Yapay Zeka Etik Konular PDF

26.01.2024 02:29 Ders : undefined | Ünite : undefined - Ünite 10. YAPAY ZEKADA ETİK KONULAR Kaynak: https://hurfikirler.com/yapay-zeka-hukuk-ve-yargilamalarin-hizlandirilmasi-onerisi/ Bölümle İlgili Özlü Söz Yapay zekâ sistemlerinin etik olabilmesi, on...

26.01.2024 02:29 Ders : undefined | Ünite : undefined - Ünite 10. YAPAY ZEKADA ETİK KONULAR Kaynak: https://hurfikirler.com/yapay-zeka-hukuk-ve-yargilamalarin-hizlandirilmasi-onerisi/ Bölümle İlgili Özlü Söz Yapay zekâ sistemlerinin etik olabilmesi, onları geliştiren ve kullanan insanoğlunun etik ilkelere uygun hareket etmesi ile mümkün olabilecektir. The Deloitte Times Kazanımlar · Yapay zeka ve etik arasındaki ilişkiyi anlar. · Yapay zeka geliştirme sürecinde etik ilkelerin rolünü kavrar. · Yapay zekanın toplumsal ve hukuki etkilerini inceleyebilir. · Yapay zeka sistemlerinin neden önyargılı hale gelebileceğini açıklayabilir. · Yapay zeka kullanımının olası etik risklerini belirleyebilir. Birlikte Düşünelim 1. Yapay zekanın etik sınırları nelerdir ve bunlar nasıl belirlenmelidir? 2. Yapay zeka sistemlerinin eğitim verilerine dayanarak önyargılı hale gelme olasılığına vardır. Bu önyargıları azaltmak için hangi önlemler alınabilir? about:blank 1/10 26.01.2024 02:29 Ders : undefined | Ünite : undefined - Ünite 3. Sürücüsüz araçlar, sağlık robotları gibi yapay zeka tabanlı teknolojilerin hayati kararlar alabilme yeteneği etik açıdan nasıl ele alınmalıdır? 4. Yapay zeka teknolojisinin hukuki ve etik riskleri nelerdir ve bu risklerin üstesinden gelmek için neler yapılabilir? 5. Etik kurallar, yapay zekanın insan yaşamına olumlu bir şekilde katkı sağlaması için nasıl uygulanabilir ve denetlenebilir? Başlamadan Önce Bu bölüme başlamadan önce önemli birkaç hususu ele almak istiyoruz. Makine öğrenimi, günümüzde teknoloji dünyasının en heyecan verici ve etkili alanlarından biri haline gelmiştir. Büyük veri çağında makine öğrenmesi, veriyi analiz etmekten görüntü tanımaya ve doğal dil işlemeden otonom araçlara kadar birçok alanda büyük bir etki yaratmıştır. Ancak bu muazzam potansiyele rağmen, makine öğrenimi beraberinde önemli sorumlulukları da beraberinde getirmiştir ve gelecekte daha fazlasını getirecektir. Makine öğrenimi, sadece matematiksel modellemeler ve algoritmalarla ilgili bir konu değildir. Aynı zamanda etik bir boyuta sahiptir. Algoritmalar ve yapay zeka sistemleri, eğitildikleri verilere bağlı olarak önyargılar geliştirebilirler. Bu nedenle bu bölümü okurken, bu teknolojinin geliştirilmesi ve kullanılmasındaki etik sorumlulukları anlamaya ve bu sorumlulukları yerine getirmeye hazır olmalısınız. Makine öğrenimi temelde veriye dayalı bir süreçtir. Verinin kalitesi ve çeşitliliği, algoritmaların ve modellemelerin başarısını etkiler. Bu nedenle, veri toplama, işleme ve depolama süreçlerini anlamak ve verilerin gizliliği ve güvenliği hakkında bilgi sahibi olmak kadar verinin ön yargılı ve etik sorunları nasıl beraberinde getireceğini de bilmek gerekir. Sonuç olarak etik değerlerle geliştirilecek bir yapay zeka sistemi günün sonunda insana saygı duyan ve insan için faydalı olan bir ürüne dönüşebilecektir. 