Decompressietechnieken (PDF)

Decompressietechnieke n 1  Versie-info en overzicht belangrijkste wijzigingen  Versie 2024  Lay-out en typo’s  GF grafiek slide 50 aangepast  Versie 2023:  Nieuwe lay-out NELOS logo  2022 – september  Nieuw NELOS logo  Verwi...

Decompressietechnieke n 1  Versie-info en overzicht belangrijkste wijzigingen  Versie 2024  Lay-out en typo’s  GF grafiek slide 50 aangepast  Versie 2023:  Nieuwe lay-out NELOS logo  2022 – september  Nieuw NELOS logo  Verwijderen dubbele pagina nummers  Herstellen animatie op slide 13  Duiktijd gewijzigd door tijd op slide 21 (verwarring met duikduur te vermijden)  2022  Aanpassingen aan INFOMAP 2022: Duikdiepte beperkt tot 60m Veiligheidsstop: verduidelijking Extra veiligheid  Lay-out en typo’s 2  Algemene info  Heb je opmerkingen over deze presentatie stuur deze naar [email protected]  Plaats de NELOS-presentaties niet elders Het NELOS-documentencentrum bevat steeds de meest recente versie Elk NELOS-lid heeft toegang tot het documentencenter op de NELOS-website ( www.nelos.be). Vergeet wel niet in te loggen.  Je mag de presentaties uiteraard wel doorsturen naar leerlingen als studiemateriaal (in PDF-formaat)  Deze presentatie kwam tot stand In opdracht van het Bestuur Commissie Sportduiken NELOS Gecoördineerd door Comité EDIT 3  Instructies om te presenteren  Selectie niveau 1. Selecteer ‘diavoorstelling’ 2. Klik op ‘aangepaste diavoorstelling’ 3. Selecteer het gewenste niveau De presentatie start op het gekozen niveau 1 3 2 4  Instructies voor PDF  Deze presentatie bevat extra informatie in de notitie pagina’s onder de slide  Je gebruikt om te studeren best de versie hand-out op het juiste niveau  Hiervoor dien je als volgt een PDF te maken: Selecteer bestand en kies exporteren Selecteer PDF of XPS bestand Klik op opties en selecteer Aangepaste voorstelling: gewenste niveau Wat wil u publiceren: notitiepagina’s Klik OK Kies bestand openen na publiceren Klik op publiceren De PDF komt direct op je scherm 5  Verwachtingen 2* 3* 4*/AI 0Niet van Geen deel van de leerstof toepassing Basisbegrippen decompressietechnieken 3 3 4 1Informatief Op de hoogte zijn, tijdens de les Maatregelen extra veiligheid 2 3 4 aangehaald, geen examenvragen Aanbevelingen successieve duiken 2 3 4 2Weten Simpel herhalen, herinneren Bijzondere bepalingen: 3Inzien Inzien, begrijpen multilevelduik 4Toepassen Toepassen, oefeningen kunnen gemengde decompressie maken, verbanden kunnen leggen duikincident, duikcomputer in de foutmodus 5Integreren Tot een stuk van zichzelf gemaakt jojoduiken 4 4 4 hebben decostops in zware zee duiken met krachtinspanning duiken bij koude uitzonderingsmaatregelen Primaire en back-updecompressiemiddelen 4 4 4 Oefeningen op nultijden en duikplanning 4 4 4 Gebruik van nitrox: voor- en nadelen 2 2 2 6  1. Algemeen Decompressie Primair decompressiemiddel Typische duik Typische duiker 7  Decompressie  Waarom decompresseren?  Tijdens de duik: opname stikstof  Overtollige stikstof moet op een veilige manier ons lichaam weer verlaten  Doen we dit niet: risico op decompressieongeval 8  Primair decompressiemiddel  Toegelaten door NELOS Duikcomputer: verplicht voor elke duiker (indien gebruikt als decompressiemiddel) Ook toegelaten: D-U-T of D-UD  Waarom de duikcomputer als primair DCM? Flexibiliteit en eenvoud met kleine foutmarge Werken volgens de laatste inzichten qua decompressie-algoritmen Multilevelduiken, statisch én dynamisch duikplan  Voorwaarden voor gebruik van een duikcomputer: NELOS-veiligheidsreglement lucht en nitrox kennen en volgen Gebruiksaanwijzing lezen Randvoorwaarden van