Cam ve Seramikler Hakkında Bilgiler (PDF)

Kimyası Yapısı Kullanım Alanları  Cam nedir? Cam, sabit bir erime sıcaklığı olmayan amorf bünyeli saydam ve...

Kimyası Yapısı Kullanım Alanları  Cam nedir? Cam, sabit bir erime sıcaklığı olmayan amorf bünyeli saydam ve yarısaydam kullanılan bir silikat bileşiği olarak tanımlanmaktadır. 1: ^ a b c "Glass." Encyclopædia Britannica. Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2008.  Camın temel hammaddeleri;  Silis (silisyumdioksit-SiO2)  Potas (potasyumkarbonat-K2CO3)  Soda (sodyumkarbonat-Na2CO3)  Kireçtir (kalsiyumkarbonat-CaCO3). Bu elemanların yüksek sıcaklıkta eritilmesiyle cam oluşmaktadır. 2: Anadolu Camcılığı – Üzlifat ÖZGÜMÜŞ 3: web.sakarya.edu.tr~toplanoseramik_malzemeler  Silis kumda diğer maddelerle karışık olarak bulunur. Silisin erime noktası (1725 0C) ‘tır. Kuvars saf silistir. Cam harmanına erime noktası düşük olan sodyum ve potasyum bileşikleri ilave edilir. Camı dayanıklı hale getirmek için harmana kireç katılır. Bu maddeler 15000C’de eritilerek cam elde edilir. 2: Anadolu Camcılığı – Üzlifat ÖZGÜMÜŞ 3: web.sakarya.edu.tr~toplanoseramik_malzemeler  Camı oluşturan ana bileşenleri üç grupta toplayabiliriz;  cam haline gelebilen oksitler (camlaştırıcılar),  eriticiler,  stabilizatörler. 2: Anadolu Camcılığı – Üzlifat ÖZGÜMÜŞ 3: web.sakarya.edu.tr~toplanoseramik_malzemeler  Cam Haline Gelebilen Oksitler Camlaşma özelliliği olan bazı oksitler vardır. Kuvars ağı (doğal cam) bu oksitlerin oluşturduğu ağın başında gelmektedir. Ağı oluşturan oksitler içerisinde en önemlileri SiO2, B2O3 ve P2O5 dir. 2: Anadolu Camcılığı – Üzlifat ÖZGÜMÜŞ 3: web.sakarya.edu.tr~toplanoseramik_malzemeler   Eriticiler Ağ oluşturan ve cam haline gelebilen oksitlerin erimelerini kolaylaştırmak amacı ile katılan maddelere eriticiler adı verilmektedir. Eriticiler, camlaştırıcının erime sıcaklığını düşürerek onların erimelerini kolaylaştırır. Eritici olarak adlandırılan katkıların başlıcaları; Na2O, K2O ve Li2O ‘dir. 3: web.sakarya.edu.tr~toplanoseramik_malzemeler  Stabilizatörler Stabilizatörler özellikle camın kimyasal dayanımı, kırılma indisi, dielektrik özellikleri üzerine etki yapan katkılardır. Stabilizatörlerin başlıcaları; CaO, BaO, PbO, MgO ve ZnO dir. Formülüne stabilazatör ilave edilmemiş bir cam su karşısında kararlı değildir. Bu tür camlara Su Camı denir. 3: web.sakarya.edu.tr~toplanoseramik_malzemeler 4: http://www.bibilgi.com/Cam Yardımcı bileşenler (İkincil bileşenler) Arsenik: , saflaştırıcı Fluorin : Opaklaştırıcı Fosfor : Sodyum ve kadmiyum camlarında opaklaştırıcı Sülfür : Redükleyici Kobalt : , renk giderici Zirkonyum : Viskozite arttırıcı Bakır oksit, demir oksit ve krom oksit diğer renk verici oksitlerdir. 