Dapsi Tentamen PDF

Beleid: 1. Doel van Kust- en Zeebeleid Het beleid voor de Noordzee richt zich op het beheren van het maatschappelijk en economisch gebruik van de Noordzee, terwijl het bijdraagt aan de verduurzaming van de samenleving. Waarom beleid nodig is: ○ Drukte op de Noordzee (energieop...

Beleid: 1. Doel van Kust- en Zeebeleid Het beleid voor de Noordzee richt zich op het beheren van het maatschappelijk en economisch gebruik van de Noordzee, terwijl het bijdraagt aan de verduurzaming van de samenleving. Waarom beleid nodig is: ○ Drukte op de Noordzee (energieopwekking, zandwinning, scheepvaart, CO₂-opslag, enz.). ○ Publieke waarden van de Noordzee (ecologisch, economisch, sociaal-cultureel, kennis en voedsel). Doelen van het beleid: ○ Balans vinden tussen economisch gebruik en versterking van mariene ecosystemen. ○ Gebruik van de Noordzee efficiënt, veilig en passend maken binnen een gezond ecosysteem. 2. Wat is Beleid? Beleidsinstrumenten: ○ Juridische instrumenten: wetgeving, vergunningen. ○ Economische instrumenten: subsidies, heffingen. ○ Communicatieve instrumenten: voorlichting. ○ Fysieke instrumenten: afsluiten van gebieden. Het beleid wordt gevormd door een combinatie van nationale, Europese en internationale afspraken. Belangrijke verdragen en regelingen: ○ Akkoord van Parijs: richt zich op het beperken van de temperatuurstijging wereldwijd. ○ OSPAR-Verdrag: beschermt het mariene milieu in de Noordoost-Atlantische regio (waaronder de Noordzee). ○ Kaderrichtlijnen van de EU: Kaderrichtlijn Water (KRW): gericht op een goede chemische en ecologische toestand van wateren. Kaderrichtlijn Mariene Strategie: gericht op een goede milieutoestand van zeeën. Kaderrichtlijn Maritieme Ruimtelijke Planning: bevordert duurzame groei en gebruik van maritieme hulpbronnen. 3. Beleid op Nationaal Niveau Programma Noordzee: ○ Dit programma biedt een visie voor het gebruik van de Noordzee, waarbij er een balans wordt gezocht tussen ruimtegebruik en bescherming van ecosystemen. ○ Aandacht voor duurzame visserij, hernieuwbare energie (zoals windparken), en natuurherstel via mariene beschermde gebieden. ○ Het programma draagt bij aan Sustainable Development Goal (SDG) 14: Leven onder water, en SDG 13: Klimaatactie. Nationale Omgevingsvisie en Nationaal Water Programma: Deze programma’s sturen het nationale waterbeleid, inclusief de Noordzee, en zijn gekoppeld aan andere ruimtelijke en milieuwetgeving. 4. Internationale en Europese Regelingen Europese regelgeving speelt een grote rol in het Noordzeebeleid: ○ Vogel- en Habitatrichtlijnen: Beschermen kwetsbare vogelsoorten en habitats. ○ Gemeenschappelijk Visserijbeleid (GVB): Beheert visserijactiviteiten en beschermt visbestanden in de EU. Nationaal beleid is vaak een vertaling van Europese en internationale afspraken, zoals: ○ Visserijwet: Gebaseerd op het GVB, gericht op duurzame visserij. 5. Beleidsinformatiebronnen Noordzeeloket.nl is een belangrijke bron voor beleidsinformatie. Hier vind je onder andere: ○ Beleidskaders. ○ Juridische en ruimtelijke regelingen. ○ Internationale verdragen. ○ Informatie over relevante overheidsorganisaties en beleidsinstrumenten voor de Noordzee. Aanvullende informatie: Het beleid heeft niet alleen een juridische basis, maar bevat ook belangrijke economische en communicatieve componenten. Subsidies spelen een rol in het stimuleren van duurzame energie, terwijl communicatie-instrumenten gebruikt worden om stakeholders bewust te maken van de noodzaak van duurzame ontwikkelingen. 