سند تحول بنيادين آموزش و پرورش PDF

‫سند تحول بنيادين آموزش و پرورش‬ ‫من به همه مسئولین و دست اندرکاران سفارش‬ ‫می‌کنم که به هر شکل ممکن وسایل ارتقای‬ ‫اخالقی و اعتقادی و علمی و هنری جوانان را‬ ‫فراهم سازید و آنان را تا مرز رسیدن به بهترین‬ ‫ارزش‌ها و نوآوری‌ها همراهی کنید و روح استقالل‬ ‫و خودکفایی را در آنان زنده نگهدارید...

‫سند تحول بنيادين آموزش و پرورش‬ ‫من به همه مسئولین و دست اندرکاران سفارش‬ ‫می‌کنم که به هر شکل ممکن وسایل ارتقای‬ ‫اخالقی و اعتقادی و علمی و هنری جوانان را‬ ‫فراهم سازید و آنان را تا مرز رسیدن به بهترین‬ ‫ارزش‌ها و نوآوری‌ها همراهی کنید و روح استقالل‬ ‫و خودکفایی را در آنان زنده نگهدارید‪.‬‬ ‫(صحیفه امام ج ‪ 21‬ص ‪)96‬‬ ‫‪2‬‬  ‫ما در آموزش و پرورش احتیاج به تحول داریم‪.‬‬ ‫(بیانات مقام معظم رهبری‪)1385/2/12‬‬ ‫آموزش و پرورش کنونی کشورما‪ ،‬ساخته و پرداخته‬ ‫فکر ما و برنامه‌های ما و فلسفه ما نیست‪ ،‬بنای کار برآن‬ ‫فلسفه ای نبود که ما امروز دنبال آن فلسفه هستیم‪.‬‬ ‫(بیانات مقام معظم رهبری‪)1386/5/3‬‬ ‫تحول یک کلمه است‪.‬لکن در پشت این وجود لفظی‪،‬‬ ‫در پشت این کلمه‪ ،‬یک دنیا کار نهفته است‪.‬‬ ‫(بیانات مقام معظم رهبری‪)1386/5/3‬‬ ‫بهترین و برجسته ترین فکرها باید بنشینند برای‬ ‫آموزش و پرورش طراحی کنند‪ ،‬باید فلسفه آموزش و‬ ‫پرورش اسالمی واضح باشد و براساس این فلسفه افق‬ ‫آیندهآموزشوپرورشکشورروشنباشد‪.‬معلومباشد‬ ‫ما دنبال چه هستیم و کجا می‌خواهیم برویم و براساس‬ ‫آن خط کشی بشود‪ ،‬برنامه‌ریزی بشود و راه‌ها مشخص‬ ‫بشود‪.‬ما به این احتیاج داریم‪ ،‬آموزش و پرورش باید از‬ ‫روزمرگی بیرون بیاید‪.‬این اساس حرف است‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫(بیانات مقام معظم رهبری‪)1385/2/12‬‬ ‫تهران‪،‬خیابان فلسطین شمالی‪،‬شماره ‪309‬‬ ‫دبیـرخانه شورای عالی انقالب فرهـنـگی‬ ‫تلفـن‪. 66419642 :‬نمابـر‪66974535 :‬‬ ‫‪www.sccr.ir. Email: [email protected]‬‬ ‫‪4‬‬  ‫فهرست‬ ‫مقدمه‪7.....................................................................................‬‬ ‫فصل اول ‪ -‬کلیات‪10........................................................................‬‬ ‫فصل دوم ‪-‬بیانیه ارزش ها‪15.............................................................‬‬ ‫فصل سوم ‪ -‬بیانیه ماموریت‪20..........................................................‬‬ ‫فصل چهارم ‪ -‬چشم انداز‪21..............................................................‬‬ ‫فصل پنجم ‪ -‬هدف های کالن‪24........................................................‬‬ ‫فصل ششم ‪ -‬راهبردهای کالن‪26......................................................‬‬ ‫فصل هفتم ‪ -‬هدف های عملیاتی و راهکارها‪29.......................................‬‬ ‫فصل هشتم ‪ -‬چارچوب نهادی و نظام اجرایی تحول بنیادین‪60..........