3: web.sakarya.edu.tr~toplanoseramik_malzemeler 4: http://www.bibilgi.com/Cam  Yunanca “keramos“ kelimesinden gelmektedir. “keramos" yanmış mânasına gelir. Organik olmayan maddelerin şekillendirilerek yüksek sıcaklıklarda pişirilmesine denir. 5: [İnce seramik hammeddeleri ve porselen imali (Doç.dr.Raşit TOLUN Ortadoğu Teknik Üniversitesi)] 1: a b c "Glass." Encyclopædia Britannica. Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2008. http://www.skaliteforum.com/seramik/9505-seramik-nedir.html  Seramikler kendini oluşturan kil hamurunun gözeneklilik ve camlaşma derecesine göre sınıflara ayrılır. Gözeneklilik Cinsi Hamuru gözenekli 15’ten çok tuğla.,kiremit,çanak, çömlek 15 Kaba fayans Hamuru pek az 7 İnce fayans gözenekli ve 3 Kaba gre* kısmen camlaşmış 0.2 İnce gre, vitröz Hamuru 0 cam gözeneksiz camlaşmış * ince fayans ile porselen arasındaki yapı 5: [İnce seramik hammeddeleri ve porselen imali (Doç.dr.Raşit TOLUN Ortadoğu Teknik Üniversitesi)] Seramiğin Hammaddeleri 3 çeşit hammadde kullanılır  Kaolen  Feldspat  Kuvars 6: Sakarya Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. H. Özkan TOPLAN   Kaolen Genellikle saf halde bulunmaz. Kaolinit genellikle çoğu seramik hammaddelerin esas mineralidir. Su içeren alüminyum silikat olan kaolinit, minerolojik olarak Al2(Si2O5)(OH)4 grubundan oluşur. Kaolinit çiğ olarak %39.50 Al2O3, %46.55 SiO2, %13.95 H2O içerir. 5: [İnce seramik hammeddeleri ve porselen imali (Doç.dr.Raşit TOLUN Ortadoğu Teknik Üniversitesi)]  Feldspat Özsüz hammadde olmasına karşın çamurlarda belli bir pişme sıcaklığına çıkıldığı zaman çamurları pekiştirerek eriticilik özelliği gösterir. Feldspatlar kısaca üç özel mineral olarak İncelenebilir:  Orthoklaz: Potasyumlu bir feldspattır. beyaz, sarı veya pembe renktedir.  Albit: Sodyum ağırlıklı bir feldspat mineralidir.  Anortit: Kalsiyumlu bir feldspat türüdür. plajyoklaz grubunda yer alır. genellikle beyaz ve gri renkte olup camsı bir parlaklığa sahiptirler. 5: [İnce seramik hammeddeleri ve porselen imali (doç.dr.raşit tolun ortadoğu teknik üniversitesi)] 7: http://tr.wikipedia.org/wiki/Albit 8: http://nedir.net/ortoklaz.html 6:Sakarya üniversitesi(Yrd. Doç. Dr. H. Özkan TOPLAN )  orthoklaz albit or t it an 7: wikipedia.org/wiki/Anortit 9. www.antkur.net  Kuvars Kuvars, saf silisyum dioksit (SiO2) kristallerine verilen addır. Özgül ağırlığı 2,65 g/cm3, sertliği 7 ; olan kuvarsa doğada çok rastlanır. 5: [İnce seramik hammeddeleri ve porselen imali (Doç.Dr.Raşit TOLUN Ortadoğu Teknik Üniversitesi)] 7: http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuvars 10: www.silver-stone.biz  SiO2’nin seramik çamura katkısı şu şekilde ifade edilebilir: Çamurun bağlayıcı özelliğini ve kuru direncini azaltır. Çamurun kurumasını azaltır. Pişmiş çamurda gözeneklik ve su emme artar. 