Design Essentials PDF

**Design Essentials** LW1: Het grafisch proces 3 P's -- zorgen voor een gestroomlijnde productie - Prepress - Press - Postpress Elk onderdeel is cruciaal voor efficiëntie en kwaliteit PREPRESS fase waarin waarin he ontwerp wordt voorbereid voor de drukpers - Alles wat er gebeurd voo...

**Design Essentials** LW1: Het grafisch proces 3 P's -- zorgen voor een gestroomlijnde productie - Prepress - Press - Postpress Elk onderdeel is cruciaal voor efficiëntie en kwaliteit PREPRESS fase waarin waarin he ontwerp wordt voorbereid voor de drukpers - Alles wat er gebeurd voor er gedrukt wordt - Ontwerp en layout - Kleurenbeheer - Resolutie en beeldkwaliteit - Afloop en snijmarges - Controle van de pdf bestanden PRESS fase waarin het ontwerp fysiek wordt afgedrukt op het gekozen materiaal - Het daadwerkelijke drukwerk - Digitaal(kleinere oplages) - offset(grotere oplages) - andere technieken ( zeefdruk, diepdruk, letterpress,...) - kwaliteitscontrole tijdens druk - inktbeheersing - registercontrole - proeven POSTPRESS nadat het drukwerk van de pers komt - alles wat na het drukwerk gebeurd - snijden - vouwen - binden - verpakken -... **Workflow** = traject van idee tot realisatie = hedendaags productie proces 3 Fase - Premedia - Medium - Postmedia Worden telkens onderverdeeld in 3 aspecten - Planning - Productieproces - Prijs PREMEDIA - Alle voorbereidende werken - Opmaak - Typografie - Beeldbewerking -... MEDIUM - Eigenlijke productie/verspreiding van de media - Druktechnieken - Publicaties - Sociale media POSTMEDIA - Omvat alle afwerkingen en nabewerkingen - Snijden - Binden - Lamineren - Analytics - Versiebeheer - SEO **LW2 Bedrijfsidentiteit (voor prepress)** ***[BRANDING]*** bedrijfsidentiteit verwijst naar hoe een bedrijf zich presenteert aan de buitenwereld - Logo's - Kleuren - Typografie - Communicatie - Kernwaarden Bedrijfsidentiteit = hoe een bedrijf zich presenteert Imago = hoe het publiek het bedrijf ziet WAAROM BELANGRIJK? - Herkenbaarheid/onderscheidend - Bouwt vertrouwen bij consumenten - Zorgt voor consistentie ***[DOELGROEP]*** Doelgroep= een doelgroep is een specifieke groep mensen... Meestal meerdere doelgroepen, afhankelijk van de diversiteit aan producten/diensten HOE BENOEM JE EEN DOELGROEP? - Segmentatiecriteria = om een doelgroep heel specifiek te kunnen benoemen - Demografisch ( leeftijd, geslacht, opleidingsniveau,...) - Geografisch ( land, stad, klimaat,...) - Psychografish ( levenstijl, waarden, persoonlijkheid,...) - Gedragsmatig ( koopgedrag, merktrouw, gebruiksfrequentie,... WAAROM IS HET BELANGRIJK? - Gerichter communiceren - Middelen efficiënt inzetten - Richten naar echt geïnteresseerde mensen - Effectieve marketingcampagnes - Productontwikkeling - Koste efficiëntie - Verhoogde klantbetrokkenheid PERSONAS PERSONA'S = fictieve menselijke weergave van je doelgroep - Gerichter communiceren - Productontwikkeling verbeteren - Efficiëntie verhogen Hoe maak je een persona? - Verschillende gegevens verzamelen van de doelgroep - Kwantitatieve data - Kwalitatieve doelgroep - Demografisch ( leeftijd, geslacht, opleidingsniveau,...) - Geografisch ( land, stad, klimaat,...) - Psychografisch ( levensstijl, waarden, persoonlijkheid,...) - Gedragsmatig ( koopgedrag, merktrouw, gebruiksfrequentie,...) Er worden soms ook meerdere personas uitgewerkt voor eenzelfde (sub)merk Wat is het verschil? Doelgroep - Verwijst naar een bredere groep mensen, gedefinieerd door gemeenschappelijke kenmerken. Persona - Is een gedetailleerde weergave van een typische klant binnen de doelgroep. Persona = verfijning van de doelgroep (MERK)ARCHETYPES *Carl Jung = leer van de archetypes (psychologie)* Door archetypes kan een merk - een consistente boodschap communiceren - op een diep emotioneel niveau communiceren - biedt leidraad Het is de job van de ontwerper om de archetypes te vertalen naar de klant 12 primaire archetypes (4 hoofdgroepen) - stabiliteits en structuurzoekende groep - de heerser (leiderschap, luxe, kwaliteit, controle) - Mercedes, Rolex, Hugo Boss - De schepper (innovatie, creatief, artistiek) - Lego, adobe, apple - De verzorger (helpen, beschermen, zorgzaam) - Volvo, Unicef - Impactgroep - De held (wereldverbeteraar, motiverend) - Nike, FedEx - De rebel (regels breken, onafhankelijk, gedurft) - Diesel, Harley-Davidson, Virgin - De magiër (transformatie, visionair, mystiek) - Disney, Tesla - De sociale groep - De minnaar (relaties, sensueel, passie) - Chanel, victoria secret - De gewone man (erbij horen, nuchter, bescheiden) - Hema, Ikea, Volkswagen - De nar (speels, humoristisch, plezier) - Skittles, M&M, Old spice - Verkenningsgroep - De wijze (kennis, expertise, geïnformeerde keuzes, leergierig) - Audi, Google, TedTalks - De ontdekkingsreiziger (onafhankelijkheid, nieuwsgierig ) - The north face, - De ontschuldige (optimistisch, puur, traditioneel) - Dove, Coca Cola, Innocent smoothies Waarom? - Emotionele verbinding met hun publiek - Krachtige manier van hun kernwaarden en persoonlijkheid te communiceren Waarom belangrijk? - Consistentie - Verpakkingen en interacties moeten altijd het gekozen archetype weerspiegelen Praktische toepassingen - Kleuren, logo's, en typografie moeten het archetype ondersteunen - Tone of voice - Formeel/professioneel - Vriendelijk/toegankelijk - Grappig/speels - Archetypes geven merken een verhaal **LW3: Visueel management** *Uitgangspunt van het visueel management is een lange termijndenken dat bepaald wordt door de identiteit die een bedrijf, vereneging (een zender) van zichzelf naar voren wil brengen* Identiteit naar buiten brengen: - Doormiddel van een communicatieplan - Zowel intern als extern Identiteit staat tegenover Imago Imago = gevoelsmatig ontwikkeld door de buitenwereld - Hierdoor vallen de identiteit niet altijd samen met het imago Identiteit communiceren Bedrijven communiceren zowel gericht als ongericht met verschillende doelgroepen: - Klanten - Medewerkers - Aandeelhouders - Aankopers - Pers -... Het imago/gestalt van een bedrijf kan een grote invloed hebben op het bedrijf, management kan het imago van de onderneming beheersen en naar zijn hand zetten door in te grijpen in de huisstijl of de visuele identiteit Componenten van een identiteit Het gedragspatroon (Corporate behaviour, CB) - Gedraagt zich via zijn persoonlijke normen, bij sommige zullen deze deelbeelden nadrukkelijker aanwezig zijn afhankelijk van de betrokkenheid De communicatie (corporate communication, CC) - Middelen en media die worden ingezet (zowel intern als extern) - Mondeling - Schriftelijk - Grafisch De huisstijl (Corporate design, CD) - Het visuele aspect van een identiteit - Gevormd door - Merkbeeld -... Naast de huisstijl