constructeur en NELOS naleven Instellingen correct geprogrammeerd Bruikbaar back-up decompressiemiddel 9  Duikcomputer – de ‘typische’ duik  Luchtduiken of nitroxduiken (maximum 40 %)  Duikduur: max. 90 minuten  Duikdiepte: max. 60 meter  Max. verbruik tijdens duik: 2.400 barl  Grootste diepte moet eerst bereikt worden  Daalsnelheid > stijgsnelheid met stijgsnelheid 10 m/min  Geen abnormale inspanningen  Geen jojoduik  Temperatuur water > 10°C en beperkte temperatuurschommelingen  Veiligheidstrap van 5 minuten op 5 meter (duik binnen nultijd) of Maximum decompressietijd van 20 minuten Bij niet-typische duik: Voorzichtige en grondige planning! Opleiding, training en ervaring: Duik binnen de limieten van de duikploeg! 10  Duikcomputer – de ‘typische’ duiker  Goede fysieke conditie  Niet ouder dan 45 jaar  Niet uitzonderlijk vermoeid  Geen verstokte roker  Geen abnormaal vetgehalte  Geen PFO of een andere medische contra-indicatie  Goed gehydrateerd  Bij niet-typische duiker: Stel algoritme duikcomputer conservatiever in Pas diepte en duur van duiken aan (duik conservatiever) Houd rekening met de resultaten van de medische keuring en de adviezen van de keuringsarts 11  2.1. Basisbegrippen Definities Veiligheidscurve Duikprofielen 12  Definities Duikduu r Werkelij Vermoedelij Maximum k k Duiktijd TTS/ Tijd (min) 0 47 53 55 6 ASC 0 Veiligheidstra p (deco)trapdiep te & traptijd 18,7 m Huidige duikdiepte 28,4 Maximum m duikdiepte Diepte (m) 13  Definities Huidige duikdiepte D Maximum duikdiepte Dmax (Verstreken) duiktijd of T bodemtijd Nultijd TO Vermoedelijke duikduur DDv Werkelijke duikduur DD Maximum duikduur DDmax Nultijd TO Bodemtijd/resterende bodemtijd RBT TTS / Time To Surface of Ascent Time ASC Decompressietrap Veiligheidstrap 14  Definities Trapdiepte Traptijd Tussentijd Daalsnelheid Stijgsnelheid Niet-vlieg-tijd NVT/NFT Desaturatietijd CNS/CZS 15  Veiligheidscurve  Je kan vooraf controleren hoeveel de nultijd op een bepaalde diepte bedraagt in de ‘planfunctie’ van je duikcomputer depth dive time m Diveplan 0.0 15.0 MAX NO STOP 74 NO DEC TIME 15,0 74: PLAN max. depth deco. info  Geeft voor een bepaalde diepte maximale verblijftijd aan voordat decompressiestops moeten worden uitgevoerd  Kan je zelf opstellen met behulp van de planfunctie van je duikcomputer m m 0.0 15.0 20.0 m 0.0 m 0.0 25.0 30.0 MAX MAX MAX 0.0 MAX 74 37 21 15 NO DEC TIME NO DEC TIME NO DEC TIME NO DEC TIME PLAN PLAN PLAN PLAN 16  Veiligheidscurve  Als je voor elke diepte de nultijd weergeeft in een grafiek, krijg je een veiligheidscurve Veiligheidscurve 80 70 60 50 Nultijd (min) 40 30 20 10 0 0 10 20 30 40 50 60 Diepte (m)  Oefening Teken de veiligheidscurve voor je eigen duikcomputer Verzwaar de instelling van de duikcomputer met 2 niveaus en teken de veiligheidscurve opnieuw Wat kan je besluiten? Wanneer zou je dit toepassen? 17  Duikprofielen  Klassiek duikprofiel: Snel afdalen naar maximum diepte, daarna enkele meters stijgen Bepaalde bodemtijd Gecontroleerde opstijging 12 m-stop Daal niet meer af, tenzij het bodemprofiel dit niet toelaat Decompressiestops Veiligheidstrap 18  Multilevelduik Is een duik waarbij men, na een zeker verblijf op de maximumdiepte, beslist om niet aan de voorgeschreven stijgsnelheid te stijgen, maar op verschillende diepten enige tijd te blijven In tegenstelling tot een vierkante duik of ‘square dive’ 19  Vierkante duik Ganse duiktijd op maximum diepte Bijvoorbeeld wrak of rotsformatie (Frans: sec) 20  Bezwarende duikprofielen  Geven een verhoogde kans op een decompressieongeval  De meeste duikcomputers reageren niet adequaat op bezwarende