5: [İnce seramik hammeddeleri ve porselen imali (Doç. Dr. Raşit TOLUN Ortadoğu Teknik Üniversitesi)] 7: http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuvars 10: www.silver-stone.biz  Cam gerçekte bir sıvıdır. Saydamlığı da buradan kaynaklanmaktadır. Silisyum dioksit ve maden oksitlerinin bir karışımıdır. 11: http://www.odevkazani.com/download395.htm Cam Oluşum Kriterleri (Oksitlerin Cam Yapma Yetenekleri) Camsı yapının oluşabilmesi için malzemenin erime sıcaklığının altına hızlı bir şekilde soğutulup aşırı soğumuş sıvının kristalizasyonunun önlenmesi gerekir. (kristalizasyon hızı, cam oluşumunu kontrol eden faktördür). Camlaşan malzemelerde kristalizasyon hızı çok düşük olmalıdır. Prensip olarak; sıvı fazdan itibaren kristalizasyonu önleyecek kadar hızlı soğutulabilen her malzeme cam haline dönüştürülebilir. 3: http://www.sakarya.edu.tr/?pid=src&q=cam  Akmaya karşı gösterilen direnç viskozite olarak adlandırılır. Ergimiş ya da sıvı halde cam yüksek bir viskoziteye sahiptir. Camın yapısı sıvı gibi kalmasına rağmen katı madde görünümündedir. 3: http://www.sakarya.edu.tr/?pid=src&q=cam 12: Gençlik Ansiklopedisi  Camın Üretimi Cam malzeme üretimi sırası ile dört kademeden oluşmaktadır. Bunlar; ♦ Ana bileşenlerin hazırlanması ♦ Eritme ♦ Biçimlendirme ♦ Tavlama 3: http://www.sakarya.edu.tr/?pid=src&q=cam ♦ Ana bileşenlerin hazırlanması Camın bileşimine girecek ana maddelerin her şeyden önce yabancı maddelerden arındırılıp iyi şekilde öğütülmeleri gerekmektedir. Öğütülen ana bileşenler üretilecek camın türüne göre belirli miktarlarda (camın bileşimine göre) alınıp karıştırıldıktan sonra eritilmek üzere fırına sevk edilir. 3: http://www.sakarya.edu.tr/?pid=src&q=cam 2: Anadolu camcılğı – Üzlifat Özgümüş ♦ Eritme Cam malzeme üretiminin ikinci kademesi eritmedir. Camlaşabilen maddelerin eritilmesi için ısıtılan fırınlar kullanılmıştır. Günümüzde ise eritme işlemi kapasitesi maksimum 2 ton olan krozelerden kapasitesi 1000 ton olan havuz fırınlara kadar değişebilen farklı yöntem ve olanaklarla yapılmaktadır. 3: http://www.sakarya.edu.tr/?pid=src&q=cam  ♦ Biçimlendirme Ana bileşenlerin hazırlanması ve eritme evrelerinden sonra sıra dinlendirilmiş cam hamurunun biçimlendirilmesine gelir. 3: http://www.sakarya.edu.tr/?pid=src&q=cam  Cam malzeme, sekiz yöntemle biçimlendirilir: a) Üfleme (Şişirme) Yöntemi b) Dökme-SilindirlemeYöntemi c) Çekme Yöntemi d) Yüzdürme Yöntemi e) Presleme Yöntemi f) Lif Haline Getirme Yöntemi g) Köpük Haline Getirme Yöntemi h) Diğer Biçimlendirme Yöntemleri 3: http://www.sakarya.edu.tr/?pid=src&q=cam Üfleme Yöntemi (6) Dökme Silindirleme Yöntemi (6) Çekme Yöntemi: Çekme yöntemi ile cam çekme (6)  Yüzdürme Yöntemi: Yüzdürme yöntemi ile cam üretimi (6) Presleme Yöntemi: Şekil: Yassıcam parçaların preslenmesi (6)  ♦ Tavlama Tavlama biçimlendirmeden sonra gelen ve zorunlu olan bir kademedir. Fabrikasyon üretim sırasında cam soğurken meydana gelen bir takım iç gerilmeleri gidermek için yapılan bir ısıl işlemdir. 