1. Beleidskaders voor de Noordzee Beleidskaders vormen de structuur van het Noordzeebeleid en kunnen worden onderverdeeld in verschillende niveaus: Nationaal niveau: Programma Noordzee: ○ Richt zich op een evenwichtig gebruik van de zee, met aandacht voor veiligheid, efficiëntie en het behoud van een gezond ecosysteem. ○ Doelen zijn gericht op duurzame visserij, uitbreiding van hernieuwbare energie zoals windparken, en natuurherstel via beschermde mariene gebieden (bijvoorbeeld mariene Natura 2000-gebieden). ○ Het programma is gekoppeld aan de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) en het Nationaal Water Programma (NWP), dat het waterbeheer in Nederland reguleert, inclusief de bescherming van kustlijnen en zeeën. Nationale Visserijwet: ○ Gebaseerd op het Gemeenschappelijk Visserijbeleid (GVB) van de Europese Unie. Deze wet regelt de visserij in Nederlandse wateren en de Noordzee, met speciale aandacht voor duurzame vangstmethoden en visserijbeheer. Omgevingswet: ○ Deze wet verenigt verschillende wetten op het gebied van milieu en ruimtelijke ordening. Het speelt een belangrijke rol in het beleid voor de Noordzee, met name op het gebied van ruimtelijke planning en de bescherming van het milieu. Europees niveau: Kaderrichtlijn Water (KRW): ○ Deze richtlijn stelt als doel dat uiterlijk in 2027 de kwaliteit van alle wateren in Europa, zowel chemisch als ecologisch, op orde moet zijn. Dit heeft ook gevolgen voor de Noordzee, omdat lidstaten verantwoordelijk zijn voor het opstellen van plannen om wateren te monitoren en beschermen.  Kaderrichtlijn Mariene Strategie (KRM): ○ Deze richtlijn heeft als doel een goede milieutoestand van de zeeën te bereiken. Lidstaten moeten een mariene strategie opstellen om de zee-ecosystemen te beschermen en het duurzame gebruik van de mariene hulpbronnen te bevorderen. Kaderrichtlijn Maritieme Ruimtelijke Planning (MRP): ○ Deze richtlijn richt zich op het opstellen van plannen voor de maritieme ruimte om duurzame groei van de maritieme economieën en gebieden te bevorderen. Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn (Natura 2000): ○ Deze EU-richtlijnen beschermen kwetsbare vogelsoorten en habitats. Gebieden die onder deze richtlijnen vallen, worden aangeduid als Natura 2000-gebieden. De bescherming van deze gebieden is van groot belang voor het Noordzeebeleid. Internationaal niveau: Akkoord van Parijs: ○ Een wereldwijd klimaatakkoord dat erop gericht is de opwarming van de aarde te beperken tot onder de 2 graden Celsius. Voor de Noordzee betekent dit een transitie naar duurzame energiebronnen, zoals windenergie op zee. OSPAR-verdrag: ○ Dit verdrag richt zich op de bescherming van het mariene milieu van de Noordoost-Atlantische Oceaan, inclusief de Noordzee. Het zorgt voor monitoring en het nemen van maatregelen om vervuiling tegen te gaan en biodiversiteit te beschermen. 2. Beleidsinstrumenten Het beleid voor de Noordzee maakt gebruik van verschillende beleidsinstrumenten om de doelen te bereiken: Juridische instrumenten: ○ Wetgeving: Nationale en internationale wetten zoals de Visserijwet, Omgevingswet en Europese richtlijnen. ○ Vergunningen: Noodzakelijk voor activiteiten zoals offshore windparken of zandwinning. Economische instrumenten: ○ Subsidies: Voor projecten die bijdragen aan duurzame energie (bijv. offshore wind). ○ Heffingen: Voor bepaalde activiteiten zoals visserij of scheepvaart.  Communicatieve instrumenten: ○ Voorlichting en informatiecampagnes over beleid en regelgeving. ○ Stakeholderbijeenkomsten en “praatgroepen” om samenwerking te bevorderen. Fysieke instrumenten: ○ Bijvoorbeeld het afsluiten van beschermde gebieden voor bepaalde activiteiten (zoals visserij of zandwinning). 3. Duurzame visserij en hernieuwbare energie Duurzame visserij: ○ Het beleid richt zich op de invoering van ecologisch verantwoorde visserijmethoden om visbestanden te beschermen. Dit wordt bereikt door quota’s, het instellen van beschermde mariene gebieden, en het monitoren van visserijactiviteiten. Hernieuwbare energie: ○ De Noordzee speelt een centrale rol in de energietransitie, met name door de grootschalige uitrol van offshore windparken. Dit is een belangrijke pijler van zowel het nationale als het Europese beleid om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. 