10.1. Giriş Yapay zekanın ilerlemesiyle başta sürücüsüz araçlar, yapay zeka bankacılığı, sağlık sisteminde kullanılan yapay zeka makineleri olmak üzere bir çok yenilikçi ürün ortaya çıkmıştır. Fakat birçok alanda bu yenilikçi çalışmaların yanı sıra insanların sürekli merak ettiği soruların başında şu soru gelmektedir: “Başta tıp olmak üzere birçok sektörde kullanılan makineler kontrolden çıkıp insan hayatına mal olduğunda bunun sorumlusu makine mi yoksa makineyi üreten kişi mi olacak?” Yapay zekanın geliştirilmesi ve kullanılması aşamasında ortaya çıkabilecek öngörülemeyen bazı durumlar oluşabilir. Örneğin Londra’da St. George Hastanesi’nde tıp okulu için iş başvuruları yapay zeka kullanılarak başvuranların eğitim bilgileri baz alınarak başvurular değerlendirilmiştir. İlk zamanlarda çok övgü alan uygulama 4 yıl aradan sonra kadın ve göçmen başvurularında akademik başarıları değerlendirilmeyip cinsiyet ve ırka göre ayrımcı bir yöntemle karar aldığı ortaya çıkmıştır. Buradan yola çıkarak yapay zekanın insanın bir başka insanı mağdur etmemesi için kullanılabilecek bir araç haline gelmemesi için etik bir unsur olarak görülmeli ve bu konu mutlaka ele alınmalıdır. Robot teknolojileri hızla ilerlerken, bu teknolojilerin potansiyel riskleri ve hukuki düzenlemeleri konuşurken, hukuk otoritelerinin robotlara kişilik tanıma konusuna öncelik verme gerekliliği ilginç ve anlaşılması güç bir durum olabilir. Aslında, düzenlenmesi ve ele alınması gereken temel mesele, robotların ve yapay zekaya sahip otonom sistemlerin ortaya çıkarabileceği potansiyel ve ciddi riskleri incelemektir. Elon Musk'ın "yapay zekaya sahip sistemlerin güvenli hale getirilme başarısının yüzde 5 ila 10 arasında olduğu" ya da "bu sistemlerin insan uygarlığı için temel bir risk oluşturduğu" gibi görüşleri, aynı şekilde Prof. Dr. Stephen Hawking'in "tam yapay zekaya sahip sistemlerin geliştirilmesinin insanlığın sonunu getirebileceği" görüşleri, bu sistemlerin potansiyel tehlikelerini bir kez daha vurgulamaktadır. Yapay zekanın sebep olabileceği sorunların engellenmesi için makinelerin iyi-kötü ve doğru-yanlışı biliyor olması gerekir. Bu gereklilik ilk defa Asimov tarafından ele alınmıştır. about:blank 2/10 26.01.2024 02:29 Ders : undefined | Ünite : undefined - Ünite § Bir robot bir insana zarar veremez ya da tepkisiz kalarak zarar görmesine izin veremez. § Bir robot insanların verdikleri emirlere 1.kuralla çelişmediği sürece uymak zorundadır. § Bir robot 1. ve 2. kurallarla çelişmediği sürece kendisini korumak zorundadır. Akademisyen ve bilim kurgu film yazarı Asimov’un koyduğu kurallar yapay zekanın kötüye kullanımını engellemesi açısından önemlidir. Güvenilir yapay zeka için etik kurallar belirlemek için Avrupa Komisyonu 8 Nisan 2019’da “Güvenilir Yapay Zeka Sistemleri İçin Etik İlkeler Rehberi” yayınlamıştır. Bu rehbere göre yapay zeka sistemi; yasal olmalı, etik olmalı ve teknik açıdan sağlam ve güçlü olmalıdır. Yayınlanan