8- Kadın ve Spor.pptx

KADIN VE SPOR Kadın ve Spor ● Kadınların, ○ Vücut boyutları ve kompozisyonları, ○ Hormonal durumları, ○ Sosyo-kültürel etkilenimleri ve ○ Beslenme alışkanlıklarındaki farklılıklardan dolayı egzersize verdikleri yanıtlar erkeklerinkinden farklıdır. Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Kadın ve Spor ● K...

KADIN VE SPOR Kadın ve Spor ● Kadınların, ○ Vücut boyutları ve kompozisyonları, ○ Hormonal durumları, ○ Sosyo-kültürel etkilenimleri ve ○ Beslenme alışkanlıklarındaki farklılıklardan dolayı egzersize verdikleri yanıtlar erkeklerinkinden farklıdır. Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Kadın ve Spor ● Kadınlarda görülen bu farklılıklar sebebiyle, ● Özellikle ağır sportif aktivitelere katılan kadınlarda, ● Fiziksel aktivite ve egzersiz sağlık için olumlu yararlar sağlamasının yanında ● Bir takım problemleri de beraberinde getirmektedir. Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Neden Kadınlar ? Geniş pelvis Büyük kalça varusu Eksternal tibial rotasyon açısı Artmış femoral anteversiyon Diz valgus Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Sık Görülen Yaralanmalar ● Kadınlarda en sık görülen yaralanmalar, ○Temassız ön çapraz bağ (ÖÇB) yaralanmaları, ○Patellofemoral ağrı ○Alt ekstremite stres kırıklarıdır. ● Kadınlarda görülen problemlerden bir diğeri de kadın-sporcu üçlemesidir. Dr. Fzt. Ömer Osman PALA ÖÇB Yaralanmaları İntrensek Ekstrensek Kadın olmak Hava koşulları Ligamentöz laksite Yüksek ayakkabı-yüzey sürtünmesi Küçük femoral çentik büyüklüğü Yapay oyun alanı yüzeyleri Genu rekurvatum Temaslı sporlar Artmış subtalar pronasyon Dönme ve pivot içeren sporlar Biyomekanik eksiklik Yüksek seviyeli yarışmalar Artmış VKİ Nöromusküler kontrol yetersizliği Kas yorgunluğu Dr. Fzt. Ömer Osman PALA ÖÇB Yaralanmaları Dr. Fzt. Ömer Osman PALA ÖÇB Yaralanmaları Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Patellafemoral Ağrı Sendromu ● Artmış Q açısı ● Atmış femoral anteversiyon ● Ayağın hiperpronasyonu ● Eksternal tibial torsiyon ● Genu valgum Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Patellafemoral Ağrı Sendromu ● Gergin yapılar ○ lateral retinakulum ve iliotibial band ● Kas kısalıkları ○ Gastroknemius, soleus, hamstringler ve quadriceps ● Kas kuvvet yetersizliği ○ Vastus medialis oblikus ○ kalça ve gövde kasları Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Kadın Sporcu Üçlemesi ● Birbiriyle ilişkili üç farklı sorunun kadın sporcuda görülmesi durumudur. ● Biri görülüyorsa diğer ikisi de sıklıkla birlikte görülmektedir. Azalmış Menstural disfonksiyon Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Yeme kemik bozukluğu mineral dansitesi Menstrüal Düzensizlik Menstrual Durum Tanım Primer: Normal sekonder cinsel gelişim varlığında 15 yaşına kadar ya da 10 yaşından Amenore önce meme gelişimi varsa sonrasındaki 5 yıl içinde mens olmaması Sekonder: Menarştan sonra adet kaybı ≥ 90 gün boyunca Anovulasyon Oligomenore Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Genellikle bozulmuş foliküler gelişimden kaynaklı ovulasyonun olmaması Menstrual döngüler > 35 gün Yeme Bozuklukları ● Kadın sporcular, ○ Beslenme ve kilo kaybı hakkında yanlış yönlendirme sebebiyle ve ○ Düşük vücut ağırlığını korumak için yeme bozukluğu gelişimi açısından risk altındadır. Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Yeme Bozuklukları Bozukluk Anoreksia nervosa Kriter ∙ Yoğun kilo alma ya da şişmanlama korkusu ∙ Vücut imajından rahatsız olma ∙ Tip: sınırlı ve aşırı yemek yeme/boşaltma ∙ Tekrarlayan aşırı yemek yeme Bulimia nervosa ∙ Kilo almamak için aşırı yemeyı kompanse etmek için tekrarlayan uygunsuz girişimler (kusma, müshil kullanma) Diğer yeme Herhangi bir yeme bozukluğunun kriterlerini bozuklukla karşılamayan düzensiz beslenme. rı Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Kemik Mineral Dansitesindeki Bozukluklar ●Osteopeni: ○T skorunun -1ile-2.4 arasında olması ○Z-skorunun -1.0 ile -2.0 ●Osteoporoz ○T skorunun -2.5’in üstünde olması ○Z skorunun ≤ - 2.0 olması Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Kemik Mineral Dansitesindeki Bozukluklar ● Stress kırıkları Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Nasıl birbirini etkiliyor? Yetersiz beslenme Anormal menstrüasyona Östrojen seviyesinin azalmasına Kemik mineral dansitesinde azalmalara Osteopeni ve osteoporoza sebep olur Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Kimler risk altındadır? ● Fiziksel olarak aktif tüm kadınlar, triadın bir veya daha fazla bileşeninin görülmesi açısından risk altındadır. ● Ergenlik döneminde ortaya çıkan biyolojik değişiklikler, akran baskısı, incelik için toplumsal baskı ve vücut görüntüsüne verilen önem ergenlik dönemini triad açısından en savunmasız hale getirir. ● Düşük vücut ağırlığını vurgulayan spor dalına katılım da bir risk faktörü olabilir. Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Bu Sporlar Şunları İçerir: ● Bireysel performans gösterilen sporlar ○ Dans, artistik buz pateni, dalış, jimnastik, aerobik ● Düşük vücut ağırlığını vurgulayan dayanıklılık sporları ○ Mesafe koşu, bisiklet sürme, kros kayağı ● Spor için vücut dış görünüşü gerektiren spor kıyafetleri Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Bu Sporlar Şunları İçerir: ● Katılım için ağırlık kategorilerini kullanan sporlar ○ At yarışı, bazı dövüş sanatları, güreş, kürek ● Performans başarısı için prepubertal vücut görüntüsünü vurgulayan sporlar ○ Artistik buz pateni, jimnastik, dalış Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Sonuç olarak; ● Fiziksel performansı düşürebilecek, ● Hatta morbidite ve/veya mortaliteye neden olabilecek problemlere sebep olabilir. ● Bu sebeple tedavi, bireyselleştirilmiş, uzun vadeli çok disiplinli bir yaklaşımı gerektirir. Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Hamilelik ve Spor Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Hamilelik ve Spor Dr. Fzt. Ömer Osman PALA Soru & Katkı Dr. Fzt. Ömer Osman PALA 24