4. Ecologische, economische en sociale belangen Het beleid voor de Noordzee probeert een evenwicht te vinden tussen verschillende belangen: Ecologisch: Bescherming van de biodiversiteit en het herstel van mariene ecosystemen. Economisch: Duurzaam gebruik van de Noordzee voor visserij, energie, scheepvaart en zandwinning. Sociaal: Bescherming van kustgebieden tegen overstromingen en het waarborgen van voedselzekerheid via visserij en aquacultuur. 5. Noordzeeloket als bron voor beleidsinformatie Op www.noordzeeloket.nl kun je uitgebreide informatie vinden over de beleidskaders, wetgeving en afspraken voor de Noordzee. Het Noordzeeloket biedt een overzicht van: ○ Beleidskaders (nationaal, Europees en internationaal). ○ Informatie over vergunningen en regelgeving. ○ Bestuurlijke en juridische documenten. De afwegingen voor het beleid in Nederland komen tot stand door het balanceren van verschillende belangen en door samenwerking tussen diverse betrokken partijen. Hierbij spelen zowel ecologische, economische als sociale factoren een rol. Het proces kan kort worden samengevat in de volgende stappen: 1. Inventarisatie van belangen: ○ De overheid verzamelt de verschillende belangen van betrokkenen zoals vissers, energiebedrijven, natuurbeschermingsorganisaties, en kustgemeenschappen. Elk van deze partijen heeft andere behoeften en zorgen, die allemaal worden meegenomen in de beleidsvorming. 2. Onderzoek en data-analyse: ○ Data over de ecologische impact, economische waarde, en sociale gevolgen van bepaalde beleidskeuzes worden geanalyseerd. Dit kan variëren van onderzoek naar visbestanden en de gezondheid van ecosystemen tot economische analyses van werkgelegenheid en energieproductie. 3. Kaderrichtlijnen en internationale afspraken: ○ Europese kaderrichtlijnen (zoals de Kaderrichtlijn Water en de Kaderrichtlijn Mariene Strategie) en internationale verdragen (zoals het OSPAR-verdrag) bepalen kaders waarbinnen het Nederlandse beleid moet passen. Deze richtlijnen zijn erop gericht om duurzaam beheer van natuurlijke hulpbronnen en bescherming van het milieu te waarborgen. 4. Balanceren van ecologische, economische en sociale belangen: ○ Er wordt gezocht naar een balans tussen het beschermen van het milieu (ecologische belangen), het stimuleren van economische groei (zoals visserij en offshore energie) en het waarborgen van sociale voordelen (bijvoorbeeld veiligheid en werkgelegenheid). 5. Overleg en inspraak: ○ Beslissingen worden vaak afgestemd in overleg met belanghebbenden. Dit kan via inspraakrondes, waar organisaties en burgers hun mening kunnen geven, en via overlegorganen waarin verschillende sectoren vertegenwoordigd zijn. 6. Besluitvorming en vaststelling: ○ Op basis van alle verzamelde informatie en input van belanghebbenden maakt de overheid een beleidskeuze. Het uiteindelijke beleid wordt formeel vastgelegd in bijvoorbeeld het Programma Noordzee of de Nationale Omgevingsvisie. Voedselvoorziening 1. Geschiedenis van de visserij en gevolgen: Prehistorie tot 20e eeuw: De visserij startte duizenden jaren geleden, met bewijzen van visvangst en technieken door de eeuwen heen. De 15e eeuw introduceerde de 'haringbuis' in Nederland, en vanaf de 19e eeuw zorgden stoom- en dieselschepen voor een revolutie, wat leidde tot intensievere visserij​ Modernisering: Technologische innovaties, zoals sonar en GPS vanaf de jaren 1950, maakten visserij efficiënter, maar verhoogden ook de druk op vispopulaties​ 2. Recente ontwikkelingen in de Nederlandse visserij: Afname visserij: Ondanks de hoge vraag, is de visserij in Nederland