρακοειδή, υδρόβια φυτά ανιχνεύεται PAH. Ακόμη και στους πόλους λόγω της παγκόσμιας διασποράς προϊόντων καύσης και πετρελαιοειδών. Οι PAH είναι λιποδιαλυτοί με αποτέλεσμα να συγκεντρώνονται κυρίως στο συκώτι, σε λιπώδεις ιστούς, στο γάλα.  ΛΟΙΠΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΡΥΠΩΝ Ραδιενεργοί ρύποι – Ανήκουν, κατά κανόνα, στην κατηγορία των μεταλλικών ενώσεων – Σε περίπτωση μόλυνσης του εδάφους με ραδιενεργές ενώσεις το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αντιμετωπισθεί. Αρκεί πολύ μικρή ποσότητα ρύπου να δημιουργήσει πρόβλημα. Λοιποί ανόργανοι ρύποι – Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν κυανιούχες ενώσεις, θειούχες ενώσεις κ.λ.π. με αιτία του κινδύνου το ανιόν της ένωσης ΔΟΚΙΜΕΣ ΕΚΧΥΛΙΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Η κινητοποίηση των ρύπων είναι κρίσιμος αρνητικός παράγοντας Σχεδιάστηκαν δοκιμές εκχυλισιμότητας για την εξέταση της δυνατότητας κινητοποίησης των ρύπων, με χρήση : α) νερού β) όξινου διαλύματος προσομοίωσης γαστρικού υγρού γ) οξικού οξέος κ.α. (δοκιμή TCLP)  ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ Σαν γενική διαπίστωση πρέπει να λεχθεί ότι το πρόβλημα της απορρύπανσης των εδαφών είναι ιδιαίτερα δύσκολο και δαπανηρό Οι τρόποι αντιμετώπισης των ρύπων περιλαμβάνουν – Καταστροφή ή εξουδετέρωση τους – Απομάκρυνσή τους – Χημική σταθεροποίηση – Απομόνωση αυτών  ΘΕΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Η αποκατάσταση μπορεί να γίνει Επιτόπου (in-situ) χωρίς εκσκαφή Μετά από εκσκαφή (ex-situ) Στη δεύτερη περίπτωση το ρυπασμένο έδαφος υφίσταται επεξεργασία Στην ίδια την περιοχή (on-site) Μεταφέρεται σε μονάδα μακριά (off-site) Προφανώς όταν δεν γίνεται εκσκαφή δεν διασπείρονται οι ρύποι και δεν καταστρέφονται εγκαταστάσεις στην επιφάνεια της γης ΑΠΟΔΕΚΤΕΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ ΤΩΝ ΡΥΠΩΝ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ Ο βαθμός κινητοποίησης των ρύπων στο έδαφος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπου βέβαια η φύση του ρύπου είναι ο κυριότερος παράγοντας. Οι οργανικές ενώσεις μπορεί να είναι πτητικές, οι μεταλλικές ενώσεις ,όμως δεν είναι. Οι υδρογονάνθρακες δεν διαλύονται στο νερό , πολλά ανόργανα άλατα διαλύονται σε μικρό ή μεγάλο βαθμό.  ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΣΤΑ ΝΕΡΑ Οι ρύποι εισέρχονται στα υπόγεια νερά, κινούνται μαζί με το νερό και επηρεάζουν την ποιότητά του Τα υπόγεια νερά καταλήγουν σε υγρούς αποδέκτες, ποτάμια, λίμνες και θάλασσα Τα ψάρια και άλλοι υδρόβιοι οργανισμοί προσλαμβάνουν χημικές ενώσεις Πρόσληψη από τον άνθρωπο μέσω της τροφικής αλυσίδας Εάν οι ρύποι βρίσκονται επιφανειακά ρυπαίνουν απευθείας το βρόχινο νερό που ρέει  ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ Ο άνεμος φέρνει σε αιώρηση σωματίδια σκόνης που περιέχουν ρύπους Τα σωματίδια μπορεί να τα εισπνεύσουν άνθρωποι Τα σωματίδια επικάθονται σε καλλιεργούμενα φυτά ή εισέρχονται στο εσωτερικό κτιρίων Τα σωματίδια μεταφέρονται μακριά και ρυπαίνουν εδάφη που δεν είχαν ρυπανθεί Οι πτητικές οργανικές ενώσεις ρυπαίνουν τον εσωτερικό χώρο κατοικιών που βρίσκονται πάνω από τους ρύπους ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΦΥΤΑ Τα φυτά μπορούν να απορροφήσουν ρύπους από το έδαφος Η δυνατότητα αυτή εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως: – Τη φύση των ρύπων – Το είδος του φυτού – Τις ιδιότητες του εδάφους Τα φυτά συγκεντρώνουν τους ρύπους σε διαφορετικό βαθμό στα διάφορα μέρη τους Οι ρίζες έχουν τη μεγαλύτερη συγκέντρωση ρύπων, οι καρποί τη μικρότερη Πρόσληψη από τον άνθρωπο μέσω της τροφικής αλυσίδας  ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ Αυτή οφείλεται στην υποβάθμιση των δασικών εκτάσεων και σε συγκεκριμένες καλλιεργητικές μεθόδους. Η βλάστηση συγκρατεί το έδαφος. Οι ρίζες των φυτών εμποδίζουν το νερό της βροχής να παρασύρει το έδαφος. Μπορεί να είναι ανθρωπογενής αλλά και φυσικής προέλευσης. Η υπερβόσκηση, οι δασικές πυρκαγιές, οι μονοκαλλιέργειες και οι πρακτικές άρδευσης είναι μερικές αιτίες. Ταχύτατα εξελισσόμενο, ανεπιθύμητο φαινόμενο. ΑΛΜΥΡΙΝΣΗ και ΕΡΗΜΟΠΟΙΗΣΗ Η αλμύρινση είναι η αύξηση της παρουσίας ανόργανων αλάτων στα ανώτερα στρώματα του εδάφους. Οφείλεται σε υδατοδιαλυτά άλατα. Συνδέεται με τον υψηλό υδροφόρο ορίζοντα, την ποιότητα του νερού άρδευσης και τις χαμηλές βροχοπτώσεις. Η ερημοποίηση χαρακτηρίζεται από την πλήρη απουσία βλάστησης, παρουσία αλάτων στο έδαφος, διάβρωση και μεγάλη ελάττωση της παρουσίας νερού.