Algemene Kunstgeschiedenis VI PDF

Algemene kunstgeschiedenis VI De Rococo De rococo is een Europese stijlperiode in de beeldende kunsten, die haar hoogtepunt beleefde tussen 1730 en 1760. De naam is afgeleid van het Franse woord rocaille, een asymmetrisch schelpmotief dat in de 18e-eeuwse barok veel gebruikt...

Algemene kunstgeschiedenis VI De Rococo De rococo is een Europese stijlperiode in de beeldende kunsten, die haar hoogtepunt beleefde tussen 1730 en 1760. De naam is afgeleid van het Franse woord rocaille, een asymmetrisch schelpmotief dat in de 18e-eeuwse barok veel gebruikt werd in met name de toegepaste kunst.  De stijl ontstond in Frankrijk en Italië als reactie op de strenge classicistische barok van rond 1700. De daarop volgende rococostijl, ingeluid door de régence, belichaamde een geraffineerd gevoel voor de kunsten in een samenleving die elegantie, gekunsteldheid en luchthartigheid hoog aansloeg. Er bestaat geen behoefte meer aan een verheven ideaal of diepe overtuiging (cfr. contrareformatorische barok).  Hoofdzaak is het leven zo aangenaam mogelijk door te brengen in een sierlijke en bekoorlijke omgeving. Als hoogtepunten van deze stijlperiode kunnen genoemd worden: de luchtig geschilderde taferelen van Watteau, Fragonard, Boucher en Tiepolo, de uitbundige Zuid-Duitse rococokerken, enkele zeer rijk gedecoreerde paleizen in Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk en Rusland (sommige met rococotuinen) en de elegante Franse meubels, klokken, serviezen alsook het zilverwerk uit deze periode. De Verlichting Dit denken vind zijn oorsprong in de 17e -eeuwse filosofie van Descartes, John Locke, … die een filosofie voorstonden die was gebaseerd op empirische waarneming en gezond verstand. De rococokunst werd enerzijds door de filosofen en intellectuelen van de Verlichting afgedaan als een verheerlijking van de rijke adel, als té frivool. Toch kunnen schilderijen zoals “De schommel” en de sensuele naaktportretten van Boucher ook worden beschouwd als ontwikkelingen ten gevolge van de rationele ideeën van de Verlichting. De stijl van het rococo werd voortgestuwd door het verlangen om los te komen van de opgelegde classicistische maatstaven en beperkende regels bij het schilderen cfr. N. Poussin.  Het was een verzet tegen het onderwijsprogramma van de gezaghebbende Académie. Rococokunstenaars en verlichtingsfilosofen deelden elkaars verlangen om zich van de gezaghebbende autoriteiten van hun tijd los te maken. Van plechtstatigheid naar speelsheid : alle vormen buigen en plooien. Het bevallige, het lieflijke staat centraal. Vormen vloeien in elkaar over.  Dartelende herderspaartjes, zwevende Les “fêtes nimfen, lonkende cupido’s : idyllische bekoorlijkheid. galantes” Een “galante” stijl.  Watteau schildert de mythische plaatsen van Jean Antoine geluk maar situeert ze in het herkenbare Franse landschap en bevolkt ze met Watteau tijdgenoten. (1684 – De thematiek van de liefde is een graag gezien onderwerp in de 18de eeuw. Vaak 1721) gaat het hier om de verboden liefde die zich clandestien afspeelt in een natuurdecor. Jean Antoine Watteau  In de 17de en 18de eeuw was het leven aan het hof een heus theater en daarmee werd vaak gespot. Een voorbeeld is de Gilles; een symbolische figuur die het middelpunt van spot wordt. Deze figuur vinden we onder andere terug in het carnaval van Venetië. Hoewel ook andere kunstenaars uit die tijd theater als thema