‬‬ ‫‪5‬‬  ‫دبيرخانه شورای عالی انقالب فرهنگی‬ ‫وزارت آموزش و پرورش‬ ‫شوراي عالي آموزش و پرورش‬ ‫با تأييد سند فلسفه تعلیم و تربيت جمهوري اسالمي ايران‪،‬‬ ‫مصوبه «سند تحول بنيادين آموزش و پرورش» كه‬ ‫در جلسات ‪،688 ،687 ،686 ،685 ،684 ،683 ،682 ،681‬‬ ‫‪ 696 ،695 ،694 ،692 ،691 ،690‬و ‪ 697‬تاریخ ‪،89/11/12‬‬ ‫‪،90/1/23 ،89/12/17 ،89/12/10 ،89/12/3 ،89/11/26‬‬ ‫‪،90/5/4 ،90/4/21 ،90/4/14 ،90/3/31 ،90/2/20 ،90/2/6‬‬ ‫‪ 90/6/22 ،90/6/15‬و ‪ 90/7/5‬شورای عالی انقالب‬ ‫فرهنگی به تصويب نهائي رسيده است؛ به شرح ذيل براي‬ ‫اجراء ابالغ مي‌شود‪:‬‬ ‫‪6‬‬  ‫مقدمه‬ ‫تحقق ارزش‌‌هاو آرمان‌هاي متعالي انقالب اسالمي مستلزم‬ ‫تالش همه‌جانبه در تمام ابعاد فرهنگي‪ ،‬علمي‪ ،‬اجتماعي و‬ ‫اقتصادي است‪.‬عرصه تعليم و تربيت از مهم‌ترين زيرساخت‌هاي‬ ‫تعالي همه جانبه كشور و ابزار جدي براي ارتقای سرمايه انساني‬ ‫شايسته كشور در عرصه‌هاي مختلف است‪.‬تحقق آرمان‌هاي‬ ‫متعالي انقالب اسالمي ايران مانند احياي تمدن عظيم اسالمي‪،‬‬ ‫حضور سازنده‪ ،‬فعال و پيشرو در ميان ملت‌ها و كسب آمادگي‬ ‫براي برقراري عدالت و معنويت در جهان در گرو تربيت‬ ‫انسان‌هاي عالم‪،‬متقي وآزاده و اخالقي است‪.‬تعليم و تربيتي كه‬ ‫تحقق بخش حيات طيبه‪ ،‬جامعه عدل جهاني و تمدن اسالمي‬ ‫ايراني باشد در پرتو چنين سرمايه انساني متعالي است كه جامعه‬ ‫بشري آمادگي تحقق حكومت جهاني انسان كامل را يافته و در‬ ‫سايه چنين حكومتي ظرفيت و استعدادهاي بشر به شكوفايي‬ ‫‪7‬‬ ‫و كمال خواهد رسيد‪.‬‬ ‫تحقق اين هدف نيازمند ترسيم نقشه راهي است كه در آن‬ ‫نحوه طي مسير‪ ،‬منابع و امكانات الزم‪ ،‬تقسيم كار در سطح‬ ‫ملي و الزامات در اين مسير به صورت شفاف و دقيق مشخص‬ ‫شده باشد‪..‬در تهيه سند ملي تحول بنيادين آموزش و پرورش‬ ‫كوشش شده است تا با الهام گيري از اسناد باالدستي و‬ ‫بهره‌گيري از ارزش‌هاي بنيادين آنها و توجه به اهداف‬ ‫راهبردي نظام جمهوري اسالمي ايران‪ ،‬چشم‌انداز و اهداف‬ ‫تعليم و تربيت در افق ‪ 1404‬هجري شمسي تبيين شود‪.‬‬ ‫تحول بنيادين در نظام آموزش و پرورش مبتني بر آرمان‌هاي‬ ‫بلند نظام اسالمي بايد معطوف به چشم‌اندازي باشد كه در‬ ‫افق روشن ‪ ،1404‬ترسيم‌گر ايراني توسعه يافته با جايگاه اول‬ ‫اقتصادي‪ ،‬علمي و فناوري در سطح منطقه با هويتي اسالمي‬ ‫انقالبي‪ ،‬الهام بخش جهان اسالم همراه با تعاملي سازنده و‬ ‫مؤثر در عرصه روابط بين‌المللي است‪.‬‬ ‫اگرچه در سه دهه گذشته تالش‌هاي وافر و قابل تقديري‬ ‫از طرف مسئوالن و دست‌اندركاران نظام تعليم و تربيت‬ ‫براي بهبود و اصالح نظام آموزشي كشور به عمل آمد كه‬ ‫خوشبختانه نتايج مثبت و مفيدي نيز بر جاي گذاشته است؛‬ ‫ليكن هنوز آموزش و پرورش با چالش‌هاي جدي روبرو است‬ ‫و برون‌داد آن در طراز جمهوري اسالمي ايران و پاسخگوي‬ ‫تحوالت محيطي و نيازهاي جامعه نمي‌باشد‪.‬از اين رو تأكيدات‬ ‫حكيمانه رهبر فرزانه انقالب اسالمي مبني بر ضرورت تحول‬ ‫بنيادي در آموزش و پرورش با تكيه بر فلسفه تعليم و تربيت‬ ‫اسالمي – ايراني و تدوين الگوي اسالمي – ايراني براي‬ ‫‪8‬‬  ‫تحول و پرهيز از الگوهاي وارداتي‪ ،‬كهنه و تقليدي محض‪،‬‬ ‫چراغ راه برون رفت از چالش‌هاي نظام آموزشي كشور است‪.