rehbere göre yapay zekanın hem kullanım esnasında hem de üretim esnasında, etik uyum içinde olabilmesi için aşağıda verilmiş belli şartları sağlaması gerekiyor: § Yapay zekanın merkezinde insan olmalı, insan haklarına saygılı, şeffaf, sorumlu ve hesap verebilir olmalıdır. § İnsanların özel hayatının gizliliğine ve kişisel verilerin işlenmesi gibi veri yönetiminde insan haklarına ve hukuka uygunluğa önem vermelidir. § İnsanların yaşama hakkını korumak için teknik açıdan sağlam ve güvenilir olmalıdır. Bu yayınlanan rehberde güvenilir yapay zeka oluşturmak için 7 ana unsur üzerinde durulmuş olup Şekil 10.1’de bu unsurlar verilmiştir. about:blank 3/10 26.01.2024 02:29 Ders : undefined | Ünite : undefined - Ünite Şekil 10. 1 Güvenilir yapay zeka unsurları. Güvenilir yapay zeka ilkeleri, etik, hukuk ve teknoloji açısından yapay zeka uygulamalarının ve sistemlerinin tasarımı ve kullanımıyla ilgili bir dizi rehber ilkedir. Bu ilkeler, yapay zekanın insanlar ve toplum üzerinde olumlu bir etki yaratmasını, önyargısız ve güvenli bir şekilde kullanılmasını ve insan haklarına saygı göstermesini teşvik etmeyi amaçlar. İşte ülkemizde de bu konuda ciddi araştırmalar yapan İstanbul Barosu hukukçularının güvenilir yapay zeka ilkeleri ve örnekleri aşağıda verilmiştir: 1. İnsan Unsuru ve Gözetim: Yapay zeka sistemleri insan haklarına tam saygı göstermelidir. Yani ayrımcılık yapmamaları, özel yaşamı ihlal etmemeleri ve diğer insan haklarına zarar vermemeleri anlamına gelir. Yapay zeka sistemleri erişim ve kapasite açısından değerlendirildiğinde temel haklara etkilerinin mutlaka mercek altına alınması gerekmektedir. Tüm insanların bu hizmetlere eşit şekilde erişebilmesi ve sistemi değerlendirme imkanı sağlanmalıdır. İnsan gözetimi sistemin bozulmasının önüne geçeceği gibi olumsuz etkilerinin de gözlenmesine olanak sağlayacaktır. 2. Teknik Sağlamlık ve Güvenlik: Yapay zeka sistemleri güvenli olmalı ve kötü niyetli müdahalelere karşı korunmalıdır. Sistemler, siber saldırılara karşı dirençli olmalıdır. about:blank 4/10 26.01.2024 02:29 Ders : undefined | Ünite : undefined - Ünite Geliştirilecek bu sistemlerin güvenli kabul edilebilmesi için olası istenmeyen uygulamaların ve sistemlerin kötü niyetli kişiler tarafından suistimal edilebileceğinden hareketle bunlara önemler alınmalı ve riski minimize edecek adımlar atılmalıdır. Bunun için yeden plan sayesinde geriye dönüşüm sağlanabilmelidir. Çünkü yapılacak periyodik saldırılara karşı önlem alınmaması durumunda benzeri durumlar ile sistem devre dışı kalacaktır. 3. Gizlilik ve Veri Yönetişimi: Kişisel verilerin gizliliği ve güvenliği korunmalıdır. Veriler, yasalara ve düzenlemelere uygun bir şekilde işlenmeli ve saklanmalıdır. Kullanılan veri setlerinin kalitesi, toplandığında oluşabilecek önyargılardan, yanlışlıklardan ve hatalardan arındırılarak işlenmesi gereklidir. Toplanan bu verilerin bütünlük açısından gerekli önlemleri içermelidir. Yapay zeka sistemleri kötü amaçlı veriler ile beslendiğinde, özellikle kendi kendine öğrenen sistemlerde sistemin davranışını olumsuz yönde etkilememelidir. 