3: http://www.sakarya.edu.tr/?pid=src&q=cam  Kil, kaolen ve benzeri maddelerin yüksek sıcaklıkta pişirilmesi ile meydana gelirler. Bu açıdan seramikler pişmiş toprak esaslı malzeme olarak bilinir. Örneğin; cam, tuğla, kiremit, taş, beton, çimento, aşındırıcı tozlar porselen ve refrakter malzemeler bu gruba girer. 7: http://tr.wikipedia.org/wiki/Seramik"  Kil belirli bir üretim sürecini geçirdikten sonra, sert ve deforme olmayan, bazı özel etkenler dışında hiçbir dış etkiden kolayca etkilenmeyen bir malzeme haline gelir. pişmiş kil 7: http://tr.wikipedia.org/wiki/Seramik"  Seramik malzemesi,  elle  kalıplama  presleme  döndürme  döküm teknikleri ile şekillendirilmektedir. Pişirilen ürünlere bisküvi adı verilmektedir. 13: http://www.kultur.gov.tr  Seramik yapıtlar üzerine çeşitli yöntemlerle kaplanan şeffaf sırlar kullanılmaktadır. Sır maddeye metal oksitler katılarak renk verici özellik kazandırılır. Metal oksitler; krom, demir, kalay, bakır, kobalt, manganez, zirkon, nikel, vanadyum, rutil olup tek veya karışım halinde kullanılır. Kalay, titanyum, antimon opak sırlar elde etmek için kullanılan üç maddedir. 13: http://www.kultur.gov.tr  Cam, keşfedildiğinden günümüze kadar çok çeşitli kullanım alanları bulmuş stratejik önemi olan bir maddedir. Bulunuşundan günümüze kadar bir taraftan çeşitleri, diğer taraftan da kullanım alanı artan vazgeçilmez bir tüketim maddesidir. KAYNAK 13) http://www.webforumu.com/cam-hakkinda-her-sey  Camın kullanılma araçlarına göre, bileşimlerindeki maddelerden bazılarının değişmesi ile birçok çeşitleri meydana getirilmiştir. Bunların başlıcaları şunlardır: KAYNAK 8) http://www.nenedir.com/kimya/cam.html  Adi Cam Hammaddeleri, genel olarak soda(Na2CO3), kireç(CaCO3) ve silis(SiO2) karışımından ibarettir. Şişe, pencere, ampul gibi ucuz cam eşya yapımında kullanılır. Soda camı da denir. Şişe camının, içindeki malzemeye az miktarda Fe2O3 katılırsa yeşil görünür. KAYNAK 4) http://www.bibilgi.com/Cam KAYNAK 18) http://ansiklopedi.turkcebilgi.com/Cam  Kristal Camı (Kurşun Cam) Camın bileşiminde kireç yerine PbO (kurşun ΙΙ oksit) kullanıldığında kurşun camı elde edilmiş olur. Kurşun oksit; → camın erime noktasını düşürerek kolay yumuşamasını sağlar, → cama kolayca işlenebilme, → ışığı yansıtma ve yayma özelliği kazandırır. KAYNAK 5) http://www.uyurgezer.net/kursun-cami-kristal-cam-turu-ve-ozellikleri  Değerli kristal eşya, mercek, termometre yapımında kullanılır. Kurşun camlarının maliyetinin yüksek olması nedeniyle bu camların yerine baryum oksitli (BaO) camların kullanımı daha yaygındır. KAYNAK 13) http://www.webforumu.com KAYNAK 18) http://www.ansiklopedi.tc/cam-cesitleri/  BORCAM Camın ısıya dayanıklılığının artması ve cam imalatı sırasında çabuk erimesini ve kristallenmesinin önlenmesini sağlayan bor, aynı zamanda camın