kan ook de productvormgeving invloed hebben Vb. de driehoekige vorm van een toblerone Deze 3 factoren interferen voortdurend met elkaar en werken als totaliteit **Handelsmerk/trademark** = de naam waaronder een fabrikant of organisatie een product of een dienst in de markt zetten. **Klank/woordmerken** = visualiseren klanken, dikwijls vanuit fonetische klanken worden vaak aangeduid als handelsmerken en beeldmerken. Handelsmerk: - Zorgt voor onderscheid - Snel te herkennen - Synoniem voor de benaming van een product - Jeep, Post-it, Tipp-ex - Kan een waardevolle bezitting zijn Logografie: Pictogram = vereenvoudigde afbeelding Icoon = is een symbolische afbeelding van de niet afbeeldbare werkelijkheid Lettermerken: - Monogram - Direct afgeleid van de naam - Bv. Volkswagen - Initiaalmerken of afkortingen - Eerste letters in het logo - H&M, Ck - Kalligram - Manier waarop een woord grafisch wordt geschreven - Coca Cola, Kellogs, Disney - Typografisch logo - Vertrekt uit bestaande lettertypes - Zara, Polaroid, Hilton - Nadeel = Kan niet wereldwijd gebruikt worden - Picturale naammerken: - Bestaan uit de naam in een karakterisitiek lettertype ingesloten in een eenvoudig visueel symbool - Levi's, Nike, Kodak, Pepsi - De vorm is hierbij overtijd zo herkenbaar dat de naam die er in staat er niet meer toe doet Beeldmerken: - Associatieve beeldmerken - Op zichzelf staand logo, wel directe link - Shell, Nike, Philips - Abstracte symbolen of beeldmerken - Bij abstracte merken krijgt de ontwerper carte blache ( geen echte betekenis) - Mitshubitshi, AT&T - Merkpersonages - Commercialisering van merkpersonages of mascottes vind je terug bij merchandising - Michelin, Johny Walker, Lacoste - Gecombineerde merken - Combinatie van een typisch beeldmerk met een naammerk - Goodyear, SPA Tendensen in merkbeelden - Moeilijk te categoriseren - Sluit meer aan bij de merkarchetypes en speelt een cruciale rol in de merkidentiteit - Streng, geordend, conservatief - Logo wordt streng bewaakt en is onaantastbaar, is rechtlijnig en laat weinig ruimte voor fantasie/improvisatie - IBM - Los en Speels - Mens staat centraal in de organisatie, recht voor de raap, onbezorgd - Esprit, The body shop - Anarchistisch - Geen typisch merkbeeld maar toch een identiteit opbouwen - Fiorucci, Mtv Ontwerp van een merkbeeld: - Moet gemakkelijk te onthouden zijn (snel te leren, zich tot de herinnering nestellen) - Moet associeerbaar zijn (moet een vormelijke of inhoudelijke relatie met de merknaam hebben) - Moet te onderschijden zijn (moet zich door visuele eigenschappen van andere veel gebruikte beelden onderscheiden) - Moet omkeerbaar zijn (de associatieve verstrengeling moet zo zijn dat bij het zien van het beeld de naam wordt opgeroepenen anderom) - Moet toegankelijk zijn ( vergezochte designverhaaltjes worden na een week vergeten) Abstracte merkbeelden voldoen nauwlijks aan deze criteria. Daarom is er nu een klare trend merkbaar om af te stappen van de esthetische vormen en worden weer meer inhoudelijk concrete voorbeelden gebruikt. Bv. Het vogelnestje van Nestle, De olifant van Côte d'or Bij keuze van een merkbeeld komt het erop aan zich te onderscheiden. Het merkbeeld is aan de durvers. Campagnebeelden en rubriekshoofden: Niet enkel bedrijven en organisaties maken gebruik van merkbeelden. Ook: - Verkiezingscampagnes - Tijdelijke evenementen - Wederkerende evenementen Voorbeeld Olympische spelen: - Merkbeeld - Merkpersonage (merchandising - Reminder - Bv. Tijdens de uitzending op televisieAfbeelding met tekst, schermopname, clipart, Graphics Automatisch gegenereerde beschrijving Huisstijl en Visueel management: Huisstijl is zowel een beeldvormingstechniek als -- strategie. Merkbeelden versterken de actualiteit van een organisatie of merk, zorgen voor een bijzondere werkzame informatieve of emotionele positionering Huisstijl zal de eerste indruk die de doelgroep krijgt sterk beinvloeden Bij huisstijl wordt er nagedacht over: - Wat is ons zelfbeeld - Wat het bedrijf op de markt te betekenen heeft - Wat het in de toekomst kan betekenen - Wat de belangrijkste producten/diensten zijn - Wie de afnemer is - Welke taal spreekt de afnemer - Wat doet de concurentie -... Huissstijl = visuele representatie van wat het bedrijf in zich heeft = zowel in de interne als externe communicatie doorslaggevend - Helpt het imago controleren LW4: Typografie -- historische context Oorsprong van het schrift - 50.000 jaar geleden vastleggen verbale communicatie - Beeldschrift - Symbolen/pictogrammen/tekeningen beelden betekenis uit Hierogliefen Grieks en romeinse alfabet Alfabet Alfa + Beta Verzameling symbolen om equivalenten van klanken in de gesproken taal schriftelijk weer te geven - Is de basis voor onze hedendaagse Westerse kapitalen Verdere ontwikkeling van het schrift - 1300 jaar blijft het schrift de enige vorm van neergesechreven communicatie - Boeken en publicaties enkel monniken en kalligrafen - Compact schrift minder ruimte is goedkoper Uitvinding van de boekdrukkunst - **Johannnes Gutenberg** - Uitvinder van de drukpers met losse metale, letters - Mogelijkheid om teksten sneller en in grotere oplagen te reproduceren - Mogelijkheid om grotere en preciesere typo layouts te maken - Uitvinding bestond al langer in Korea/China door **Pi Sheng** Het vervaardigen van metalen drukletters  Media (r)evolutie: - Maakte kennis toegankelijker - Snellere boekproductie - Monopolie aan informatietoegang doorbroken - Beter onderwijs, bredere kennisspreiding - De opkomst van variatie in verschillende publicatievormen - Boeken, Affiches, publicaties,... - De opkomst van subvakgebieden - Leesbaarheid, layout, tekst-beeld - Shift van druk naar schermtypografie - De evolutie van drukletters - Start van letterontwerp Ontwikkeling van het vakgebied Typografie: Uitvinding van de boekdrukkunst (15^de^ eeuw) - = katalysator voor het begin van de moderne typografie - Technologische vooruitgang begin van typografische ontwikkeling - Handschrift als archetype - Eerste drukletters = het handscrift van middeleeuwse monikken - Nieuwe technologie grjipt terug naar oude gangbare vormen Renaissence en Humanistische typografie (eind 15^de^-16^de^ eeuw) - Gotische schrift met een verticalen en scherpe curve = moeilijk leesbaar - Paste niet bij de vernieuwende tijdsgeest - Invloed uit de kunst - Innovatie door drukkers - Venetie was het belangrjikste centrum van de drukkunst in europa Kenmerken humanistiche letters - Letterbeeld zonder veel nuance - Met weinig onderscheid tussen dik en dun - Diagonale letteras Soorten lettertypes **Humanistische letters:** Kenmerken - Letterbeeld zonder veel nuance - Weinig onderscheid tussen dik en dun - Diagonale letteras **Garalden:** Claude garamond - Franse letterontwerper (16^de^ eeuw) - Handschrift als model werd minder belangrijk - Mallen werden gekocht door Christoffel plantijn - Werk werd wijdverspreid Kenmerken garalden - Fijnere proporties - Groter contrast - De as van het contrast staat schuin naar links - Fijne puntige schreven - Open en sierlijk uiterlijk **Barokke lettertypes:** - Introductie meer versierde lettertypes - Realen/Transitional type vernoemd naar de rationaliteit van de verlichting Kenmerken Realen/transitional - Contrast = nog sterker - Letteras is bijna verticaal - Horizontale schreven en fijne details - Overgang tussen Garalden en didones **Didone lettertypes:** - Firmin didot - Neoklassieke idealen van eenvoud en strakke lijnen - Verbeterde de technieken en papierproductie - Giambattista Bodoni - Oog voor detail en esthetiek van zijn typografie - Perfectioneerde het lettercontrast - Bracht een nieuw niveau van verfijning Term didone is afgeleid van beide namen Kenmerken Didone lettertypes - Extreem hoog in contrast - Letteras is volledig verticaal - Fijne horizontale schreven = Dikke blokschreven impact op posters, leesbaarheid op grote schaal - Eerste aanzet voor schreefloze letters - Laag contrast - Blokgeschreven (vorm afhankelijk van stijl)  - Eerste eind 19^de^ eeuw - Geassocieerd met modernitiet en eenvoud Afbeelding met Lettertype, tekst, nummer, schermopname Automatisch gegenereerde beschrijving - Beinvloed ddor de didone schreeflettertypes - Poging om didone zwaarder te maken minder contrast en schreefloos - Voor krantenkoppen en advertenties - Kenmerken - Afwisselend contrast - Letters zien er naief uit - Contrast toegepast op onlogische plaatsen - Ronde vormen en curves zijn afgevlakt  Modernisme en Avant garde - Bauhaus en functionalisme - Minimalistische benadering typografie - Schreefloze lettertypes werden aanzien als de belichaming van de nieuwe strakke esthetiek - Invloed van kunststromingen - Avant-gardistische bewegingen (de stijl, constructivisme, futurisme) beinvloeden typografie door te experimenteren met - Asymmetrishe layouts - Geometrische vormen - Nieuwe lettervormen Opkomst fototypesetting (+- 1950 -- 1970) nieuw drukprocede, van metaal naar film. Het drukken met traditionele loden letters wordt vervangen door een proces waarbij letters op film werden geprojecteerd en belicht - Typografische impact - Meer vrijheid - Geen fysieke beperkingen - Experimenteren met layout - Maatschappelijke en technologische invloed - Opkomst commerciele grafische industrie - Maakte complexe typografie technisch en bugetair haalbaar - Invloed van de kunst - Pop art werd weerspiegeld in tyopgrafische trends Post modernistiche en digitale revolutie - Postmodernistiche typografie - Verzet tegen rigide regels (modernisme) - Expressieve benadering - Lettervormen worden vervormd of hergebruikt op onverwachte manieren - Technologische invloed - Opkomst computers - Typografie wordt democratischer - Niet enkel toegankelijk in professionele context - Nieuw lettertypes - Verdana specifiek voor scherm ontworpen - Meer toegang tot Typografie meer experimentele letterontwerpen Typografie in het digitale tijdperk - Webtypografie en schermoptimalisatie - Meer lezen op scherm meer inzetten op leesbaarheid in verschillende toepassingen - Lettertypes voor verschillende doeleinden (druk, scherm, webfonts,...) - Technologische veranderingen - Digitaal letterontwerp en digitale fontfiles geen fysieke letters meer - Nieuwe technolgieen - Variabele fonts meer vrijheid - Letterontwerp - Leesbaarheid blijft belangrijk - Democratisering van typografie - Ontwerp - Gebruik - Leesniveau LW5: Detailtypografie Microtypografie - Spatiering en interlinie - Juiste typografische tekens voor tekst - Gebruik van aanhalingstekens - Verschillende soorten cijfers - Onderscheid tussen kapitalen en kleinkapitalen - Gebruik van ligaturen en accenttekens - Streepjes en speciale tekens - Niet persoonlijke voorkeur regels (traditie en conventie) Typografische tekens - Diverse symbolen die worden gebruikt naast de standaardtekens - Elk teken heeft een specifieke functie - Vaakst gebruikt in tekstypografie - Dragen bij aan het ritme, de structuur of de betekenis van de tekst - Worden gebruikt om citaten en dialogen te markeren - Afhankelijk van de taal - Enkele aanhalingstekkens = 6 9 - Dubbele aanhalingstekens = 66 99  - **Divisie** - Afbreekstreepje/Hyphen - Koppelteken - Weglatings/vervangingsteken - Scheidingsteken - Bullet in opsommingen - De vorm van een divisie correspondeert met de stijl van een lettertype - **Halve kastlijn of EN-DASH** - Langer dan een divisie - Om een tussenzin te onderscheiden/gedachten streepje - Om een periode of data te koppelen - In een opsomming verfijnder dan de korte streepjes - Haarfijne spaties voor en achter - De vorm van de EN-DASH is eenvoudiger van vorm dan de divisie en correspondeert met de stijl van de EM-DASH - **Kastlijn of EM-DASH** - Om een tussenzin te onderscheiden in engelse teksten - Zonder spaties erond - Gebruikt als een komma te zwak is maar een dubbelpunt te sterk is - Als grafisch element - Ter inleiding van een directe reden - **Underscore** - Staat iets onder de basislijn - Heeft de lengte van een EN-DASH - Frequent gebruikt in namen van websites en mail adressen - **Verticale streep/Pipe** - Komt bijna niet voor in normale teksten - Gebruikt als grafisch element - Als onderscheid tussen verschillende vormen - **Slash** - Als keuzemogelijkheid (m/v) - Afkortingen (t/m) - In de betekenis 'per' (km/h) - Gespiegelde versie = backslash - **Fractie** - Schuinere versie van de slash - Gebruikt in breuken Afbeelding met ontvangst, ontwerp, gereedschap Automatisch gegenereerde beschrijving **Spaties** Woordscheidingstekens, scriptio continua, invoering spaties - EM-Spatie - Zo breed als de waarde van het gebruikte corps - Breedte EM-Dash - EN-Spatie - Halve breedte van de EM-Spatie - Vaste spatie - Even breed als de gewone woordspatie - Breedte is vast - Breekt niet af maar houdt 2 woorden bij elkaar - Derde, kwart, zesde, achtste/dunne spatie en haarfijne spaties zijn vaste spaties - Cijferspatie - Breedte van een tabelcijfer - Gebruiken voor het uitlijnen van tabelcijfers - Woordspatie - De flexibele standaardspatie - Afhankelijk van de uitlijning  Cijferstijlen Verschillende cijferstijlen worden gebruikt met verschillende doeleinden **Mediaeval cijfers:** - Varierende hoogtes - Gedragen zich als onderkastletters - Hangende en uitstekende delen - Vaak gebruikt in broodtekst **Lijnende cijfers** - Allemaal even hoog - Zoals kapitalen - Uniformen en strakke uitstraling - Gebruikt in - Tabellen - Zakelijke typografie - Titels - Standaard