4. Şeffaflık: Yapay zekanın yöntem ve veri aşamalarının açık bir şekilde paylaşılması ve alınan kararların şeffaflıkla paylaşılması sürecindeki adımların açıklanabilir olması gereklidir. Veri toplama ve veri etiketleme süreçleri de dahil olmak üzere oluşturulan algoritmaları bütün süreçlerinin izlenebilir ve şeffaf olmasını mümkün kılmak gereklidir. Açıklanabilirlik bir yapay zeka sisteminin hem teknik hem de ilgili insan kaynaklarını açıklama becerisi ile ilgili olup teknik anlamda, bir yapay zeka sisteminde alından kararların insan tarafından da anlaşılır ve izlenebilir olmasını sağlama süreci şeffaflık olarak nitelendirilmektedir. 5. Çeşitlilik, Ayırımcılık Yapmama ve Adalet: Yapay zeka sistemlerinin önyargısız olmaları ve ayrımcılığı teşvik etmemeleri gerekir. Eğitildikleri verilerdeki önyargıları azaltmak ve adaleti desteklemek için önlemler alınmalıdır. Yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesinde sistemin amacı, kısıtlamaları, gereksinimleri ve kararları mümkün olan en geniş kullanıcı yelpazesine hitap eden evrensel tasarım ilkesine uygun olmalıdır. Bu durum tüm insanların mevcut ve gelişmekte olan bilgisayar ortamlı insan faaliyetlerine ve yardımcı teknolojilere eşit erişimine olanak sağlanmalıdır. 6. Toplumsal ve Çevresel Sorumluluk: Yapay zeka geliştiricileri, kullanıcılar ve işletmeler yapay zekanın toplumsal etkilerini dikkate almalı ve bu etkileri olumlu bir şekilde yönlendirmelidir. Geliştirilecek yapay zeka sistemlerinin tüm tedarik zincirlerinin ve yaşam döngülerinin çevre dostu olması için teşvik edilmelidir. Bu sistemlerin insanların sosyal becerilerini olumlu etkileyecek ve destekleyecek şekilde geliştirilmelidir. 7. Hesap Verebilirlik: Şeffaflık ilkesi ile benzer olmasının yanı sıra, yapay zeka sistemlerinin çalışma prensipleri ve karar alma süreçleri açıkça anlaşılabilir olmalıdır. Ayrıca, kararlarını nasıl aldıklarını izlemek ve incelemek mümkün olmalıdır. Hayati tehlike arz eden uygulamalar dahil olmak üzere temel hakları etkileyen uygulamalarda yapay zeka sistemleri bağımsız bir şekilde denetlenebilmelidir. Yapay zeka sistemlerinin uygulanmasında veya geliştirilmesinde tespit edilen olumsuz etkilerin de en aza indirgenmesi gerekmektedir. Haksızlığa sebebiyet veren olumsuz bir etkinin veya yapılan yanlışın da telafi edilmesini sağlayacak mekanizmaların da geliştirilmesi öngörülmelidir. 10.2. Yapay Zekanın Önyargılı Davranması about:blank 5/10 26.01.2024 02:29 Ders : undefined | Ünite : undefined - Ünite Yapay zeka karmaşık görevleri yerine getirirken, bu işlevselliği insanlar tarafından tasarlandığını ve eğitildiğini unutmamak gerekir ve önemli bir husustur. Örneğin, veri bilimcilerinin topladığı verilere dayanarak eğitilen yapay zeka modelleri, bu verilere göre kararlar alır ve sonuçlar üretir. Ancak yapay zeka sistemlerinin önyargılı hale gelmesinin en yaygın nedeni, kullanılan eğitim verilerinin kendisinin önyargılı olmasıdır. Bir sürücüsüz araç, nesneleri tanıma yeteneğini geliştirmek için