Ψυχρός Πόλεμος PDF

## ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ 2.2 ## Ψυχρός Πόλεμος ### Η ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: * καπιταλιστική οικονομία * συγκεντρωτική οικονομία * επέκταση επηρεασμού * Ψυχρός Πόλεμος * υπερδύναμη ### ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση. ### 1 Ο Ψυχρός Πόλεμος Μετά τον Πόλεμο η Ευρώπη έχασε την ηγετική της θέση στην παγκόσμια πολιτική. Οι ΗΠ...

## ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ 2.2 ## Ψυχρός Πόλεμος ### Η ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: * καπιταλιστική οικονομία * συγκεντρωτική οικονομία * επέκταση επηρεασμού * Ψυχρός Πόλεμος * υπερδύναμη ### ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση. ### 1 Ο Ψυχρός Πόλεμος Μετά τον Πόλεμο η Ευρώπη έχασε την ηγετική της θέση στην παγκόσμια πολιτική. Οι ΗΠΑ και η Σ. Ένωση μετατρέπονται σε δύο υπερδύνάμεις. Σχηματίστηκαν δύο στρατιωτικοί συνασπισμοί με αντίθετα χαρακτηριστικά, το ΝΑΤΟ και το Σύμφωνο της Βαρσοβίας. Υψώθηκε το «Σιδηρούν παραπέτασμα» και άρχισε ο Ψυχρός Πόλεμος. ### Η Ευρώπη και οι δύο υπερδυνάμεις Στη διάρκεια του Πολέμου η Ευρώπη υπέστη φτώχεια και καταστροφές. Μειώθηκε η οικονομική της ισχύ. Η Ευρώπη δεν ήταν πλέον σε θέση να καθοδηγήσει την παγκόσμια πολιτική, όπως είχε συνηθίσει επί πέντε αιώνες. Η Ευρώπη επλήγη και στο αποικιοκρατικό καθεστώς. Τα απελευθερωτικά κινήματα οδήγησαν στην ίδρυση ανεξάρτητων κρατών. Τη θέση αυτή της Ευρώπης διαδέχτηκαν ΗΠΑ και Σ. Ένωση η ισχύ των οποίων αποφάσιζε τις τύχες του κόσμου. Για το λόγο αυτό χαρακτηρίστηκαν υπερδυνάμεις. Στον Πόλεμο ήταν σύμμαχοι διότι είχαν ένα κοινό σκοπό: τη νίκη επί του φασισμού. Μετά τον Πόλεμο η κατάσταση άλλαξε. Οι δύο υπερδυνάμεις διέφεραν πολύ μεταξύ τους, τόσο σε ό, τι αφορά την οικονομία, όσο και την πολιτική και κοινωνική ζωή. Οι ΗΠΑ ήταν μια δημοκρατική χώρα, με πολιτικό πλουραλισμό, καπιταλιστική οικονομία, στηριζόμενη στην ιδιωτική περιουσία και την ελεύθερη αγορά. Αναπτύσσονταν βάση του ελεύθερου ανταγωνισμού, της ζήτησης και της προσφοράς. Τα χαρακτηριστικά αυτά αποφάσιζαν και τις τιμές των προϊόντων. Η Σ. Ένωση ήταν ένα ολοκληρωτικό καθεστώς, μονοκομματικό. Το κόμμα στην εξουσία έλεγχε όλη τη ζωή στη χώρα. Η οικονομία στηρίζονταν στην κρατική περιουσία, ήταν συγκεντρωτική και αναπτύσσονταν βάση των προγραμμάτων που αποφασίζονταν από την μονοκομματική εξουσία. Πρόκειται για δύο διαμετρικά αντίπαλα συστήματα και πολιτισμούς. ### Ψυχρός Πόλεμος. Οι επιρροές των αντίπαλων στρατοπέδων στην Ευρώπη ### Ο διαχωρισμός της Ευρώπης σε αντίπαλα στρατόπεδα Οι δύο υπερδυνάμεις επιδίωκαν την διεύρυνση της επιρροής τους στην Ευρώπη και τον κόσμο. Η Σ. Ένωση είχε εγκαθιδρύσει σε μια σειρά χώρες της Ανατολικής Ευρώπης κομμουνιστικά καθεστώτα, όπως στην Πολωνία, την Τσεχοσλοβακία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία, την Βουλγαρία και την Αλβανία. Εξαίρεση αποτελούσε η Γιουγκοσλαβία, η ηγέτης της οποίας Ιωσήφ Μπροζ Τίτο, παράκαμψε τη σοβιετική επιρροή, εξασφάλισε την ενότητα των εθνοτήτων και ταυτόχρονα την ανεξαρτησία της χώρας. Η Μόσχα αποκαλούσε τις χώρες της δικής της επιρροής, «φιλικές χώρες». Ήταν όμως δορυφόροι της και εξαρτιούνταν πολιτικά και οικονομικά από αυτή. Έτσι από την Βαλτική μέχρι την Αδριατική θάλασσα δημιουργήθηκε μια πολιτική γραμμή που χώριζε την Ανατολική από την Δυτική Ευρώπη. ## Ψυχρός Πόλεμος. ### Τι σημαίνει Ψυχρός Πόλεμος; Με τον όρο αυτό έμεινε γνωστός στην ιστορία ο ανταγωνισμός σε γεωπολιτικό, στρατιωτικό και οικονομικό επίπεδο ανάμεσα σε δύο κύρια μπλοκ χωρών (το Δυτικό μπλοκ, με