‬‬ ‫خوشبختانه با درك ضرورت و اهميت اين امر و در پاسخ به‬ ‫نداي هوشمندانه رهبري معظم انقالب اسالمي(مد‌ظله‌العالي)‪،‬‬ ‫طرح تدوين سندتحول بنيادين آموزش و پرورش در افق‬ ‫چشم‌انداز بيست ساله جمهوري اسالمي ايران پس از تدوین‬ ‫و تصویب در شورای عالی آموزش و پرورش در دستور کار‬ ‫شورای عالی انقالب فرهنگی قرار گرفت و سرانجام پس‬ ‫از شكل‌گيري حلقه‌هاي كارشناسي – پژوهشي با مشاركت‬ ‫صاحب‌نظران حوزوي و دانشگاهي و مديران و كارشناسان‬ ‫مجرب آموزش و پرورش و سايردستگاه‌هاي ذيربط‪ ،‬ضمن‬ ‫پايبندي به ديدگاه‌هاي حضرت امام خميني(ره) و نظرات مقام‬ ‫معظم رهبري درباره تحول بنيادين نظام آموزشي و همسو با‬ ‫اسناد فرادستي‪ ،‬از جمله سند چشم‌انداز بيست ساله كشور‪ ،‬سند‬ ‫مذكور تدوين و به تصويب اين شورا رسيد‪.‬‬ ‫دکتر حمید رضا حاجی بابایی دکتر محمدرضا مخبر دزفولی‬ ‫وزیرآموزش و پرورش دبیرشورای عالی انقالب فرهنگی‬ ‫‪9‬‬  ‫فصل اول‬ ‫کلیات‬ ‫در این سند‪ ،‬اصطالحات به کار رفته به شرح ذیل تعریف‬ ‫می‏شوند‪:‬‬ ‫ نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی‬ ‫نهادي است اجتماعی و فرهنگی و سازمان يافته که به عنوان‬ ‫مهم ترين عامل انتقال‪ ،‬بسط واعتالی فرهنگ در جامعه‬ ‫اسالمي ايران‪ ،‬مسئوليت آماده‌سازي دانش آموزان جهت‬ ‫تحقق مرتبه ای از حيات طيبه در همه ابعاد را برعهده دارد‬ ‫که تحصیل آن مرتبه برای عموم افراد جامعه الزم یا شایسته‬ ‫باشد ‪.‬دستیابی به این مرتبه از آمادگی برای تكوين وتعالي‬ ‫پيوسته هويت دانش آموزان (با تاكيد بر وجوه مشترك انساني‪،‬‬ ‫اسالمي و ايراني) ضمن مالحظه ویژگی های فردی و غیر‬ ‫مشترک و نیز در راستای شکل گیری و اعتالی مداوم جامعه‬ ‫صالح اسالمي مستلزم آن است که تربیت یافتگان این نظام‬ ‫شایستگی‌های الزم برای درک واصالح مداوم موقعیت خود‬ ‫ودیگران را براساس نظام معیار اسالمی کسب نمایند‪.‬‬ ‫ تعلیم و تربيت‬ ‫فرايندي تعالی جویانه‪ ،‬تعاملی‪ ،‬تدریجی‪ ،‬یکپارچه ومبتنی بر‬ ‫نظام معیار اسالمی که به منظور هدايت افراد جامعه به سوی‬ ‫آمادگی برای تحقق آگاهانه واختیاری مراتب حيات طيبه در‬ ‫همة ابعاد‪ ،‬زمينه های مناسب تكوين و تعالي پيوستة هويت‬ ‫ایشان را در راستای شکل گیری وپیشرفت جامعه صالح‬ ‫‪10‬‬  ‫اسالمی فراهم می‏آورد‪.‬‬ ‫ ساحت‌‌هاي تعلیم و تربیت‬ ‫ساحت‌‌هاي مندرج در فلسفه تعلیم و تربيت در جمهوري‬ ‫اسالمي ايران ( تعلیم و تربیت اعتقادی‪ ،‬عبادی و اخالقی‪،‬‬ ‫تعلیم و تربیت زیباشناختی و هنری‪ ،‬تعلیم و تربیت اقتصادی و‬ ‫حرفه‏ای‪ ،‬تعلیم و تربیت علمی و فناورانه) می‏باشد‪.‬‬ ‫ نظام معیار اسالمی‬ ‫مبانی و ارزش های مبتنی بر دین اسالم ناب محمدی یا‬ ‫سازگار با آن‪ ،‬مشتمل برسلسله مراتبی از ارزش‌هاست که ناظر‬ ‫به همه ابعاد زندگی انسان است‪ ،‬زیرا دین اسالم به همه‬ ‫عرصه‌های امور اجتماعی و فردی‪ ،‬دنیوی و اخروی‪ ،‬مادی و‬ ‫معنوی زندگی بشر پرداخته است ( نفی سکوالریسم ) هر چند‬ ‫نسبت به پاره ای از این عرصه ها‪ ،‬به عرصه ی کلیات اکتفا و‬ ‫نسبت به بخشی دیگر ‪ ،‬جزئیات را نیز ذکر کرده است‬ ‫ شایستگی هاي پايه‬ ‫مجموعه‌ای ترکیبی از صفات و توانمندی‌های فردی و جمعی‬ ‫ناظر به همه جنبه‌های هویت (عقالنی‪ ،‬عاطفی‪ ،‬ارادی و‬ ‫عملی ) و نیز تمام مولفه های جامعه بر اساس نظام معیار‬ ‫اسالمی است ‪،‬که متربیان برای دست‌یابی به مراتب حیات‬ ‫طیبه جهت درک موقعیت خود و دیگران و عمل فردی و‬ ‫جمعی برای بهبود مستمر آن‪،‬باید این گونه صفات و توانمندی‬ ‫ها را «کسب»کنند‪.