Çağdaş Psikoloji Teorileri Dersi PDF

ÇAĞDAŞ PSİKOLOJİ TEORİLERİ DERSİ 1.SLAYT MODERN PSİKOLOJİ TARİHİ Modern psikoloji 1879 yılında kurulmuştur. Modern psikolojiyi önceki çalışmalardan ayıran temel fark sorduğu soru değil soruya cevap ararken kullandığı yöntemlerdir. insan zihnini araştırırken kontrollü Gözlem ve deneyi güvenilir yol...

ÇAĞDAŞ PSİKOLOJİ TEORİLERİ DERSİ 1.SLAYT MODERN PSİKOLOJİ TARİHİ Modern psikoloji 1879 yılında kurulmuştur. Modern psikolojiyi önceki çalışmalardan ayıran temel fark sorduğu soru değil soruya cevap ararken kullandığı yöntemlerdir. insan zihnini araştırırken kontrollü Gözlem ve deneyi güvenilir yol olarak benimsenir ve psikolojiyi felsefeden ayırıp ayrı bir bilim haline gelir. Psikolojinin Deneysel bir bilim haline geldiği dönemlerde Avrupa düşüncesi pozitivizm emprisizm ve Materyalizm akımlarının etkisindeydi. pozitivizm: bilgiye ancak deneye ve gözlemle ulaşılabilir emprisizm: bilgiye sadece deneysel yöntemle ulaşılabilir materyalizm: metafizikten Uzak olmak PSİKOLOJİNİN TARİHİNİ NİÇİN ARAŞTIRIYORUZ ? Psikolojinin ulaştığı noktaya daha iyi anlayabilmek için. Bunu anlamak için tarihsel serüvene bilmek gerekir. Yani vaka öyküsünü ve geçmişin bugün üzerindeki etkisini anlamak. Psikoloji tarihini, psikolojinin bugünkü haline gelmesini sağlayan olay ve deneyimlerin ortaya çıkarıldığı bir vaka öyküsü olarak tanımlayabiliriz. Tarih Verileri: Psikoloji Tarihi Geçmişin Yeniden Yapılandırılması 1) KAYBOLMUŞ/ÇARPITILMIŞ VERİLER Önemli kişisel evraklar yıllarca ortaya çıkmayabilir –Ebbinghaus’un öğrenme araştırmalarıyla ilgili büyük bir evrak koleksiyonu ölümünden 75 yıl sonra bulunmuştur. Kişileri korumak için bazı veriler kasten gizlenmiş veya değiştirilmiş olabilir –Jones, Freud’un biyografisini yazarken kokain kullandığı bilgisini gizlemiştir. 2) TERCÜMEDE ÇARPITILMIŞ VERİLER Veriler mevcuttur fakat yanlış tercümeler veya katılımcılardan birinin kendi farkında olarak yada olmayarak yaptığı çarpıtmalar yoluyla değişime uğramıştır Freud’un id, ego, süperego kavramların 3) KENDİNE HİZMET EDEN VERİLER Kendi yararlarına bir tutum içerisinde olabilirler –Tarih değişmeyen, durgun bir yapıya sahip değildir. –Yeni bilgilerin gün ışığına çıkmasıyla birlikte hatalardan arınan, gelişen ve dinamik bir süreçtir. Psikolojide Çevresel Güçler Psikoloji tarihine ilişkin bir anlayış geliştirirken; –Bu disiplinin ortaya çıktığı dönemin özellikleri de göz önünde bulundurulmalıdır → ZEITGEIST Psikolojinin geçmişini etkileyen pek çok çevresel faktör mevcuttur –Ekonomik fırsatlar –Savaşlar –Önyargılar ve ayrımcılık Ekonomik Fırsatlar 20. yy ABD’de doktoralı psikolog sayısı hızla artmıştır, Nasıl oldu? Ödenek çok azdı. Psikologlar ayrılan bütçeyi arttırmak için psikolojinin pratik faydasını kanıtlamak zorunda kalmışlardır Akademi dışında iş alanı açmak zorunda kalmışlardır Savaş I. ve II. Dünya Savaşları sırasında uygulamalı psikoloji alanları gelişmiştir –Psikolojinin pratik alana uygulanabileceğini görme fırsatı, değerlendirme yöntemleri –II. Dünya Savaşı, Almanya’da başlayan deneysel psikolojinin gelişimini etkilemiştir Savaşlar, psikologların geliştirdikleri kuramları da etkilemiştir –Freud, cinsellik kadar saldırganlığın da önemli bir dürtü olduğunu kuramına eklemiştir. Önyargı ve Ayrımcılık Kadınlara Karşı Ayrımcılık Lisans bölümlerine ve lisansüstü bölümlere kadınların alınmaması binada kadınların bulunması yasaklanmış! 