afgenomen door stijgende brandstofkosten, concurrentie van goedkopere aquacultuur in Azië, Brexit en EU-visquota​ Toename aquacultuur wereldwijd: In Nederland neemt aquacultuur langzaam toe, maar wereldwijd groeit deze sector aanzienlijk​ 3.Belangrijkste visserijmethoden in Nederland: Demersale visserij: Gericht op bodembewoners zoals tong, schol, en kabeljauw. Pelagische visserij: Op vissoorten die in de waterkolom leven. Boomkor-, fly-shoot-, en twinrigvisserij: Verschillende vormen van sleepnetvisserij. Aquacultuur: Zowel onshore (aan wal) als offshore (in zee) installaties voor soorten zoals mosselen en oesters​ 4. Effecten van visserij op vispopulaties: Overbevissing: Zorgt voor afname van de populatiegrootte en beïnvloedt de biodiversiteit negatief. Verschillende stadia van impact: Van onbevist bestand tot herstel, waarbij fasen zoals overbevissing en instorten van de populatie kunnen optreden. Een bekend voorbeeld is de kabeljauwpopulatie bij de Grand Banks in Canada, die door intensieve visserij is ingestort​ 5. Voor- en nadelen van aquacultuur: Voordelen: Vermindert de druk op wilde vispopulaties, biedt voedselzekerheid en creëert werkgelegenheid. Nadelen: Kan leiden tot eutrofiëring, medicijngebruik en milieuvervuiling. Ook kan de introductie van kweekvissen invloed hebben op wilde populaties 6. Visserijbeleid in Europa en Nederland: Europees beleid (GVB): Het Gemeenschappelijk Visserijbeleid (GVB) reguleert visserij met quota, TAC’s (total allowable catches), en technische maatregelen om duurzaamheid te waarborgen Nederlands toezicht: Uitgevoerd door organisaties zoals de NVWA en lokale autoriteiten, en omvat regels voor milieu- en dierwelzijn​ Delfstoffen: 1. Definitie van Delfstoffen Delfstoffen zijn mineralen of organische substanties die van nature in de ondergrond voorkomen. Ze kunnen vast, vloeibaar of gasvormig zijn en worden gewonnen voor economisch gebruik, zoals bouwmaterialen en energie. 2. Voorbeelden van Delfstoffen Enkele voorbeelden van delfstoffen die in Nederland worden gewonnen zijn: Oppervlakte delfstoffen (minder dan 500 meter diep): zand, schelpen, grind en klei. Diepe delfstoffen (dieper dan 500 meter): aardgas, olie en zout. 3. Onderscheid tussen Diepe en Oppervlakte Delfstoffen Oppervlakte delfstoffen: Deze delfstoffen liggen dicht onder het aardoppervlak (minder dan 500 meter diep) en omvatten materialen zoals zand en schelpen, vaak gebruikt voor kustbescherming en bouw. Diepe delfstoffen: Bevinden zich op grotere diepten en omvatten onder andere gas, olie en zout. Deze worden gewonnen met gespecialiseerde technieken zoals boren en mijnbouw, vaak met aanzienlijke investeringen en infrastructurele opzet. 4. Hoeveelheden Delfstoffen in de Noordzee Zand: Jaarlijks wordt zo’n 12-13 miljoen kubieke meter zand gewonnen voor kustversterking en bouw. Dit komt overeen met een zandlaag van 80 cm dik over een gebied ter grootte van Schiermonnikoog. Aardgas en olie: Nederland beschikt in de Noordzee over 92 miljard kubieke meter aardgas en 15 miljoen kubieke meter olie (stand 2020). Deze hoeveelheid neemt geleidelijk af door gebruik en het sluitingsbeleid voor fossiele bronnen​. 5. Ontwikkeling en Orde van Grootte Oppervlakte delfstoffen: De vraag naar zand is hoog door kustversterkingsprojecten en bouwactiviteiten. Grote projecten zoals de Zandmotor en de Tweede Maasvlakte maken gebruik van zandwinning. Fossiele brandstoffen: De winning van olie en gas is sinds de jaren ‘70 toegenomen, maar wordt nu verminderd vanwege de energietransitie. Nederland  heeft nog veel reserves, maar deze worden minder toegankelijk en economisch minder rendabel. 