duikprofielen Tijd (min) Tijd (min) Tijd (min) Tijd (min) Tussentijd Diepte (m) Diepte (m) Diepte (m) Diepte (m) Jojoduiken Jojo tijdens de trappen Kort oppervlakte-interval Te snelle opstijging  Invers duikprofiel of duikprofiel met te trage afdaling worden niet meer beschouwd als bezwarende duikprofielen, maar let wel op je gasmanagement! Tijd (min) Tijd (min) Diepte (m) Diepte (m) Trage afdaling Invers duikprofiel 21  2.2. Bijzondere bepalingen Gemengde decompressie Computer in foutmodus Duiken bij koude en zware zee Duiken met krachtinspanningen Blow-up en onderbreking der trappen Duiken met andere mengsels Nultijd- en decompressieduik Enkelvoudige en successieve duik 22  Gemengde decompressie  Wat is gemengde decompressie?  Verschillende decompressiemodellen of -middelen in één duikploeg  Tijdens een duik, de briefing en de decompressiefase zal met elk decompressiemiddel rekening gehouden moeten worden Tijdens de briefing :  Planning  Instellingen  TTS (time to surface)  Veiligheidstrap Tijdens de duik:  Op de bodem: afgesproken TTS  Tijdens de stijgfase: 1ste stop (trap of 12 m)  Eigenlijke trappen  Duidelijke communicatie: duiktekens 23  Duikincident Wanneer bij een duik uitzonderlijke maatregelen moeten genomen worden om veilig boven te komen Zo snel mogelijk de duik beëindigen Meestal is een successieve duik toegelaten Bij blow-up en onderbreking der trappen: successieve duik NIET toegelaten 24  Duikcomputer in de foutmodus of onbruikbaar  Primair Decompressiemiddel niet meer bruikbaar bij recreatieve duiken Computer kwijtgespeeld Batterij leeg, weefsels gereset Computer in error  Overstappen naar ander decompressiemiddel kan mits enkele regels in acht te nemen: Geplande duik ≤ 30 m Geplande duik > 30 m Vorige duik tot 40 m Minstens 5 u tussentijd Minstens 12 u tussentijd Vorige duik tot 40 m & Minstens 12 u tussentijd Minstens 12 u tussentijd duikcomputer in error Vorige duik dieper dan 40 m Minstens 12 u tussentijd Minstens 12 u tussentijd 25  Duiken bij zware zee en bij koude  Duiken bij zware zee / zware deining  Kiezen voor een nultijdduik  Indien toch decompressieverplichtingen: Trappen tot 6 m volgens de instructies computer uitvoeren Ondiepere trappen op 5 m of dieper uitvoeren  Successieve duiken toegelaten  Duiken bij koude  Kiezen voor een nultijdduik  Duikcomputer strenger instellen  Successieve duik toegelaten indien: Volledig opgewarmd Max. 30 minuten 26  Duiken met krachtinspanning  Afgeraden  Duikcomputer laat meestal geen aanpassing (lees: verzwaring) toe onder water  Weinig duikcomputers houden zelf rekening met inspanning  Verzwaar duikcomputer als je de krachtinspanning op voorhand verwacht  Indien niet op voorhand geweten, extra veiligheid inbouwen door:  Veiligheidstrap  Verlengen van de trappen  12 meterprocedure toepassen  Uitduiken  Computer zwaarder instellen (level of gradiënt factoren) Vermeld mogelijkheden voor extra veiligheid wel in de briefing! Ook toepassen bij essoufflement! 27  Blow-up en traponderbreking  Blow-up:  De duiker overschrijdt de stijgsnelheid en doorbreekt de oppervlakte  Traponderbreking:  Men stijgt naar de oppervlakte vooraleer de decompressietrappen uitgevoerd zijn  Beiden zijn een duikincident  Stopzetten van de duik  Uitzonderlijk: successieve duik is niet toegelaten In bepaalde omstandigheden kan men deze zware fouten herstellen 28  Blow-up en traponderbreking Mogelijke noodacties/maatregelen, enkel indien: Geen symptomen van een decompressieongeval De duiker(s) moet(en) begeleid worden Uitvoeren onder haalbare / rustige omstandigheden (koude, stroming, luchtgebrek,…) Langzaam