in hedendaagse lettertypes Proportione cijfers vs. Tabelcijfers: - Zowel mediaeval als lijnende cijfers - Proportionele cijfers = variabele breedtes = afhankelijk van de vorm - Tabelcijfers = dezelfde breedtes = netjes voor tabellen of code Breuken - Worden vaak handmatig samengesteld met cijfers en een slash - Sommige lettertypes bieden opentype ondersteuning voor volledig gestileerde breuken - Ook andere wiskundige tekens kunnen gevonden worden in opentype Ligaturen - Combinaties van 2 of meer letters die zijn samengevoegd tot 1 teken - Vaak bij letters die een niet harmonieuze combinatie vormen - Gebruikt om consistentie en esthetiek te bevorderen - Ze helpen onregelmatigheden en botsingen tussen letters te vermijden  Ampersand = een samenstelling van de de letters E & T komt van het latijnse woord "et" - Meest gebruikt als stylistische ligatuur - Varieert van vorm afhankelijk van het lettertype - Afbeelding met Lettertype, clipart, typografie, ontwerp Automatisch gegenereerde beschrijving LW5: Leesbaarheid en leescomfort - Leesbaarheid = beschrijft hoe de glyphs van een lettertype correct kunnen worden geidentificeerd als karakters en woorden - Kan gemeten en getest worden - Leescomfort = hoe gemakkelijk en aangenaam een tekst is om te lezen zonder dat de lezer visuele vermoeidheid of frustratie ervaart - Kan enkel bevraagt worden aan de hand van leesbaarheidstesten maar kan niet getest worden Factoren die leesbaarheid beinvloeden Op letterniveau - Letteranatomie - Lettercontrast - X-hoogte - Letterbreedte Op tekstniveau - Corps - Interlinie - Regellengte - Uitlijining Hoe lezen we? Lezen = vormen opnemen met je ogen Vertalen van die vormen in letters combineren van letters tot woorden woorden verbinden aan hun betekenis - Als 1 van deze stappen wort verhinderd vertraagt ons lezen Het lezen van lange paragrafen is een complexe handelinig waarbij perceptuele, semantische en cognitieve input betrokken is Voorspelbaarheid is in deze leessituatie de belangrijkste eigenschap van een lettertype  Leesproces Samenspel tussen de ogen en de hersenen 1. **Visuele waarneming** - ogen bewegen in kleine sprongen (cascades) - tijdens cascades pauzeren de ogen op een bepaalde plek (fixatie) - meestal 3 -- 7 tekens per keer 2. **Patroonherkenning** - Tijdens fixaties begint ons brein met herkennen van patronen - Onderscheiden van woorden en individuele letters staat centraal - Patroonherkening gebruikt onze mentale lexicon - = interne database van woordvormen en letterpatronen - Typografie speelt een belangrijke rol - Goed ontworpen letters en tekstblokken helpen de lezers om sneller efficiente patronen te vinden - Bevorderd door: - Duidelijke lettervormen - Optimale spatiering - Gebruik van leesbare lettertypes 3. **Woorden en betekenis** - Patronen herkennen omzetten in woorden gekoppeld aan betekenis - Gebeurd vrijwel automatisch 4. **Taalbegrip** - Begrijpen en decodering samenvoegen van woorden en zinnen interpreteren van hun gramaticale structuur 5. **Context en interpretatie** - Meer dan herkennen van woorden - Bredere context waarin woorden gebruikt worden - = contextuele interpretatie - Verwerken van info over: - Toon - Onderwerp - Doel van de tekst 6. **Geheugen en begrip** - Alle voorstaande stappen worden samengebracht tot een volledig begrip van de tekst - Maakt gebruik van korte en lange-termijngeheugen - Begrip is afhankelijk van: - Vaardigheden van de lezer - Complexiteit van de tekst Manieren van lezen 1. **Linear lezen** - Wanneer een tekst zonder veel obstakels gelezen kan worden - Veel leescomfort - "onzichtbare" teksttypografie 2. **Selecterend lezen** - Wanneer er op een willekeurige plek kan begonnen worden met lezen, maar wel sprake van een doorlopend opgebouwde informatie - Veel aandacht voor paginahierarchie en navigatie - Wetenschappelijke boeken - Kranten 3. **Consulterend lezen** - Wanneer er een antwoord op een vraag gevonden moet worden - Aandacht voor navigatie - Structuur en leescomfort - Encyclopedie - Literatuuropgave - Woordenboek 4. **Wegwijzende typografie** - Wanneer het essentieel is dat de tekst zo goed mogelijk gelezen wordt - Leesbaarheid is zeer belangrijk - Verkeersborden - Waarschuwingen - Dienstregelingen 5. **Geënsceneerde typografie** - Richt zich meer op het visuele dan het functionele - Weinig regels, impact en sfeer zijn belangrijk - Affiches - Filmtitels - Openbare ruimtes 6. **Archiverende typografie** - Aandacht trekken en je aan het lezen zetten - Veel tekststructuur met niveaus - Streamers - Aandacht voor hierarchie Factoren die leesbaarheid beinvloeden 1. **Taalfactoren** - De leesbaarheid van de tekst, de complexiteit van de inhoud 2. **De lezer** - Visuele beperkingen, bekendheid met het onderwerp, beheersing van de taal 3. **Typografische factoren** - Lettergrootte, letterspatiering, regelafstand, lettertype 1. **Factoren bij Letteranatomie** - Letterskelet - Grote counters/aperatures - Onderkasten \> kapitalen - Gebalanceerde proporties - Geen extreme gewichten - Schreef en schreefloos 2. **Lettergewicht** - Lichte gewichten - Minder goed leesbaar (vooral in kleinere corpsen) - Thin, light - Zwaarewichten - Geschikt voor korte stukken, titels of koppen - Bold, black 3. **Lettercontrast** - Verschil in dikte - Varieert sterk tussen verschillende lettertypes - Afbeelding met Graphics, Lettertype, logo, clipart Automatisch gegenereerde beschrijving 4. **Letterbreedte** - Directe invloed op lees - Te smalle breedte kan ritme verstoren - Bij inbalans is lezen vermoeiender - Te maken met verhoudingen tussen zwart en wit 5. **Corps en x-hoogte** - Grote corpsen zorgen voor problemen bij: - Grote volumes tekst - Minder karakters op de regels - Minder regels op pagina - Lagere x-hoogte = meer verfijnd en elegant - Directe invoed op leesbaarheid en esthetiek Leescomfort -- factoren 1. **Regellengte** - Oog springt van regel naar regel - Te korte regels = te veel sprongetjes - Te lange regels = oog wordt moe en verliest de basislijn - Invloed op leescomfort - 40-80 karakters per regel 2. **Inerlinie** = verticale tussenruimte - Gemeten van basislijn tot basislijn - Uitgedrukt in punten - Te weinig ruimte = samengedrukt, vermoeien voor de ogen - Ideaal voor groot corps - Te veel ruimte = kan het verband tussen de regels verliezen, verstoort de leesstroom - Ideaal voor kleiner corps 3. **Uitlijning** - Onzichtbare verticale lijnen - Bevorderdt de leesbaarheid LW6: Macro-en displaytypografie en visuele hiërarchie Macrotypografie - Richt zich op het grotere plaatje - Globale structuur en vormgeving - Speelt een rol bij: - Hierarchie - Ritme - Bepaalt de leeservaring op een grotere schaal - Visuele rust - Balans **Elementen binnen