Desprinc Typografie Examens November PDF

Desprinc typografie 1&2 examens - dit moet je kunnen. typografie 01 - 01 Design Principles | Typografie · Inleiding Algemeen → Ik leg nadruk op begrijpen en herkennen, niet op het memoriseren van exacte data en details. Je moet wel een algemeen tijdsbesef hebben en periodes weten te situeren in de g...

Desprinc typografie 1&2 examens - dit moet je kunnen. typografie 01 - 01 Design Principles | Typografie · Inleiding Algemeen → Ik leg nadruk op begrijpen en herkennen, niet op het memoriseren van exacte data en details. Je moet wel een algemeen tijdsbesef hebben en periodes weten te situeren in de geschiedenis. Bijvoorbeeld: je hoeft niet te weten dat John Baskerville in 1707 in Wolverly geboren werd, maar wel dat hij een Engelsman was uit de 18e eeuw en wat zijn belang is voor de typografie. Details en anecdotes moet je niet kennen; die werden enkel gegeven om context te verlenen, de voorbeelden te illustreren (en de lessen onderhoudend te maken). Te kennen leerstof uit de inleidingsles: Voornaamste nationale en geselecteerde regionale of minderheidsschriften Welke types schriften bestaan er en wat zijn hun eigenschappen en verschillen onderling?  alfabetische schriften  consonnantschriften/abjad  abugida  logografische schriften  syllabische schriften Alfabetische schriften  verschillende alfabetische schriften herkennen  te kennen begrippen en definities o alfabet o pangram/holo-alfabetische zin  bv “ The quick brown fox jumps over the lazy dog “ o diakritisch teken  Schrijfteken dat boven, onder of door een letter gezet wordt. Bv. É, è,…  Latijns alfabet o transliteratie o speciale gevallen: Turkije, Vietnam, hanyu pinyin  Cyrillisch alfabet o gelijkenis kapitalen/onderkast  Grieks alfabet o verband tussen Latijns/Cyrillisch/Grieks   Hangul o vorming van woorden Consonantschriften/Abjads  definitie en eigenschappen  Arabisch schrift o eigenschappen o rol van diakritische tekens  Hebreeuws schrift o eigenschappen o rol van diakritische tekens (niqqud) Logografische schriften  definitie en eigenschappen  te kennen begrippen o foneem  verandering klanken met zelfde betekenisonderscheidende functie, bv. o, oo, eau,… o grafeem  1 of soms enkele klanken. o Morfeem  Deel van woord met eigen betekenis. Syllabische schriften  definitie en eigenschappen o Elk teken = lettergreep bv. Bananen (Ba-na-nen)  Japans: drie schriftsystemen (kana, kanji, romaji)  kana o fonetisch  elk symbool = specifieke klank. o twee vormen (hiragana, katakana) Abugida  definitie en eigenschappen o rol van diakritische tekens (matras en virama) Typografie 01-02 Design Principles | Typografie · Oorsprong van het alfabet Ontstaan en ontwikkeling van een schrift token → pictogram → ideogram → fonogram → letter(greep)  volgorde kennen  systeem begrijpen  definities kennen spijkerschrift (cuneiform) 31e eeuw v.C.–2e eeuw  ontstaan  schrijfwijze (drager en schrijfgereedschap)  evolutie van functie hiërogliefenschrift (hieroglyphs) 31e eeuw v.C.–4e eeuw  geen tekeningen maar schrift → wat zijn de 3 kenmerken van een schrift?  te kennen begrippen o rebus-principe o determinatief  = een teken dat niet wordt uitgesproken maar aanduidt welk soort woord het is. Ontstaan van het alfabet  volgorde ontstaan schriften o afbeelding → stilering → abstrahering  wereldwijd hetzelfde principe Proto-Sinaïtisch schrift  vereenvoudigde vorm van het hiërogliefenschrift  waarom revolutionair? o Minder tekens, Makkelijker om te lezen   te kennen begrip o akrofoon-principe  Elke letter/teken heeft eigen naam/klank.  