Biologia Wykład 3 PDF

BIOLOGIA OGÓLNA EWOLUCJA CZŁOWIEKA  EWOLUCJA CZŁOWIEKA Co musiało zaistnieć aby powstał Homo sapiens?  EWOLUCJA CZŁOWIEKA Co musiało zaistnieć aby powstał Homo sapiens? 1. opuszczenie środowiska nadrzewnego  EWOLUCJA CZŁOWIEKA Co musiało zaistnieć aby powstał Homo...

BIOLOGIA OGÓLNA EWOLUCJA CZŁOWIEKA  EWOLUCJA CZŁOWIEKA Co musiało zaistnieć aby powstał Homo sapiens?  EWOLUCJA CZŁOWIEKA Co musiało zaistnieć aby powstał Homo sapiens? 1. opuszczenie środowiska nadrzewnego  EWOLUCJA CZŁOWIEKA Co musiało zaistnieć aby powstał Homo sapiens? 1. opuszczenie środowiska nadrzewnego 2. dwunożność  EWOLUCJA CZŁOWIEKA Co musiało zaistnieć aby powstał Homo sapiens? 1. opuszczenie środowiska nadrzewnego 2. dwunożność 3. spionizowanie postawy  EWOLUCJA CZŁOWIEKA Co musiało zaistnieć aby powstał Homo sapiens? 1. opuszczenie środowiska nadrzewnego 2. dwunożność 3. spionizowanie postawy 4. wykształcenie mechanizmów chwytnych  EWOLUCJA CZŁOWIEKA Co musiało zaistnieć aby powstał Homo sapiens? 1. opuszczenie środowiska nadrzewnego 2. dwunożność 3. spionizowanie postawy 4. wykształcenie mechanizmów chwytnych 5. rozwój mózgu i inteligencji Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Gdzie powstały naczelne i człowiekowate? W XVIII i XIX wieku uważano, że człowiek musiał powstać na wschodzie czyli w Azji. Afryka według Anglików nie nadawała się zupełnie – była rezerwuarem niewolników i kontynentem gdzie nigdy nie wyrosła wielka cywilizacja. Ponadto małpy człekokształtne z Azji wyglądały bardziej zachęcająco. „Delikatnie zbudowane gibbony, chodzące wyprostowane na dwóch tylnych nogach, o niemal ludzkich głowach były znacznie atrakcyjniejszymi kandydatami na naszych antenatów od wyglądających na troglodytów, niezdarnych goryli czy opętanych manią seksualną szympansów, o wyjątkowo nieapetycznie nabrzmiałych i czerwonych okolicach genitaliów, co na pruderyjnych wiktoriańskich intelektualistach robiło jak najgorsze wrażenie.” (M. Ryszkiewicz) Lisowicia Polski terapsyd ze Śląska ☺ Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Około 70 mln. lat temu (późna kreda) – pojawiły się - z grupy gadów ssakokształtnych, pierwsze prassaki żyworodne - Eupantoteria Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Około 70 mln. lat temu (późna kreda) – pojawiły się - z grupy gadów ssakokształtnych, pierwsze prassaki żyworodne - Eupantoteria Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Około 70 mln. lat temu (późna kreda) – pojawiły się - z grupy gadów ssakokształtnych, pierwsze prassaki żyworodne - Eupantoteria Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Eomaia – pierwszy protoplasta wczesnych małpiatek – 60 mln years ago Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Eomaia – pierwszy protoplasta wczesnych małpiatek – 60 mln years ago Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Eomaia – pierwszy protoplasta wczesnych małpiatek – 60 mln years ago Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Przez kolejne 20 mln. lat ewolucja prowadziła eksperymenty w kierunku coraz bardziej zaawansowanych małpiatek Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens 40 mln. lat temu powstało zwierzę... EOSIMIAS Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Phliopithecus Phliopithecus Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Cechy odziedziczone po przodkach: małpiokształtna twarz brak łuków brwiowych cienkie szkliwo zębów Cechy odziedziczone po przodkach: małpiokształtna twarz brak łuków brwiowych cienkie szkliwo zębów Nowości ewolucyjne: większy mózg szersze siekacze zwiększona powierzchnia zębów trzonowych Cechy odziedziczone po przodkach: małpiokształtna twarz brak łuków brwiowych cienkie szkliwo zębów Nowości ewolucyjne: większy mózg szersze siekacze zwiększona powierzchnia zębów trzonowych Wynalazki, które zapoczątkowały powstanie hominidów i człowieka staw barkowy pozwalający na prostowanie ramienia w łokciu brak ogona Początkowo od Phliiopthecoidea