macrotypografie** - Titels en ondertitles - Meest opvallende elementen (hiërarchie) - Witruimte - Creëert ademruimte binnen het ontwerp - Afstanden en marges - Zorgt voor balans tussen elementen Letterkeuze: - Slides LW13 Broodtekst - Het bepalen van hoe alineas worden geplaatst Visuele hiërarchie - Het creëeren van een visuele rangorde door gebruik van schaal, gewichten en stijlen **Alineas opmaken** - Letterkeuze (ivm leescomfort) - Lettergrootte - Regellengte - Uitlijning - Interlinie - Actieve keuze - Ideale waarden zijn een samenspel tussen de verschillende kenmerken van het lettertype **Afbreken** - Nooit afbreken: - Eigennamen - 2 regels onder elkaar - Onlogische splitsingen *Een enkel woord op de laatste regel van een alinea* **= weduwe** *Eerste regel van een nieuwe alinea onderaan de* bladzijde **= weeskind** *De laatste regel van een alinea op een volgende pagina* **= hoerenjong** **Alinea's markeren** Aangeven dat er een nieuwe alinea begint\ kan op verschillende manieren - Eerste regel inspringen - Witregel - Alinea laten inspringen - Negatief laten inspringen - Tekstblok met gemarkeerde alinea's Displaytypografie Is een belangrijk onderdeel van grafisch ontwerp, vooral wanneer het gaat om het creeeren van opvallende, visueel aantrekkelijke tekst **Kenmerken displaytypografie** - Grootte - Bedoeld om van afstand gelezen te worden - Lettertypekeuze - Decoratieve, niet standaard lettertypes - Kleur en contrast - Felle kleuren, sterke contrasten - Vrijheid in vormgeving - Meer artistieke en experimentelevrijheid - Kleine volumes tekst in grote lettertypes - Effect nadruk en expressiviteit - Extreem zichtbaar ***Displaytypografie = gebruik van de typografie*** ***Displaylettertypes = specifieke soorten lettertypes*** Te Vermeiden: - Te veel decoratieve lettertypes - Leidt tot een onduidelijk en rommelig ontwerp - Gebrek aan contrast - Verschil tussen tekst en achtergrond leesbaarheid - Verkeerde typografische stijl - Connotatie van lettertypes Afbeelding met tekst, schermopname, Lettertype Automatisch gegenereerde beschrijving Visuele hiërarchie Bepaalt waar de lezer als eerste, tweede,... naar kijkt wanneer hij/zij een compsitie bekijkt = de volgorde waarin de elementen in een ontwerp bekeken worden **Waarom?** - Belangrijk om de lezer te leiden - Kijkers weten waarop ze hun aandacht op moeten richten **Hoe?** - Schaal - Om aandacht op elementen te vestigen - Groter = sneller opgemerkt - Orde creeeren - Visuele consistentie - Contrast - Zichtbaarheid van het element - Groot contrast = hogere zichtbaarheid - Kleur - Kleurcontrast - Heldere / zachte tinten - (Kleurcontrasten itten) - Witruimte / negative space - Aandacht op vestigen - Minder elementen = minder cognitieve belasting - Meer witruimte = gemakkelijker aandacht trekken en houden - Bepaalt de rangschikking - Niet altijd wit - - - - - - - - - - Positie - Vaste leesvolgorde (linksboven \> rechtsonder) - Elementen links boven = visueel prioritair - F-Patroon - Lezers beginnen bovenaan en gaan stilaan naar onder - Afbeelding met tekst, schermopname, kaart Automatisch gegenereerde beschrijving - **\ ** LW6: Stramienen en toepassing van macrotypografie Stramien Een stramien is een onderliggend raster of layout structuur die helpt om tekst en beeld overzichtelijk te ordenen met als doel consistentie en overzicht te garanderen in (complexe) ontwerpen **Paginastramienen** - Hulplijnen onderliggend aan de layout - Stramien = raster = grid - Zorgt voor harmonieuze verhoudingen Waarom? - Ondersteund de gebruiker - Ritme en rust - Verwachtingspatroon - Focuspunten - Verbetering leesbaarheid - Vormt een kader voor het ontwerpen - Zorgt voor een houvast - Layout wordt minder vrijblijvend - Beperkingen voor de ontwerper **Bladspiegel** = volledige pagina (spread) **Zetspiegel** = bedrukte deel van de pagina (bladspiegel -- marges) Marges bepalen - Harmonie - Verhouding tot elkaar - Rekening houden met fysieke elementen **Stramien is niet defintief!** LW8: Kleur Met kleur kan je: - Aandacht opeisen - Toegankelijkheid bevorderen - Opnemen informatie versnellen - Herkenbaarheid verhogen (visuele identiteit) - Emoties oproepen / actie uitlokken - Associaties oproepen Wat is kleur Kleur is een eigenschap van het licht die wordt waargenomen wanneer specifieke golflengtes van zichtbaar licht door het oog worden geregistreerd en door de hersenen geinterpreteerd - Zonder licht geen kleur - Afhankelijk van: - Lichtbron - Object - Waarnemer Licht temperatuur - Uitgedrukt in graden Kelvin (°K) - Hoe hoger de kelvin hoe koeler het licht - Daglicht = 5000 -- 5500 ° kelvin  Kleurenleer **Aristoteles** - 4^de^ eeuw v.C - Oudste kleurtheorie **Isaac Newton** - Optiks (1704) - Eerste kleurencirkel - Gebaseerd op waarneming prism - Verschillende kleuren = verschillende golflengtes licht - 7 kleurenconcept (ROGGBIV) - Rood - Oranje - Geel - Groen - Blauw - Indigo - Violet - Wit licht =/= kleurloos maar een combinatie van alle kleuren - RGB als primaire kleuren - Complementaire kleuren op de kleurencirkel heffen elkaar op - additief **Goethe** - Theorie der kleuren (1810) - Verband tussen psychologie en kleurenleer - Subtractieve benadering - Pigementen van verf mengen - Primaire kleuren - Rood - Blauw - Geel - Secundaire kleuren - Oranje - Violet - Groen **Johannes Itten** - Docent vorm en kleurleer (bauhaus) - Kleurencirkel - Twaalfdelige cirkel - Primaire - Secundaire - Tertiare - Kleurcontrasten - Definieerde 7 kleurcontrasten - Kleuren versterken of dempen elkaar door contrast - Subjectieve waarneming - Emotionele & psychologische impact - Koppelde bepaalde kleuren aan bepaalde stemminen en emoties Moderne wetenschap **Licht en golflengten** - Kleur = eigenschap van licht - Bestaat uit elektromagnetische golven die varieeren in golflengte - Zichtbare lichtspectrum - 380 -- 750 nanometer - Golflengtes worden door het oog geregistreerd als een specifieke kleur **Waarom zien we kleur?** - Zon stuur magnetische straling uit - Straling weerkaatst op object - Absorbtie reflectie transmisie **Hoe zien onze ogen kleur?** - 2 soorten receptoren in netvlies - Kegeltjes - Kleur en contrast - Staafjes - Licht en donker - Signalen worden doorgegeven aan Primaire visuele cortex **Hoeveel kleur zien we?