1930’larda Eleanor Gibson Yale Üniversitesi’ne başvurmuş => –Kadınların evlenip, çocuk sahibi olacakları ve bilim alanına enerji harcayamayacakları gerekçesiyle reddedilmiş –1905’te ilk kadın APA başkanı seçilmiş -Mary Whiton Calkins –Amerikan Tıp Birliği’ne kadın Dr. 1915’te kabul edilmeye başlanmış Etnik Kökene Dayalı Ayrımcılık Yahudi profesörler üniversitelerden dışlanmaya çalışılmıştır Afro-Amerikalılar da ayrımcılığa maruz kalmışlardır –1971 Kenneth Clark ilk Afro-Amerikalı APA başkanı BİLİMSEL TARİH GÖRÜŞLERİ: Kişilikçi Tarih Teorisi Tarihteki ilerleme ve değişimler, belirli bilim insanlarının etki ve isteklerine dayanmaktadır –«Büyük kadın ve erkekler ortaya çıkmasaydı, önemli olaylar da meydana gelmeyecekti » Doğacı/Doğal Tarih Teorisi İnsanlar, çağları belirli koşulların izin verdiği ölçüde etkileyebilir. İçinde bulunulan dönem; –İnsanların fikirlerini şekillendirir –Fikirlerinin onaylanıp onaylanmayacağını etkiler. Zeitgeitst hangi fikri kabule hazırdır? –Koşullu tepki kavramı – 1763 R. Whytt Olağanüstü bir zekaya veya fikre sahip olmak tarihin akışını değiştirmek için yeterli değildir, yolun açık olması yani çağın bu fikre hazır olması bir o kadar önemlidir» Modern Psikoloji Tarihinde Düşünce Ekolleri Düşünce ekolü = Düşünce yapısı, düşünce hareketinin lideri ile birlikte oluşturulan bir grup psikolog. Ekolün üyeleri genelde ortak problemler üzerinde çalışırlar, aynı teorik ve sistematik yönelimi paylaşırlar Alanın gelişmesi => yeni düşünce ekollerinin oluşumu Bir bilimin düşünce ekollerine bölündüğü bu aşama paradigma öncesi dönem olarak adlandırılır. 2.SLAYT PSİKOLOJİ ÜZERİNDEKİ FELSEFİ ETKİLER 17-19. yy’lar arası hakim olan zeitgeist Psikolojiyi besleyen felsefe, evrenin büyük bir makine olarak hayal edildiği => mekanik ruh anlayışı, fizik biliminden (doğa felsefesi) doğmuştur Evren => Evrende varolan herşey boşlukta hareket eden zerreciklerden oluşuyordu. SAAT BENZERİ BİR EVREN Tanrı, evreni büyük bir saat olarak yaratıp harekete hazır hale getirmiştir Evren, aynı saat gibi işlemektedir »: tutarlı, hesaplanabilir, öngörülebilir Determinizm (gerekircilik):Evrenin her bir hareketi, geçmiş olaylar tarafından belirlenir. Parçaları ve intizamını anlarsak geleceği de tahmin edebiliriz. İndirgemecilik: En basit parçaya ayırarak nasıl çalıştığı kavranabilir. Otomatlar (mekanik insan ve hayvan figürleri) => bu bakış açısının insana uyarlanması Modern Bilimin Başlangıcı 17. yy.’a kadar filozoflar soruları cevaplarken; ´Antik düşünürlere ve İncil’deki bilgilere başvuruyorlardı 17. yy da DENEYCİLİK(EMPRİSİZM) yeni güç haline geldi. Doğru bilgiye doğanın gözlenmesi yoluyla ulaşılabilir. Geçmiş bilgilere şüpheyle yaklaşılmaya başlandı Descartes, saat benzeri makineler düşüncesini insan bedenine uyarlayan kişi Rene Descartes (1596-1650) Descartes’tan önce hakim görüş; Ruh (akıl, zihin), bedeni kontrol eder => ilişki tek yönlü ve dualistik görüşü kabul etmekte. ´Ruh da bedeni etkiler! ´Beden de ruhu etkiler! ´Beden ve ruh iki ayrı yapıdır! Beden = madde ´Ruh = serbesttir, yayılmaz, maddesi yoktur Devrim niteliğindeki görüş Beden hareketlerini – istemsiz hareketler, refleksler Etki-tepki psikolojisinin öncüsü Ruh, düşünce ve bilişe sahiptir => düşünür, algılar, ister, karar verir ´Beden ile karşılıklı olarak etkileşir ve sinir ve kaslar tarafından uygulanır. Ruh-Beden Etkileşimi Ruh bölünmezdir, o yüzden beden ile tek bir noktada etkileşime girer pineal bez veya epifiz bezi Epifiz bezi - ruh ve beden için etkileşim noktasıdır. 