oddzieliły się: Phliiopthecoidea dały dwie linie ewolucyjne: Afropiteki Gibony  Nacholapithecus Afropiteki  Nacholapithecus 20-11 Afropiteki Rukwapiteki (=Proconsul) Rukwapiteki 19 11 Rukwapiteki 19  Ekembo 17 Hispanopithecus laietanus – 11 mln years ago Rudapithecus hungaricus – 10 mln years ago Grecopithecus freybergi – 7 mln years ago ? ? ok. 8,5 – 5,6 mln years ago Co istotne – przodek przeszedł do Afryki na 2 nogach !!! HOMINOID ? ? ok. 8,5 – 5,6 mln years ago Co istotne – przodek przeszedł do Afryki na 2 nogach !!! HOMINOID Co istotne – przodek przeszedł do Afryki na 2 nogach !!! HOMINOID Co istotne – przodek przeszedł do Afryki na 2 nogach !!! HOMINOID Co istotne – przodek przeszedł do Afryki na 2 nogach !!! HOMINOID Cechy hominidów to: dwunożność znaczny wzrost mózgu zmiana w uzębieniu i muskulaturze naziemny tryb życia długotrwały rozwój osobniczy Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens We wczesnych etapach rozwoju, zanim pojawił się rodzaj Homo… Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens We wczesnych etapach rozwoju, zanim pojawił się rodzaj Homo… … Sahelanthropus tchadensis żyjący około 7 mln lat temu Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens We wczesnych etapach rozwoju, zanim pojawił się rodzaj Homo… … Orrorin tugenensis żyjący około 6 mln lat temu Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens We wczesnych etapach rozwoju, zanim pojawił się rodzaj Homo… … Ardipithecus i Australopithecus żyjący między 6 a 1,5 mln lat temu Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Pierwsi przedstawiciele rodzaju Homo powstali około 2,5 mln lat temu Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Homo habilis – człowiek zręczny pojawił się w Afryce Wschodniej i żył w okresie 2,5 – 1 mln. lat temu wytwarzał pierwsze narzędzia kamienne i zakładał koczownicze obozowiska Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Homo erectus – człowiek wyprostowany pojawił się w Afryce Wschodniej około 1,8 mln. lat temu, umiał wzniecać ogień gatunek ten opuścił Afrykę rozprzestrzeniając się do Azji i Europy... Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Homo erectus – człowiek wyprostowany... ewoluując tam na inne gatunki Homo ergaster 1,9–1,6 mln lat temu Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Homo erectus – człowiek wyprostowany... ewoluując tam na inne gatunki Homo georgicus 1,8–mln lat temu do 43 tys. lat temu Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Homo erectus – człowiek wyprostowany... ewoluując tam na inne gatunki Homo georgicus (=Denisovian) 1,8–mln lat temu do 43 tys. lat temu Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Homo erectus – człowiek wyprostowany... ewoluując tam na inne gatunki Homo heidelbergensis 600 tys. lat temu do 250 tys. lat temu Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Homo erectus – człowiek wyprostowany... ewoluując tam na inne gatunki Homo cepranensis 500 tys. lat temu do 450 tys. lat temu Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Homo erectus – człowiek wyprostowany... ewoluując tam na inne gatunki Homo antecessor 1,2–mln lat temu do 800 tys. lat temu Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Homo erectus – człowiek wyprostowany... ewoluując tam na inne gatunki Homo rhodosiensis 300 tys. lat temu do 125 tys. lat temu Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Homo erectus – człowiek wyprostowany... ewoluując tam na inne gatunki Homo neanderthalensis 400 tys. lat temu do 24 tys. lat temu Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Homo erectus – człowiek wyprostowany... ewoluując tam na inne gatunki Homo neanderthalensis = Homo sapiens neanderthalensis 400 tys. lat temu do 24 tys. lat temu Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Homo erectus – człowiek wyprostowany... ewoluując tam na inne gatunki Homo sapiens – około 200 tys. lat temu Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Homo erectus – człowiek wyprostowany... ewoluując tam na inne gatunki Homo sapiens – około 200 tys. lat temu Homo floresiensis 94 tys. lat temu do 13 tys. lat temu Homo naledi 200 tys. lat temu do ??? tys. lat temu Zanim pojawił się Homo sapiens sapiens Homo erectus – człowiek wyprostowany... ewoluując tam na inne gatunki Homo sapiens – około 200 tys. lat temu Homo sapiens od 200 000 lat Człowiek z Cro Magnon Homo sapiens fossilis od ok. 45 000 lat Homo sapiens od 200 000 lat Człowiek z Cro Magnon Homo sapiens sapiens od ok. 30 000 lat Homo sapiens od 200 000 lat Człowiek z Cro Magnon Homo sapiens sapiens od ok. 30 000 lat CECHY SZCZĄTKOWE  CECHY SZCZĄTKOWE Wyrostek robaczkowy – rezerwuar flory jelitowej CECHY SZCZĄTKOWE  CECHY SZCZĄTKOWE Kość ogonowa – przyczepy mięśni RELIKTY EWOLUCYJNE  RELIKTY EWOLUCYJNE Zacznijmy od ryby z jej specyficznym planem budowy, ubierzmy ją w kostium ssaka, a potem wymodelujmy tego ssaka tak, by stał na dwóch nogach, mówił, myślał i potrafił precyzyjnie manipulować palcami - i mamy gotowy przepis na kłopoty…..  RELIKTY EWOLUCYJNE Zacznijmy od ryby z jej specyficznym planem budowy, ubierzmy ją w kostium ssaka, a potem wymodelujmy tego ssaka tak, by stał na dwóch nogach, mówił, myślał i potrafił precyzyjnie manipulować palcami - i mamy gotowy przepis na kłopoty….. człowieka Neil Shubin  RELIKTY EWOLUCYJNE Czkawka  RELIKTY EWOLUCYJNE Czkawka Płuca u naszych rybich praprzodków powstały z uchyłka przewodu pokarmowego. Do dziś oba układy - oddechowy i pokarmowy - zaczynają się wspólnie i rozdzielają na wysokości przełyku. W efekcie aż trzy czynności: mówienie, przełykanie i oddychanie, odbywają się na tym samym odcinku. Na czas jedzenia wejście do płuc jest zamykane. Polega na regularnym skurczu mięśni jamy ciała, przepony i gardła. Wywołują one gwałtowny wdech powietrza, po którym następuje szybkie zamknięcie wejścia do układu oddechowego. Ten odruch wyewoluował u kijanek płazów, które mają zarówno skrzela, jak i płuca. Gdy chcą wpompować wodę do skrzeli, nie zalewając płuc, stosują fizjologiczny mechanizm czkawki.  RELIKTY EWOLUCYJNE Przepuklina  RELIKTY EWOLUCYJNE Przepuklina U naszych rybich praprzodków gonady, zarówno męskie, jak i żeńskie, znajdowały się w pobliżu wątroby. Do dziś tak są umiejscowione u ludzkich płodów. Wraz z ich rozwojem opuszczają się niżej. U mężczyzn wędrują do worka mosznowego. To zapewnia jądrom niższą temperaturę, która jest niezbędna do produkcji zdrowych plemników. Ale nasieniowód doprowadzający plemniki z jąder do penisa biegnie do góry, aż w okolice pasa, okręca się wokół miednicy i wraca do członka. Ta złożona trajektoria będąca dziedzictwem rybich praprzodków sprawia, że granica między moszną a jamą brzuszną jest bardzo słaba. Wystarczy większy wysiłek i związane z tym napięcie mięśni brzucha, a jelita zaczynają cisnąć w dół. Granica na dole brzucha pęka i jelita wpadają wraz z nasieniowodem do worka mosznowego.  RELIKTY EWOLUCYJNE Ząb mądrości  RELIKTY EWOLUCYJNE Ząb mądrości Nie ma miejsca na zęby mądrości. Nasze żuchwy i szczęki w toku ewolucji się zmniejszyły gdy nasi przodkowie przystosowali się do spożywania pokarmu po termicznej obróbce. Jedzenie ugotowanego lub upieczonego pożywienia nie wymagało długotrwałego żucia. Mięśnie szczęk i żuchw mogły więc osłabnąć. Zostało niewiele miejsca na ostatnie trzonowce, czyli ósemki. Wyrzynają się zazwyczaj dopiero w wieku dorosłym, nieraz krzywo, z trudem mieszcząc się w jamie ustnej. Prowadzi to do bólów i infekcji oraz dużej podatności zębów mądrości na próchnicę.  RELIKTY EWOLUCYJNE Gęsia skórka  RELIKTY EWOLUCYJNE Gęsia skórka Gęsia skórka to odruch mięśni ustawiający na sztorc włosy pokrywające nasze ciało. Naszych „futrzastych” praprzodków chroniło to przed zimnem i zwiększało zarys sylwetki, co mogło odstraszyć drapieżnika lub konkurenta. Nasze włosy są za krótkie i za cienkie, by ich wyprostowanie mogło dać jakąkolwiek korzyść.  RELIKTY EWOLUCYJNE Odruch chwytny  RELIKTY EWOLUCYJNE Odruch chwytny