kullanılan veri seti, koyu tenli insanları açık tenli insanlardan daha az içeriyorsa, bu yapay zekanın koyu tenli insanları tanıma konusunda daha zorluk yaşamasına neden olabilir. Bu ön yargı zaman içerisinde alacağı kararlarda önemli bir sorun teşkil edebilir. Örneğin, Georgia Tech'in sürücüsüz otomobillerde nesne tanıma konusundaki son araştırmasında araçların koyu tenli yayalara açık tenlilere göre yaklaşık %5 daha sık çarptığı tespit edilmiştir. Burada yapay zeka modelini eğitmek için kullanılan verilerin adaletsizliğin kaynağını oluşturduğu ortaya çıkmıştır. Kullanılan veri setinde koyu tenli insanlardan yaklaşık 3,5 kat daha fazla açık tenli insan kullanılması, yapay zekanın onları daha iyi tanıması gibi bir sonuca neden olmuştur. Yani, yapay zeka modeli, eğitildiği verilere dayalı olarak sonuçlar üretir ve bu verilerdeki farkında olmadan yukarıdaki örneğe benzer bazı önyargıları yansıtabilir. Önemli bir nokta, yapay zeka ve makine öğrenimi modellerinin, eğitildikleri veri setini değiştirmek suretiyle önyargısız hale getirilebilecek olmalarıdır. Yani, daha adil ve çeşitli veri setleri kullanılarak yapay zeka sistemlerinin önyargıları azaltılabilir. Bu nedenle, yapay zeka geliştiricileri, veri toplama ve eğitim aşamalarında önyargıları azaltmaya yönelik çaba harcamalıdır. Bu düzenleme yapay zekanın daha adil ve toplumsal olarak kabul edilebilir sonuçlar üretmesine katkı sağlayacaktır. 10.3. Yapay Zeka Kullanımının Getireceği Etik Riskler Yapay zeka kullanımının doğurduğu etik riskler, bu teknolojinin yaygınlaşmasıyla birlikte düşünülmesi gereken önemli konulardır. Gelecekte karşılaşabileceğimiz olası senaryoları düşünmek, ahlaki sorumluluklarımızı anlamamızı sağlar. İşte gelecekte yapay zeka tabanlı sistemlerde oluşabilecek bazı düşünülmesi gereken etik riskler şunlardır: a. Ses Kopyalama Yeteneği: Eğer insan sesini mükemmel bir şekilde taklit eden yapay zeka geliştirilirse ve bu teknoloji kötü niyetli kişilerin eline geçerse, dolandırıcılık gibi kötü niyetli amaçlar için kullanılabilir. Bu durumda nasıl bir kontrol mekanizması oluşturulabilir? b. Savaş Robotları: İnsansız hava araçlarına savaş robotları yerleştirilirse, bu durum savaşların nasıl yürütüldüğünü ve sivillerin güvenliğini nasıl etkiler? c. Sürücüsüz Araçlara Saldırılar: Sürücüsüz araçların yazılımlarına siber saldırılar gerçekleştirilirse ve bu saldırılar trafik kazalarına yol açarsa, sorumluluk nerede başlar ve biter? Kim bu tür durumlarda sorumlu olacaktır? about:blank 6/10 26.01.2024 02:29 Ders : undefined | Ünite : undefined - Ünite Şekil 10.2 Otonom aracın etik açıdan karar alabileceği riskli bir durum. Fakat saldırı olmadan da hatalı bir eğitim ile oluşabilecek risklerin daha iyi anlaşılabilmesi için bir örnek üzerinden değerlendirme yapalım. Sürücüsüz bir araba, yoğun bir trafikte ilerlerken, önünde üç araç görmektedir. Bu araçlar sırasıyla bir otomobil, bir kamyonet ve bir bisiklettir. Aniden, yolu kesen bir yaya karşıya doğru koşmaya başlar. Arabanın yapması gereken seçim, çarpma ihtimali olan bu üç araçtan hangisine çarpmak olduğunda ortaya karmaşık bir etik sorun çıkar. 