506550.PDF

‫‪2‬‬ ‫واحد یادگیری ‪1‬‬ ‫شايستگي‪ :‬ساخت اسکلت بدن و حجـم پردازی سر عروسک‬ ‫آیا تا به حال پی برده‌اید‪:‬‬...

‫‪2‬‬ ‫واحد یادگیری ‪1‬‬ ‫شايستگي‪ :‬ساخت اسکلت بدن و حجـم پردازی سر عروسک‬ ‫آیا تا به حال پی برده‌اید‪:‬‬ ‫نقش و عملکرد اسکلت در ساخت و پرداخت شخصیت سه‌بعدی صحنه‌ای چیست؟‬ ‫حجم‌پردازی بدن شخصیت سه‌بعدی صحنه‌ای به چه روشی انجام می‌شود؟‬ ‫رنگآمیزی و گریم عروسک‌ها چگونه انجام میشود؟‬ ‫پوشش شخصیتهای سهبعدی صحنه ای چطور ساخته میشوند؟‬ ‫چگونه میتوانید برای عروسک‌ها کفش بسازید؟‬ ‫هدف از این واحد یادگیری‪:‬‬ ‫هنرجویان در این واحد یادگیری با اصول ترسیم و ساخت اسکلت و نیز ساخت و حجم‌پردازی سر و دستان‬ ‫شخصیت و بدن او و در نهایت روش‌های ایستایی آن بر روی صحنه آشنا شده و به شکل عملی‪ ،‬تکنیک‌های آن‬ ‫را تجربه می‌کنند‪.‬‬ ‫همچنین اصول گریم و رنگ‌آمیزی صورت شخصیت‌ها و روش رنگ‌آمیزی سطوح انعطاف‌پذیر را می‌آموزند‪.‬‬ ‫روش‌های ساخت پوشش‌های متنوع شخصیت‌های سه‌بعدی صحنه‌ای و تهیه و ساخت لباس و کفش و ابزار و‬ ‫شخصی شخصیت را فرا می‌گیرند‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ادوات‬ ‫استاندارد عملکرد‪:‬‬ ‫طراحی و ساخت و اجرای اسکلت فلزی‪ ،‬حجم‌پردازی سر و دستان با ابزارهای حجم‌سازی و رنگ‌آمیزی و‬ ‫حجم‌پردازی و ایستایی شخصیت بر روی صحنه؛ رنگ آمیزی صورت شخصیت انسانی‪ ،‬طراحی‪ ،‬دوخت و ساخت‬ ‫لباس و کفش برای عروسک‪ ،‬رنگ آمیزی و پردازش سر عروسک حیوانی و ساخت پوشش بدن حیوان‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تولیدپویانماییسهبعدیصحنهای‬ ‫ساخت شخصیتهای سه بعدی صحنه ای (عروسک)‬ ‫شناخت و ساخت اسکلت شخصیت سه‌بعدی صحنه‌ای‬ ‫اهمیت و جایگاه اسکلت (‪)Armature‬‬ ‫اسکلت بدن انسان و جانوران‪ ،‬در ساختار بدن شخصیت سه‌بعدی صحنه‌ای‪ ،‬نقشی مهم و تعیین کننده ایفا‬ ‫می‌کند‪.‬در واقع اسکلت‪ ،‬دارای دو نقش «ایستایی» و «حالت دهی» در بدن است‪.‬‬ ‫در تکنیک پویانمایی سه‌بعدی صحنه‌ای‪ ،‬به دلیل شیوة متحرک‌سازی و تصویربرداری فریم به فریم‪ ،‬استحکام‬ ‫و ثبات حالت شخصیت در هر فریم ضروری است‪.‬بنابراین ساختمان اسکلت و نحوة ایستایی آن بر روی صحنه‬ ‫باید با مقتضیات این تکنیک سازگار باشد‪.‬در ادامه‪ ،‬با رایج‌‌ترین انواع اسکلت در تکنیک سه‌بعدی صحنه‌ای آشنا‬ ‫خواهید شد‪‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌.‬‬ ‫فکر کنید‪ :‬چند نوع اسکلت در تکنیک پویانمایی سه‌بعدی صحنه‌ای ساخته مي‌شود؟‬  ‫‪4‬‬ ‫انواع اسکلت سه‌بعدی صحنه‌ای‬ ‫اسکلت‌های رایج در تکنیک پویانمایی سه‌بعدی صحنه‌ای‪،‬‬ ‫عموماً از نظر جنس مواد به کار رفته و شیوة ساخت‌شان‬ ‫به چند نوع تقسیم می‌شوند‪.‬‬ ‫مهم‌ترین انواع اسکلت در این تکنیک عبارت‌اند از‪:‬‬ ‫‪ -۱‬اسکلت مفصلی فلزی‬ ‫‪ -۲‬اسکلت مفصلی پالستیکی‬ ‫‪ -۳‬اسکلت مفتولی (سیمی)‬ ‫البته در گذشته‪ ،‬به شکل محدود از چوب نیز در ساخت‬ ‫اسکلت‌ها استفاده می‌شد‪.‬اما به دلیل عدم استحکام و ناپایداری‬ ‫جنس چوب در تکنیک‌های تک فریم (‪،)Stop motion‬‬ ‫امروزه کاربرد چندانی ندارد‪.‬‬ ‫مناسب‌ترین انواع اسکلت برای متحرک‌سازی سه‌بعدی صحنه‌ای‪ ،‬اسکلت‌های مفصلی هستند‪.‬این نوع اسکلت‌ها به‬ ‫دلیل ایستایی و حالت پذیری مناسب‪ ،‬بیشترین کاربرد را در میان انواع اسکلت‌ها دارند‪.‬‬ ‫اسکلت مفصلی فلزی‬ ‫اسکلت‌های مفصلی فلزی‪ ،‬امروزه دارای اَشکال و انواع مختلف و متنوعی هستند‪.‬اما رایج‌ترین انواع آن شامل‬ ‫اسکلت‌های «برنجی– فوالدی» و «پیچی– فوالدی» است‪.‬‬ ‫اسکلت‌های «برنجی– فوالدی» از قطعات برنج و میله‌های گرد آهن یا فوالد ساخته می‌شوند و اسکلت‌های‬ ‫«پیچی–فوالدی» تماماً از جنس قطعات فوالد و آهن به شکل‌های گوناگون بهره می‌برند‪.‬‬ ‫‪5‬‬ ‫تولیدپویانماییسهبعدیصحنهای‬ ‫ساخت شخصیتهای سه بعدی صحنه ای (عروسک)‬ ‫به طور کلی‪ ،‬قطعات تشکیل دهندة اسکلت‌های مفصلی‬ ‫شامل موارد زیر است‪:‬‬ ‫الف) قطعات بازویی‬ ‫این قطعات شامل طول گردن‪ ،‬شانه‌ها‪ ،‬بازوها‪ ،‬ران‌ها‪،‬‬ ‫ساعدها و ساق پاهاست‪.‬هر یک از این قطعات در دو سر‬ ‫خود دارای یک ساچمه هستند که توسط جوشکاری‬ ‫و یا تراشکاری به آن‌ها متصل شده است‪.‬این قطعات‬ ‫اغلب از جنس آهن و یا فوالد هستند‪.‬‬ ‫ب) قطعات مفصلی‬ ‫همان‌گونه که از نام این قطعات برمی‌آید‪ ،‬این قطعات‬ ‫مفاصل اسکلت را تشکیل می‌دهند که شامل مفاصل‬ ‫گردن‪ ،‬کتف‌ها‪ ،‬آرنج‌ها‪ ،‬کمر‪ ،‬لگن‪ ،‬زانوها و مچ‌های پا‬ ‫می‌باشند‪.‬‬ ‫الزم به ذکر است که مفاصل مچ‌ دست‌ها‪ ،‬به دلیل‬ ‫ساخت جداگانة دست‌ها و اتصال به اسکلت‪ ،‬در این‬ ‫گروه جای ندارند‪.‬‬ ‫قطعات مفصلی‪ ،‬معموالً به صورت قطعات دوتایی برای مفصل ساخته و نصب شده و در طرفین ساچمه‌های قطعات‬ ‫بازویی قرار گرفته و توسط یک پیچ‪ ،‬بسته می‌شوند‪.‬این پیچ بر اساس نیاز متحرک‌ساز‪ ،‬قابلیت شُ ل و سفت شدن را‬ ‫دارند‪.‬‬ ‫این‌گونه قطعات‪ ،‬اغلب از جنس فلز برنج و یا فوالد تراش خورده هستند‪.‬‬  ‫‪6‬‬ ‫ج – قطعات کف پا‬ ‫قطعات مخصوص کف پا‪ ،‬بسته به مدل اسکلت‪ ،‬در‬ ‫شکل‌های گوناگونی ساخته می‌شوند‪.‬‬ ‫اما در یک تقسیم‌بندی کلی به دو گروه «یک تکه» و‬ ‫«لوالیی» تقسیم می‌شوند‪.‬کف پای«لوالیی» از دو قطعه‬ ‫ساخته می‌شود‪.‬یکی به منظور پاشنة پا و دیگری برای‬ ‫پنجة پا‪ ،‬که این دو قطعه بر یکدیگر لوال شده و به این‬ ‫ترتیب‪ ،‬متحرک‌سازی دقیق‌تری را از حرکات پا ایجاد‬ ‫می‌کنند‪.‬‬ ‫اسکلت مفصلی پالستیکی‬ ‫اسکلت‌های مفصلی پالستیک‪ ،‬عموماً از جنس پالستیک فشردة پُلی‌آمید ساخته می‌شوند‪.‬ویژگی مهم این نوع‬ ‫اسکلت‌ها‪ ،‬سبکی و انعطاف‌پذیری و همچنین صرفه‌جویی در هزینة ساخت آن‌هاست‪.‬اجزای تشکیل دهندة‬ ‫اسکلت‌های پالستیکی‪ ،‬تفاوت چندانی با مدل فلزی ندارند؛ اما تفاوت عمده در نحوة قرارگیری و ایستایی اسکلت‬ ‫بر روی صحنه است‪.‬اسکلت‌های مفصلی فلزی‪ ،‬به دلیل وزن باال‪ ،‬معموالً برای ایستایی بر روی کف صحنه پیچ‬ ‫می‌شوند‪.‬اما برای ایستایی اسکلت‌های پالستیکی‪ ،‬از آهن‌ربای نصب شده در کف پای اسکلت استفاده می‌شود‪.‬‬ ‫نکته‪ :‬در مواردی برای متحرک‌سازی شخصیت روی سطوح تخت از آهنربا برای ایستایی‬ ‫اسکلت‌های فلزی استفاده می‌شود‪.‬‬ ‫‪7‬‬ ‫تولیدپویانماییسهبعدیصحنهای‬ ‫ساخت شخصیتهای سه بعدی صحنه ای (عروسک)‬ ‫اسکلت مفتولی (سیمی)‬ ‫ساده‌ترین و ارزان‌ترین نوع اسکلت‪ ،‬اسکلت مفتولی‬ ‫است‪.‬ولی نسبت به اسکلت‌های مفصلی‪ ،‬عملکرد چندان‬ ‫مناسبی ندارد‪.‬‬ ‫بدین معنا که از نظر ایستایی‪ ،‬حالت‌پذیری و دقت حرکات‪،‬‬ ‫با اسکلت‌های مفصلی قابل مقایسه نیست‪.‬‬ ‫در فیلم‌های پویانمایی عروسکی بلند‪ ،‬معموالً برای‬ ‫شخصیت‌های فرعی و سیاهی لشکر از این نوع اسکلت‬ ‫استفاده می‌شود‪.‬هم‌چنین برای برخی از شخصیت‌های‬ ‫پویانمایی‌های خمیری نیز اغلب از اسکلت مفتولی بهره‬ ‫گرفته می‌شود‪.‬‬  ‫‪8‬‬ ‫ساخت اسکلت مفتولی‬ ‫به منظور دسترسی آسان به مواد و وسایل ساخت و همچنین صرفه‌جویی در هزینه‌ها‪ ،‬از میان انواع اسکلت ذکر‬ ‫شده‪ ،‬اسکلت مفتولی به عنوان تکنیک اصلی در این کتاب توصیه می‌شود‪.‬‬ ‫اسکلت‌های مفتولی بدن انسان به صورت جداگانه و دست‌ها به شکل مجزا ساخته می‌شوند‪.‬این‌کار به دو دلیل‬ ‫صورت می‌گیرد‪.‬اول آن ‌که نوع سیم‌‌های مفتولی به‌کار رفته در ساختار بدن از نظر ضخامت‪ ،‬درجة سفتی و‬ ‫جنس ساخت با سیم‌های مفتولی اسکلت دست متفاوت است‪.‬دوم به دلیل آنکه استهالک دست ها در فرایند‬ ‫متحرک سازی بسیار باال است و غالباً پوشش الستیکی دست ها آسیب دیده و یا سیم های نازک انگشت ها‬ ‫می شکنند دست ها جداگانه ساخته می شوند تا امکان تعویض آنها هنگام تصویربرداری وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫در رابطه با اسکلت بدن پرندگان و چهارپایان شکل طراحی‪ ،‬مفتول‌بندی و ساخت اسکلت با وجود نقاط مشترک‪،‬‬ ‫دارای تفاوت‌هایی با بدن انسان است‪.‬‬ ‫ساخت اسکلت بدن انسان‬ ‫برای ساخت اسکلت بدن انسان‪ ،‬ابتدا الزم است شخصیت‬ ‫مورد نظر را در ابعاد واقعی‪ ،‬که جهت ساخت عروسک در‬ ‫نظر دارید در حالت ایستاده و تمام رخ درحالی که دست‌ها‬ ‫از بدن فاصله دارند طراحی کنید و آن‌گاه با استفاده از‬ ‫کاغذ کالک و یا میز نور‪ ،‬بر روی برگه‌ای دیگر‪ ،‬ساختار‬ ‫اسکلت شماتیک (الگووار) شخصیت را به صورت یک‬ ‫نمودار‪ ،‬مطابق تصویر رسم نمایید‪.‬‬ ‫در مرحلة بعد‪ ،‬قسمت‌های مربوط به مفاصل بدن (گردن‪ ،‬شانه‌ها‪ ،‬آرنج‌ها‪ ،‬اتصال ستون فقرات به لگن‪ ،‬دو‬ ‫طرف لگن‪ ،‬زانوها و مچ‌های پا) را به عالوة قسمت‌های آزاد بدن (باالی سر‪ ،‬انتهای ساعد و سرپنجه‌های پا)‬ ‫عالمت‌گذاری نمایید‪.‬‬ ‫اکنون تصوی ِر نمودا ِر اسکلت شماتیک را بر روی یک تختۀ چوب به ضخامت حداقل دو سانتی‌متر چسبانده و‬ ‫قسمت‌های عالمت‌گذاری شده را میخ بزنید‪.‬بهتر است از میخ‌های کوچک برای این‌کار استفاده کنید‪.‬از این‬ ‫به بعد‪ ،‬اسکلت وارد مرحلة پیچیدن مفتول سیمی می‌شود‪.‬سیم فلزی شمارة یک‪ ،‬یعنی سیمی که قطر مقطع‬ ‫آن یک‌ میلی‌متر‌است‪ ،‬برای ساختن همه نوع اسکلت مناسب است‪.‬سیم‌های فلزی‪ ،‬بسته به آلیاژی که دارند‪،‬‬ ‫نرم‌تر و یا سفت‌تر هستند‪.‬جنس سیم‌های فلزی‪ ،‬آهن‪ ،‬مس و یا آلومینیوم است‪.‬سیم آهنی شمارة یک با نرمی‬ ‫متوسط برای ساختن همه نوع اسکلت سیمی‪ ،‬پیشنهاد می‌شود؛ اکنون سر میخ‌ها را به کمک سیم‌چین ببرید‪.‬‬ ‫سیم مفتولی را مانند تصویر به دور میخ‌ها بپیچید‪.‬‬ ‫‪9‬‬ ‫تولیدپویانماییسهبعدیصحنهای‬ ‫ساخت شخصیتهای سه بعدی صحنه ای (عروسک)‬ ‫بهتر است اسکلت بدن شخصیت‪ ،‬با رشتۀ سیمی یکپارچه‬ ‫ساخته شود‪.‬هر بخش از بدن که فشار بیشتری را تحمل‬ ‫می‌کند‪ ،‬باید از تعداد دور رشته‌های سیمی بیشتری برخوردار‬ ‫باشد‪.‬این قسمت‌ها عبارت‌اند از دست‌‌ها و گردن (دو رشته)‪،‬‬ ‫پاها (چهار رشته) و کمر (شش رشته)‪.‬در مرحلة نهایی با‬ ‫مفتول سیمی نازک شمارة ‪ 0/5‬دور رشته‌های پیچیده شده را‬ ‫مفتول پیچی نمایید تا اسکلت مستحکم و منظم گردد‪.‬‬ ‫پنجة پاها بر اساس نوع ایستایی که پیچی و یا آهن‌ربایی است‬ ‫ساخته می‌شود‪.‬‬ ‫فعالیت‪ :‬یک شخصیت انسانی را طراحی نموده و پس از طی مراحل ذکر شده‪ ،‬اسکلت‬ ‫مفتولی آن را بسازید‪.‬‬ ‫اسکلت حیوانات‬ ‫اسکلت حیوانات‪ ،‬بر اساس ساختار اجزای بدن آن‌ها ساخته می‌شود‪.‬ساختمان مفاصل بدن حیوانات‪ ،‬مانند‬ ‫مفاصل انسان است‪.‬اما ممکن است شیوة حرکت‌دهی اجزا و خم و راست شدن آن‌ها متفاوت باشد‪.‬برای ساختن‬ ‫ن چه دربارة اسکلت مفتولی بدن انسان ذکر شد‪ ،‬ابتدا باید طرح گستردة (دست و پا باز)‬ ‫اسکلت حیوانات‪ ،‬مانند آ ‌‬ ‫بدن را بر روی کاغذ ترسیم نمایید‪.‬سپس با ترسیم ساختار اسکلت شماتیک (الگووار) و عالمت‌گذاری مفاصل آن‪،‬‬ ‫به کوبیدن میخ‌ها بر روی عالئم گذاشته شده و پیچیدن مفتول به دور آن بپردازید‪.‬‬  ‫‪10‬‬ ‫سپس‪ ،‬با خارج نمودن آن از روی تختة چوبی‪ ،‬با مفتول نازک شمارة ‪0/5‬دور رشته‌های پیچیده شده را‬ ‫مفتول‌پیچی نمایید‪.‬در مرحلة نهایی‪ ،‬اسکلت را از حالت دست و پای باز‪ ،‬درآورده و بر اساس ساختار دست و‬ ‫پای پیکرة حیوان‪ ،‬فرم و حالت دهید‪.‬‬ ‫فعالیت‪ :‬یک حیوان (اعم از چهارپا و یا پرنده) را انتخاب و طراحی نمایید‪.‬سپس با طی‬ ‫کردن مراحل ذکر شده‪ ،‬اسکلت مفتولی آن را تهیه نمایید‪.‬‬ ‫ساخت اسکلت دست و پا‬ ‫فکر کنید‪ :‬دست‌های شخصیت سه‌بعدی صحنه‌ای به چه شیوه‌ای ساخته و حجم‌پردازی‬ ‫می‌شوند؟‬ ‫همان‌گونه که در بخش‌های پیش ذکر شد‪ ،‬دست‌ها به صورت جداگانه ساخته شده و سپس به بدن متصل می‌شوند‪.‬‬ ‫نخستین مرحله برای ساخت دست شخصیت‪ ،‬ترسیم‬ ‫یک طرح صحیح از دست‪ ،‬متناسب با مقیاس بدن‬ ‫شخصیت بر روی کاغذ است‪.‬الزم به ذکر است که‬ ‫نمای دست باید از روبه‌رو و پنجة دست‪ ،‬کام ً‬ ‫ال باز‬ ‫طراحی شود‪.‬‬ ‫‪11‬‬ ‫تولیدپویانماییسهبعدیصحنهای‬ ‫ساخت شخصیتهای سه بعدی صحنه ای (عروسک)‬ ‫سپس‪ ،‬طرح دست را بر روی تکه‌ای چوب به ضخامت‬ ‫حداقل دو سانتی‌متر چسبانده و در محل‌های پیچش‬ ‫سیم‪ ،‬میخ بکوبید‪.‬توصیه می‌شود برای این‌کار از‬ ‫میخ‌های ظریف و کوچک استفاده شود‪.‬‬ ‫با استفاده از سیم‌چین‪ ،‬سر میخ‌ها را ب ُِبرید‪.‬سپس‬ ‫مطابق تصویر با استفاده از مفتول سیمی روکش‌دار‬ ‫الستیکی شمارة ‪ 0/6‬یا ‪ 0/7‬به دور میخ‌ها‪ ،‬مفتول‌ها را‬ ‫بپیچانید‪.‬به این ترتیب در هر انگشت دو رشته سیم و‬ ‫در مچ دست چهار رشته سیم قرار میگیرد‪.‬‬ ‫وقتی اسکلت مفتولی دست را از قالب جدا میکنید‪،‬‬ ‫به هم ریخته است و باید آن را مطابق طراحی دست‪،‬‬ ‫تنظیم و مرتب نمایید‪.‬‬ ‫فعالیت‪ :‬برای شخصیت انسانی که از پیش طراحی نموده و اسکلت بدن آن را ساخته‌اید‪،‬‬ ‫با طی‌کردن مراحل ذکر شده‪ ،‬یک جفت اسکلت دست بسازید‪.‬‬ ‫در رابطه با اسکلت پاها‪ ،‬نکتة قابل ذکر آن است که در اغلب اوقات‪ ،‬شخصیت ممکن است از کفش یا پوشش پا‬ ‫استفاده نماید‪.‬در این‌گونه موارد ساخت اسکلت پا به صورت جداگانه ضرورتی ندارد‪.‬‬ ‫اما در صورت نیاز به نشان دادن پاها در فیلم‪ ،‬مراحل ساخت اسکلت پا‪ ،‬مشابه ساخت اسکلت دست خواهد بود‪.‬‬ ‫با این تفاوت که ساختار طراحی کف پا جایگزین کف دست شده و پس از اتمام ساخت اسکلت‪ ،‬مفتول انتهای‬ ‫مچ پا‪ ،‬نسبت به کف پا‪ ،‬باید در زاویة ‪ ۹۰‬درجه قرارگیرد‪.‬‬