stijgen naar de volgende trapdiepte of de oppervlakte Observatie (min 1u) na het uitvoeren van de noodactie Successieve duik verboden (duikcomputer moet ‘vrij’ en uit errormodus zijn) 29  Blow up en traponderbreking – noodacties / maatregelen  Primair DCM (decompressiemiddel) OK  Volgen van de aanwijzingen (aangeraden om aangegeven trappen verlengen)  Indien OK, maar niet meer realistisch: nooddecompressieplan = tijdens de briefing gemaakte afspraken  Aangeraden om de laatste / verplichte trappen te verlengen indien mogelijk  Primair DCM NOK (=SOS) en back-up DCM OK  Aanwijzingen van het back-up decompressiemiddel volgen  Primair DCM NOK (=SOS) + back-up DCM geen realistische informatie  Ga naar 5 m en maak de flessen leeg  Daarna direct naar dichtstbijzijnde recompressiecentrum voor evaluatie  Primair DCM NOK (=SOS) + back-up DCM NOK (=SOS) of natte wederonderdompeling is niet mogelijk  100% normobare zuurstof  Veel / regelmatig drinken (1 L)  Ga direct naar dichtstbijzijnde recompressiecentrum 30  Duiken met andere mengels  Nitrox :  Voordelen Langere nultijden NITROX Minder decompressietrappen Vermindert kans op decompressieziekte  Extra veilig: nitroxduik met luchtcomputer Successieve duiken:  Kortere oppervlaktetijd tussen successieve duiken  Langere bodemtijd bij successieve duik mogelijk. Minder vermoeidheidsgevoel na de duik  Nadelen Gevaar voor zuurstofvergiftiging (CZS). Beperktere diepte. Risico op (zelf)ontbranding of explosie bij nitrox maken & vullen Complexere duikplanning & -briefing. Duurder  10 gouden regels 31  Nitrox   Alle voordelen komen door het Alle nadelen komen door het lagere stikstofpercentage in een hogere zuurstofpercentage in een nitroxmengsel. Het is immers de nitroxmengsel. In een te grote opname van (het verder inerte) hoeveelheid kan het immers stikstof dat je dient te beperken nadelen op het lichaam hebben. i.v.m. decompressieongeval. Bovendien is zuurstof gevaarlijker & moeilijker om mee te werken dan normale lucht. 32  Nultijd- of decompressieduik  Nultijdduik: Duik waarbij geen trappen gemaakt moeten worden Bij gebruik van een duikcomputer en bij het beëindigen van de duik: vanaf 12 m worden geen decostops op het scherm weergegeven  Decompressieduik: Duik waarbij trappen gemaakt moeten worden Bij gebruik van een duikcomputer en bij het beëindigen van de duik: vanaf 12 m worden decostops op het scherm weergegeven 33  Ideale nultijdduik Ideale nultijdduik: Tijd Daalsnelheid > stijgsnelheid (indien mogelijk én comfortabel: 5m 5 20 m/min) 4 Steeds minimum 2 minuten over 12 m op de nultijd Stijg aan 10 m/min tot een diepte die een voldoende nultijd oplevert Duik verder uit naar wens indien 3 je een diepte van 12 meter 1 bereikt hebt Maak een veiligheidstrap indien Diepte de omstandigheden dit toelaten 2 (5 minuten op 5 meter) 34  Enkelvoudige & successieve duik  Enkelvoudige duik Duik die aangevat wordt met de duikcomputer die een volledige desaturatie aangeeft  Successieve duik Duik die uitgevoerd wordt wanneer desaturatietijd van de duikcomputer nog niet verstreken is NO Bij sommige computers is de desaturatietijd gelijk aan de Niet VliegTijd (NVT) 35  Reglement successief duiken  Ongelimiteerd successief duiken met een duikcomputer op voorwaarde dat:  de handleiding, de aanwijzingen en de verplichtingen van de duikcomputer minutieus opgevolgd worden  Aangeraden: Successieve duik minder diep dan de vorige Las regelmatig een rustpauze in (1 dag rust op 5 duikdagen) Maximaliseer de tussentijden (aanbevolen 2 u en liever 3 u) Desaturatietijd zo beperkt mogelijk houden (beter: regelmatig op nul brengen) Eén successieve duik per dag bij decompressieduiken. Na de successieve duik min 12 u wachten of tot desaturatietijd verlopen is Zet je duikcomputer - indien mogelijk - in een conservatievere stand wanneer je veelvuldig successieve duiken gedurende meerdere dagen uitvoert Niet opvolgen van dit advies verhoogt de kans op een decompressieongeval aanzienlijk ! 