yansıtma, kırma, parlama gibi özelliklerini de artırmaktadır. Bor, camı asite ve çizilmeye karşı korur. KAYNAK 15) http://bor.balikesir.edu.tr/bor  Borcamın bileşimi %79 SiO2, %13.5 B2O3, %3 Al2O3, %4.5 Na2O şeklindedir. Isıya dayanıklı mutfak eşyalarının yapımında bu tür camlar tercih edilir. KAYNAK 15) http://bor.balikesir.edu.tr/bor  PYREX (PİREKS) CAMI Kimyasal reaksiyonlara ve kırılmaya karşı çok dayanıklıdır. Ateşe dayanıklı olan Pyrex camlarda %13,5 B2O3 vardır. Genleşme katsayısı küçük olduğundan sıcaklık değişimlerinden etkilenmez. Ateşe dayanıklı laboratuvar malzemesi yapımında kullanılır. KAYNAK 18) http://www.ansiklopedi.tc/cam-cesitleri/  Renkli Camlar Renkli camlar, soda, kireç, silis gibi ham maddelerin harmanına renk vermeye yarayan bazı metal ya da metal oksitlerin katılmasıyla elde edilir. Örneğin, demir ΙΙΙ oksit (Fe2O3) yeşil, kobalt oksit (CoO) mavi, ince dağılmış altın kırmızı, gümüş bileşikleri sarı, bakır II oksit (CuO) yeşil renk verir. KAYNAK 13) http://www.webforumu.com/cam-hakkinda-her-sey KAYNAK 18) http://www.ansiklopedi.tc/cam-cesitleri  Buzlu Camlar Buzlu cam yapmak için cam hamuru içine kalsiyum florür (CaF2) veya kemik külü gibi saydam olmayan beyaz maddeler karıştırılır. KAYNAK 7) http://tr.wikipedia.org Emniyet Camı  Emniyet Camı İki cam levha arasına saydam olan plâstik bir maddenin yerleştirilmesi ile elde edilir. Yapılırken ısı ve basınç etkisiyle iki cam levha selüloit bir tabaka ile birbirine sıkıca bağlanır. Esnek olan selüloit kırılma anında cam parçalarını tutarak etrafa gelişigüzel dağılmasını önler. KAYNAK 2) Anadolu Camcılğı – Üzlifat ÖZGÜMÜŞ  Modern kurşun geçirmez cam, lamine güvenlik camı üzerinde bir çeşitliliktir ve 1909’da fikriyle ilgili bir patent alan Fransız bir kimyacı olan Édouard Bénédictus (1878– 1930) tarafından icat edilmiştir. Orijinal versiyonunda selüloit (erken plastik) kullanmıştır. İki cam arasına sıkıştırılmış lamine camda polivinil plastikleri kullanma fikri ilk kez 1936 yıllında kullanıldı.  Ayna Camı Cam levhaların bir yüzü, ince bir gümüş tabakası ile sırlanarak elde edilir. Gümüş yerine alüminyum, altın, platin kullanılabilir. Aynalar; düzlem,küresel ve parabolik olmak üzere üç gruba ayrılırlar. KAYNAK 8) http://nedir.net/ortoklaz.html  CA M ELYAF Cam elyaf temel olarak, eritilmiş haldeki camın çok çok küçük deliklerden eritilerek akıtılıp daha sonrasında ise sertleştirilmesi ile üretilir  1975 yılından beri, ülkemizde cam elyaf üretimi yapılmaktadır. Bu üretimin öncüsü ise Şişecam firmasıdır. Son yıllarda üretim hacmini geliştirmek amacıyla, 2019 yılının ilk aylarında, Balıkesir’de cam elyaf üretim tesisi kuran Şişecam, Avrupa’da da cam elyaf üretiminde önemli bir konumdadır. Şişecam, cam elyaf konusundaki uzmanlığı ile rüzgâr enerjisi, elektronik, otomotiv, inşaat, savunma sanayi, denizcilik ve