kozen, krijgen de acteurs bij Watteau meer realisme. François Boucher (1703 – 1770) lieflijke, zoete schilderijen met een sensuele ondertoon. Hij vervaardigde meerdere portretten van Madame de Pompadour. Naast schilderijen maakte Boucher muurdecoraties voor het Kasteel van Versailles, ontwierp wandtapijten en maakte chinoiserieën. Ook ontwierp Boucher toneeldecors en kostuums voor de opera, de Académie Royale de la Musique, in Parijs. Boucher: Venus maakt haar toilet, 1751  Fragonards zin voor het thema erotiek heeft veel gemeen met die van Boucher. Jean-Honoré Zijn schilderijen lopen over van de tinten crème en roze, maar zijn duidelijk meer dan Fragonard (1732 – luchtig vermaak. Fragonard was bezeten van licht en kleur en poogde de tintelingen en bewegingen van het licht op het oppervlak van de dingen te vangen. Daarvoor 1806) ontwikkelde hij een stijl die vooruitliep op het impressionisme uit de 19e eeuw. Gainsborough: Ochtendwandeling, 1785 Anne Ford (Mrs Philip Thickness), 1760 Koningin Charlotte, 1781 Meisje met varkens, 1781-82 Italië : Giovanni Battista Tiepolo (1696 – 1770) is een kunstschilder uit Venetië die bekendstaat om zijn levendige, kleurrijke composities. wijdt zich aan het schilderen van fresco’s met wereldlijke en religieuze thema’s een specialist op het gebied van perspectief. Illusionistische schilderkunst, waarin sommige figuren over de rand van de schildering treden (werkt met verkortingen en illusies van hemeltaferelen). Canaletto Jan Van Huysum, 1723 Cornelis Troost, 1736 Étienne-Maurice Falconet (1716 – 1791) beeldhouwer wordt gezien als de belangrijkste vertegenwoordiger van het Franse rococo. Falconet was tevens directeur van de beroemde porseleinfabriek van Sèvres. De naam manufacture royale de porcelaine de Sèvres werd gevoerd tot de Franse Revolutie Bouchardon: Cupido en Hercules, 1750 Cupido : voorzijde Porcelaine de Sèvres Sèvres vaas, 1755  In de Franse tijd van Louis XIV tot Louis XVI wordt het arsenaal aan meubelen voor de adellijke landhuizen fors uitgebreid. Naast het functionele meubel, werd het meubel steeds Franse meer gezien als een toonbeeld van luxe ; een statussymbool. meubelkunst 18e Omdat het verschil tussen de rijke adel en de gewone burgerij nog steeds erg groot was, liet de adel steeds eeuw uitbundiger meubels maken. De in de 17e-eeuw ontstane commode werd uitgebreid tot vorstelijke manshoge kasten met 6 of meer laden, eventueel voorzien van ingenieuze systemen om vakken en laden in de constructie te verbergen (de secretaire). secretaire (Rijksmuseum Amsterdam) Andere voorbeelden Ook de tafel is als pronkmeubel in opmars, soms alleenstaand als een icoon, vaak geflankeerd door een bijpassende set stoelen en banken voor in de salon. De landhuizen van de adel waren niet alleen van buiten vorstelijk, ook de overdaad aan meubilair in zwierige, uitbundige rococostijl, zorgde voor een indrukwekkende uitstraling. Petit appartement du roi, Versailles, 1740 Duitsland en Oostenrijk Interieur van de basiliek Vierzehnheiligen bij de Duitse plaats Bad Staffelstein : genadealtaar  Balthasar Neumann combineert gecompliceerde ruimtewerking en rijke ornamentiek. Het kerkinterieur bestaat uit in elkaar gevlochten ovalen; het interieur tintelt van plantenmotieven, vruchten, schelpen, asymmetrische krullen en guirlandes Amalienburg, München, 1734-39 Interieur Residentiepaleis Würzburg, 1752-53 Oostenrijk : de abdijkerk van Melk