‬‬ ‫ هويت‬ ‫‪11‬‬ ‫برآيند مجموعه‌اي از بينش‌ها‪ ،‬باورها‪،‬گرايش‌ها‪ ،‬اعمال و‬ ‫صفات آدمی است‪.‬از اينرو‪ ،‬نه تنها امري ثابت و از پيش‬ ‫تعيين شده نيست‪ ،‬بلكه حاصل تالش و توفيق شخص و تا‬ ‫حدودي متأثر از شرايط اجتماعي است‪.‬انسان‪ ،‬موجودي است‬ ‫که می تواند با تكيه بر فطرت و استعدادهاي طبيعي خود و‬ ‫با استفاده از نيروي عقل و اختيار و ارادة خويش‪ ،‬به معرفت‬ ‫دست يابد‪.‬معرفت ايجاد شده مي‌تواند زمينه میل و گرایش را‬ ‫در او فراهم سازد‪.‬بینش و گرایش درونی‪ ،‬زمینه باور (ایمان )‬ ‫و تکوین اراده (تصمیم معطوف به عمل )را در وی فراهم می‬ ‫آورد و با عمل و تکرار آن‪ ،‬به تدریج هویتش شکل می گیرد‪.‬‬ ‫همین امور نیز‪ ،‬در هر گونه تحول هویت‪ ،‬پس از تکوین اولیه‬ ‫آن نقش آفرین است‪.‬‬ ‫ معلم و مربی‬ ‫«معلم» و « مربي» (مترادف هم بكار رفته است) و به فردي‬ ‫اطالق مي شود كه رسالت خطير تربيت دانش آموزان را در‬ ‫نظام تعلیم و تربيت رسمي عمومي بر عهده دارد‪.‬‬ ‫ جامعه اسالمی‬ ‫اجتماعی است که بر روی نمودن به خدا در حالت تسلیم ورضا‬ ‫استوار می شود نه بر روابط نژادی ‪،‬خویشاوندی یا قبیله‌ای‬ ‫ویا روابط انتفاعی وستمگرانه یا روابط قراردادی‪-‬که رویکرد‬ ‫استخدامی داشته ومتکی بر منفعت های یک طرف یا دو‬ ‫طرف قرارداد می‌باشند‪.‬در جامعة اسالمی که مظهر تحقق‬ ‫بعد اجتماعی حیات طیبه به شمار می‌آید‪ ،‬پیوندها خشونت آمیز‬ ‫(ناشی از ترس وتهدید وارعاب) یا انتفاعی (ناشی از سودگرایی‬ ‫واستثمار یا استخدام دیگران) نیست بلکه ارتباط میان اعضای‬ ‫‪12‬‬  ‫جامعه به ارزش‌های انسانی واخالقی‪ ،‬معرفت‪ ،‬محبت واطاعت‬ ‫از خدا (پیروی آگاهانه واختیاری از نظام معیار دینی) معطوف‬ ‫است‪.‬در چنین جامعه ای روابط ظالمانه وتعصبات نژادپرستانه‬ ‫طرد می شود و برتوحید به عنوان اساس تکوین وگسترش‬ ‫روابط اجتماعی تاکید می گردد‪.‬‬ ‫ سنین الزم التعلیم‬ ‫سن تعلیم و تربیت رسمی ‪5‬سالگی است اما سن افراد الزم‬ ‫التعلیم (الزم التربيه) طبق قانون مشخص مي‌شود‪.‬‬ ‫ حیات طیبه‬ ‫وضع مطلوب زندگي بشر در همة ابعاد و مراتب‪ ،‬بر اساس‬ ‫نظام معيار اسالمی( مباني و ارزش‌هاي مقبول دين الهي)‬ ‫است كه تحقق آن باعث دستيابي به غايت زندگي يعني قرب‬ ‫الي اهلل خواهد شد‪.‬اين‌گونه زندگاني مستلزم ارتباط آگاهانه و‬ ‫اختياري با حقيقت هستي و تشديد رابطه‌ي با او در همه شئون‬ ‫فردي و اجتماعي زندگي است كه بايد بر اساس انتخاب و‬ ‫دين اسالم باشد‪.‬‬ ‫التزام آگاهانه و آزادانه‌ي نظام معيا ِر مناسب با ِ‬ ‫بنابراين‪ ،‬يكي از مشخصات اصلي حيات طيبه‪ ،‬تكيه بر ارزش‬ ‫غايي زندگي ـ قرب الي اهلل ـ و نظام معيار متناسب با آن يعني‬ ‫دين اسالم است‪.