36  3. Werken met de duikcomputer 37  Voorwaarden voor het gebruik van een duikcomputer  NELOS Algemeen duikreglement lucht en nitrox  Voorwaarden constructeur naleven  Voorwaarden NELOS naleven  Instellingen correct programmeren  Handleiding lezen en instructies kunnen toepassen  Weergave op het scherm correct interpreteren  Beschikken over geschikte back- up 38  Primaire en back-up decompressiemiddelen  Elke duikploeg moet een geschikt back-up- decompressiemiddel hebben Gedurende heel de duik moet van het ene naar het andere decompressiemiddel overgeschakeld kunnen worden  Mogelijke combinaties Computer – Computer = OK​ Planningssoftware – Computer = OK​ Tabel / bottomtimer – Computer = OK​ Computer – Planningssoftware = NOK​ Computer – Tabel / bottomtimer = NOK 39  Veel voorkomende combinaties van primair & back-up DCM  Primair: Decocomputer Back-up: Decocomputer buddy  Meest voorkomende situatie  Gemengde decompressie (zwaarste volgen)  Alle duiken moeten met dezelfde buddy  Beide falen = nooddecompressieplan  Extra indicatie tijd en diepte via bottom timer + OSB met dieptetekens  Primair: Decocomputer Back-up: Tweede decocomputer  Meest ideale situatie, wel hogere kostprijs  Gemengde decompressie (zwaarste volgen)  Beide falen = nooddecompressieplan  Extra indicatie tijd en diepte via bottom timer + OSB met dieptetekens 40  Duiken met een beginneling (kandidaat 1*D)  Elke duiker heeft eigen duikcomputer, de duikcomputer van de duikleider/instructeur mag niet als primair DCM gebruikt worden  Geen decompressieduiken toegelaten  Back-up noodzakelijk binnen de duikploeg 41  Decompressie  Met vaste trapdieptes: In het ‘blauw’ Veelvouden van 3 m Afspraken bij gemengde decompressie!  In een decompressie zone: ‘ceiling’ en ‘floor’ 42  Ceiling en floor  Sommige computers geven ‘ceiling’ en ‘floor’ aan:​ Variabel plafond of ‘ceiling’: ​ de bovenste grens voor ​ decompressiezone. ​Ondieper gaan is verboden.​ ‘Floor’: diepte waarop de​desaturatie van alle weefsels ​start.​  Omdat je bij een computer die 'floor' en 'ceiling' weergeeft weet vanaf welke diepte je ontgast, kan dit ideaal gebruikt worden om uit te duiken op een geringere diepte. 43  Extra veiligheid  Extra veiligheid kan nodig of aangeraden zijn bij onder andere: Een bezwarend duikprofiel Stijgproeven Incident Duiken bij koude Duiken met (kracht)inspanningen Niet ‘typische’ duik of duiker Stress situatie Meerdere dagen successieve duiken (vakantie) 44  Extra veiligheid  Veiligheidsstop Aanbevolen mits haalbare omstandigheden (koude, stroming, luchtvoorraad,…) Bij nultijdduiken wordt de veiligheidstop van 5 min op 5 m diepte uitgevoerd. Bij decompressieduiken wordt, aansluitend op het voltooien van de ondiepste decostop, de veiligheidstop van 5 min op de diepte van de ondiepste decostop uitgevoerd.  