Posterior Diş Dizimi PDF

TOTAL PROTEZLERDE DİŞ DİZİMİ POSTERİOR DIŞ DİZİMİ Yrd. Doç. Dr. Numan TATAR  Posterior Dizimde Önemli Hususlar ⦿ Azıların dizimine başlamadan önce retromolar kabartının başlangıcı dikine bir çizgiyle belli edilir ve ikinci büyük azı diş bu çizgiden geriy...

TOTAL PROTEZLERDE DİŞ DİZİMİ POSTERİOR DIŞ DİZİMİ Yrd. Doç. Dr. Numan TATAR  Posterior Dizimde Önemli Hususlar ⦿ Azıların dizimine başlamadan önce retromolar kabartının başlangıcı dikine bir çizgiyle belli edilir ve ikinci büyük azı diş bu çizgiden geriye taşmamalıdır. ⦿ Retromolar kabartının üst kısmının ortasına model üstünde işaret konur,sonra bu nokta ile önde kanin tepesi arasında düz bir çizgi çizilir ve bu çizgi azı dişlerin bukko-lingual poziyonları için rehber olur. Alt azı dişler tam bu doğru üzerinde dizilir Azı Dişlerin Seçimi ⦿ Dişlerin BL boyutları: Doğal dişlerden daha dar olanları tercih edilir!! ⦿ Dişlerin MD boyutları: Kaninlerin distal sınırından retromolar pad‘e olan mesafe posterior dişlerin mezio-distal boyutuna eştir. ⦿ Retromolar kabartı üzerine 2. molar diş konulmamalıdır, protezin öne kaymasına neden olur ⦿ Çiğneme merkezi 2. premolar ve 1. molar üzerinde olduğundan olmasa olur ⦿ Spee eğrisi: Lateralden bakıldığında posterior dişlerin bukkal cusp tepelerinden geçen ve oklüzal düzlemi takip eden hayali çizgidir. Bu çizgi alt çene için konkav, üst çene için konvekstir. ⦿ Wilson eğrisi : Sağ ve sol posterior dişlerin bukkal ve lingual cusp tepelerinden geçen ve okluzal düzlemi takip eden hayali çizgidir. Bu çizgi alt çene için konkav, üst çene için konvekstir ⦿ Üst dişler, alt dişlere göre daha fasialde konumlanmışlardır. ⦿ Üst dişlerin lingual kaspları, alt dişlerin santral fossalarına oturur. ⦿ Alt dişlerin bukkal kaspları ise üst dişlerin santral fossasına oturur. Bu okluzal ilişki çevre yumuşak dokuları korur. ⦿ Maksiller dişlerin lingual, mandibular dişlerin bukkal kasplarına fonksiyonel kasplar (sentrik kasplar) denir. ⦿ Oklüzyon vertikal boyutunu belirleyen kasplardır. ⦿ Maksiller dişlerin bukkal, mandibular dişlerin lingual kasplarına dengeleyici kasplar (non-sentrik kasplar) denir. Çiğneme esnasında çevre yumuşak dokuların korunmasını ve gıdaların oklüzal tablada kalmasını sağlarlar. ⦿ Bazen dişlerin kapanışları ters olabilir. Bu tür oklüzal ilişkiye ters kapanış (cross bite) denir. ÜST 1. PREMOLAR ⦿ Önden bakıldığında vertikal aksı uzun eksene paralel olmalıdır ⦿ Palatinal tüberkülü alt kretin tepe noktası hizasındadır. ⦿ Uzun aksı okluzal düzleme diktir. ⦿ Bukkal tüberkülü horizontal düzlemde, palatinal tüberkülü 1 mm uzaktadır. ÜST 2. PREMOLAR ⦿ Önden bakıldığında vertikal aksı uzun eksene paralel olmalıdır ⦿ Uzun aksı okluzal düzleme diktir. ⦿ Palatinal tüberkülü alt kretin tepe noktası hizasındadır. ⦿ Bukkal ve palatinal tüberküllerin her ikisi de horizontal düzleme temas eder. ÜST 1. MOLAR ⦿ Palatinal tüberkülü alt kretin tepe noktası hizasındadır. ⦿ Meziopalatinal tüberkülü horizontal düzleme temas eder; meziobukkal tüberkülü 1 mm uzaktadır ⦿ Önden bakıldığında distale; yandan bakıldı bukkal yönde eğimlidir. ÜST 2. MOLAR ⦿ Bütün cusplar horizontal düzlemle temas etmez ⦿ Bütün cusplar içinde mesio-palatinal cusp hozrizontal düzleme daha yakındır ⦿ Palatinal tüberkülü alt kretin tepe noktası hizasındadır. ⦿ 1.molara göre daha disto-buccal yönde eğimlidir. Üst Posterior Diş Diziminde Dikkat Edilecek Hususlar ⦿ Kanin, premolarlar ve 1.molar dişin mesiobuccal cuspları aynı düzlem üzerinde yer almalıdır. ⦿ Molarların vestibül yüzeyleri aynı düzlem üzerinde olmalıdır ⦿ Üst çene horizontal düzlemi ala nasi-tragus düzlemine paralel olmalıdır ⦿ Maxilller tüber bölgesinin gerisine diş konulmamalı. (Kaldıraç, yanak ısırma) ⦿ Uzun kretlerde 3. molar diş konabilir Dişler aşırı derecede kret dışında olmamalı ⦿ Yanak ısırma ⦿ Bukkal koridorun daralması ⦿ Estetik ⦿ Kaldıraç kolu ⦿ Yemek kaçısı ⦿ Kas fonksiyonlarıyla çatışma ⦿ Rezorpsiyon Alt Premolar ve Molarlar ⦿ Alt posterior dişler mutlaka kret üzerinde, nötral zonda ve üst dişlerle tam kapanışa gelecek şekilde dizilmelidir. ⦿ Üst dişlerin palatinal tüberkülleri alt dişlerin santral fossalarına yerleşir. ⦿ Santral sulcuslar, retromolar pedin 1/3-2/3 kısmından kret tepesi boyunca kanin dişin cusp tepesine çizilen çizginin üzerinde yer almalıdır. ⦿ Alt posterior dişlerin bukkal cuspları kretin tam ortasından geçen çizgi ile labial sulkustan geçen çizgi arasına yerleştirilmelidir ⦿ Üst posterior dişlerin yerleri alt posterior dişlere göre belirlenir. ⦿ Üst dişler siman camına göre dizilmelidir. Spee ve Wilson eğrileri üst posteriorlarda belirlenir, alt posterior dişler kapanışa getirilir Mandibular 1. Premolar ⦿ Önden: Uzun aksı dikey eksene paralel ⦿ Yandan: Uzun aksı kret tepesinde ⦿ Okluzal: Bukkal cusp temas eder Mandibular 2. Premolar ⦿ Önden: Uzun aksı dikey eksene paralel ⦿ Yandan: Uzun aksı kret tepesinde ⦿ Okluzal: Bukkal cusp temas eder Mandibular 1. Molar ⦿ Önden: Uzun aksı dikey eksene göre mesial eğm. ⦿ Yandan: Uzun aksı kret tepesinde ve lingual eğimli ⦿ Okluzal: Bukkal cusplar lingualden ,distal cusplar mesialden yüksektir Mandibular 2. Molar ⦿ Önden: Uzun aksı dikey eksene göre mesial eğimli ⦿ Yandan: Uzun aksı kret tepesinde ve lingual eğimli ⦿ Okluzal: Bukkal cusplar lingualden yüksek, distal cusplar mesialden yüksek Alt Posterior Diş Diziminde Dikkat Edilecek Hususlar Dişler aşırı derecede kret dışında olmamalı ⦿ Yanak ısırma ⦿ Bukkal koridorun