‬زيرا با توجه به‬ ‫مقبول ِ‬ ‫ِ‬ ‫مباني و ارزش‌هاي‬ ‫لزوم پذيرش ربوبيت خداوند متعال‪ ،‬به عنوان يگانه رب حقيقي‬ ‫جهان و انسان‪ ،‬اين نظام معيار‪ ،‬جهت اساسي نحوه تحقق‬ ‫حيات طيبه را در همه مراتب و ابعاد زندگي با اين نظام(تقوا)‪،‬‬ ‫وجه تمايز اساسي حيات طيبه از زندگي غيرديني (= سكوالر)‬ ‫‪13‬‬ ‫رايج محسوب ميشود‪.‬كه نقطة اوج و حقيقت آن در جامعه‬  ‫جهاني مهدوي محقق مي گردد‬ ‫ چشم انداز‬ ‫معرف وضع مطلوب دست یافتنی است که با الهام از وضعیت‬ ‫آرمانی انعکاس یافته در رهنامه تعلیم و تربيت رسمي عمومي‬ ‫‌و تحت تأثیر چالش‌ها ترسیم شده است‪.‬استنادات این چشم‬ ‫انداز مؤید فرایندی است که به این تصویر از وضع مطلوب‬ ‫دست یافتنی معنا می‌بخشد‪.‬بنا برنظام نامۀ تدوین سند جامع‬ ‫تحول و نوسازی نظام آموزشی(مصوب جلسه ‪ 64‬مورخ‬ ‫‪ 89/4/1‬شوراي تخصصي تحول و نوسازي نظام آموزشي‬ ‫كشور) چشم انداز این‌گونه تعریف می شود‪:‬‬ ‫چشم انداز نظام آموزشي اعالميه جهت‌گيري نظام آموزشي‬ ‫و بيانگر هويت و آرمان آن است كه تصويري از مقاصد آينده‬ ‫نظام آموزشي كشور در افق ‪1404‬را ترسيم مي كند‪.‬اين چشم‬ ‫انداز بر اساس اسناد باالدستي‪ :‬قانون اساسي‪ ،‬سياست هاي‬ ‫كلي نظام‪ ،‬سند چشم انداز بيست ساله و فلسفه تعلیم و تربيت‬ ‫در جمهوري اسالمي ايران‪ ،‬در افق ‪ 1404‬ترسيم مي شود ‪.‬‬ ‫ نظام دوری‬ ‫نظام دوري عبارت است از همراهي معلم با دانش‌آموزان در‬ ‫چند پايه تحصيلي‬ ‫‪14‬‬  ‫فصل دوم‬ ‫بيانيه ارزش‏ها‬ ‫گزاره‏هاي ارزشي مندرج در بياني ‌ه ارزش‏ها‪ ،‬بايد‏ها و نبايد‏‌هايي‬ ‫اساسي است که الزم است تمام اجزا و مؤلفه‏هاي نظام تعلیم‬ ‫و تربيت رسمي عمومي هماهنگ با آن‌ها بوده و همه‌‌ي‬ ‫سياست‌گذاران و کارگزاران نظام ملتزم و پاي بند به آن‌ها باشند‪.‬‬ ‫اين ارزش‌ها بر اساس آموزه‌‌هاي قرآن کریم و سنت پيامبر‬ ‫اکرم (ص) وحضرات اهل بيت ( عليهم السالم)‪ ،‬قانون اساسي‬ ‫جمهوري اسالمي‌ايران‪ ،‬رهنمود‌هاي رهبر كبير انقالب اسالمي‬ ‫حضرت امام خميني(ره) و مقام معظم رهبري و سند چشم‏انداز‬ ‫بيست ساله و نقشه جامع علمی کشور و سياست‌هاي كلي‬ ‫تحول نظام آموزشي تهيه و تدوين شده است و با مباني نظري‬ ‫سند تحول بنیادین آموزش و پرورش (شامل فلسف ‌ه تعلیم و‬ ‫ي عمومي و رهنامه نظام‬ ‫تربيت‪ ،‬فلسفه تعلیم و تربيت رسم ‌‬ ‫تعلیم و تربيت رسمي عمومي در جمهوري اسالمي ايران)‬ ‫سازگار و مستند به مضامين مندرج در آن‌ها مي‌باشد‪.‬‬ ‫گزاره‌های ارزشی نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی عبارتند از‪:‬‬ ‫‪ -1‬آموزه‌های قرآن کریم‪ ،‬نقش معنوي‪ ،‬اسوه اي‪ ،‬هدايتي‬ ‫و تربيتي پيامبر اكرم (ص) و حضرت فاطمه زهرا (سالم اهلل‬ ‫علیها) و ائمه معصومين (علیهم السالم) به ويژه امام زمان‬ ‫(عج) و واليت مداري در تمام ساحت‌ها براي تحقق جامعه‬ ‫عدل جهاني (جامعه مهدوي)‪.‬‬ ‫‪15‬‬ ‫تبصره‪ :‬اقليت‌‌هاي مذهبي مصرح در قانون اساسي بر اساس‬ ‫قوانين موضوعه اقدام خواهند كرد‪.‬‬ ‫‪ -2‬آموزه‌های بنیادین مهدویت و انتظار که رمز هویت اسالم‬ ‫ناب و عامل حیات و بقای آن درعصر غیبت است‪.‬به عنوان‬ ‫مهمترین رسالت منتظران در عصر غیبت می‌باشد‪.‬‬ ‫‪ -3‬ميراث نظري و عملي حضرت امام خميني (ره)‪ ،‬تعميق‬ ‫عالقه و پيوند با انقالب اسالمي‪ ،‬قانون اساسي و واليت فقيه‪.