ηγέτιδα δύναμη τις ΗΠΑ και το Ανατολικό μπλοκ με ηγέτιδα δύναμη την ΕΣΣΔ από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι την πτώση της ΕΣΣΔ, στα τέλη της δεκαετίας του 90' του προηγούμενου αιώνα). Χρησιμοποιήθηκε ο όρος «ψυχρός» διότι δεν συνέβη κάποια κύρια ένοπλη σύρραξη ανάμεσα στους δύο συνασπισμούς χωρών, παρόλο που συνέβησαν περιφερειακές συρράξεις σε διάφορες περιοχές του πλανήτη με άμεση ή έμμεση εμπλοκή των δύο πλευρών. Οι δύο υπερδυνάμεις μπήκαν σε μακρόχρονη κούρσα εξοπλισμών και συγκρότησης ισχυρότατων στρατιωτικών δυνάμεων με τον φόβο ξεσπάσματος πιθανής γενικευμένης σύρραξης. Κομβικό ρόλο είχαν ιδιαίτερα τα πυρηνικά όπλα και τα συστήματα μεταφοράς τους (υποβρύχια, στρατηγικά βομβαρδιστικά, βαλλιστικοί πυραύλοι κλπ. Και οι δύο πλευρές διέθεταν κολοσσιαία οπλοστάσια πυρηνικών όπλων προκειμένου να εξασφαλισθεί η βέβαιη ολοκληρωτική καταστροφή του αντιπάλου εάν αυτός επιχειρούσε πρώτος επίθεση με ατομικά ή συμβατικά όπλα. Το έτος 1957 η Σ. Ένωση εκτόξευσε στο διάστημα τον πρώτο δορυφόρο γύρω από τη Γη. Το γεγονός σηματοδότησε την αντιπαράθεση των δύο οικονομικο-πολιτικών και στρατιωτικών μοντέλων και την έναρξη ενός νέου εξοπλιστικού ανταγωνισμού για τον έλεγχο του διαστήματος. ### ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΤΕ ΤΙΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ### Το τείχος του Βερολίνου Το 1961 οι Σοβιετικοί ολοκλήρωσαν την ανέγερση του τείχους του Βερολίνου, που μετατράπηκε σε σύμβολο του Ψυχρού Πολέμου. Επρόκειτο για μια σύνθετη στρατιωτική κατασκευή η οποία περιείχε δύο τείχη ύψους 3,6 μέτρων με διάδρομο περιπολίας, 302 παρατηρητήρια και συστήματα συναγερμού, 14.000 φύλακες, 600 σκυλιά και συρματοπλέγματα. Η κατασκευή του τοίχους ανησύχησε την παγκόσμια κοινή γνώμη. Φημίζεται ο λόγος του Αμερικανού προέδρου Κένεντι στο Δυτικό Βερολίνο, όπου ξεχωρίζει η φράση «εγώ είμαι Βερολινέζος». Η ομιλία του Αμερικανού Προέδρου αναζωπύρωσε τις ελπίδες για ένωση των Δυτικογερμανών. Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν βέβαιες πληροφορίες υπολογίζεται ότι 250 Ανατολικογερμανοί έχασαν τη ζωή τους στην προσπάθεια να περάσουν το τείχος προς τη Δυτική Γερμανία και 3 χιλιάδες άλλοι συνελήφθησαν. ## Ελέγξτε – Σκεφτείτε - Ερμηνεύ ### Έλεγξε τις γνώσεις 1. Συμπλήρωσε τα κενά με τα σωστά στοιχεία. * 1945 - άρχισε ο Ψυχρός Πόλεμος, * Το 1949 ιδρύθηκε το **ΝΑΤΟ** * 1957 - εκτοξεύεται ο πρώτος δορυφόρος γύρω από τη Γη * 1955 - ιδρύθηκε το Σύμφωνο της Βαρσοβίας. 2. Σημείωσε με + τη σωστή απάντηση. Μίλησε για τις ιδιαιτερότητες κάθε συστήματος. | | ΗΠΑ | ΣΕ | |---|---|---| | Πλουραλιστικό κράτος | + | | | Ολοκληρωτικό κράτος | | + | | Μονοκομματικό κράτος | | + | | Κρατική οικονομία | | + | | Καπιταλιστική οικονομία | + | | | Συγκεντρωτική οικονομία | | + | | Οικονομία ελεύθερης αγοράς | + | | | Οικονομία βάση σχεδίων | | + | | Οικονομία ελεύθερης ανταγωνιστικότητας | + | | 3. Εξήγησε πώς άλλαξε ο ρόλος της Ευρώπης στην παγκόσμια σκακιέρα 4. Περιέγραψε πώς ιδρύθηκαν οι δύο στρατιωτικοί συνασπισμοί 5. Ανάφερε τα ευρωπαϊκά κράτη μέλη των αντίστοιχων αντίπαλων συμμαχιών ### Σκεφτείτε - Ερμηνεύστε – Ερευνήστε 1. Ερμήνευσε τον όρο «Ψυχρός Πόλεμος» 2. Εξήγησε τους λόγους που τροφοδοτούσαν τον Ψυχρό Πόλεμο. 3. Ανάλυσε το περιεχόμενο του χάρτη αξιοποιώντας το υπόμνημα του 4. Εξήγησε γιατί στις ανατολικές χώρες εγκαθιδρύθηκαν ολοκληρωτικά καθεστώτα. Ποιοι παράγοντες επέδρασαν; ### Ερευνήστε- Συμπεραίνετε. Γιατί, νομίζεις εσύ, ο Ψυχρός Πόλεμος δεν μετατράπηκε σε ένοπλη σύρραξη; Επιχειρηματολόγησε την άποψή σου σχολιάζοντας την γελοιογραφία.