** - 3 primaire kleuren ( Rood, groen, blauw) - Na interpretatie 150 "color hues" - Aangevuld met toonwaarden - 7.000.000 kleurtinten en tonen **Begrippen: Color hue, Tint, Shade** **Hue** (kleurtoon) = zuivere originele kleur = geen toevoegingen van wit, zwart of grijs - Verwijst naar de familie van kleur (ROGGBIV) - Basis van kleurwaarneming - Startpunt van alle kleurvariaties **Tint** = lichtere kleur = Hue + wit - Kleur wordt lichter - Pastel achtige versies van originele kleur **Shade** = verdonkerde kleurtoon = Hue + zwart - Kleur wordt donkerder Psychologisch aspect Perceptie en context - Kleuren triggeren ons oerinstinct - Niets eten met "ongezonde kleur" - Wordt beinvloed door - Context - Omgeving - Persoonlijke associaties - Emoties en culturele achtergrond kunnen bepalen hoe we kleur ervaren - Blauw = kalmerend - Blauw = koud & afstandelijk Kleuren simuleren Kleuren worden gereproduceerd in een raster (print/scherm) Niet kleur nabootsen maar de werking van het oog simuleren **Basiskleuren op 2 manieren**  Additieve kleurmenging - Optellend systeem - Hoe meer licht hoe meer kleur - Primaire kleuren - RGB - 3 lichtbundels worden gemengd tot de juiste kleuren - Toepassingen - Beeldscherm, monitors, beamers,... Subtractieve kleurmenging - Verf en inkten - Hoe meer lagen hoe minder kleur - Cyaan verwijdert rood - Geel verwijdert blauw - Magenta verwijdert groen - Aftrekkend systeem Kleursystemen Digitaal vastgelegd adhv een kleurruimte - Een kleurmodel beschrijft de kleuren die we waarnemen - Elk kleurmodel heeft een specifiek gamma (kleurbereik) XYZ-model - Vastgelegd door CIE (commision internationeal de l'eclairage) - 3 dimensionaal - Alle kleuren die we kunnen zien - Moeilijk om met te werken in de praktijk - Afbeelding met tekst, schermopname, Kleurrijkheid, lijn Automatisch gegenereerde beschrijving RGB (additief model) - Gebaseerd op 3 primaire lichtkleuren - Gebruikt bij beeldschermen CMYK (subtractief model) - Gebruikt de 3 basiskleuren om andere te produceren - 4^de^ kleur is zwart HSB-Model (HUE, SATURATION, BRIGHTNESS) - Beschrijft de 3 basiskenmerken van kleur - Gebaseerd op menselelijke waarneming - Hue - Bepaalt welke kleur - Saturation - Bepaalt hoeveel kleurstof er aanwezig is - Brightness - Geeft aan hoeveel zwart er in de kleur zit CMYK - Meest gebruikte methode is met de 4 kleuren - Quadri / Full color - Kleuren worden de proceslkeuren genoemd - K = Key color = Zwart - Puntgrootte in elke kleur bepaalt de tint - Punten = halftoon raster Rich black - Beter dekkend - Kleuren onder de zwarte lagen  Kleurseparatie - Splitsen van beelden in de 4 processkleuren - separaties LW9: Vervolg kleur Offsetdruk Is een van de meest gebruikte druktechnieken (veel commercieel drukwerk, kranten en tijdschriften) Proces: - Platenmaken - Voor elke kleur een aparte plaat - Beeld word omgezet in miniscule rasterpunten - Werking - Inktrollen drukken op rubberen doeken - Inkt gaat van platen rubberpapier - Overdracht op papier Steunkleuren/Spotcolor Een spotkleur is een accentkleur die op een drukpers met 1 inkt wordt vervaardigd - Deze kleur is een enkele vooraf gemengde kleur - Per kleur aparte drukplaat - Drukker koopt inkt aan of mengt zelf uit basiskleuren **Pantone/PMS kleuren:** Pantone Matching System - Meest gebruikte color matching systeem in de Westerse wereld - Elke kleur heeft een unieke code - Vb. Cyaan = Pantone 306 - 306u voor uncoated papier - 306c voor coated papier - Coated papier - Smooth - Felle kleuren - Moeilijk om op te schrijven - - Uncoated - Poreus - Doffere kleuren Met een colorbridge folder kan je de pantone kleuren omzetten naar cmyk met kans op kleur mismatch **Toepassingen:** - Economische redenen - Zwart+steunkleur = goedkoper dan full CMYK - Als de kleur exact moet zijn - Een glanslaag/spotvernis - Metaalkleuren/fluokleuren **Werking PMS:** Elke mengkleur krijgt een naam of nummer **High fidelity kleuren druk:** - Waarhiedsgetrouwer beeld door extra procesinkten toe te voegen - Gamut(kleurbereik) van de gedrukte kleuren wordt aanzienlijk vergroot **Duotoon** - Monochrome foto in een steunkleur wordt overdrukt over ZW beeld. **Multitoon** - Monotoon (1 drukgang) tot Quadtoon (4 drukgangen) **Duplex** - Zw foto wordt op een kleurvlak gedrukt **Kleurbeheer:** - Doel = verkrijgen van consistente kleuren - Lastig bij gebruik van verschillende kleurruimtes **Calibreren & profileren** - Calibreren - Apparaat in een toestand brengen die controleerbaar is - Kleuren moeten steeds op dezelfde manier weergegeven worden - Profileren - Afwijkingen van het aparaat bij kleur zijn meetbaar - Verschillen worden vastgelegd in een profiel - Scanners en cameras hebben invoerprofielen - Monitor, printers en drukpers hebben uitvoerprofielen **Kleurconversie** - Diverse kleurruimten verschillen onderling - Kleurwaarden veranderen door omzetten vanuit de ene naar een andere kleurruimte - Omzetten van kleur is ongewenst maar noodzakelijk - LAB kleurenruimte wordt gebruikt als tussenstap - Uitvoerprofiel zorgt voor simulatie van CMYK op beeldscherm **Kleurbereik (gamut)** - Niet alle kleurruimtes kunnen evenveel kleuren weergeven - Elke toepassing heeft zijn eigen bereik (beeldscherm, printer,..) - Inkt geeft verschillende resultaten op verschillende soorten papier - Lichtbreking is anders op coated en uncoated papier **Controle tijdens drukprocess** - Prints zijn te controleren door de drukker adhv van een controle strook die op het papier wordt meegeprint - Onderliggende kleur wordt weggelaten - De vorm wordt uitgesneden ipv de kleur op de BG wordt gedrukt - Overdruk - Drukken van kleur over een andere  Overvullen / Trapping - Klein randje rond de uitgespaarde vorm wordt dubbel gedrukt - Handmatige overvul - Spread = uit te sparen object wordt op drukplaten iets vergroot - Choke = uitgespaard gat wordt op drukplaten iets verkleint - Automatische overvul - Software berekend lijn rondom uitgespaard object Rasteren: **Algemene principes** Hoe een origineel reproduceren? - Soorten originelen - ZW Lijnwerk (tekening) - Nuances van kleur Halftoon (foto/dia) - Reproduceren door drukken - Halftoon drukken = simulatie van kleur **Waarom rasteren?