‬‬ ‫‪ -4‬فرآیند تعلیم و تربيت در تمام ساحت‌‌هاي تعلیم و تربيت‬ ‫شامل تعلیم و تربيت اعتقادي‪ ،‬عبادي و اخالقي‪ ،‬تعلیم و‬ ‫تربيت اجتماعي و سياسي‪ ،‬تعلیم و تربيت زيستي و بدني‪،‬‬ ‫تعلیم و تربيت زيبا شناختي و هنری‪ ،‬تعلیم و تربيت اقتصادي‬ ‫و حرفه‌اي‪ ،‬تعلیم و تربيت علمي‌و فناورانه منطبق بر نظام‬ ‫معيار اسالمي مباني و ارزش‌‌هاي برگرفته از قرآن کریم‪ ،‬سنت‬ ‫حضرات معصومين (علیهم السالم) و عقل كه تعلیم و تربيت‬ ‫اعتقادي‪ ،‬عبادي و اخالقي در آن محوريت دارد‪.‬‬ ‫‏‪ -5‬زمینه سازي کسب شايستگي‌هاي پايه ‪ -‬با تأكيد بر‬ ‫خصوصيات مشترك اسالمي‌– ايراني و انقالبي‪ ،‬در راستاي‬ ‫تكوين و تعالي پيوسته هويت‌دانش آموزان در ابعاد فردی‪،‬‬ ‫خانوادگی و اجتماعی‪.‬‬ ‫‪ -6‬هویت شناخت مدار و واقع نمایی و معنای گسترده‪ ،‬جامع و‬ ‫منسجم معرفت (وحیانی‪ ،‬عقالنی ‪ ،‬نقلی و تجربی)‪.‬‬ ‫‪ -7‬نقش معلم (مربي) به عنوان هدایت کننده و اسوه ای امين‬ ‫و بصير در فرآیند تعلیم و تربيت و موثرترين عنصر در تحقق‬ ‫مأموريت‌هاي نظام تعلیم و تربيت رسمي عمومي‪.‬‬ ‫‪16‬‬  ‫‪ -8‬بصیرت و تعالي در زمينه‌هاي گوناگون عبادي – اخالقي‪،‬‬ ‫اعتقادي‪ ،‬سياسي اجتماعي فرهنگي‪.‬‬ ‫‪ -9‬كرامت ذاتی و اکتسابی انسان و کسب فضایل اخالقی‬ ‫از جمله‪ :‬ایمان‪ ،‬تقوا‪ ،‬تولی و تبری‪ ،‬عمل صالح‪ ،‬خودباوري‪،‬‬ ‫روحيه مجاهدت‪ ،‬ظلم ستیزی‪ ،‬علم‪ ،‬حكمت‪ ،‬عفت‪ ،‬شجاعت‪،‬‬ ‫عدالت‪ ،‬صداقت‪ ،‬ایثاروفداکاری‪.‬‬ ‫‪ -10‬سالمت جسمانی‪ ،‬نشاط و تقویت اراده‪.‬‬ ‫‪ -11‬تكوين و تعالي جنبه‌‌هاي انساني هويت دانش آموزان براي‬ ‫تقويت روابط حق محور‪ ،‬عدالت گستر و مهرورزانه با همه انسان‌ها‬ ‫در سراسر جهان‪.‬‬ ‫‪ -12‬منزلت علم نافع‪ ،‬هدایت گر و توانمندساز و مقام و جايگاه‬ ‫عالم و معلم‬ ‫‪ -13‬پرورش‪ ،‬ارتقاء و تعمیق انواع و مراتب عقالنیت در همه‬ ‫ساحت‌های تعلیم وتربیت‬ ‫‪ -14‬ارتقای جايگاه و نقش تربيتي خانواده و مشاركت اثربخش‬ ‫آن با نظام تعليم و تربيت رسمي عمومي‬ ‫‪ -15‬نقش تربيتي اماكن مذهبي‪ ،‬نهادهاي مردمي‪ ،‬اجتماعي‬ ‫ورسانه‌ها‬ ‫‪ -16‬عدالت تربيتي در ابعاد كمي‌‪ ،‬همگاني و الزامي و عدالت‬ ‫كيفي با رعايت تفاوت‏‌هاي فردي‪ ،‬جنسيتي‪ ،‬فرهنگي و‬ ‫جغرافيايي‬ ‫‪ -17‬جایگاه و نقش تعلیم و تربیتی نهاد رسانه و فناوری‌های‬ ‫ارتباطی و بهره گیری هوشمندانه از آن و مواجهه فعال و‬ ‫‪17‬‬ ‫آگاهانه جهت پیشگیری وکنترل آثار و پیامدهای نامطلوب آن‬ ‫‪ -18‬توجه توأمان به منافع و مصالح فردی و اجتماعی در‬ ‫چارچوب منافع و مصالح ملی‬ ‫‪ -19‬صیانت از وحدت ملي و انسجام اجتماعي با محوريت‬ ‫هويت مشترک اسالمي‪ -‬ايراني‬ ‫‪ -20‬وطن دوستي و افتخار به ارزش‌های اصیل و ماندگار‬ ‫اسالمی _ ایرانی و اهتمام به برپايي جامعه مهدوي‬ ‫‪ -21‬تقویت گرایش به زبان و ادبیات فارسی به عنوان زبان مشترک‬ ‫‪ -22‬استمرار فرهنگ اسالمي‪ -‬ايراني از طریق ارزیابی‬ ‫آگاهانه آن وتعامل نقادانه با ساير فرهنگ‌ها بر اساس نظام‬ ‫معيار اسالمي‬ ‫‪ -23‬مسئولیت پذیری همه جانبه‪ ،‬مشارکت اجتماعی و داشتن‬ ‫روحیه جمعی و