1. Otomobile çarpmak, arabanın yolcularını korumak için en mantıklı seçenek olabilir. Ancak bu durumda her iki otomobil sürücüsü eşit risk ile ciddi şekilde yaralanabilir. 2. Kamyonete çarpmak, yayaya çarptığında diğer araçların içindeki insanların daha fazla zarar görmesini önleyebilir. Ancak kamyonetin sürücüsü az zarar görebilir hasarı az olur fakat kendi arası ve hayatı daha fazla risk altında olabilir. Kendi taşıdığı yolcular da zarar görebilir. 3. Bisiklete çarpmak, kendi aracının ve kendisinin fiziksel zararı en aza indirebilir, ancak bisiklet sürücüsü büyük risk altında kalacaktır. Bu senaryoda, araç sahibi, yazılım geliştirici veya otonom aracın üreticisi tarafından önceden programlanmış bir dizi etik kurala dayalı olarak bir seçim yapılması gerekebilir. Örneğin, araç sahibi yolcularını koruma önceliğine sahip bir algoritma seçmiş olabilir. Ya da toplumun genel çıkarlarına hizmet eden başka bir yaklaşım benimsemiş olabilirler. Ancak bu tür karmaşık durumlar, hukuki ve etik rehberlikle ele alınmalıdır. Bu tür etik kararların kimin tarafından alınacağı, hangi değerlere dayandığı ve sorumluluğun nereye ait olduğu gibi önemli soruları ele almalıdır. Aynı zamanda bu tür senaryolar, otonom araçların programlamasında kullanılan algoritmaların etik değerlere ve toplumun genel kabullerine ne şekilde uyduğunu da gösterir. about:blank 7/10 26.01.2024 02:29 Ders : undefined | Ünite : undefined - Ünite Bu ve daha birçok öngörülemeyen etik riskler, aynı zamanda hukuki riskleri de beraberinde getirirken yapay zeka hukuku ve robot hukuku gibi yeni kavramlar da ortaya çıkacaktır ve hukukçular bu alanda uzmanlaşacaklardır. Devletler, yapay zeka alanında gelişmeler karşısında özel birimler oluşturacak ve hatta uluslararası yapay zeka ve insan hakları mahkemeleri kurma ihtiyacı hissedebileceklerdir. Bu düşünce süreci, yapay zeka kullanımının etik ve hukuki boyutlarını daha iyi anlamamıza ve bu teknolojiyi toplumun yararına kullanma yolunda önemli adımlar atmamıza yardımcı olacaktır. 10.4. Yapay Zeka ve Etik İlişkisi Yapay zeka ile ilgili etik sorunlar, genellikle yapay zekanın insanların yaşamına ve karar alma süreçlerine giderek daha fazla entegre olmasıyla ortaya çıkar. Temel bir sorun, yapay zekanın sosyal ve zihinsel yetenekleri olan alanlarda nasıl kullanılması gerektiğidir. Şu ana kadar bilinçli yapay zeka geliştirme konusunda büyük ilerlemeler kaydedilmemiş olup, mevcut yapay zeka sistemleri, karmaşık kararlar alırken ve seçimler yaparken hatalar yapabilmektedir. Ancak buna rağmen, yapay zeka hızla yaygınlaşıyor ve siyaset, güvenlik, hukuk, bankacılık gibi insana dokunan ve hayati öneme sahip alanlarda kullanımı artıyor. Şekil 10.3 Yapay zeka kendi adaletini oluşturabilir mi? Bu durum, yapay zekanın insan yaşamının pek çok yönünü etkileyebileceği gerçeğini ortaya koyuyor. Örneğin, hukuk alanında yapay zeka, hızlı veri analizi ve hukuki belgelerin incelenmesi gibi görevlerde kullanılırken, insanlar üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir. Ayrıca, sağlık sektöründe tanı ve tedaviye yardımcı olabilirken, siyasi kararlar üzerinde de etkili olabilir ve bunu yaparken adil bir karar verebilir! Böylece yapay zeka kendi adaletini oluşturabilir mi sorusu bilim insanları tarafından irdelenmesi gereken önemli bir konudur. Bu konunun çözümü günümüzde etik kavramı ve anlayışı içerisinde gizlidir. Bu bağlamda, yapay zekanın etik koşullarda geliştirilmesi ve kullanılması gerekli olup büyük bir öneme sahiptir. Yapay zeka ile ilgili etik kurallar, adalet, şeffaflık ve hesap verebilirlik gibi temel prensiplere dayanmalıdır. Aynı zamanda, yapay zeka geliştiricileri ve kullanıcıları, teknolojinin etik ve sosyal etkilerini sürekli olarak değerlendirmeli ve iyileştirmelidir. Yapay zeka ile ilgili etik konular, bu teknolojinin toplumun refahına katkıda bulunmasını sağlamanın önemli bir parçasını oluşturduğu unutulmamalıdır. Günümüzde, yapay zeka ile etik ilişkisi, insanlarla olan etkileşimlerde büyük bir önem taşımaktadır. Yapay zeka sistemleri, insanlarla aynı kamusal alanı paylaşır ve verdiği kararlarla insan hayatını etkilemesi about:blank 8/10 26.01.2024 02:29 Ders : undefined | Ünite : undefined - Ünite durumunda önlemler alınmalı ve yapay zeka sistemlerinin etik bilgiye sahip bir şekilde geliştirilmelidir. Programcıların anlayacağı dilde yapay zekanın bir etik algoritması ve kararın bu algoritmadan süzülmesi, filtrelenmesi gerekmektedir. Gerekliliğinin aksine yapay zeka sistemlerinin etik bir çerçevede kullanılması ve geliştirilmesi zorlu bir görevdir. Bu sistemler, insanlarla etkileşimde bulunurken ahlaki değerlere saygı göstermelidir. Özellikle zarar verme potansiyeli taşıyan davranışlardan kaçınmalıdırlar. Ancak, etik kurallar zaman içinde değişebilir ve bu nedenle yapay zeka sistemlerinin sürekli olarak bu etik çerçevesini güncellenmesi gerekebilir. Yapay zeka geliştirme sürecinde karşılaşılan bir diğer önemli zorluk, insanların yapay zekaya nasıl tepki vereceğidir. Hızla ilerleyen teknoloji, insanların bu değişime nasıl adapte olacağını ve teknolojinin hızına yetişebilme yeteneğini etkileyebilir. Farklı yaş grupları arasındaki teknolojiye uyum farklılıkları, iletişimde azalmalara neden olabilir. Yapay zeka sistemlerinin toplumsal yaşama kontrolsüz bir şekilde entegre olması, insanların özgürlüğünü sınırlayabilir ve teknolojiden uzak olma hakkını zedeleyebilir. İnsanların tasarlama, üretme, dönüştürme ve karar verme gibi özgün yetenekleri, yapay zeka sistemlerine devredilirse, bu insanları yabancılaştırabilir. Bu nedenle, yapay zeka çalışmaları sadece insanlığın hayrına kullanıldığında faydalı olacaktır. Temel etik ilke, insan onurunu korumaktır. Yapay zeka, insanın kontrolü altında olmalı ve sadece insanın yaşamını kolaylaştırmalıdır. Aynı zamanda, işsizliğe yol açabilecek ekonomik etkilere karşı önlemler alınmalıdır. Sonuç olarak, yapay zekanın etik kullanımı ve geliştirilmesi, insan hayatını iyileştirmeyi amaçlayan bir perspektife dayanmalıdır. Yapay zeka sistemlerinin etik değerlere uygun