17.Yy da Hayvanların ruhu olmadığı düşünülüyordu. Hayvan = Otomat İDEALAR ÖĞRETİSİ ►Ruh 2 tür idea/fikre yol açar: 1.Türemiş idealar – dış uyarıcılardan gelen duyumlardan, deneyimlerden kaynak alan fikirler (örn; zil sesi) 2.Doğuştan gelen idealar - bilincin veya aklın dışında gelişen, duyum ve deneyimlerden bağımsız, üstün fikirler (örn., Tanrı, geometri aksiyomları vb. YENİ PSİKOLOJİNİN FELSEFİ TEMELLERİ: Auguste Comte Pozitivizm (Olguculuk) kavramını ortaya atmıştır Tüm bilgiler => sistematik olarak incelenmeli –Sadece nesnel olarak gözlemlenebilen gerçekler ile sistemi sınırlandırmıştır –Her şey fiziksel terimlerle açıklanabilir –Zihin de fizik ve kimya ile açıklanabilir –Zihinsel süreçleri incelerken beynin anatomik ve fizyolojik yapısına odaklanmışlardır. Emprisizm Zihnin nasıl geliştiği ve bilgiyi nasıl elde ettiği önemsenmiştir» Zihin => duyusal deneyimlerin birikmesiyle gelişmekte Empirisizm, bu 3 akım içerisinde psikolojiyi en çok etkileyeni olmuştur. John Locke Zihin bilgiyi nasıl elde eder? ´Doğuştan hiçbir bilgi ile donatılmadığımızı ´Doğuştanmış gibi düşünülen kavramların aslında hatırlayamadığımız kadar küçük yaşta öğrenildiğini ´Bilgi => deneyimle elde edilmekte Duyum: Dış deneyim => doğrudan duyusal girdilerden edinilen bilgiler/tecrübeler Yansıma: İç deneyim => duyusal girdilerin zihinde işlenmesi sonucunda edinilen bilgiler/tecrübeler Önce duyum, ardından yansıma => sentezlenmesiyle tasarım Locke’a göre tasarımlar basit ve karmaşık olmak üzere 2’ye ayrılmaktadır: ´Basit tasarımlar => Zihin pasiftir, daha basit tasarımlara indirgenemez ´Karmaşık tasarımlar => Basit tasarımların yansıma yoluyla birleştirilmesi ´Karmaşık tasarımların oluşturulması fikri, öğrenme kuramının temelidir => çağrışım kuramı (J. Locke) ´Tasarımlar da parçalarına ayrılarak anlaşılabilir Basit tasarımları birincil ve ikincil olarak da ayırmıştır: ´Birincil nitelikler => nesnenin kendi içinde var olan özellikler, bizim algımızdan bağımsızdır örn: nesnenin şekli, boyutu ´İkincil nitelikler => nesnenin aslında yoktur, deneyimleyen kişinin algısına bağlıdır, deneyimle maruz kalmamız şarttır Örn: renk, koku, tat ve ses George Berkeley Dış dünyaya ait tüm bilgiler deneyimler sonucunda kazanılmakta ´Basit tasarımlar Tüm bilgiler bireyin algısının sonucu => Özneldir! (ZİHİNCİLİK/MENTALİZM) Güvenebileceğimiz de sadece kendi algılarımızdır => kesinlikten de söz edemeyiz! David Hume İzlenimler, bugünkü duyum ve algı Fikirler: Bir uyarıcı olmadan varolan => bugünkü hayal İki fikir birbirine ne kadar benzer ve sürekli ise birbirlerini çağrıştırmaları o kadar kolay» => günümüz koşullanma teorileri David Hartley Çağrışım üzerine ilk sistematik bilimsel incelemeyi yapan ve çağrışımcılığın kurucusu Çağrışımcılık => süreklilik ve tekrar ilkelerine dayanmakta. Tüm fikirler ve bilgiler duyusal deneyimden türemekte Tüm zihinsel faaliyetleri çağrışım yoluyla açıklamaya çalışmakta örn; çocuk geliştikçe duyusal deneyimleri birikir => karmaşık çağrışım