مهارت مورد نياز جامعه‬ ‫‪ -24‬روحيه كارآفريني ‪،‬كسب شايستگي‏هاي عام حرفه‌اي و‬ ‫مهارتي و هنري زمينه ساز کار مولّد‬ ‫ي و تجربه‌های بشری در‬ ‫‪ -25‬ارج نهادن به دستاورد‌هاي علم ‌‬ ‫چارچوب نظام معيار اسالمي و بسترسازي برای دستیابی به‬ ‫مرجعیت علمی جهان‬ ‫‪ -26‬نظام تعلیم و تربيت رسمي عمومي به عنوان عامل‬ ‫اثرگذار اجتماعي و مولد نیروی انسانی و سرمايه فرهنگي و‬ ‫معنوي برای رشد و تعالي همه جانبه و پايدار و اعتالي فرهنگ‬ ‫عمومي مبتنی بر نظام معیار اسالمی‬ ‫‪ -27‬مدرسه به عنوان کانون تعلیم و تربيت رسمي عمومي و‬ ‫محل کسب تجربه‌هاي تربيتي‬ ‫‪ -28‬تقویت شأن حاکميتي نظام تعلیم و تربيت رسمي عمومي‬ ‫‪18‬‬  ‫در ابعاد سياست گذاري‪ ،‬برنامه ريزي‪ ،‬پشتيباني و نظارت و‬ ‫ارزیابی ضمن مشارکت پذيري و کاهش تصدي‌گري غیر‬ ‫ضروری در بعد اجرا با رعايت اصل عدالت‬ ‫‪ -29‬آینده پژوهی و پایش تحوالت موثر بر تعلیم و تربیت‬ ‫رسمی عمومی به منظور ایفای نقش فعال در مواجهه با‬ ‫چالش‌های پیش رو در عرصه‌های مختلف‬ ‫‪ -30‬جامعيت‪ ،‬يکپارچگي و توجه متوازن به ساحت‏هاي تعليم و تربيت‪.‬‬ ‫‪19‬‬  ‫فصل سوم‬ ‫بيانيه‌ي مأموريت‬ ‫وزارت آموزش و پرورش مهم‌ترين نهاد تعلیم و تربيت رسمي‬ ‫عمومی‪ ،‬متولي فرآیند تعلیم و تربيت درهمه ساحت‌هاي تعلیم‬ ‫و تربیت‪ ،‬قوام‌بخش فرهنگ عمومي و تعالي بخش جامعه‬ ‫اسالمي بر اساس نظام معیار اسالمی‪ ،‬با مشارکت خانواده‪،‬‬ ‫نهاد‌ها وسازمان‌هاي دولتي و غير دولتي است‪.‬اين نهاد‬ ‫مأموريت دارد با تأکيد بر شايستگي‌هاي پايه‪ ،‬زمينه دستيابي‬ ‫دانش آموزان در سنين الزم التعليم طي ‪ 12‬پايه (چهار‬ ‫دوره تحصيلي سه ساله) تحصيلي به مراتبی از حيات طيبه در‬ ‫ابعاد فردي‪ ،‬خانوادگی‪ ،‬اجتماعي و جهانی را بصورت نظام مند‪،‬‬ ‫همگاني‪ ،‬عادالنه و الزامي در ساختاري کارآمد و اثر بخش‬ ‫فراهم سازد‪.‬انجام این مهم نقش زیر ساختی در نظام تعلیم و‬ ‫تربیت رسمی عمومی خواهد داشت‪.‬‬ ‫‪20‬‬  ‫فصل چهارم‬ ‫چشم انداز‬ ‫ي عمومي در افق‪ ،1404‬با اتکاء به‬ ‫نظام تعلیم و تربيت‌رسم ‌‬ ‫قدرت الیزال الهی‪ ،‬مبتني بر نظام معيار اسالمي‪ ،‬فرهنگ و‬ ‫تمدن اسالمي‪ -‬ايراني و قوام بخش آن‏ها و زمينه ساز جامعه‬ ‫جهاني عدل مهدوي و برخوردار از توانمندي‌هاي تربيتي ممتاز‬ ‫در طراز جمهوری اسالمی ایران در سطح منطقه‪ ،‬الهام بخش‬ ‫و داراي تعامل سازنده و مؤثر با نظام‏هاي تعلیم و تربيتي در‬ ‫سطح جهان‪ ،‬توانمند در زمينه سازي براي شکوفايي فطرت و‬ ‫استعدادها و شکل گيري هويت يکپارچه اسالمي‪ ،‬انقالبي ‪-‬‬ ‫ايراني دانش آموزان با توجه به هویت اختصاصی آنان؛ کارآمد‪،‬‬ ‫اثر بخش‪ ،‬یادگیرنده‪ ،‬عدالت محور و مشارکت جو‪ ،‬برخوردار از‬ ‫مربیان ومديران مومن آراسته به فضائل اخالق اسالمی‪ ،‬عامل‬ ‫به عمل صالح‪ ،‬تعالی جو و تحول آفرین‪ ،‬انقالبي‪ ،‬آينده نگر‪،‬‬ ‫عاقل‪ ،‬متعهد‪ ،‬امین‪ ،‬بصیر‪ ،‬حق شناس‪.