mühendislik plastikleri gibi birçok sektöre malzeme sağlamakla beraber, ülke ekonomisine de önemli katkılarda yapmaktadır. Cam Elyafın Kullanım Alanları Cam elyafın ağırlık-mukavemet oranın iyi değerlerde olması ve özellikle ucuz olmasından dolayı plastiğin ön planda olduğu işlerin %90’ında yer almaktadır. Cam elyaf, sadece kuruyken değil ıslak olduğu zamanlarda da yüksek mukavemet gösteren bir malzemedir. Bu yeteneğinden dolayı ıslak yüzeylerde de kullanılabilir. Cam elyafın özelliklerini anlatırken, kimyasal maddelere de karşı bir dayanım gösterdiğini söylemiştik. O yüzden sadece su borularında değil kimyasal borular ve tanklarda da kullanılmaktadır. Savunma sanayide, balistik kalkanlarının imalatında kullanılabilir. Burada, ana malzeme olarak değil de en iyi yaptığı iş olan takviye elemanı olarak kullanılmaktadır. Tekstil sektöründe de yerini alan cam elyaf, kalıp ve parça imalatında kullanılan önemli malzemelerden biridir. Gemi gövdesi, olta değneği, yay ve ok gibi birçok spor malzemesinin yapımında kullanılır. Her türlü maddenin taşınmasında ve saklanmasında kullanılan tankların yapım aşamasında takviye elemanı olarak kullanılır. Cam elyafın en çok kullanıldığı sektörlerden biri şüphesiz ki inşaat sektörüdür. Peki tam olarak nerelerde kullanılır? çatı kaplamalarında, beton ve alçı kalıplarda, banyo küvetinde, mutfak tezgahında ve binalarda ki duvar süslemelerinde sıklıkla kullanılmaktadır. Cam elyaf kısacası, hafiflik, mukavemet, yalıtım ve kimyasal maddelere dayanım gerektiren hemen hemen her koşulda görevini büyük bir başarıyla yerine getirebilmektedir. Üretim, bir ülkenin geleceğidir  Cam Köpüğü Cam köpüğü yapmak için cam, saf karbonla birlikte yumuşayıncaya kadar ısıtılır ve kömür gaz çıkarmaya başlayınca ürün tamamen kapalı cam hücrelerden oluşan bir köpük haline gelir. Cam köpüğü, yalıtım özelliğe sahiptir. Buhar geçirmezlik, yanmazlık, alev geçirmezlik, haşarattan etkilenmezlik, kimyasal etkenlere dayanıklılık, işlenebilirlik, hafiflik, ve yüksek ısı tutuculuk gibi bir çok önemli özelliğe sahiptir. KAYNAK 17) http://www.cellotin.com/forum/muhendislik_bilimleri/cam_malzemeler -260 ile 430°C arasında kullanılabilir ve buhar geçirmez su emmez. Çok düşük sıcaklıklarda dahi kullanılabilir. Cam köpüğünün en önemli özelliği yüksek basınç mukavemetidir. 8800 1cPa kadar basınca dayanıklı üretilebilmektedir. İnorganik bir madde olduğu için özellikle tabanda ve toprakta risksiz izolasyon sağlar.  