zincirleri ve bağlantıları kurulur Psikolojik süreçleri ve altında yatan fizyolojik süreçleri mekanik terimlerle açıklamakta ´psikolojik süreçlerin fizyolojik karşılıkları = beyinde oluşan sinir titreşimleri James Mill Mekanik öğretiyi apaçık şekilde insan zihnine uygulamıştır Zihin = saat Zihin pasiftir özgür irade yoktur EMPRİSİZM PSİKOLOJİ AÇISINDAN NEDEN ÖNEMLİDİR? Emprisizm vurgusu; ´Duyum sürecine temel bir rol vermesi ´Bilinç deneyimlerinin parçalarına ayrılarak analiz edilmesi ´İnsan doğasının, doğal bir bilim şeklinde incelenebileceği fikri kabul görmüştür. Deneysel psikolojinin yolu açılmıştır 3.ve 4. SLAYT PSİKOLOJİ ÜZERİNDEKİ FİZYOLOJİK ETKİLER VE PSİKOLOJİ BİLİMİNİN KURULUŞU Fizyolojideki İlk Gelişmeler ´19. yy’ın son dönemlerindeki fizyoloji araştırmaları ve ´gelişmesinde öncü ´Fizyoloji araştırmaları da deneysel olarak yürütülmekte ´Beynin bir bölümüne zarar vererek yada yerinden çıkarak o bölümün fonksiyonlarının araştırılması ´Medulla – solunum, kalp atışı ´Omurilik – refleksler ´Serebrum – istemli davranışlar ve yüksek düzey bilişsel fonksiyonlar Beyin Fonksiyonları Üzerine Araştırmalar: Beynin Haritasını Çıkarmak ´Klinik Yöntem: (ölümden sonra yok etme yöntemi) ´1861 Paul Broca ´Konuşma bozukluğu olanlara otopsi uygulanması- ´Hasta ölmeden önceki davranışlarından sorumlu olan beyin bölgesinin bulunmasını sağlıyor ´Beynin Elektriksel Uyarımı Yöntemi: ´1870 G. Fritsch ve E. Hitzig ´Kortikal alanların uyarılması => kas hareketlerine yol açmakta ´Frenoloji (kafatası bilimi) => girinti ve çıkıntılar 20. yy’a kadar evlilik sorunları, zekadaki farklılıklar konularını incelemeye kadar farklı konularda kullanıldı Mekanik Ruh ve Deneysel Psikolojinin Başlangıcı ´Mekanik ruh, 19. yy fizyolojisine de hakim «her şey deney ve ölçmeye dayalı» ´Fizyoloji => zihinsel fenomenlerin altındaki fizyolojik mekanizmaları deneysel olarak araştırmakta ´Sonraki adım deneysel metodu zihnin kendisine uygulamak! DENEYSEL PSİKOLOJİNİN BAŞLANGICI ´Zihne deneysel yöntemi uygulayan ilk kişiler 4 Alman fizyolog ´neden deneysel psikoloji Almanya’da doğdu? Hermann von Helmholtz ´Helmholtz'un Katkıları: Sinir Akımları, Görme ve İşitm Psikolojiye katkısı : Sinir akımlarının hızı, görme ve işitme araştırmaları Bir kurbağa ayağının bağıl kasını ve hareket sinirini uyararak iletim hızının deneysel olarak ölçümünü sağladı. Tepki-zamanı deneylerini yapmaya devam eden araştırmacılar tarafından kabul edilmiştir. Helmholtz'un araştırması psikolojik süreçlerin ölçülebilmesinin ve üzerinde deney yapılabilmesinin mümkün olduğunu gösteren ilk işaretlerden birisidir. « Deneyler, bilgi biriktirmenin yanı sıra pratik problemlere uyarlanmalı ´Helmholtz psikolog değil. Ernst Weber Duyu organlarının fizyolojisi ile ilgilendi ´Dokunma duyusu üzerine yaptığı deneyler, psikolojinin çalışma konusunda önemli bir değişikliği işaret eder. Weber psikolojiyi doğa bilimlerine yakın görmüş Duyu organlarının fizyolojisi ile ilgilenmiştir Daha önce sadece görme ve duyma alanlarına odaklanırken; dokunma, kas duyumu gibi araştırma alanlarını da ekledi İki nokta eşiği İki uyarım noktası birbirine çok yakınsa, denek oldukça net bir şekilde bir nokta duyumsadığımı ifade etmiştir. Pergele benzer bir alet kullanılarak iki uyarım arasındaki uzaklık biraz daha artırılmış ancak, denekler