De computer conservatiever instellen Persoonlijke risicofactoren of duikomstandigheden minder ideaal Meestal verschillende instelniveaus mogelijk, lees de handleiding! Gradient factors aanpassen Levels instellen 45  Extra veiligheid  Uitduiken Multilevelduik volgens een voorwaarts duikprofiel waarbij van de diepte wordt opgestegen tot een diepte van 15 à 10 m en men daar geruime tijd doorbrengt  De 12 meterprocedure Stop van 5 min op 12 m Snelle weefsel ontgassen goed Trage weefsels verzadigen zeer traag Traptijd zal weinig afnemen  Duikcomputer instellen op een lager zuurstofpercentage (bijv. op lucht instellen als je met Nitrox duikt) 46  Extra veiligheid  Decompressie met “rijk” nitroxmengsel Decompressiegas of rijk nitroxmengsel >= 50% Grotere stikstofgradiënt Gaswissel + MOD Omschakelen computer Planning Enkel geldig voor GND of NI 47  4. Gradient Factors 48  Gradient Factors  Manier om het decompressie-algoritme aan te passen aan de behoeften van de duiker  Variëren tussen 0% en 100% 0 = Ambient (verzadigd bij 1 atmosfeer) 100 = M value (maximaal veilig geachte relatieve oververzadiging)  GF-Low bepaalt de diepte van de eerste stop  GF-High bepaalt hoe lang we moeten decompresseren op de laatste trapdiepte  Veel gebruikte instellingen Fabriek = 30/70 Recreatief = 40/80 - 50/90 Technical = 40/70 - 45/75 BO = 50/90 of hoger Nieuwe studies tussen 60/60 en 70/70 49  Trage/snelle weefsels  Menselijk lichaam => verschillende weefsels  verschillende doorbloeding  verschillende oplosbaarheid van stikstof  verschillende periode of halveringstijd; (tijd nodig om voor de helft te verzadigen of ontzadigen)  Snelle weefsels Korte halveringstijden (4-13 min) Vb. bloed, hersenen, ruggengraat, …  Trage weefsels Lange halveringstijden (>60 minuten) Vb. spieren, gewrichten, beenderen, … 51  M-waarde  M-waarde of M-value Geïntroduceerd door Workman (1965) Militaire duikers – topconditie – onder medische begeleiding (3% kans op deco) WAARDE: maximum toegelaten spanning opgelost gas alvorens pathologische belvorming voor gegeven diepte Hoe sneller weefsel, hoe groter M-value Hoe dieper of hoe groter omgevingsdruk, hoe groter M-value 52  M-value Spanning opgelost gas M-value Verzadigingsli jn Oververzadiging Onderverzadiging Omgevingsdru k 53  Opstijgen onder de M-value: de ‘veilige zone’ Spanning opgelost gas M-value Verzadigingsli jn re g- se in n es i g pr ad m rz co rve de ve O Onderverzadiging Omgevingsdru k 54 55 Spanning opgelost gas Ve be rho lv og or d m e in ka g ns O op de ev pa co rve th m rz ol og pr ad isc es i g he se in re -g n k M-value Opstijgen boven de M-value: risico Onderverzadiging jn Omgevingsdru Verzadigingsli  Verschillende weefsels-leidend weefsel Spanning opgelost gas M-value Verzadigingsli jn Snel weefsel meest verzadigd en wordt ‘leidend’ weefsel (bij opstijging) Trager weefsel is nog niet volledig verzadigd Omgevingsdru k 56  Opstijgen Spanning opgelost gas M-value Verzadigingsli jn Snel weefsel geeft stikstof af Trager weefsel zal gedurende deze tijd nog stikstof opnemen Omgevingsdru k 57  Opstijgen: leidend weefsel onder de M-value Spanning opgelost gas M-value Verzadigingsli jn Leidend weefsel Oppervlakte Omgevingsdru k 58  Opstijgen: leidend weefsel onder de M-value Spanning opgelost gas M-value Verzadigingsli jn Tijdens de stijging nog opname van stikstof tot verzadiging Oppervlakte Omgevingsdru k 59  Opstijgen: leidend weefsel onder de M-value Spanning opgelost gas M-value Verzadigingsli jn Stijgen tot de M- value bereikt is Oppervlakte Omgevingsdru k 60  Opstijgen: leidend weefsel onder de M-value Spanning opgelost gas M-value Verzadigingsli jn Stop op deze diepte: eerste decostop Oppervlakte Omgevingsdru k 61  Opstijgen: leidend weefsel onder de M-value Spanning opgelost gas M-value Verzadigingsli jn Verdere stijging Oppervlakte Omgevingsdru k 62  Opstijgen: leidend weefsel onder de M-value Spanning opgelost gas M-value Verzadigingsli jn Stop op deze diepte: tweede decostop Oppervlakte Omgevingsdru k 63  Opstijgen: leidend weefsel