bir şekilde tasarlanması ve kullanılması, insanların yaşam kalitesini artırabilir. Ancak her zaman hatırlanmalıdır ki yapay zeka, bir insanın yerini alamaz ve insana değerli bir şekilde hizmet etmelidir. Bu Bölümde Ne Öğrendik? § Yapay zeka, birçok alanı etkileyen yenilikçi ürünler geliştirmiştir. İlerleyen teknolojiyle yapay zeka sistemlerinin kontrolsüz kullanımı, etik ve hukuki sorumlulukları gündeme getirmiştir. Bu hususlar giriş bölümünde detaylı bir şekilde ele alınmıştır. § Yapay zekanın önyargılı hale gelmesi, eğitildiği verilerin önyargılı olmasından kaynaklanır. Veri setlerinin çeşitliliği ve adil olarak düzenlenmesi, yapay zekanın önyargılarını azaltmak için önemlidir. Ön yargıdan arındırılmış sistemler için hukuki ve etik rehberlik, yapay zekanın karmaşık etik kararlar almasına yardımcı olacaktır. Böylece ön yargıların etik açıdan önemli sorunlar ortaya çıkarabileceği üzerine örnekler ile detaylı bir şekilde ele alınmıştır. § Yapay zeka kullanımı, etik ve hukuki risklere yol açarken bunlara örnek olarak saldırı amaçlı ses kopyalama, savaş robotları ve sürücüsüz araçlara saldırılar gibi riskler verilebilir. Hukuki ve etik düzenlemeler veya kurallar yapay zeka kullanımının denetlenmesi için de önemli araştırmalar yapılmalı ve ele alınmalıdır. Bu bölümde odak noktasının insan ve insana saygı olduğu etik algoritmaların gerekliliğine, denetim mekanizmaların var olmasına değinilmiştir. § Yapay zekanın etik ile ilişkisi ele alınmış olup yapay zekanın etik sorumlulukları ve insan hayatını etkileme potansiyelinin göz ardı edilmemesine değinilmiştir. Buradan önemli çıkarımlarda bulunulmuştur: yapay zeka, adalet, şeffaflık ve hesap verebilirlik temel etik kurallarına dayandırılmalıdır. İnsanların teknolojiye uyum sağlama ve özgürlüğünü koruma konuları ele alınmalıdır. İnsan onurunun korunması, yapay zeka kullanımının temel amacı olmalıdır. v Kaynakça ER, Orhan. “Makine öğrenmesi ders notları”, İzmir Bakırçay Üniversitesi, 2023. ChatGPT web sitesi, https://chat.openai.com/ (Son Erişim Tarihi: 16.09.2023) about:blank 9/10 26.01.2024 02:29 Ders : undefined | Ünite : undefined - Ünite Web Sitesi, İstanbul Barosu Yapay Zeka Çalışma Grubu (Son Erişim Tarihi: 1.11.2023) https://www.istanbulbarosu.org.tr/files/komisyonlar/yzcg/guveniliryapayzekaicinetikkilavuz.pdf Topakkaya A, Eyibaş Y (2019). Yapay Zeka ve Etik İlişki, Felsefe Dünyası Dergisi, s:81 - 99. “Ethics Guidelines for Trustworthy Artificial Intelligence” 8 Nisan 2019 – Independent High-Level Expert Group on Artificial Intelligence – set up by the European Commission ( https://ec.europa.eu/digital-single- market/en/news/ethics-guidelines-trustworthy-ai) Alpert Ali Salah, “Otonom Arabalar ve Ahlak” (Son Erişim Tarihi : 2018), URL : https://sarkac.org/2018/11/otonom-arabalar-ve-ahlak/ Web Sitesi, AI Ethics: Principles, Guidelines, Frameworks & Issues to Discuss (Son Erişim Tarihi: 03.11.2023) URL: https://tech.co/news/ai-ethics-principles-and-issues VT4Browsers X Click to open VirusTotal report with VT Augment about:blank 10/10