blok 1.3 Bloedingen-wondzorg.ppt

OPLEIDING BEDRIJFSHULPVERLEN ER WELKOM Versie maart 2020 Vesta: Romeinse godin van het haardvuur en van de eendracht en de veiligheid in de...

OPLEIDING BEDRIJFSHULPVERLEN ER WELKOM Versie maart 2020 Vesta: Romeinse godin van het haardvuur en van de eendracht en de veiligheid in de staat.  @CampusVest /company/Campus-Vesta a / CampusVes ta Vesta: Romeinse godin van het haardvuur en van de eendracht en de veiligheid in de staat.  Bloedingen Wondzorg Vesta: Romeinse godin van het haardvuur en van de eendracht en de veiligheid in de staat.  Doelstelling les Cursisten kennis bijbrengen inzake traumatologie (bloedingen, shock, letsels aan het bewegingsstel, wonden) en de cursisten, op basis van hun reeds verworven theoretische kennis, handelingen aanleren met het oog op het kunnen ondernemen van gepaste acties teneinde eerste hulp te kunnen bieden indien men in het latere werkveld geconfronteerd worden met bepaalde letsels. Leermiddelen Handboek bedrijfshulpverlener, hoofdstuk 4 Traumatologie VOOR DE GEVOELIGE KIJKER Logo zichtbaar in de hoek rechts onderaan bij een (mogelijks) verontrustende foto. 1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK Wat? – Een bloeding is een beschadiging van de bloedvaten, waardoor bloed buiten de bloedvaten treedt – Dit leidt dan tot inwendig en/of uitwendig bloedverlies – Er kan ernstig bloedverlies optreden waardoor levensbedreigende situaties kunnen optreden  1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK Uitwendige bloedingen Waarbij het bloed buiten het lichaam terecht komt, na een verwonding of bij een operatie Inwendige bloedingen Waarbij het bloed buiten de bloedvaten terecht komt, maar in het lichaam blijft. Is meestal niet zichtbaar wat gevaarlijk kan zijn Veruitwendige bloeding Bloeding in het lichaam die via een natuurlijke opening naar buiten komt  1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK Uitwendige bloedingen Slagaderlijke bloeding – Bloed spuit uit wonde op ritme hart – Helder rode kleur Aderlijke bloeding – Bloed stroomt uit wonde – Donkerder rode kleur Haarvatenbloeding – Bloeding bij schaafwonden ‘parelend bloed’ 1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK 1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK Waarop moet je hier letten? 1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK Een inwendige bloeding is een bloeding binnen in het lichaam Een inwendige bloeding kan veroorzaakt worden door een stomp of penetrerend letsel Ook kunnen ziekten zoals een maagzweer of een stoornis van de bloedstolling inwendige bloedingen veroorzaken Tekenen van een inwendige bloeding zijn onder andere: pijn, zwelling, misselijkheid, braken en de tekenen van shock 1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK 1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK Wel of niet zichtbaar (bv. zwelling enkel na val) Al dan niet levensbedreigend Soms moeilijk te herkennen (niet zichtbaar) Steekwonde Kleine snijwonde Grote bloeding lever Plankharde, pijnlijke buik ! Symptomen van shock !  1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK Inwendige bloedingen Kunnen levensbedreigend worden, omdat: – We er weinig kunnen aan doen – Er veel bloedverlies kan optreden » Bv. dijbeen fractuur tot 50 % bloedverlies bekkenfractuur tot 100 % bloedverlies 1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK  1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK Een veruitwendigde bloeding is een bloeding binnen in het lichaam, die gedeeltelijk naar buiten treedt via natuurlijke lichaamsopeningen: oren, ogen, neus, mond, aars, vagina en urinebuis Je kan deze bloeding kan niet zelf stelpen Kan levensbedreigend zijn Bv. Hersenbloeding met trauma: via neus/oren Maagbloeding: via braaksel, stoelgang 1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK Stelpen van bloedingen Uitwendige bloedingen kunnen we stelpen – Oefen rechtstreekse druk uit op de wonde – Voer onrechtstreekse druk uit – Breng het lidmaat in hoogstand: hou het hoger dan het hart – Laat het lidmaat voldoende rusten: beweging bevordert de bloeding – Het ontsmetten van een wonde met een hevige bloeding is tijdverlies 1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK RECHTSTREEKSE DRUK HOOGSTAND ONRECHTSTREEKSE DRUK 1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK 1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK Inwendige bloedingen: – Deze kunnen we niet zelf stelpen – De bloeding zal soms spontaan stoppen, soms moet er een endoscopie en/of operatie gebeuren – Vooral belangrijk is hier SHOCKPREVENTIE Veruitwendige bloedingen: – Mogen we niet stoppen – GEEN DRUK uitoefenen ( overduk voorkomen) » Bv. bij fractuur van de schedel bloedverlies via het oor  1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK Neusbloeding – Vorm een uitzondering op de andere bloedingen! Het gaat meestal om een aderlijke bloeding van een klein bloedvaatje in het neusslijmvlies Een neusbloeding is bijna altijd onschuldig De meeste neusbloedingen ontstaan zonder duidelijke oorzaak, Oorzaken van een neusbloeding – Trauma: bv. slag of stoot – Hoge bloeddruk – Hoge temperaturen – Stollingsproblemen 1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK Handelen bij neusbloeding Stopt meestal spontaan of met beperkte middelen Ga rustig rechtop zitten met het hoofd licht naar voren gebogen en adem rustig door uw mond Snuit de neus één keer goed uit en nadien niet meer Knijp daarna de neus goed dicht gedurende tien minuten Herhaal deze procedure een tweede keer, indien het niet voldoende effect geeft Door deze handelingen ontstaat er een bloedstolsel waardoor de bloeding stopt Indien de bloeding niet stopt na 20 minuten arts raadplegen  1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK Hypovolemische shock Verdedigingsmechanisme van het lichaam dat in werking komt wanneer bloedtoevoer vitale organen in gedrang komt Lichaam zal bloedtoevoer naar hart, hersenen en longen op peil trachten te houden. Het is een levensbedreigende situatie 1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK Oorzaken van hypovolemische shock Bloedverlies door gekwetst / gescheurd bloedvat – uitwendige bloeding – inwendige bloeding Uitgebreide brandwonden door plasmaverlies – plasmaverlies = vochtverlies Ernstige diarree en / of braken – infectie darmstelsel / maag (kinderen & ouderen) 1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK Symptomen van shock Bleek, grauwe kleur Koude klamme huid Snelle, zwakke pols Snelle oppervlakkige ademhaling Misselijk Onrustig, angstig, suf of verward  1. SOORTEN BLOEDINGEN EN SHOCK Handelen bij shock Oorzaak wegnemen Laat iemand hulp verwittigen (bel 112) Slachtoffer in rugligging, benen in hoogstand Knellende kledij los Afkoeling vermijden (deken!) Niets laten drinken / eten! Slachtoffer geruststellen 2. WONDEN EN WONDZORG Wat is een wonde? – Is een huiddefect ten gevolge van een trauma of inwerking van een uitwendige kracht waarbij er uitwendig bloedverlies optreedt Samenstelling van de huid – De opperhuid (1e laag) – De lederhuid (2e laag) – Onderhuids bindweefsel (3e laag) 2. WONDEN EN WONDZORG Doel van wondzorg Reduceren van bacteriën die infectie veroorzaken Bacteriën zijn kleine micro-organismen (‘kleine beestjes’) ook wel kiemen of microben genoemd Ze zijn onzichtbaar voor het oog Ze zijn overal aanwezig Ze worden overgedragen van mens tot mens, door dieren, planten, water en voedingsmiddelen Ze kunnen zich zeer snel vermenigvuldigen 2. WONDEN EN WONDZORG Werkwijze – Reinigen van de wonde (mechanisch) – Ontsmetten van de wonde (chemisch) – Afdekken van de wonde Producten – Hacdil®, hibidil® – Iso-Betadine® Dermicum – Flaminal® hydro – enz, … 2. WONDEN EN WONDZORG 2 mogelijkheden Patiënt naar het ziekenhuis Beperk je tot wondreiniging en steriel afdekken Gebruik geen kleurende middelen Patiënt zelf verzorgd Reinig met water en zeep Ontsmet met een ontsmettingsmiddel Wonde afdekken met een steriel verband – Zorg ervoor dat het verband niet in de wonde kleeft  2. WONDEN EN WONDZORG Aandachtspunten bij wondzorg – Bescherm jezelf met handschoenen – Blaas nooit in wonden – Gebruik geen producten die je niet kent – Gebruik geen pluizend materiaal zoals watjes of papier – Bijtwonden moeten altijd gecontroleerd worden door een arts – Reinig en ontsmet van binnen naar buiten – Dek een wonde steriel af – Let op infectietekens ! (rood, warm, pijn, zwelling)  2. WONDEN EN WONDZORG Ernst van een wonde Afhankelijk van 3 factoren De besmetting van de wonde door verontreiniging (gevaar infectie) Beschadiging van een orgaan Eventueel bijkomende inwendige bloeding 2. WONDEN EN WONDZORG Verschillende soorten wonden Schaafwonden – Een schaafwonde is een oppervlakkige wonde waarbij enkel de bovenste huidlaag is afgeschaafd waardoor de kleine zenuwuiteinden / haarvaten beschadigd zijn – Een ruwe en gevoelige plek blijft achter – Ze bevatten allerlei vuil wat tot infectie kan leiden  2. WONDEN EN WONDZORG Handelen Reinig de wonde en de omgeving ervan. Spoel eerst het meeste vuil weg met overvloedig water en was de wonde vervolgens uit met water en zeep Ontsmet de wonde met een niet-prikkelend ontsmettingsmiddel op basis van water. Kies een kleurloos middel Dek eventueel de wonde af met een pleister of een niet-klevend steriel kompres als er gemakkelijk vuil in kan komen.  