evolutie → Fenicisch schrift → Grieks alfabet → Etruskisch alfabet → Latijns alfabet Fenicisch schrift  wat is het verschil met spijkerschrift en hiërogliefenschrift? o Eenvoudiger, 1 symbool=1 klank  te kennen begrippen o boustrophedon Grieks alfabet  wat is het verband met het Fenicische schrift? o Alle 22 tekens uit het fenicisch geschrift + nieuwe tekens.  waarom is dit het eerste ‘echte’ alfabet? o Er waren 5 tot 7 klinkers.  wat zijn de twee varianten? o Oosterse alfabet (klassiek grieks) o Westerse variant ( later etrusken) Etruskisch alfabet  Woordonderbrekingen (punten tussen de woorden) Latijns alfabet  vaste schrijf- en leesrichting o links naar rechts.  verschil tussen Republikeinse en Keizerlijke vorm o republikeins = eenvoudig o Keizerlijk = meer verfijnd  waar komt de naam ‘kapitaal’ vandaan? o Letters op monumenten = Capitpolis.  oorsprong van de schreef o Letter eerst met verf ( platte borstel ) op gebouw. Daarna wordt dit uitgebeiteld. Verschillende dieptes + streep aan het einde van de letter (= een schreef) Ontstaan van de minuskel (kleine letters) evolutie Romeinse schriften   te kennen begrippen en kunnen herkennen o cursiva romana moderna  wat is het fundamentele verschil met de voorgaande vormen? o bilineair schema / quattrolineair schema  bilineair = 2 lijnen  quattrolineair = 4 lijnen Karolingische minuskel  waarom ontstaan? & welke rol speelde Karel de Grote? o Door uitbreiding van Karel De Grote zijn rijk waren er veel verschillende schriften & mensen verstonden de ene aan de andere kant niet, daarom veralgemeende hij de Karolingische minuskel.  wat schreef het Karolingische letterdecreet voor? o Quadrata = titel hoofdletters o Unciaal = hoofding o Karolingische minuskel = tekst o Kapitalen aan het begin van de tekst o Spaties worden interlinies o wat waren de voordelen van de Karolingische minuskel?  Makkelijk lezen + snel schrijven. Typografie 02-01 Design Principles | Typografie · Van geschreven tot gedrukte letter – Typografische terminologie Te kennen leerstof: Gotische schriften Gotisch schrift  reden van ontstaan o grote vraag naar boeken en duur perkament = schrift moet kleiner en compacter. Boeken moeten sneller en goedkoper gemaakt worden.  ongebruikelijke letters herkennen  te kennen begrippen  o picket fence-effect o ligaturen  woorden waarbij 2 letters aan elkaar gehangen worden. Ontstaan van de boekdrukkunst oorsprong van de boekdrukkunst  blokdruk o China o nadelen?  Je kon geen fouten verbeteren. Alle letters stonden op 1 blok.  drukken met porseleinen losse letters o China o Bi Sheng (1041, Noordelijke Song-dynastie) o nadelen?  Je kan geen fouten verbeteren. Alle letters stonden op 1 blok.  drukken met metalen losse letters o Korea o Goryeodynastie (1234) Johannes Gutenberg  Printing Revolution o invloed op de wereldgeschiedenis?  Toegang tot kennis voor iedereen ( boeken ).  Sleutelrol bij ontwikkeling van de renaissance.  innovaties van Johannes Gutenberg?  o Massaproductie met losse letters  te kennen begrippen o stempel (punch) o tegenstempel (counterpunch) o matrijs (matrix)  welke nieuwe metaallegering?  Lood, tin, Bismut & antimoon o voordelen en nadelen van de verschillende metalen  hoe werkte de degelpers? o Zoals een druivenpers Geboorte van de boekdrukkunst Johannes Gutenberg  jaartal 42-regelige bijbel & letterstijl o 1452 – 1455 o Letterstijl : Textura  waarom textura? o Hij wou de gedrukte bijbel identiek maken aan de met de hand geschreven bijbel + kapitalen met hand toegevoegd. Nicolas Jenson  jaartal eerste publicatie & letterstijl o 1471 o Humanistische stijl  oorsprong humanistische schreefloze? o Schrifthervormingen van de italiaanse humanisten. Eerste gedrukte cursieve lettertypen  te kennen begrippen  o littera brevi / littera cancellaresca corsiva  cursief lettertype gebruikt door paus en vorst, dit lettertype is elegant.  