Porselen Kaolin, kuvars ve feldspat maddelerinden üretilir. Kaolin, porselen hamurunun kolay yoğrulmasını, şekil almasını ve rengini sağlayan hammaddedir. Kuvars ise, iskelet yapıcı hammadde olup, camsı faz oluşumunu sağlayan feldspat içinde çözünerek, porselen hamurunun sert, camsı, ısıya ve kimyasal etkilere dayanıklı olmasını sağlar. Ev eşyası ve diş hekimliğinde protez yapımı amaçlı kullanılır. KAYNAK 7) tr.wikipedia.org/wiki/Porselen  Fayans Kil, kaolin, kuvars, feldspat gibi seramik hammaddelerinin belli oranlarda karıştırılmasıyla hazırlanan çamurun kalıplarda preslenerek şekillendirilmesinden sonra 900°C’ nin üstünde bir sıcaklıkta fırınlanmasıyla üretilmektedir. Feldispat yumuşar, camsı veya sıvı hale geçerken kil ve kuvars katı halde kalır ve gözenekler arasında dağıtıldıkça, tanecikleri birbirine çeker. KAYNAK 16 ) Hayat Ansiklopedisi KAYNAK 7) tr.wikipedia.org/wiki/Porselen  Mutfak, banyo gibi mekanlarda duvar, yer kaplaması olarak kullanılır. Fayansın beyaz, renkli ve desenli çeşitleri vardır. KAYNAK 9 ) Hayat Ansiklopedisi Yapı Seramikleri Tuğla, kiremit, duvar ve yer kaplama plakaları, su ve kanalizasyon boruları Ev Eşyası Seramikleri Saksı, çanak - çömlek, süs eşyaları Bio Seramikler Seramik kemikler, protezler, dişler Nükleer Seramikler Nükleer yakıt sistem seramikleri, radyasyona karşı ağır betonlar Elektrik Seramikleri Şalter ve sigorta parçaları, alçak-yüksek gerilim izalatörleri Mekanik Seramikler Piston, motor gövdesi KAYNAK 17 http://seramikevi.blogspot.com/2008/02/seramiin-kullanim-alanlar.html Porselen kıyafetlerle ünlenen sanatçı Lacoste marka için bir tişört tasarımı için; Qing Hanedanlığı’nın (MS 1644 – 1911) Kangxi Dönemi’nden (MS 1662 – 1772) lotus ve çocuk tasarımlı mavi ve beyaz parçaları kullanmıştır.  Giyilebilir Seramikler Dünyanın değişik bölgelerinde giyilebilir seramikler olarak nitelendirilebilen seramik takılar yüzyıllardır yaygın olarak üretilmektedir. Ancak son yıllarda, seramik malzeme ile takılar, başlıklar gibi çeşitli giyim aksesuarlarının yanı sıra gerçek anlamda giyilebilir seramikler olan; kıyafetler/elbiseler ve ayakkabılar da üretilmeye başlanmıştır. Çinli sanatçı Li Xiaofeng; gerçek anlamda giyilebilir seramiklerin dünyadaki bilinen ilk uygulayıcılarından kabul edilmektedir. https://sanatlayasam.net/11027-2/  ülkemizdeki seramik sanatçılarından Ezgi Hakan Verdu Martinez’in giyilebilir seramik çalışmaları. https://www.haberturk.com/ezgi-hakan-verdu-martinez-in-seramik-elbiseleri-1883802  1: ^ a b c "Glass." Encyclopædia Britannica. Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2008  2: Anadolu Camcılğı – Üzlifat ÖZGÜMÜŞ  3: web.sakarya.edu.tr~toplanoseramik_malzemeler  4: http://www.bibilgi.com/cam  5: [İnce seramik hammaddeleri ve porselen imali (Doç. Dr. Raşit TOLUN Ortadoğu Teknik Üniversitesi)]  6: Sakarya üniversitesi Yrd. Doç. Dr. H. Özkan TOPLAN  7: http://tr.wikipedia.org  8: http://nedir.net/ortoklaz.html  9: www.antkur.net  10: www.silver-stone.biz  12: Gençlik Ansiklopedisi  11: http://www.odevkazani.com  13: www.webforumu.com  14: balıkesir.edu.tr/bor  15: Hayat Ansiklopedisi  16: www.seramikevi-blokspot.net  17: http://www.cellotin.com  18: http://ansiklopedi.turkcebilgi.com/Ayna