** - Originele foto (oneindig veel grijswaarden) - Digitale opname (256 grijswaarden = 8bit) - Drukken (Zwart of wit = 1bit) - Wel inkt - Geen inkt - Grijswaarden te simuleren door verschillende formaten rasterpunten - Groot is donkerder - Klein is lichter Afbeelding met patroon, kunst, zwart-wit Automatisch gegenereerde beschrijving **Rasteren door computer** - "RIP" - Computer stelt punten samen door groepjes dots te maken - Uitgedrukt in DPI (dots per inch) - Om 256 dots te kunnen hebben in een Punt moet het punt minstens 16x16 gerasterd zijn **Banding** - Banding treedt op als we te weinig grijswaarden kunnen weergeven  Rasterfijheid = rasterliniatuur = dichtheid van het halftoonraster Rastercellen per lopende Inch (LPI) Afbeelding met schermopname, tekst, Menselijk gezicht Automatisch gegenereerde beschrijving Hoe gladder het papier hoe fijner het raster kan zijn. = scherper gedrukte afbeelding Elke papiersoort heeft een optimale liniatuur - Krantenpapier = 75lpi - Weekbladen met betere papierkwaliteit = 100lpi - Offsetpapier = 135 lpi - Coated papier = 150lpi Liniatuur kan verschillen van druktechnieken - Zeefdruk = 75 -- 100 lpi - Flexo = 100 -- 133 lpi - Offset op coated papier = 150 -- 175 lpi (of hoger)  **Rasterhoek** - Kijker doen geloven dat hij een vol kleurvlak ziet - Regelmaat - We zijn gevoelig voor regelmaat daarom worden rasters in een hoek geplaatst **Dotgain** - Inkt wordt een beetje opgezogen door papieer waardoor punt groter wordt dan verwacht donkerder beeld Parameters - Vloeibaarheid inkt - Structuur van papier - Omgevingsfactoren Afbeelding met schermopname, ontwerp Automatisch gegenereerde beschrijving Moirepatroon - Wanneer 2 gerasterde vlakken op een ongunstige hoek overlappen  Workflow: het drukproces Idea and concept \> creative production \> industrial production \> Desktop publishing (DTP) - Vroeger alles manueel - 1984 doorbraak desktop pc - En eerste opmaakprogramma's **Prepress (productiekant)** **Aspecten prepress** - Input - Preflight - Conversie - Normalisatie - Splitsen van paginas - Bewerken - Correcties - Trapping - Montage - Step&repeat - Impositie - Registratietekens - Output - Separeren - RIP - Screening - Belichten **Cost of error** - Hoe later er fouten worden gemaakt hoe hoger de kost - Na goedkeuring geen weg terug = Goed voor druk (GVD) **Fases Prepress** 1. Controle input a. Conversie b. Normalisatie c. Preflight 2. Bewerken d. Proofing i. Color ii. Halftone e. Problemen oplossen f. Kleurcorrecties g. trapping 3. Montage h. Impositie i. Step & repeat j. nesting 4. output k. separeren l. RIP/ Raster image processor **Press: aan de drukpers**  **Postpress: Afwerking** Afbeelding met tekst, schermopname, Lettertype, ontwerp Automatisch gegenereerde beschrijving **Aspecten productiebeheer** - Aanvaarden jobs en prijscalculatie - Beschrijven van uit te voeren stappen - Opvolgen job status - Goedkeuring van proeven - Auteurscorrecties - Andere administratieve aspecten  LW 10: Digitalisering Het omzetten van een beeld in numeriek vorm zodat het door een computer kan verwerkt worden Voordelen digitale gegevens: - Gemakkelijker zonder kwaliteitsverlies te kopieren - Makkelijk te manipuleren door de getallen te weizigen Bit (binary digit) - Kleinste informatie eenheid die bestaat in een computer - Gegevens worden genoteerd in een binair systeem - Gebruikt 2 cijfers -- 0/1 - 0 = False - 1 = True 8bits \> 1Byte. 1000bytes\>1mb Bitmap = rasterafbeelding Pixel (picture element) = kleinste eenheid van een beeld - Elke pixel krijgt een binaire waarde die overeen komt met het origineel Pixels in photoshop - Maximale vergroting = 3200% - Anti-aliasing - Bij vergroting van een pixelafbeelding worden de harde pixelranden vervaagd door nieuwe pixels te berekenen in bijpassende kleuren - Threshold - Drempelwaarde die bepaalt of een pixel zwart of wit wordt weergegeven - Dithering - Digitaal simuleren van continue tonen - Gebruikt aangrenzende pixels van verschillende kleuren om een illusie weer te geven van een derde kleur Bitdiepte en kleurresolutie = het aantal toonwaarden dat er per pixel kan weergegeven worden -- uitgerdrukt in bits Resolutie Geeft het aantal beeldpunten of pixels weer in je bestand Absoluut - Het aantal pixels van een afbeelding in absolute aantallen (bv. 8miljoen pixels) Relatief - Het aantal pixels in een afbeelding in relatieve waarde (bv 300 pixels/inch) Hoeveel pixels nodig voor afdruk? Formule = Relatieve resolutie x cm x omrekenfactor Omrekenfactor = Cm omzetten naar inches 1inch = 2,54cm 1cm = 0,39inch PPI = P/cm x 2,54 P/cm = PPI : 2,54 **SLIDES BEKIJKEN!!!!!!** **Uitrekenen op examen** **\ ** LW 10: Papier **2 systemen voor papierformaten** - A formaten - Internationaal - Verhouding = 1: √2 - Noord Amerikaanse formaten - Letter, legal en tabloid **Papiergrammage** - Uitgedrukt in gram per vierkante meter (g/m2) - Hoger grammage = dikker papier - Worden ook anders ingezet Afbeelding met tekst, schermopname, diagram Automatisch gegenereerde beschrijving Voor de druk Tips voor drukwerkbeheer: - Communicatie is cruciaal - Zorg dat alles schriftelijk wordt vastgesteld - Maak een checklist - Specificaties, deadlines, en details moeten duidelijk zijn - Controleer altijd zelf - Vertrouw niet blind op de drukker, vooral bij proefdrukken - Wees tijdig - Laat voldoende tijd voor correcties en onverwachte vertragingen. Bouw een marge in. Drukkers houden niet van last minute Prijsaanvraag - Verstuur duidelijke vraag - Vraag naar bijkomende kosten Offerte - Overzicht van de geschatte kosten Orderbevestiging - Na akkoord geef je de opdracht formeel door Proefdruk - Om het drukwerk te controleren voor de volledige productie - Digitale proefdruk - Plotproef - Drukproef Goed voor druk (GVD) - Schriftelijke goedkeuring van de klant - Enkel als je 100% zeker bent - Achteraf moeilijk te wijzigen zonder kosten Facturatie - Vergelijk de factuur met de offerte op afwijkingen Druktechnieken **Hoogdruk (Letterpress)** - Johnannes gutenberg (1453) - Gieten van loden letters - Voordelen - Unieke textuur en relief - Geschikt voor kleine oplages - Nadelen - Niet geschikt voor grotere oplages - Duur vanwege handmatige opmaak  **Superdruk** - Heidelberg-pers - 1914 - Stansen - Met een kapvorm een vorm uit papier snijden - Materiaal dat er uitgeslagen is wordt het product - Ponsen - met een kapvorm een vorm snijden uit papier - overblijvende papier is het product - Pregen - Relief aanbrengen zonder inkt **Flexodruk** - Industrieele toepassing van hoogdruk - Flexibele platen drukken rechtstreeks op materiaal - Blikjes, labels, krimpfolie,... - Snel - Geschikt voor grote oplages - Geen fijne details Afbeelding met tekst, schermopname, Lettertype, ontwerp Automatisch gegenereerde beschrijving **Rotogravure** - Industriele toepassing - Ideaal voor zeer grote oplages - Hoge kwaliteit - Hoge opstartkost  **Vlakdruk (lithografie)** - Voorloper offset - Onstaan in 18^de^ eeuw - Oorspronkelijk kunstdrukken - Nu artistieke techniek **Doordruk** - Inkt wordt geperst door opengelaten delen van een drukvorm - Zeefdruk, stencilen, sjabloondruk **Digitaal drukwerk** Laserprinter - Beeld wordt overgezet op elektrisch geladen drums - Tonerpoeder - Gefixeerd met hitte Inktjet - Inktdruppels worden direct op het papier gespoten - Zowel watergebaseerde inkt als UV inkt Afbeelding met tekst, schermopname, Lettertype, ontwerp Automatisch gegenereerde beschrijving Voordelen digitaal printen tov offset - Geen opstartkost - Snelle doorlooptijd - Flexibiliteit - Variabel data printen - Kleine oplages rendabel - Milieuvriendelijk Nadelen digitaal printen - Kosten per pagina zijn hoger - Beperkte afwerkingen - Minder