‬‬ ‫مدرسه در افق چشم انداز‪1404‬‬ ‫بر پاية اين چشم انداز‪ ،‬مدرسه جلوه‌اي است از تحقق مراتب‬ ‫حيات طيبه‪ ،‬کانون عرضة خدمات وفرصت‏هاي تعلیم و تربيتي‪،‬‬ ‫زمينه ساز درک و اصالح موقعيت توسط دانش آموزان و‬ ‫تکوين وتعالي پيوست ‌ه هويت آنان بر اساس نظام معيار اسالمي‪،‬‬ ‫در چارچوب فلسفه و رهنامة نظام تعلیم و تربيت رسمي عمومي‬ ‫‪21‬‬ ‫جمهوری اسالمی ایران که داراي ويژگي‏هاي زير است‪:‬‬ ‫ تجلي بخش فرهنگ غني اسالمي‪ ،‬انقالبی در روابط و‬ ‫مناسبات با خالق‪ ،‬جهان خلقت‪ ،‬خود و دیگران «به ويژه‬ ‫تکلیف گرایی‪ ،‬مسئولیت پذیری‪ ،‬كرامت نفس‪ ،‬امانتداری‪،‬‬ ‫خودباوری‪ ،‬كارآمدي‪ ،‬كارآفريني‪ ،‬پرهيز از اسراف و وابستگي‬ ‫به دنيا‪ ،‬همدلي‪ ،‬احترام‪ ،‬اعتماد‪ ،‬وقت شناس‪ ،‬نظم‪ ،‬جدیت‪،‬‬ ‫ایثارگری‪ ،‬قانون گرایی‪ ،‬نقادی و نوآوري‪ ،‬استكبارستيزي‪ ،‬دفاع‬ ‫از محرومان و مستضعفان و ارزش‌هاي انقالب اسالمي»‬ ‫ نقطة اتکاي دولت و ملت در رشد‪ ،‬تعالي و پیشرفت كشور و کانون‬ ‫تربیت محله‬ ‫ برخوردار ازقدرت تصميم گيري و برنامه‌ريزي در حوزه‌هاي‬ ‫عملياتي در چارچوب سياست‌هاي محلي‪ ،‬منطقه‌اي و ملي‬ ‫ نقش آفرین در انتخاب آگاهانه‪ ،‬عقالنی‪ ،‬مسئوالنه و اختياري‬ ‫فرآیند زندگي فردي‪ ،‬خانوادگی و اجتماعي دانش آموزان بر اساس‬ ‫نظام معیار اسالمی‬ ‫ داراي ظرفيت پذيرش تفاوت‌‌هاي فردي ‪ ،‬کشف و هدایت‬ ‫استعدادهای متنوع فطری و پاسخ‌گویی به نياز‏ها‪ ،‬عالئق و رغبت‬ ‫دانش آموزان در راستای مصالح وچارچوب نظام معیار اسالمی‬ ‫ یادگیرنده‪ ،‬کمال جو‪ ،‬خواستار تعالي مستمر فرصت‌هاي‬ ‫تربيتي‪ ،‬تسهيل‌کنند‌ه هدایت‪ ،‬یادگیری و تدارک بيننده‌‬ ‫خودجوش ظرفيت‏هاي جديد در خدمت تعليم و تربیت‬ ‫ خود ارزياب‪ ،‬مسئول و پاسخگو نسبت به نظارت و ارزيابي‬ ‫بيروني‬ ‫ تأمين كنند‌ه نيازهاي فردي و اجتماعي و محيط اخالقي‪،‬‬ ‫علمي‪ ،‬امن‪ ،‬سالم‪ ،‬با نشاط‪ ،‬مهرورز و برخوردار از هويت جمعي‬ ‫‪22‬‬  ‫ برخوردار از مربيان داراي فضایل اخالقی و شايستگي‌های‬ ‫حرفه‌اي با هويت يکپارچه توحیدی بر اساس نظام معيار اسالمي‬ ‫ مبتني بر رويكرد مديريتي نقد پذير‪ ،‬مشارکت جو‬ ‫ متکی بر ارکان تعلیم و تربیت و بهره مند از ظرفيت عوامل‬ ‫سهيم و موثر و مبتنی بر مشارکت ذي نفعان با تأکيد برمربيان‪،‬‬ ‫دانش آموزان و خانواده‬ ‫ برخوردار از بهره فناوري آموزشي در سطح معيار؛ با توجه‬ ‫به طيف منابع و رسانه‌هاي يادگيري (شبكه ملي اطالعات‬ ‫و ارتباطات)‬ ‫ داراي ظرفيت تصميم سازي براي نظام تعلیم و تربيت‬ ‫رسمي عمومي‬ ‫ داراي تعامل اثر بخش با مساجد و ديگر نهاد‌ها‪ ،‬مراکز‬ ‫مذهبی و کانون‌هاي محلي نظير فرهنگ سرا‪ ،‬کتابخانه‌هاي‬ ‫عمومي و برخوردار از ارتباط مستمر و موثر با عالمان دینی‪،‬‬ ‫صاحبنظران و متخصصان‬ ‫ داراي پيوند موثر با موضوعات و مسائل جامعه در مقياس‬ ‫محلي‪ ،‬منطقه‌اي و ملي با حضور فعال درحیات اجتماعی‪.‬‬ ‫‪23‬‬  ‫فصل پنجم‬ ‫هدف‌‌هاي كالن‬ ‫‪ -1‬تربيت انساني موحد‪ ،‬مؤمن و معتقد به معاد و آشنا و‬ ‫متعهد به مسئولیت‌ها و وظایف در برابر خدا‪ ،‬خود‪ ،‬ديگران‬ ‫و طبیعت‪ ،‬حقیقت جو و عاقل‪ ،‬عدالت خواه وصلح جو‪ ،‬ظلم‬ ‫ستیز‪ ،‬جهادگر‪ ،‬شجاع و ایثارگر و وطن دوست‪ ،‬مهرورز‪ ،‬جمع‬ ‫گرا و جهاني انديش‪ ،‬واليت مدار و منتظر و تالشگر در جهت‬ ‫تحقق حكومت عدل جهاني‪ ،‬با اراده و امیدوار‪ ،‬خودباور و دارای‬ ