anti-infecteuze geneesmiddelen.docx

**Anti-infectieuze geneesmiddelen** **3 soorten** - Antibiotica - Antibacterieel - Antifungaal - Antiviraal - (Antiparasitair) - Antisepticum - Desinfecteermiddel Antibiotica - Werking: inhibitie van - Synthese celwand (peptidoglycaan) - DNA-synthese - Nucleotidesy...

**Anti-infectieuze geneesmiddelen** **3 soorten** - Antibiotica - Antibacterieel - Antifungaal - Antiviraal - (Antiparasitair) - Antisepticum - Desinfecteermiddel Antibiotica - Werking: inhibitie van - Synthese celwand (peptidoglycaan) - DNA-synthese - Nucleotidesynthese - Eiwitsynthese - Spectrum en resistentie - Spectrum - Resistentie - Natuurlijke resistentie - Verworven resistentie - Mechanisme 1: nieuwe mutatie of gen - Degradatie door enzymes - Actief uitpompen - Minder doorlaatbaarheid van celwand - Verandering aangrijpingspunt - Mechanisme 2: natuurlijke selectie - Minimaal inhibitorische concentratie MRSA: methicilline resistente staphylococcus aureus - Resistent tegen methicilline (penicillinase resistente smal-spectrum penicilline) en alle andere beta-lactambantibiotica - Mechanisme: mutatie 'penicillin-binding protein' - Oorzaak van ernstige infecties (pneumonie, kathetersepsis, wondinfectie) - Gehospitaliseerde patiënt (ziekenhuisbacterie) - Rusthuis - Ook buiten ziekenhuis (USA): community acquired MSRA - Behandeling: glycopeptide, linezolid - Overdracht door gebrekkige (hand)hygiëne aangetoond - Belang van dragers: huid, vooraan neus Iets anders: - Beta-lactamasen: bacterieel enzyme dat beta-lactamring openknipt: resistentie - Beta-lactamase-inhibitor: lijkt op beta-lactamstructuur, bindt betalactamase irreversibel, beta-lactam 'ontsnapt' - Extended spectrum beta-lactamase: Groep enzymes die beta-lactam openknippen en partieel of niet geïnhibeerd worden door beta-lactamaseinhibitoren Beta-lactam antibiotica - \> renale klaring: dosisreducti bij verminderde nierfunctie - Time above MIC (6-14-22u, niet 8-12-20u) - Bijwerkingen - Aantasten eigen commensale flora - Diarree, overgroei candida - Overgroei clostridium met diarree en pseudomembraneuze collitis (ontsteking dikke darm) - Overgevoeligheid - Huidreacties: maculopapulaire rash (a flat, red area on the skin that is covered with small confluent bumps) - Niet levensbedreigende overgevoeligheidsreacties - IgE gemedieerde acute overgevoeligheid, zeldzaam, binnen 72u: urticaria (netelroos), larynxoedeem, bronchospasme, Shock Neomacroliden - Langere halfwaardetijd minder frequente dosering - Voor maltijd anders verminderde resorptie door voedsel - CYP3A4 interacties: inhibitor - Klaring \> hepatisch - Bijwerking - Nausea, diarree (erythromycine) - Leverfunctiestoornissen: hepatitis - Interacties (Torsades de pointes) Lincosamines - Actiever en beter geabsorbeerd dan lincosamines - 3 tot 4 giften - Bijwerkingen - Gastro-intestinale tolerantie, nausea, diarree - Clindamycine: verstoren en overgroei clostridium difficile: pseudomembraneuze colitis Tetracyclines - 2x daags, verminderde resorptie door voedsel (melk) en bepaalde zouten (maagzuurremmers) - Uitgescheiden via nier en stoelgang - Toxiciteit - Leverfunctiestoornissen (hepatitis) - Slokdarmulcus indien in slokdarm blijven steken - Opstapeling in skelet met groeivertraing en blijvende verkleuring (niet bij kinderen of zwangeren, borstvoeding!!!!!!) Fluoroquinolones - Dosisafh killing - Renale excretie - Toxiciteit - Opstapeling kraakbeen: niet bij zwangerschap en borstvoeding - Verhoogde kans peesruptuur - Convulsies (toxiciteit) Azoles - Bijwerkingen - Nausea, metaalsmaak - Antabuse-effect bij alcoholinname - Cave mogelijke teratogeniciteit (ontwikkelingstoornissen/geboorteafwijkingen) Soorten antibiotica - Betalactam-antibiotica: synthese peptidoglycaan tegengaan - Penicillines - Smal spectrum penicillines - Penicillinase resistente small spectrum penicillines - Aminopenicillines - Carboxy- / eureidopenicillines - Monolactams - Cefalosporines - 1^e^ gen - 2^e^ gen - 3^e^ gen - 4^e^ gen - Carbapenems - (Neo)macroliden / lincosamines: bacteriële ribosomen, inhibitie eiwitsynthese - Tetracyclines: bacteriële ribosomen, inhibitie eiwitsynthese - Aminoglycosiden: bacteriële ribosomen, inhibitie eiwitsynthese - Fluoroquinolones: bacterieel DNA (DNA-gyrase) - Glycopeptiden: bacteriele celwand (peptidoglycaan), hindering vrijstelling bouwsteen van de carrier - Metronidazole: omzetting tot toxische metaboliet door reductie en inbouwen in bacterieel DNA: instabiel Bacteriële orale infecties - Plaque, caries - Pulpitis, endodontische infectie, peri-apicaal abces - Gingivitis, periodontitis, peridontaal abces - Uitbreiding bacteriële infectie naar - Periodontaal bot (osteomyelitis) - Weke delen hals, gelaat, farynx - Mediastinum - Bloedbaan: bacteriëmie Indicaties binnen tandheelkunde - Abces - Lokale chirurgie - Enkel bij dentale cellulitis gepaard met systematische symptomen - Dan: amoxicilline of een macrolide (in geval van contra-indicatie penicilline) voor 3-5 dagen na of onmiddellijk voor de ingreep - Parodontale aandoening - Eerste plaats hygiëne - Routinematig antibtiotica niet gerechtvaardigd tenzij preventie van bacteriële endocarditis - Endocarditis profylaxie - Tand / mondheelkunde: hoog risico op bacteriëmie met de klassieke verwekkers van endocarditis - 18/20 extracties: gevolgd door bacteriëmie - Profylaxis bij hoog risico (intermediair niet echt) lees p 22/23 +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | Antibioticu | Welke | Toediening | Spectrum | Indicatie | | m | | | | | +=============+=============+=============+=============+=============+ | Smalspectru | Penicilline | Oraal\ | +: | Groep A | | m | G\ | Intraveneus | streptococc | streptococc | | penicilline | Penicilline | (Pen. G) | en, | en: | | | V\ | | G+ | faryngitis, | | | Clomethocil | | anaebroben | tonsillitis | | | line | | | \ | | | | | -: | Pneumococce | | | | | Stafylococc | ninfecties: | | | | | en | | | | | | (penicillin | - Pneumon | | | | | ase) | ie | | | | | en G- | | | | | | staven | - Sepsis | | | | | | | | | | | | - Meningi | | | | | | tis | | | | | | | | | | | | Gonococceni | | | | | | nfectie | | | | | | (cave | | | | | | resistentie | | | | | | ) | | | | | | | | | | | | Syfilis | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | Penicillina | Cloxacillin | Oraal\ | +: | Huidinfecti | | se | e\ | Intraveneus | streptococc | es | | resistente | Oxacilline | | en | (cellulitis | | smalspectru | | | / | , | | m | | | stafylococc | abcessen) | | penicilline | | | en\ | | | s | | | \ | | | | | | -: G- / | | | | | | anaeroben | | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | Aminopenici | Ampicilllin | Oraal | +: | Pneumococce | | llines | e | (amoxy) | streptococc | ninfecties | | | | | en, | en sommige | | | Amoxypenici | intraveneus | meer G-\ | G- | | | lline | (ampi) | Zeer | | | | | | gevoelig | | | | | | voor | | | | | | beta-lactam | | | | | | asen | | | | | | (door veel | | | | | | G-) en | | | | | | penicillina | | | | | | sen | | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | Aminopenici | Amoxypenici | Oraal\ | +: G+, G-, | Ernstige | | llines | lline | Intraveneus | zeer | infecties | | met | + | | effectief | opgelopen | | betalactama | clavulaanzu | | tegen | buiten | | se-inhibito | ur | | anaeroben, | ziekenhuis | | r | | | Beta-lactam | | | | | | ase-produce | - Respira | | | | | rende\ | toir: | | | | | \ | pneumon | | | | | -: | ie, | | | | | aangetast | sinusit | | | | | door ESBL | is | | | | | en n tegen | | | | | | pseudomonas | - Intra-a | | | | | aeruginosa | bdominale | | | | | | infecti | | | | | | es | | | | | | | | | | | | - Abcesse | | | | | | n, | | | | | | bijtwon | | | | | | den | | | | | | | | | | | | - Ernstig | | | | | | e | | | | | | urinewe | | | | | | ginfecties | | | | | | | | | | | | - Odontog | | | | | | ene | | | | | | infecti | | | | | | es | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | Carboxy/ | Temocilline | Intraveneus | +: G+, G-, | Ernstige | | ureiïdopeni | \ | | Beta-lactam | infecties | | cillines | Piperacilli | | ase-produce | opgelopen | | | ne | | rende, | in | | | + | | anaeroben, | ziekenhuis\ | | | tazobactam | | pseudomonas | Piptazo: | | | (of | | aeruginosa\ | ernstige | | | clavulaanzu | | Cave | infecties | | | ur) | | aantasting | (binnen | | | : beide | | mogelijk | ziekenhuis) | | | betalactama | | door ESBL | met | | | se-inhibito | | | anaeroben: | | | r | | | oa | | | | | | abdominale | | | | | | / | | | | | | odontogene | | | | | | infecties | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | Cefalospori | 1^e^ graad | Intraveneus | +: G+ (2^e^ | 1^e^ Gen: | | nes | cefazoline | \ | / 3^e^ meer | profylaxie | | | | Cefuroxime | G-), | bij | | | 2^e^ graad | per os | weerstand | operatie | | | cefuroxime | | eenvoudige | | | | | | beta-lactam | 2^e^-4^e^: | | | 3e graad | | asenn | respiratoir | | | ceftriaxone | | | e | | | , | | -: niet | en urinaire | | | ceftazimide | | resistent | infecties | | | | | tegen ESBL, | buiten | | | 4^e^ graad | | anaeroben | (2^e^) en | | | cefepime | | | binnen | | | | | | (3^e^ en | | | | | | 4^e^) | | | | | | ziekenhuis\ | | | | | | Niet als | | | | | | monotherapi | | | | | | e | | | | | | bij | | | | | | infecties | | | | | | met | | | | | | anaeroben | | | | | | (abdominaal | | | | | | /odontogeen | | | | | | ) | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | Carbapenems | Meropenem!\ | Intraveneus | +: G+, G- | Ernstige | | | Imipenem | | (ook | infecties | | | | | beta-lactam | binnen | | | Doripenem | | ase | ziekenhuis, | | | | | producerend | ook | | | | | e), | odontogeen/ | | | | | ESBL, | abdominaal | | | | | anaeroben\ | | | | | | \ | | | | | | -: | | | | | | aangetast | | | | | | door | | | | | | carbapenema | | | | | | se | | | | | | (Zuid-Europ | | | | | | a) | | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | (Neo)macrol | Erythromyci | Intraveneus | +: G+ (ook | Infecties | | iden | ne, | | anaeroob), | door | | | Neomacrolid | Per os: | toenemende | streptococc | | | en: | azithromyci | resistentie | en | | | **Clarithro | ne, | bij | (faryngitis | | | mycine, | clarithromy | Streptococc | ) | | | azithromyci | cine | en, | | | | ne**, | | Kiemen met | Respiratoir | | | roxithromyc | | intracell. | e | | | ine | | Groei | infecties | | | | | (mycoplasma | buiten | | | | | , | ziekenhuis | | | | | chlamydia, | of | | | | | legionella, | toevoeging | | | | | myobacterië | aan | | | | | n) | beta-lactam | | | | | | voor | | | | | -: G- | intracell. | | | | | | Groei | | | | | | | | | | | | Bepaalde | | | | | | SOA | | | | | | | | | | | | Odontogeen? | | | | | | | | | | | | Alternatief | | | | | | penicilline | | | | | | -allergie | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | Lincosamine | Clyndamycin | Intraveneus | +: net als | Infecties | | s | e, | | neomacrolid | huid en | | | lincomycine | Per os | en | weke | | | | | zeer goed | weefsels | | | | | anti-anaero | | | | | | ob | Odontogene | | | | | | infecties | | | | | | | | | | | | Alternatief | | | | | | penicilline | | | | | | -allergie | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | Tetracyclin | Doxycycline | Per os | +: | Respiratoir | | es | | | Streptococc | e | | | | | en, | infecties | | | | | aantal G- | buiten | | | | | (toenemende | ziekenhuis | | | | | resistentie | of als | | | | | ), | toevoeging | | | | | intracell. | beta-lactam | | | | | Kiemen\ | voor | | | | | \ | intracell.\ | | | | | -: | Bepaalde | | | | | anaeroben | SOA\ | | | | | | NIET voor | | | | | | odontogene | | | | | | infecties | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | Aminoglycos | Amikacine\ | Intraveneus | +: G+ (geen | Ernstige | | iden | Gentamycine | | MSRA), G- | infecties | | | | \ - Candida - Deel van commensale flora - Overgroei bij gunstige omstandigheden - Oppervlakkige infecties: stomatitis, intertrigo, vaginitis - Diepe infecties: candidemie - Schimmels - Aspergillus fumigates - Zelden kolonisatie op mens - Ernstige diepe infecties bij gestoorde immuniteit Antifungaal: - Polyenen - Azoles - Hepatische excretie - CYP3A4 interacties - Toxiciteit - Leverfunctiestoornissen, hepatitis - Interactie CYP3A4: Torsades de Pointes: lange QT - Teratogeniciteit - Echinocandines Antiviraal - Tegen herpes - Aciclovir: virale thymidine kinase zet het om tot een monofosfaat. Wordt omgezet door kinasen van gastheercellen tot trifosfaat, inhibeert virale DNA polymerase - Onvolledige resorptie oraal - Bijwerkingen - Aciclovir - Hoofdpijn, verwardheid - Nierinsufficiëntie (kristalvorming in urine) - Forcarnet, ganciclovir, valganciclovir - Potentieel ernstige bijwerkingen (beenmergonderdrukking) - Tegen influenza - Tegen retrovirussen Antiseptica - Iodium - Povidone iodine: minder etsend, na-effect - Alcoholen - Chloorhexidine - Aantrekking (pos lading) naar neg. Geladen bacterieel opp. - Penetratie doorheen celwand, binding op binnenste celmembraan met toename permeabiliteit - Opname vocht, zwelling en springen???? Staat n in cursus - Bijwerkingen - Geringe resorptie bij accidentele ingestie - Verkleuring, vlekken tanden, tandprothesen en tong - Tijdelijke smaakverandering - Zelden: lokale irritatieve reactie +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | Middel | Welke | Toediening | Spectrum | Indicaties | +=============+=============+=============+=============+=============+ | Polyenen | Amfotherici | Intraveneus | Amfotherici | Amfotherici | | | ne | (Amfotheric | ne | ne | | | B | ine | B: gisten | B: diepe | | | (gemodifiee | B)\ | en | schimmelinf | | | rde | Per os | schimmels\ | ecties | | | vormen: in | (nystatine) | \ | (Aspergillu | | | lipidencomp | doch niet | Nystatine: | s | | | lex | geresorbeer | Gisten | fumigatus) | | | /liposomen) | d | (candida) | | | | | | | Nystatine: | | | Nystatine | | | Oppervlakki | | | | | | ge | | | | | | gistinfecti | | | | | | es | | | | | | (orale, | | | | | | genitale | | | | | | candidase) | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | Azoles | **Fluconazo | Intraveneus | Gisten\ | Oppervlakki | | | le** | en per os: | Gisten en | ge | | | | bioequivale | schimmels | gistinfecti | | | Itraconazol | ntie | (itraconazo | es | | | e | | le, | oa. Candida | | | | | voriconazol | stomatitis | | | Voriconazol | | e, | (locale, | | | e | | posaconazol | korte orale | | | | | e) | behandeling | | | Posaconazol | | | ) | | | e | | | | | | | | | Diepe | | | | | | gistinfecti | | | | | | es | | | | | | (candidemie | | | | | | )\ | | | | | | Diepe | | | | | | schimmelinf | | | | | | ecties | | | | | | (aspergillu | | | | | | s | | | | | | fumigatus) | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | Echinocandi | Caspofungin | intraveneus | Gisten en | Diepe | | nes | | | schimmels | gist/schimm | | | Anidulafung | | | elinfecties | | | in | | | | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | | | | | | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | Tegen | **Aciclovir | Intraveneus | Herpes | Ernstige | | Herpes | ** | , | I/II, | herpes | | | | per os | Varicella-z | stomatitis | | | Ganciclovir | (aciclovir) | oster | (immuungeco | | | | of locaal | | mpromitteer | | | Foscarnet | (acyclovir) | Cytomegalie | den) | | | | | virus | | | | Vanglancicl | | (acyclovir | Herpes | | | ovir | | niet) | zoster bij | | | | | | ouderen en | | | | | | immuungecom | | | | | | pr. | | | | | | | | | | | | Primaire | | | | | | varicella | | | | | | bij | | | | | | volwassenen | | | | | | | | | | | | Preventie | | | | | | herpes bij | | | | | | immuungecom | | | | | | pr. | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | | | | | | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | Iodium | Povidone | Op | Bacteriën, | Zalf, spray | | | Iodine | oppervlakte | virussen, | en | | | | n | schimmels | oplossing | | | | | inclusief | voor | | | | | sporen | wondzorg | | | | | | | | | | | Weinig | Ontsmetting | | | | | resistentie | operatievel | | | | | vorming | d | | | | | | | | | | | | Zeep voor | | | | | | chirurgisch | | | | | | handen | | | | | | schrobben | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | Alcoholen | Ethanol, | Op opp. | Bacteriën, | Ontsmetting | | | 1-propanolo | | virussen, | huid bij | | | l, | | schimmels | punctie | | | 2-propanolo | | | | | | l/isopropan | | | Handontsmet | | | olol | | | ting: | | | | | | alcoholgeba | | | | | | seerde | | | | | | gel met | | | | | | emollientia | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+ | Chloorhexid | 0.1-4% | | Bacteriën | Ontsmetting | | ine | opl.\ | | (G+/-), | huid | | | in alcohol, | | sommige | | | | water of | | huidschimme | Ontsmetting | | | gel | | ls | wonden | | | | | | | | | | | Wenig | Ontsmetting | | | | | resistentie | mucosa | | | | | vorming | (0.12%): | | | | | | anti)plaque | | | | | | , | | | | | | gingivitis: | | | | | | affiniteit | | | | | | voor | | | | | | mucosa, | | | | | | tanden en | | | | | | speeksel. | | | | | | Persisteren | | | | | | d | | | | | | (uren) | | | | | | effect | +-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+