6. Gevolgen van de Winning van Delfstoffen Oppervlakte delfstoffen: ○ Ecologische schade: Verwijdering van habitats en vertroebeling van het water kunnen negatieve gevolgen hebben voor mariene ecosystemen, zoals vermindering van zonlicht voor fytoplankton, wat doorwerkt in de hele voedselketen. ○ Bodemsamenstelling: Sedimentlagen met bodemfauna kunnen verdwijnen, wat leidt tot een afname in biodiversiteit. ○ Geluidsoverlast: Geluiden van zware machines kunnen zeezoogdieren en vissen verstoren. Diepe delfstoffen (olie en gas): ○ Milieuvervuiling: Door lozing van boorgruis en afvalgassen in zee. ○ Ruimtegebruik: Platforms nemen ruimte in op zee, met veiligheidszones eromheen, wat andere activiteiten beperkt. ○ Klimaatimpact: Aardgas en olieproductie dragen bij aan broeikasgasemissies, wat een belangrijke reden is om te minderen. 7. Actuele Trends Duurzaamheid en energietransitie: Nederland focust meer op duurzame alternatieven en vermindert fossiele brandstofwinning. De afbouw van aardgaswinning en de sluiting van het Groningenveld zijn hier voorbeelden van. Zeespiegelstijging: Er is extra zand nodig voor kustversterking om stijgende zeespiegels op te vangen. Toenemende infrastructuur: Er komen steeds meer leidingen en kabels in de Noordzee om aan de groeiende energiebehoeften te voldoen. Energie: 1. Verdeling van het Energieverbruik in Nederland Het meeste energieverbruik komt van fossiele brandstoffen zoals gas, olie en kolen. Industrie is de grootste verbruiker, voornamelijk voor warmteproductie. In 2022 was slechts 14% van de energie hernieuwbaar, grotendeels opgewekt door wind en zon. 2. Toekomstige Trends Duurzame energie: Nederland wil de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen afbouwen en meer energie uit wind, zon en waterstof halen. EU Green Deal en Klimaatakkoord: Nederland streeft naar 55% minder uitstoot in 2030 en klimaatneutraliteit in 2050. Er is een verschuiving naar groene energieprojecten zoals offshore windparken​. 3. Belang van de Noordzee in de Energietransitie De Noordzee biedt voldoende ruimte voor grote offshore windparken en waterstofproductie, wat moeilijk te realiseren is op land door beperkte ruimte en NIMBY-effecten. Er zijn ondiepe wateren en sterke winden, wat ideaal is voor windenergie. In 2050 wordt verwacht dat zo’n 20% van de Noordzee wordt gebruikt voor energieproductie​. 4. Huidige en Toekomstige Ontwikkelingen op de Noordzee Windenergie: Verwachting van 72 GW aan offshore windenergie in 2050 (ongeveer 5.100 windmolens). Waterstofproductie: Er wordt waterstof geproduceerd met windenergie (groene waterstof) als energiedrager. Het vereist wel 2 keer zoveel elektriciteit door efficiëntieverlies​. Infrastructuur: Er zijn duizenden kilometers aan kabels en leidingen nodig om de opgewekte energie aan land te brengen, zoals gepland in het project Verkenning Aanlanding Windenergie Op Zee (VAWOZ). 5. Drie Belangrijkste Elementen van de Energietransitie op de Noordzee 1. Uitbreiding van offshore windparken om groene stroom te produceren. 2. Groene waterstofproductie met windenergie, die als energiedrager dient.  3. Energiehubs en internationale verbindingen om energie uit te wisselen met buurlanden, wat helpt met vraag- en aanbodbalans​. 6. Betekenis van Energietransitie Energietransitie verwijst naar de verschuiving van een energiesysteem gebaseerd op fossiele brandstoffen naar een duurzaam systeem met hernieuwbare energiebronnen zoals wind, zon en waterstof, met als doel het verminderen van CO₂-uitstoot en het tegengaan van klimaatverandering. 7. Omgaan met Effecten van Windmolens op Zee WOZEP-monitoring (Windenergie Op Zee Ecologisch Programma) houdt de ecologische impact in de gaten en bestudeert effecten op ecosystemen, zeevogels, zeezoogdieren, en vissen. Er wordt ook gewerkt aan innovaties, zoals het plaatsen van kunstmatige riffen rond windparken voor natuurherstel​. 