2. WONDEN EN WONDZORG Splinter Een splinter is een klein deeltje, meestal van hout, metaal of glas. 2. WONDEN EN WONDZORG Gevaar bij splinters Dat een splinter de huid beschadigd, is niet het ergste. De huid herstelt zich snel weer na verwijdering van de splinter. Een splinter die achter blijft en niet wordt verwijderd, kan een open verbinding met de buitenlucht vormen waardoor bacteriën kunnen binnendringen 2. WONDEN EN WONDZORG Handelen Verwijderen is meestal geen probleem Reinig eerst huid, omgeving en splinter Splinter verwijderen (met behulp van pincet) Nakijken of er geen zenuwbeschadiging of beschadiging van bloedvaten is Tetanusvaccinatie oke?  2. WONDEN EN WONDZORG Snijwonden – Een snijwonde wordt veroorzaakt door een scherp voorwerp De wonde bloedt eerder fel, maar is minder pijnlijk dan een schaafwonde – De ernst van een snijwond hangt af van de diepte, vorm en lengte van de snee, de aard van de bloeding (aderlijk en/of slagaderlijk), de mate van vervuiling en de druk waarmee de huid er mee in aanraking komt  2. WONDEN EN WONDZORG Kenmerken Oppervlakkige of diepe snijwonden Afgelijnde wondranden Meestal zuivere wonden Mogelijks letsels aan bloedvaten en spieren en peesletsel 2. WONDEN EN WONDZORG Handelen Bloedingen trachten te stoppen indien nodig Vitale functies bij ernstige bloedingen Reinigen met water en zeep Ontsmetting indien bevuilde wonden met waterige oplossing Tetanus vaccinatie Hechten – Als wonden meer dan 3 mm diep en 13 mm lang zijn worden ze gehecht, de randen worden dwars gehecht of geniet  2. WONDEN EN WONDZORG Infectiegevaar!! Een wonde laten hechten binnen de 6 uur om infectiegevaar te voorkomen Infectietekens: pijn, warmte, roodheid, zwelling  2. WONDEN EN WONDZORG Steekwonden – Het is een wonde met een kleine ingang maar met een relatief diepe inwendige beschadiging – Hoog risico op infectie met tetanus- of andere bacteriën – Meestal beperkt uitwendig bloedverlies – Steekwonden zijn altijd lastig om te beoordelen – De juiste diepte is niet direct goed te bepalen, en de insteekopening is vaak klein terwijl de schade daaronder niet zichtbaar is  2. WONDEN EN WONDZORG Handelen Vitale functies controleren Bloedingen stelpen Voorwerpen ter plaatse laten en immobiliseren Geen druk uitoefenen op het voorwerp Verwittig snel medische hulp  2. WONDEN EN WONDZORG Flapwonden – Er is een huidflap geheel of gedeeltelijk afgescheurd – Mogelijk afsterven afgescheurd deel – Uitwendig bloedverlies – Besmetting wonde 2. WONDEN EN WONDZORG – Handelen Afgescheurd deel op zijn plaats leggen Steriel kompres opleggen Verwijzen naar arts / ziekenhuis  2. WONDEN EN WONDZORG Bijtwonden – Zowel door mens of dier – Bijtwonden zijn zeer besmette wonden omdat talrijke microben via het speeksel van mensen en dieren in de wonde kunnen binnendringen – Van alle bijtwonden raken de wonden veroorzaakt door een menselijke beet het vaakst geïnfecteerd 2. WONDEN EN WONDZORG Handelen Reinig de wonde en de omgeving ervan. Spoel eerst het meeste vuil weg met overvloedig water en was de wonde vervolgens uit met water, zeep Ontsmet de wonde met een niet-prikkelend ontsmettingsmiddel op basis van water. Kies een kleurloos middel Dek de wonde af met een pleister of een niet-klevend steriel kompres als er gemakkelijk vuil in kan komen Nazicht door een arts is steeds noodzakelijk – Antibiotica – Tetanusvaccinatie 2. WONDEN EN WONDZORG Amputaties – Volledige verwijdering van een deel van het lichaam Bv. vinger, hand, been, … – Meest voorkomende amputaties Vingers en tenen 2. WONDEN EN WONDZORG Handelen Controle vitale functies Probeer kalm te blijven Ontsmetten Bloedingen stelpen Wonde afdekken met steriel kompres of doek Hoogstand van het lidmaat Afgerukte lidmaat bewaren in zak met ijs