voordelen van de cursief? o Letters nemen minder plaats in o Goedkoper drukken  oorspronkelijk hoe gecombineerd met kapitalen?  o Rechtopstaande kapitalen aan begin van de zin & met spatie. Aldus Manutius (Francesco Griffo)  eerste cursieve drukletter  eerste publicatie volledig in cursief Ludovico degli Arrighi  basis voor zijn cursief? o Gebaseerd op eerste cursieve lettertype  Littera cancellaresca. Robert Granjon  waarvoor gekend? o Vaardige lettersnijder + eerste cursief kapitaal & hoofdletter.  omschakeling naar schuine kapitalen Typografische terminologie te kennen begrippen  verschil tussen lettertype en font o lettertype is wat je ziet o font is 1 enkele stijl van het lettertype  klassieke en hedendaagse definitie van font o klassiek : 1 stijl, 1 gewicht, 1 corps o hedendaags: 1 enkele stijl van lettertypen  letterfamilie o fonts met zelfde ontwerp, alle variaties van dit lettertype  stijlen ( varianten van een lettertype) o positie/helling (correcte en vervormde cursief kunnen herkennen) o gewicht (in correcte volgorde kunnen plaatsen) 1. Hairline 2. Thin 3. Extra light 4. Light 5. Regular 6. Medium  7. Semi bold 8. Bold 9. Black o breedte (in correcte volgorde kunnen plaatsen) 1. Compressed 2. Extra condensed 3. Condensed 4. Narrow 5. Regular 6. Wide 7. Extended o optical size (in correcte volgorde kunnen plaatsen) 1. Big 2. Banner 3. Display 4. Headline 5. Tekst 6. Caption 7. Micro  Superfamilie o Lettertype met veel verschillende gewichten, breedtes en stijlen  type system o reeks aan elkaar verwante letterfamilies.  Zelfde skelet met verschillende uitvoeringen. Typografie 02-02s Design Principles | Typografie · Wat is typografie? – Typografische classificatie Te kennen leerstof: Typografie fundamentele verschillen tussen kalligrafie, belettering en typografie  Kalligrafie = schrijven  Belettering = tekenen  Typografie = zetten ( geprefabriceerde letters ) Typografische classificatie Noordzij-cubus  assen kunnen benoemen en definiëren  o type contrast (translatie → expansie)  translatie  door afgeschuinde punt van pen naar rechts te trekken ( dunne lijn ) , door afgeschuinde pen naar onderen te trekken (dikke lijn)  expansie  door hard (dikke lijn) of zacht (dunne lijn) te drukken met je pen. o hoeveelheid contrast o gewicht skelet → spieren → huid → tags  classificatiesysteem kunnen uitleggen  in juiste volgorde kunnen plaatsen skelet  kunnen herkennen: o dynamisch (welke kenmerken?)  Heel open, invloed van het handschrift o rationeel (welke kenmerken?)  meer beredeneerd & systematisch meer gesloten. o geometrisch (welke kenmerken?)  gebaseerd op geometrische figuren zoal cirkel en driehoek…  verschillende lettertypes met hetzelfde skelet aan elkaar kunnen koppelen spieren (= massa die aan het skelet hangt)  kunnen herkennen: o contrast  veel contrast  dik is dik, dun is dun  gemiddeld contrast  Tusen de 2  weinig tot geen contrast  alle lijnen min of meer even dik. o schreven  schreefletter   schreefloze letter huid (= verdere verfijning van alle details)  kunnen herkennen: o type contrast  translatie (schuin)  expansie (vertikaal) o vorm van de schreven  fijne lijn  driehoekig  gebogen  rechthoekig tags  wat zijn tags? o Emoties die de vorm van de letters oproepen  Letterontwerper maakt letters  Typograaf gebruikt letter