8. Mogelijke Effecten van Offshore Ontwikkelingen Ecologische impact: Bodemverstoringen, geluidsproductie, vogelsterfte door botsingen en verstoring van de waterkolom. Ruimtegebruik: Windparken en infrastructuur nemen ruimte in, wat invloed heeft op andere gebruikers zoals de visserij. Visuele impact: Offshore windparken zijn soms zichtbaar vanaf de kust, wat leidt tot horizonvervuiling. 9. Maatregelen om Effecten te Mitigeren Onderzoek en monitoring: Het WOZEP-programma monitort de ecologische impact en zoekt naar manieren om negatieve effecten te beperken. Natuurherstel: Het creëren van kunstmatige riffen in windparken kan helpen met natuurherstel. Technische aanpassingen: Innovaties zoals stillere funderingstechnieken (bijvoorbeeld minder heigeluid) en het gebruik van alternatieven voor conventionele heipalen worden onderzocht​. Scheepvaart: 1. Kenmerken van de Moderne Scheepvaart Schaalgrootte: Grote schepen vervoeren enorme hoeveelheden goederen, waardoor de kosten per ton laag zijn. Efficiëntie en automatisering: Moderne schepen en havens zijn grotendeels geautomatiseerd, wat het laden, lossen, en vervoeren van goederen snel en goedkoop maakt. Internationale aard: Zeescheepvaart werkt met internationale regels en vaart onder verschillende vlaggenstaten, wat zorgt voor uniforme regelgeving​. 2. Rol van Zeescheepvaart in de Wereldeconomie Aanjager van globalisering: Zeescheepvaart vervoert 90% van de wereldhandel, waardoor wereldwijde handel betaalbaar en toegankelijk blijft. Kostenbesparing: Grote schepen en efficiënte routes verlagen de transportkosten, wat de prijzen van goederen wereldwijd verlaagt​. 3. Kenmerken van Containervervoer Standaardisatie: Containers hebben vaste maten (zoals TEU en FEU), wat het transport per schip, trein, en vrachtwagen eenvoudig maakt. Multimodaliteit: Containers kunnen gemakkelijk tussen verschillende vervoersmethoden worden overgeplaatst zonder opnieuw te hoeven laden. Veilig en efficiënt: Containers zijn afsluitbaar, stapelbaar, en beschermen goederen goed, waardoor het risico op schade of diefstal laag is​. 4. Grote Havens in Europa Rotterdam (NL): Grootste haven in Europa, belangrijk voor olie, containers en bulkgoederen. Antwerpen (BE): Belangrijke hub voor chemische industrie en containers. Hamburg (DE): Bekend om containertransport en logistieke connecties met Centraal-Europa​. 5. Belangrijke Internationale en Nationale Organisaties Internationale Maritieme Organisatie (IMO): Stelt wereldwijde standaarden voor veiligheid en milieu in de scheepvaart. European Maritime Safety Agency (EMSA): Ondersteunt EU-landen bij de handhaving van veiligheid en milieuvoorschriften.  Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT, NL): Verantwoordelijk voor toezicht op schepen in Nederlandse havens (Port State Control) en Nederlandse schepen wereldwijd (Flag State Control)​. 6. Beleid en Regelgeving voor Scheepvaart Scheepvaart wordt gereguleerd op verschillende niveaus: Internationale verdragen: ○ SOLAS (Safety of Life at Sea): Veiligheidsnormen voor schepen. ○ MARPOL: Regels om vervuiling door schepen te voorkomen. ○ ISPS-code: Beveiligingsvoorschriften voor schepen en havenfaciliteiten. EU Maritiem Beleid: Richt zich op de integratie van maritieme regelgeving binnen de EU. Nationale wetgeving: In Nederland gelden onder andere de Wet Schepen, Wet voorkoming verontreiniging zeeschepen en de Scheepvaartverkeerswet, die internationale afspraken implementeren. 