genede bir mi yoksa iki duyum mu hissettiklerine dair kesin birşey söyleyememişlerdir. Gustav Theodor Fechner Farklılaşma eşiği => duyumda değişiklik yaratan şiddet miktarı? Uyarıcının şiddetindeki artışın, duyumun şiddetinde bire bir artışa sebep olmayacağını söylemiştir. Geometrik seri uyarıcıyı nitelendirirken, aritmetik seri duyumu nitelendirir. Örneğin, zaten çalmakta olan bir zil sesine başka bir zil sesi daha eklemek, çalan on zilin sesine yeni bir zil sesinin eklendiği durumdan daha şiddetli bir duyuma sebep olur Ortalama hata metodu => duyumda farklılıklar varken, çok sayıda ölçümün ortalama hatası olduğu. Formal ve akademik bir bilim olarak psikolojinin kurucusu: Wilhelm Wundt ´İlk laboratuvar, ilk dergi, deneysel psikoloji konuları (örn; duyum ve algı, dikkat, duygu, tepki ve çağrışım) ´Fizyolojik Psikolojinin Temelleri isimli kitabının ilk baskısının önsözünde şöyle yazmıştı: "Burada kamuoyuna sunduğum çalışma, yeni bir bilim alanının sınırlarını çizme girişimidir. ´Onun amacı zihin ve madde dünyası arasındaki ilişkiyi anlamaktı. Bilimsel bir temeli olan, birleştirilmiş ruh ve beden kavramlarının anlatmaya çalışıyordu. Bağımsız bir psikoloji bilimi fikri canlanmış ´Bu konudaki ilk düşüncelerini yazdığı kitabı: Duyusal Algılama Teorisine Katkılar ´1875 yılında Felsefe Profesörü oldu, 1879’da laboratuvarı kurdu ´Önemli Kitabı: İnsan ve Hayvan Zihinleri Üzerine Dersler, Fizyolojik Psikolojinin İlkeleri ´1881 yılında Felsefe Çalışmaları dergisi => 1906 yılında «Psikoloji Çalışmaları» olarak değiştirdi 19.yüzyılın ortalannda "fizyolojik" kelimesi Almancada "deneysel" kelimesinin eşanlamlısı olarak kullanılıyordu. Wundt ve Kültürel Psikoloji ´Yüksek yapılı zihinsel süreçler => dil alışkanlıkları, kültür tarafından şekillenir => laboratuvarda incelenemez! Wundt’un Psikoloji Sistemi ´Wundt psikolojinin ana konusu = bilinç « Bir gerçek ancak onu oluşturan unsurların tek tek anlaşılması ile anlaşılabilir » ´Psikoloji, bilinç deneyimlerinin bilimi, bu deneyimlerin gözlenmesini içermeli ´Anlık yaşantıları (sadece yaşantının kendisi; örn; diş ağrısı) çalışılmalı, ´Bir deneyimi yalnızca yaşayan kişi bilebilir » ´Yöntem: içebakış´/içsel algı ´Psikoloji bilinç deneyimlerinin , bilimi olduğuna göre, psikolojinin metodu bu deneyimlerin gözlenmesini içermek zorundadır. Bir deneyimi onu yaşayan kişiden başkasının gözlemesi mümkün değildir, bu yüzden psikolojinin kullanacağı metot içebakış (introspection), Wundt'un deyimiyle içsel algı olmak zorundadır İçebakış fizikte ışık ve sesin araştırılmasında, fizyolojide ise duyu organlarının incelenmesinde kullanılmıştır. Bilinç Deneyimlerinin Ögelerini Organize Etme ´Psikolojinin odağı bilinç süreçlerini en küçük parçalarına ayırmak ve nasıl sentezlendiklerini incelemek Deneyimlerin iki başlangıç noktası -Duyumlar : Beyin kabuğunun uyarılması -Duygular : Duyuya verilen tepki (ses = gerginlik) 3 boyutlu duygu teorisi ( hoş-hoş olmayan;gerilim-rahatlama; heyecan-çökkünlük Wilhelm Wundt, Sonuç olarak: algının bütünlüğünü kabul etmiştir. ´Bütün parçalardan daha fazladır. iç gözlemsel inceleme öznel bir işti Hermann Ebbinghaus ´Öğrenme ve hafıza konularını inceleyen ilk psikolog ´Ondan önce araştırmacılar çağrışımların nasıl şekillendiğine odaklı! ´Ebbinghaus à çağrışımlar hangi koşullarda