onder de M-value Spanning opgelost gas M-value Verzadigingsli jn Stijgen tot oppervlakte Oppervlakte Omgevingsdru k 64  Opstijgen tot de M-value: grenswaarden! Spanning opgelost gas M-value Verzadiging Stijgen zonder stop Oppervlakte Omgevingsdru k 65  Opstijgen door de M-value: risico! Spanning opgelost gas M-value Verzadiging Stijgen zonder stop Oppervlakte Omgevingsdru k 66  3.Gradiënt factoren Wanneer Geïntroduceerd in 1998 door Erik C. Baker Wat Poging om risico op atypische DCZ te reduceren binnen Bühlmann-algoritme Manier om te controleren hoe ver we van de M-values willen weg blijven. Soort correctiefactor om extra veiligheidsmarge in te bouwen % geeft de hoeveelheid oververzadiging weer die je toelaat t.a.v. de M-value (op 100% zit je op M-value) 67  GF = correctie-factor t.o.v. M-value voor extra veiligheid M-waarde GF Verzadiging 68  Opstijgen tot GF-lijn: extra veiligheid! Stijgen tot aan veiligheidsmarge (= GF-lijn) t.o.v. de M- value Spanning opgelost gas M-value Verzadiging Stijgen zonder stop Oppervlakte Omgevingsdru k 69  GF 70/80 => bepaal eerst GF Low op 70 % Spanning opgelost gas 100 70% 30% 0% % Bij aanvang van stijgen wordt de eerst stop bepaald (op 70%) Omgevingsdru Oppervlaktedruk = 1 k bar 70  GF 70/80 => bepaal vervolgens GF High op 80% Spanning opgelost gas 100 70% 30% 0% % We willen niet op 100% (M- value) maar op 80% oppervlakte maken: GF High 80 Omgevingsdru Oppervlaktedruk = 1 k bar 71  GF 70/80 = lijn tussen GF Low 70% & GF High 80% Spanning opgelost gas 100 70% 30% 0% % Punten worden verbonden en is een soort van ‘nieuwe’ - ‘conservatieve’ M-lijn Omgevingsdru Oppervlaktedruk = 1 k bar 72  GF 30/70 vs GF 50/70 (didactisch voorbeeld – deze instelling is niet aanbevolen) 100% 70% 30% 0% 50% Spanning opgelost gas Bij GF 50/70: ondiepere eerste stop Oppervlaktedruk = 1 bar Omgevingsdruk 73  GF 30/70 vs GF 30/90 (didactisch voorbeeld – deze instelling is niet aanbevolen) 100% 70% 30% 0% 90% Spanning opgelost gas Bij GF 30/90: kortere ondiepe stops, & dus sneller oppervlakte maken Oppervlaktedruk = 1 bar Omgevingsdruk 74  GF Low  Invloed van de GF low factor:  Hoe lager de GF low hoe dieper de eerste decostop 75  GF High  Invloed van de High factor:  Hoe hoger de GF High hoe korter de ondiepe decostops 76  Gradiënt factor = combi GF Low & GF High  GF Low Bepaalt diepte eerste decostop Hoe lager GF Low, hoe dieper eerste decostopdiepte Hoe hoger GF Low, hoe ondieper eerste decostopdiepte Bepaalt de nultijd Hoe lager de GF Low, hoe korter de nultijd Hoe hoger de GF Low, hoe langer de nultijd  GF High Bepaalt duurtijd decostops Hoe lager GF High, hoe langer de duurtijd van de ondiepe decostops Hoe hoger GF High, hoe korter de duurtijd van de ondiepe decostops 77  GF’s in de praktijk  Ken je computer in eerste plaats!  GF-setting is 100% persoonlijke keuze & je eigen verantwoordelijkheid !!! Geen enkele wetenschappelijke basis m.b.t. betere/slechtere GF’s !!!  Er is geen standaard instelling van GF, enkel een aanbevolen bereik: Instelling GF Low van 60 tot 85, best niet lager dan 60! Instelling GF High van 60 tot 85, best niet hoger dan 85!  Opgelet met het verzadigen van trage weefsels, die zijn gevoeliger dus beperk je diepe decompressie of verblijf op diepte  Hou rekening met risicofactoren decompressie en pas je GF-setting aan 78  GF’s & impact settings  Impact TTS !!!  Impact “luchtmanagement”!!!  