7. Regulerende Maatregelen voor Veiligheid en Schone Scheepvaart Routeringsmaatregelen: Verkeersscheidingsstelsels (TSS) zorgen voor veiligheid op drukke vaarroutes, met éénrichtingsbanen en scheidingszones. Navigatorische hulpmiddelen: Elektronische kaarten en boeien markeren veilige routes. Verkeersbegeleiding (VTS): Schepen worden begeleid via radar en communicatie om ongevallen te voorkomen. Nautische handhaving: ILT inspecteert buitenlandse schepen in Nederlandse havens en Nederlandse schepen wereldwijd, in lijn met de EMSA-regelgeving. Rampenbestrijding: De Kustwacht coördineert de bestrijding van maritieme incidenten, zoals olievervuiling of scheepsongevallen​. Kust verdediging: 1. Recente Geschiedenis van de Nederlandse Kustverdediging Stormvloedramp 1953: Grote overstromingen in Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Brabant leidden tot de dood van ruim 1800 mensen. Dit werd een keerpunt in de Nederlandse kustverdediging. Deltawerken: Na de ramp werd het Deltaplan gestart, een serie dammen, sluizen en dijken die Nederland moesten beschermen tegen de zee. De Deltawerken werden in 1997 voltooid en staan wereldwijd bekend om hun ingenieuze watermanagement. Zandmotor (2011): Dit is een innovatief project waarbij een grote hoeveelheid zand is opgespoten voor de kust van Zuid-Holland. Door natuurlijke stromingen verspreidt dit zand zich langs de kust en helpt zo bij kustversterking​. 2. Waarom Kustverdediging Nodig is Geografische ligging: Nederland ligt voor een groot deel onder zeeniveau en is gevoelig voor overstromingen. Bescherming van mensen en economie: De dichtbevolkte Randstad en economische hubs, zoals de Rotterdamse haven, liggen vlakbij de kust. Klimaatverandering: Zeespiegelstijging en extremere weersomstandigheden vergroten het risico op overstromingen. 3. Afwegingen bij Kustverdediging en Overstromingsrisico’s Veiligheid vs. natuurbehoud: Kustversterking moet effectief zijn, maar ook rekening houden met natuurgebieden. Kosten: Grote investeringen zijn nodig voor bescherming, en de kosten moeten worden afgewogen tegen de risico’s van mogelijke overstromingen. Duurzaamheid: Kustverdediging moet ook duurzaam zijn, zoals het gebruik van zand in plaats van betonstructuren om de impact op het milieu te beperken​. 4. Soorten Kustverdediging in Nederland Dijken en dammen: Verhogen en versterken van dijken om overstromingen tegen te gaan. Zandsuppletie: Jaarlijks wordt zand op stranden en zandbanken opgespoten, wat helpt de kustlijn op natuurlijke wijze te versterken. Stormvloedkeringen: Zoals de Maeslantkering bij Rotterdam, die bij storm hoog water kan tegenhouden. De Zandmotor: Een buffer van zand die door stromingen de kustlijn beschermt en versterkt​. 5. In Stand Houden van de BKL  BasisKustLijn (BKL): De BKL is de vastgestelde grens van de Nederlandse kustlijn uit 1990. Het in stand houden van de BKL is een wettelijke verplichting om ervoor te zorgen dat de kustlijn niet verder landinwaarts schuift. Hiermee worden de kust en het achterliggende land beschermd tegen overstromingen. 6. Waarom Worden Zandsuppleties Uitgevoerd? Doel van zandsuppleties: Zandsuppleties worden uitgevoerd om de BKL te behouden en de kustlijn op zijn plaats te houden. Hierbij wordt zand opgespoten op stranden en zandbanken, wat helpt om erosie tegen te gaan en de kust op een natuurlijke manier te versterken. 7. Absolute versus Relatieve Zeespiegelstijging Absolute zeespiegelstijging: Dit is de daadwerkelijke stijging van het zeeniveau wereldwijd, bijvoorbeeld door smeltend ijs en opwarming van de oceanen. Relatieve zeespiegelstijging: Dit houdt rekening met lokale omstandigheden, zoals bodemdaling. In Nederland betekent dit dat de zeespiegel relatief sneller stijgt door de combinatie van absolute zeespiegelstijging en bodemdaling. 8. Meerlaagsveiligheid Innovatief concept: Meerlaagsveiligheid is een benadering waarbij zowel preventie als beperking van de gevolgen centraal staan. ○ Preventie: Maatregelen om overstromingen te voorkomen, zoals dijkversterking en zandsuppletie. ○ Gevolgbeperking: Maatregelen om schade te beperken als er toch een overstroming plaatsvindt, zoals evacuatieplannen en risicobewustzijn bij bewoners. 