oluşur? ´Anlamsız hecelerle (LEF, YIT, BEÇ) yaptığı hatırlama çalışmaları ´Anlamlı hecelerin anlamsız hecelerden daha az tekrarla öğrenilmesi ´«Sözcükler'in bağlantı ve çağrışımlardan uzak olarak oluşturulan bir listesidir ´Ayrıca öğrenme ve hatırlamayı etkileyen koşulları incelemekte ´1897'de bir cümle tamamlama testi geliştirdi. ´yüksek düzeyli zihinsel süreçlere yönelik bilinen ilk başarılı testtir Öğrenmede nesnel yaklaşım - Sayılarla ifade etme - Deneyleme Oswald Külpe ve Würzburg Okulu ´Psikolojinin Anahatları ´Psikoloji « deneyimi yaşayan kişiye bağlı deneyim, olgu bilimi » olarak tanımladı. ´Zihinsel süreçlerin deneysel olarak araştırılabileceğine odaklandı ´Düşünce, bellek, duygulara sistematik deneyler Sistematik Deneysel İçgözlem ´Deneklere karmaşık görev verilir (kavramlar arası mantıksal bağlantı kurmak gibi) ´Denekler, görevden sonra görev sırasında yaşadıklarını geçmişe dönük rapor ederler (anılama/ retrospection yaparlar) ´Düşünme ve hüküm verme görevleri yapmak => o esnada nasıl düşündükleri veya karar verdiklerini incelemek İmgesiz Düşünce ´Wundt => bütün deneyimler duyumlardan oluşur ´Külpe => düşünmenin herhangi bir duyusal ya da imgesel içerik olmadan oluşabileceğini gösterdi! (imgesiz düşünce) ´Geçmişteki bir deneyim aktarılırken! ´Yani bilincin duyusal olmayan bir yanının varlığı tanımlanmış oldu! Wundt-Külpe Farkları  Wundt Külpe Zihinsel süreçler, içebakışla incelenebilir Zihinsel süreçler, deneysel olarak araştırılabilir Tüm deneyimler duyumlardan oluşmakta Düşünce, duyumdan bağımsızdır Ölçüm, tam da bilinç yaşantısı sırasında Geriye dönük ölçümler kullanmakta alınmalı Bilincin özelliklerine dair detay bilgi Karar verme, bağlantı kurma gibi almamakta detayları incelemekte ´Özetle; ´Benzer yıllarda, bölünmeler ve farklı görüşler ortaya atılmıştır ´Farklılıklar, farklı konular ve farklı yöntemler doğurdu ´Ancak ilk psikologların amacı ortaktı: ´Bağımsız bir psikoloji bilimi geliştirmek! 5.slayt YAPISALCILIK ´Psikolojinin amacı => bilincin yapısını keşfetmek ´bilinci oluşturan parçaları analiz ederek ´Bilincin yapısını oluşturan elamanları incelemek ´Yöntem =>içgözlem ´Titchener ´“yapısalcılık” yaklaşımını ortaya koymuştur. Temel dayanakları ´Psikolojinin tek amacı, “zihnin yapısını” keşfetmek ´“Zihin nedir” ´Her türlü pratik kaygıdan uzak durulmalı! Edward Bradford Titchener ´Titchener, Deneyciler toplantılarına kadınları kabul etmemeye devam etmesine rağmen, kadın haklarını savunuyordu. Titchener’in Sistemi: Bilinç Deneyimlerinin İçeriği ´Psikolojinin konusu «bilinç deneyimleri ve yaşantıları» ´Deneyimler, onları tecrübe eden insanlar tarafından incelenir (diğer bilimlerden farkı) ´40° oda ´Odanın sıcaklığının 40 derece hissedlmesi önemli değldir, ancak insanların bundan rahatsızlık duyma deneyimleri psikolojinin konusudur. Uyarıcı Hatası ´Cevap => ÖRDEK ´Titchener’ göre doğru cevap “beyaz, sarı gagası olan, hoş duygular oluşturan” ´Bu görüntünün oluşturduğu «imaj, his ve duyumu tanımlamakta ´Bilinç; belirli bir zamanda var olan yaşantılarımızın, deneyimlerimizin tamamı ´Zihin; ömrümüz boyunca biriken yaşantılarımızın toplamı ´Bilinç o anda ortaya çıkan zihinsel süreçleri, zihin ise bu süreçlerin tamamını kapsamakta Titchener’in Deneysel Yaklaşımı ´Psikolojideki gözlem deneysel de olmalı Deney