consistentie Overzicht  Na de druk (afwerkingstechnieken) Lamineren - Beschermende folie aangebracht na het dukken - Glans / mat UV- Spotlak - Glanzende lak wordt aangebracht op bepaalde delen Foliedruk - Aanbrengen van een metallic of gekleurde folie - Luxe effect Edge painting - Het kleuren van de zijkanten van dikke kaarten of boeken Embossen/Debossen - Relief aanbrengen door delen van het drukwerk omhoog of omlaag te brengen Rillen - Het maken van vouwlijnen om netjes te kunnen vouwen LW10: Fotografie -- Historische context **Nicéphore Niépce** - - Onstaan fotografie = 1826 - Eerste foto (heliografie) - Gemaakt met camera obscura - Belichting duurde ongeveer 8u - verklaart waarom de zon langst 2 kanten schijnt **Louis Daguerre** - 1839 - Sluitertijd 10-15 min **William henry fox talbot** - 1844 - Eerste commercieel gepubliceerde boek met foto's - The pencil of nature - Nieuwe procedure - Calotype NO1 Kodak (rolfilmcamera) - 1888 - Voor de rijke - Compacter Brownie Kodak (rolfilmcamera) - 1900 - Ontworpen om simpel te zijn - Commercieel Leica en het kleinbeeldformaat - 1925 - Oorspronkelijk 35mm - Technische verfijning en compact ontwerp Polaroid model 95 - 1948 - Uitvinding instant fotografie - Nieuw marktniche Canon AE-1 - 1976 - Toegankelijk voor bredere markt - Ingebouwde microprocessor Fujifilm Quicksnap - 1986 - Wegwerpcamera - Breed toegankelijk 1986 -- vandaag - Grote vareiteit aan cameras LW11: Fotografie (historische context deel 2) Digitale fotografie tijdlijn: Eerste prototype digitale camera (Kodak, 1975) Eerste draagbare digitale camera (Fujifilm, 1988) Digital darkroom (Apple, 1988) JPEG = Joint photographic experts group (1988, gepubliceerd in 1992) Eerste draagbare digitale camera op de markt (Fujifilm, 1989) Photoshop 1.0 (adobe, 1990) Quicktake (apple, 1994) **1990 -- 2000** - **Professionele fotografen moeten beslissen of ze willen investeren in de opkomende, maar dure digitale technologien** Digitale DSLR cameras (Nikon:1999, Canon:2001) Betaalbare digitale compactcameras: coolpics (Nikon, 2000 -...) Iphone 1 (apple, 2007) LW11: Aspecten van de fotografie Camera obscura Door een klein gaatje in een afgesloten donkere ruimte komen lichtstralen binnen en vormen een omgekeerd en gespiegeld beeld van de buitenwereld op een tegenoverliggend vlak Afbeelding met schets, tekening, tekenfilm, kunst Automatisch gegenereerde beschrijving - Eerst beschreven door chineese filosoof Mozi (ca. 470 -- 391 v.Chr) - Aristiteles (384-322 v.Chr) - Observeerde hoe licht door een klein gat kon projecteren op een ander vlak - Leonardo da vinci (1452-1519) - Beschreef het fenomeen in zijn notities als manier om perspectief en proporties vast te leggen - Johannes kepler (1571 -- 1630) - Introduceerde gebruik van lenzen - En de term camera obscura  Licht Fotografie = schrjiven met licht Lichtsterkte (Lumen) - Is de eenheid waarmee de totale hoeveelheid licht wordt gemeten die door een lichtbron wordt uitgestraald - Kleurtemeperatuur - Gemeten in kelvin - Beschrijft de tint van licht - Warm/koud - Juiste kleurtemperatuur zorgt voor een realisch beeld - Warm = Laag K = 1500K - Koud = Hoog K -- 13500K Afbeelding met tekst, schermopname, Lettertype Automatisch gegenereerde beschrijving Verhouding van licht (stops) - Een stop = een uniforme eenheid die helpt om veranderingen in belichting te kwantificeren +1 stop = hoeveelheid licht verdubbelt -1 stop = de hoeveelheid licht halveert **Sluitertijd** - 1/60 1/30 = +1stop = 2x zoveel licht **Diafragma** - f/5.6 f/8= -1stop = minder licht **ISO-gevoeligheid** - 100ISO 200ISO = +1stop = meer licht Belichtingsdriehoek = exposure  Diafragma (lens) - Opening van de lens - Kleiner f-getal = grotere opening Ook een rol in scherptediepte - Klein diafragma = groot scherptediepte - Groot diafragma = kleine scherptediepte Afbeelding met schermopname, tekenfilm Automatisch gegenereerde beschrijving Sluitertijd (camera) - Bepaalt hoe lang de sensor wordt blootgesteld aan licht - Gemeten in seconden / fracties van een seconde  Brandpuntsafstand - Wordt aangegeven in mm - Invloed op de hoek - Bv. Telelens, standaardlens, groothoeklens - 50mm is standaard - Te vergelijken met menselijk oog Afbeelding met schermopname, Kleurrijkheid, Graphics Automatisch gegenereerde beschrijving Compositie - Creatieve keuzes - De manier waarop je elementen binnen je beeld plaatst Perspectief - Krachtige tool om beeld visueel interessant te maken - Grote invloed op hoe de kijker onderwerp waarneemt Le moment decisif - Het beslissende moment - Henri cartier bresson - Vastleggen beeld op de perfecte moment - Technische beheersing en intuitie - Niet beperkt tot fotografie LW12: Trends binnen de grafische sector Democratisering van de prepress - Toegankelijker maken van de voorbereidingsprocessen - Beschikbaar voor een breder publiek - Gebruiksvriendelijke/betaalbare software - Zowel professionals als amateurs - Minimale technische kennis - Concurreren met gevestigde namen - Kan leiden tot een lagere kwaliteitsstandaard Democratisering van de pers - Toegankelijke en betaalbaarheid van druktechnologien - Breder publiek - Digitale druktechnologie - Kleinere en gebruiksvriendelijke apparatuur - Huis tuin keuken - Snelle levertijden - Lagere kosten Specifieke trends **Klaar terwijl je wacht** - Behoefte aan snelheid - Binnen enkele uren of dezelfde dag geleverd **Cross media publishing** - Creeeren en verspreiden via meerdere mediakanalen - Geoptimaliseerd voor unieke mogelijkheden - Consistente merkervaring **Toename aan gepersonaliseerde informatie** - Data-analyse maakt het mogelijk om klantgedrag te volgen - Koopgeschiedenis - Interacties - Grote investering in technologie **Toename aan gepersonaliseerde informatie** - Grote investering - Zowel digitaal als in drukwerk - Individuele klanten of doelgroepen - klantengedrag **Print on demand** - omgekeerde volgorde van productie - eerst digitale bestanden distributeren - Voordelen - Kostenbesparing - Snellere levering - Duurzaamheid **Web to print** - Rechtstreeks via web te bestellen - Vaak via een webinterface - Sjablonen/eigen bestanden **Convergentie grafische en communicatiebranche** - Vervaging scheidingslijn tussen traditionele grafische bedrijven communicatiebureaus - 1 strategie (creeeren cohesieve merkervaring) **Duurzaam drukken** - Toenemende focus - Recycling binnen de grafische industrie - Ecologische voetafdruk verkleinen Groeimarkt - Voortdurende evolutie - Nieuwe technologieen - Innovatieve toepassingen - Nieuwe markten Bv. 3D printen bij prototypeontwikkeling LW13: Creatief gereedschap, het nut van theoretische kennis in de ontwerppraktijk Kennis wordt pas waardevol als je weet hoe je het gebruikt