9. Motto van de Nederlandse Kustverdediging Het motto is "Zacht waar het kan, hard waar het moet". Dit betekent dat natuurlijke en flexibele oplossingen zoals zandsuppletie de voorkeur krijgen, maar dat harde structuren (zoals dijken en stormvloedkeringen) worden ingezet waar nodig. Gastcollege energie: waterstof Achtergrond en Soorten Waterstof: ○ Waterstof (H₂) is het meest voorkomende element en kan worden geproduceerd uit verschillende bronnen: Groene waterstof: geproduceerd met elektriciteit uit wind- of zonne-energie. Blauwe waterstof: gemaakt van aardgas, waarbij CO₂ wordt afgevangen en opgeslagen. Grijze waterstof: gemaakt van aardgas zonder CO₂-opslag. Roze/Paarse waterstof: geproduceerd met kernenergie. Witte waterstof: natuurlijk voorkomend in de aardbodem. Voordelen en Toepassingen: ○ Milieuvriendelijk: Waterstof stoot geen CO₂ uit bij gebruik, wat het aantrekkelijk maakt voor een CO₂-neutrale toekomst. ○ Opslag en Transport: Waterstof kan eenvoudig worden opgeslagen, bijvoorbeeld ondergronds, en via pijpleidingen efficiënt worden getransporteerd. ○ Industrie en Energieopslag: Het wordt voornamelijk ingezet in industrieën en voor grootschalige energieopslag, niet voor persoonlijk vervoer. Nederlandse Voordelen: ○ Noordzee: Deze regio biedt een sterke uitgangspositie door offshore windenergie, die waterstofproductie kan ondersteunen. ○ Infrastructuur: Nederland kan bestaande gastransport-infrastructuur hergebruiken voor waterstof, wat kosten en bouwtijd reduceert. ○ Logistiek en Kennis: Historische expertise in gastransport en internationale havens helpen bij het importeren en exporteren van waterstof. Uitdagingen: ○ Kosten en Wetgeving: Hoge aansluitkosten voor infrastructuur en de noodzaak van passende wet- en regelgeving. ○ Schaarste en Arbeid: Tekorten aan materialen en arbeidskrachten binnen de sector. ○ Complexe Belangen: Samenwerken met verschillende belanghebbenden zoals natuurorganisaties, windparken, en overheidsinstanties, vooral door de drukte op de Noordzee​. Gastcollege kustveiligheid: rijkswaterstaat Samenvatting Rijkswaterstaat (Waterveiligheid en Zeespiegelstijging) Waterveiligheid in Nederland: ○ Kwetsbaarheid: 60% van Nederland ligt in een overstroombaar gebied; 70% van het BBP wordt verdiend in gebieden onder NAP (Normaal Amsterdams Peil). ○ Doelstellingen: Bescherming van leven, woningen, en bedrijven tegen overstromingen. Kosten-Batenanalyse (MKBA): ○ Afwegingen: Bepalen van kosten-effectiviteit van dijkverhoging en andere beschermingsmaatregelen. ○ Economische Waarde: Verminderde overstromingsrisico’s verhogen de WOZ-waarde van huizen en beschermen economische belangen. ○ Natuurwaarde: Inschatting van natuurpunten op basis van oppervlak, kwaliteit en weging, bijvoorbeeld in zeegebieden. Financiering en Bijdragen: ○ Tot 2011 werden waterveiligheidsprojecten volledig door de rijksoverheid gefinancierd. ○ Sindsdien dragen waterschappen bij; kosten worden nu gedeeld tussen waterschappen en Rijkswaterstaat. Toekomstscenario's voor Zeespiegelstijging: ○ Meebewegen met de Zee: Drijvende woningen, zouttolerante landbouw, en aanpassingen van landgebruik. ○ Beschermende Infrastructuur: Versterking van dijken en waterkeringen, bijvoorbeeld met stormvloedkeringen en pompen. ○ Zeewaarts Alternatief: Creëren van een meer voor de kust voor het opvangen van rivierafvoeren en verminderen van verzilting. Langetermijnuitdagingen: ○ Onzekerheid: Toekomstige zeespiegelstijging is moeilijk te voorspellen, maar kan aanzienlijke gevolgen hebben. ○ Kostenstijgingen: Bouwkosten nemen toe door inflatie, complexiteit van stedelijke bouw, en strengere milieueisen. ○ Brede Welvaart: Een bredere benadering van welvaart, die ook niet-economische waarden zoals veiligheid, gezondheid en leefomgeving omvat, wordt steeds belangrijker in beleid​