tekrar edilebilen, yalıtılabilen ve değiştirilebilen bir gözlem Bilinç Elemanları ´Titchener’e göre psikolojinin 3 problemi/amacı: ´1) Bilinçli süreçleri en temel parçalarına indirgemek ´Tekrarlı içgözleme rağmen süreç aynı kalmaya devam ediyorsa en temel parçaya ulaşılmıştır ´2) Bilinç elemanlarının birleştiği yasaları belirlemek ´3) Elemanları fizyolojik koşullarıyla bağlantılı olarak incelemek ´Kimyasal elementler gibi sınıflandırılabileceğini düşünmekte ´Titchener’ın amacı => bilinci kendisini oluşturan parçalara ayırmak ´Eğer devamlı içgözleme rağmen süreç aynı kalmaya devam ediyorsa en temel elemana ulaşmış olduğumuz söylenebilir! ´3 temel bilinç durumunun varlığına inanmakta ´1. Duyumlar: algıdaki temel unsurlardır ve çevredeki fiziksel uyaranların sebep olduğu deneyimlerdir. sesler, görüntüler, kokular ´2. İmgeler: düşüncelerin elemanlarıdır ve geçmişin hatırası gibidir ´Şuanda mevcut olmayan yaşantıların resmedildiği bir alan bulunmakta ´3. Duygular: coşku elemanlarıdır ve çeşitli hallerde bulunabilir ´Sevgi, nefret, öfke, mutluluk, mutsuzluk Zihinsel Elemanların Nitelikleri ´Tüm bilinç elemanları bu boyutlara indirgenebilir, kimyasalların özellikleri gibi tanımlar getiriyor: ´Nitelik; her bir elemanı diğerinden ayıran nitelik ´Yoğunluk; duyumun parlaklığı veya gürültüsü gibi özellikler ´Süreklilik; duyumun zaman içerisindeki seyrini açıklar ´Belirginlik; bilinçli bir deneyimde dikkatin rolünü açıklar ´Yayılma; boşlukta yayılma özelliğine sahip ´Örneğin; görme ve dokunma için 5.Slayt İşlevselcilik: İlk Etkiler ´İşlevselcilik – zihnin işlevleriyle veya organizmanın bulunduğu çevreye uyum sağlaması ile ilgilenir ´Pratik sorunlara yoğunlaşmışlardır. ´Temel sorular: ´Zihinsel süreçler neyi başarabilir? ´Zihin ne yapar? ´pratik sonuçlara sebep olan işlevleri açısından incelenmeye odaklanılmıştır. ´Amerikan psikoloji sisteminin ilk örneğidir ve ´işlevselcilik ABD’de kurulmuştur. İşlevselcilik fikrinin temellerini atan Darwin’dir. ´Psikoloji ilk kez uygulamalı alana taşınmıştır. İşlevselcilik: Genel Bir Bakış ´Amerikan psikolojisi günümüzde de işlevselci ´Çevreye uyumu, sosyal uyumu, çatışma çözümü kolaylaştıran faktörlere odaklanmaktadır. ´Örneğin; test etme, öğrenme, algı vb. konularla ilgilenmek Evrim Teorisi: Charles Darwin ´En önemli eseri: 1859 «Doğal Seçilim Yoluyla Türlerin Kökeni Üzerine» ´Dönemin psikoloji anlayışını en çok etkileyen kişi ve teoridir! ´Evrim fikri => «yaşayan şeylerin zaman içerisinde değişime uğradığı» Darwin’le varolmamıştır. ´M.Ö. 5.yy dayanıyor Evrim Teorisi ´Yeni kıtaların keşfi , ´Farklı hayvan türlerinin görülmesi , ´İncil’deki açıklamaların yetersiz bulunması. ´Yaşayan türler sabit ve değişmez değil, değişime uğramaktadır! ´Eski türlerin soyları tükenmiş ve yeni türler ortaya çıkmıştı. ´Ayrıca kırsaldan kente göç etmekle birlikte kültürel değerlerde farklılaşma olmaya başlamaktadır => kültürel evrim Zeitgeist = değişim ´Zamanın ruhunu koklayan kişi de Charles Darwin olmuştu! Darwin’in Hayatı ´Tek amacı: Evrim teorisini geniş halk kitlelerine yaymak ´Çok yoğun eleştirilere maruz kalacağını biliyor ve kendisine «şeytanın papazı» diyordu. ´Evrim düşüncesi kilisenin tutucu otoriteleri, hatta bazı akademik çevreler tarafından kınanmıştı. Darwin’in Türlerin Kökeni Üzerine Kitabı ve Diğer Çalışmaları ´Doğal değişim, kalıtsaldır. ´“Çevresine en mükemmel uyumu sağlayan organizmanın hayatta kalması” ´Hayatta kalma mücadelesi vererek olgunluğa ulaşanlar, hayatta kalmalarını sağlayan beceri ve üstünlüklerini yavrularına geçirmeye çalışacaklardı İspinoz kuşları örneği ´Aynı cinsten hayvanların farklı çevre koşullarında nasıl farklılaştığına odaklanmaktadır. ´Kuşların %15’i gagalarıyla çekirdekleri açabiliyordu, kalın gagalara sahip olanlar. ´Bu özellikte olanlar hayatta kaldı ve yavrularında da bu belirgin özellik sivrildi. ´Ardından şiddeti yağmurlar, büyük çekirdekleri akıntıyla götürdü ve küçük çekirdekler kaldı. Bunun üzerine kalın gagalı olmak çekirdek toplamak için engel oldu. Şimdi de ince gagalı kuşlara ihtiyaç vardı.. ´Büyük gagalı yetişkin kuşlar ölürken, küçük gagalı yavrular hızla gelişip güçlendi. Doğal seçilim yön değiştirmiştir. Darwin’in Psikoloji Üzerindeki Etkisi 1.işlevlerine odaklanması 2.Metodoloji ve bilgi açısından farklı alanlardan yararlanması - Eklektik 3.Bireysel farklılıkların tanımlanması ve ölçülmesi üzerinde durması 4.Hayvan psikolojisi üzerine yoğunlaşarak karşılaştırmalı psikolojiye temel oluşturması Bilincin Bireysel Farklılıklar: Sir Francis Galton Darwin’in kuzenidir. ´Galton, zihinsel kalıtım ve bireysel farklılıklar çalışmalarıyla => evrim ruhunu psikolojiye uygulamıştır. Bireysel farklılıklar» bakış açısına psikolojide yer açan kişi Galton. Galton’a göre ´Bilim adamlarını oğulları yine bilim adamı olur. Zeka bazı ailelerde daha yüksektir bazılarında azdır. Hatta soyarıtımı görüşünü de ileri sürmekte. Zihinsel Kalıtım Soyarıtımı ´İnsan nesli suni seçi yoluyla iyileştirilebilir ´En zeki olanların seçilip üremesi. ´En uygun adayları belirlemek için zeka ölçümleri geliştirmiştir ve istatistik ile ilgilenmeye başlamıştır ´ Galton bu testlerden en yüksek puanları alanların birbirleriyle tanıştırılıp ve evlenip çok sayıda çocuk sahibi olmaları için finansal teşvikte bulunulmasını önerdi. Özetle zeki olan zeki ile evlenip üremeli ve sonrasında refah bir gelecek oluşturulmalı. HAYVAN PSİKOLOJİSİ VE İŞLEVSELCİLİĞİN GELİŞİMİ ´Darwin’in «hayvan ve insan zihinsel/fiziksel özellikleri arasındaki süreklilik fikri» => hayvanların incelenmeye başlanmasına yol açmıştır. ´Hayvanlarda zeka ve zihin kanıtları aranmıştır ´Darwin, insan ve hayvan davranışları arasındaki benzerlikleri göstermek için çalışmalarına yoğunlaştı. ´Hayvanların da bazı duyguları hissetmesi, rüyalar görmesi ´Bilim insanlarının dışında halk arasında da hayvanların zekasına ilişkin anlatılanlar artmaya başladı. ´İnsanların, zeki evcil hayvanlara dair hikayeler paylaşması Önemli ilkler Modern psikoloji 1879 yılında kurulmuştur Wilhelm wundt 1879'da ilk psikoloji laboratuvarını kurdu 1881'de wundt deneysel raporlar içeren ilk psikoloji dergisi olan felsefe çalışmalarını kurdu 1887'de stenley halll Amerika'da ilk psikoloji dergisi olan Amerikan psikoloji dergisini kurdu 1888 de İlk kez psikoloji profesörü unvanını alan kişi james cattell Amerikan psikoloji Birliği( Apa) 1892 de kuruldu 1908'de mcdougall psikolojiyi ilk kez davranış bilimi olarak tanımladı psikoloji tarihi üniversitelerde 1911 yılında okutulmaya başlandı Ilk Afro Amerikalı Apa başkanı 1971'de kenneth clark oldu. 1905’te ilk kadın APA başkanı seçilmiş (Mary Whiton Calkins)