daralması ⦿ Estetik ⦿ Kaldıraç kolu ⦿ Yemek kaçısı ⦿ Kas fonksiyonlarıyla çatışma ⦿ Rezorpsiyon  Dişler aşırı derecede kret içinde olmamalı ⦿ Dil ısırma ⦿ Dil odasının daralması ⦿ Kaldıraç kolu ⦿ Bukkal koridorda aşırı yemek birikmesi ⦿ Konuşma problemi ⦿ Posterior dişin arka sınırı retromolar pad sınırında yer almamalı ⦿ Aşırı derecede eğimli dişler kaidenin kaymasına neden olur ⦿ Uzun kretlerde 3.molar dişler konabilir Alt Oklüzal Düzlem Aşırı yüksek: Aşırı alçak: ⦿ Kaldıraç etkisi Üst şablon yükselir ⦿ Dudak görüntüsü Yük azalır Çökük görüntü ⦿ Vertikal boyut Dişler gözükmez ⦿ Isırma kuvveti azalır Dil dışarı taşar ⦿ Tükürük akışı artar Dil ısırma artar Alt stabilite artar; üst azalır  MODELASYON ⦿ Protezlerin cilalı yüzey konturlarının çevre dokuları ile uyumlu olmasına facial seal denir. ⦿ Tam protezlerin facial sealini oluşturmak için cilalı yüzeylerinin şekillendirilmesine modelaj denir. ⦿ Dişlerin vestibül ve lingual yüzeyleri dahil tüm akrilik bölümlerine cilalı yüzey denir.  MODELASYON ⦿ Modelasyon dişli prova yapılmadan önce tamamlanmış olmalıdır ⦿ Modelasyon yapımında anatomik bilgilerden faydalanılmalıdır. ÜST TOTAL PROTEZIN MODELASYONU Labial bölgenin modelasyonu kalın olursa; ⦿ Kalınlık dudağı kabartır ve estetik bozulur. ⦿ Gerilen orbikülaris oris kası protezi aşağıya doğru oynamasına neden olur. ⦿ Dudak hareketleri kısıtlanır.  ÜST TOTAL PROTEZIN MODELASYONU Bukkal bölgede ⦿ Küçük azı kesimi; Modiolusun olumlu etkisini artırarak üst protezi yukarı itmesini sağlamak için kalın yapılabilir. ⦿ Büyük azı kesimi: Fonksiyon sırasında kasılan buccinatör kası protezi aşağı iteceğinden fazla kalın yapılmamalıdır.  ÜST TOTAL PROTEZIN MODELASYONU Damak Bölgesinde; ⦿ Akrilik kaide plağı mumla kalınlaştırılmamalı damak boşluğu daraltılmamalı, ⦿ Protez ağırlığı artırılmamalı, ⦿ Dişlerin palatinalindeki mum okluzal seviyeye kadar taşmamalı, kole seviyesinde bitirilmelidir. ALT TOTAL PROTEZIN MODELASYONU LABİAL BÖLGE: ⦿ Orbikülaris oris kasının harekete geçmemesi amacı ile kalın hazırlanmamalıdır.  ALT TOTAL PROTEZIN MODELASYONU BUKKAL BÖLGE: ⦿ Küçük azılar kesimi mumlama az yapılmalı,protez kalınlaştırılmamalı, ⦿ Büyük azılar bölgesinde eğim, oklüzal düzleme göre aşağı ve dışarı doğru olacağı için mumlama kabarık yapılmalı, ⦿ Retromolar bölge kalın olarak hazırlanmalıdır.  ALT TOTAL PROTEZIN MODELASYONU LİNGUAL BÖLGE: ⦿ Dilin fonksiyona girmesi için akrilik bölüm ağzın merkezine doğru eğimlendirilecek şekilde yapılmalıdır. ⦿ Alt ön lingual yüzeyde kabarıklık yapılmamalı, modelasyon dişlerin lingual yüzeyinden itibaren dokunun morfolojisine uygun olarak tamamlanmalıdır. ⦿ Alt arka lingual kesimlerde aşağı doğru içbukey olmalıdır. Yrd. Doç. Dr. Numan TATAR