Impact ”afkoeling/koude” GF 85/85 GF80/80 GF75/75 GF70/70 Diepte 30 m 30 m 30 m 30 m Duur 30 min 30 min 30 min 30 min Decostop 9m - - - 1 min Decostop 6m 2 min 3 min 4 min 6 min Decostop 3m 11 min 13 min 16 min 19 min TTS 16 min 19 min 23 min 29 min Luchtverbruik 2.914 barl 2.998 barl 3.108 barl 3.255 barl 79  GF’s & gemengde decompressie  Typische GF duikcomputers  Shearwater, OSTC, Garmin,…  Vergelijk klassieke duikcomputers  Basissetting klassieke computer “vergelijkbaar” met GF 90/90, 85/85, 80/80 P0/P1 (Suunto) L0/L1 (Scubapro) R0/R01 (Mares)  Duikplanning & deco-afspraken belangrijk!!!  Lage GF Low => diepere eerste stops  Lage GF High => langere ondiepe decostops 80  6. Oefeningen 81  Oefening – gemengde decompressie  Tijdens de 12 m controle krijg je binnen de duikploeg volgende computerschermen te zien. Hoe zal je de duik beëindigen qua decompressie? DUIKER1 DUIKER2 EIGEN COMPUTER dept dive dept dive h 12.1 22: time 11.9 m CEILING 4,2 12.0 h 22: time 21 ASC TIME STOP 12: AIR TIME 18 STOP 9: 39,3 6m 3: 63 bar 22 DIVE TIME 39,3 3m 8: max. depth deco. max. depth deco. info info Wat zijn mogelijke redenen van de verschillen in decompressietijd/decompressiediepte? 82  Oefening – back-up DCM  Na een mooie ochtendduik in de Oosterschelde (27 m, decompressieduik) plan je nog een tweede duik te doen op de Zuidbout. Je komt op de duikplaats Louis tegen die vraagt of hij mag meeduiken. Louis heeft vanmorgen aan de Zeelandbrug gedoken (14 m, geen decompressie). Zowel Louis als jijzelf beschikken over één duikcomputer. Mogen jullie nog samen duiken? Zo ja: wat zijn mogelijke back-upscenario’s? 83  Oefening – back-up DCM  Na een mooie ochtendduik in Vodelée (38 m, decompressieduik) plan je hier nog een tweede duik te doen. Je komt op de duikplaats Iris tegen die vraagt of zij mag meeduiken. Iris heeft vanmorgen nog niet gedoken. Zowel Iris als jezelf beschikken over één duikcomputer. Mogen jullie samen duiken? Zo ja: wat zijn mogelijke back-up scenarios? 84  Oefening – back-up DCM  Na een mooie ochtendduik in de Oosterschelde (38 m, decompressieduik) plan je nog een tweede duik te doen op de Zuidbout. Je komt op de duikplaats Mark tegen die vraagt of hij mag meeduiken. Mark heeft vanmorgen aan de Zeelandbrug gedoken (14 m, geen decompressie). Zowel Mark als jezelf beschikken over één duikcomputer. Mogen jullie nog samen duiken? Zo ja: wat zijn mogelijke back-upscenario’s? 85  Oefening – nultijden  Je wenst een duik te maken in de carrière van Barges naar 26 m. Plan de duik met je duikcomputer zodat je geen decompressieverplichtingen dient te maken.  Dezelfde duik wens je te maken in februari. De watertemperatuur bedraagt 4°C. Welke maatregelen neem je? Ga je die dag 2 duiken maken? Zo ja, onder welke voorwaarden? 86  Oefening – bijzondere omstandigheden  Tijdens een duik in de Rode Zee hebben je buddy en jij heel wat stroming gehad om terug naar je boot te geraken. Dit had je echt niet verwacht. Je computer geeft het volgende aan: dept ie time Leg in detail je decompressiefase uit. 87  Oefening – bijzondere omstandigheden  Tijdens een duik op de Noordzee hebben je buddy en jij heel wat stroming gehad om terug bij het anker van je boot terecht te komen. Dit had je echt niet verwacht. Je computer geeft het volgende aan: dept dive 32.5 h 28: time STOP 7: 34,8 6m 1: max. depth deco. info Leg in detail je decompressiefase uit. 88  Oefening – probleemsituaties  Tijdens een enkelvoudige duik te Gorishoek word je plots meegesleurd door de stroming. Na stabilisatie duidt je eigen computer en deze van je buddy het volgende aan: EIGEN COMPUTER BUDDY dept dive h 2.1 53: time CEILING m Er 3,0 21 ASC TIME STOP 7: AIR TIME 2 32,5 3m 6: 63 bar 53 DIVE TIME max. depth deco. info Welke acties neem je? 89  Decompressietechnieken Zijn er nog vragen? Foto: Ireen Loots. 90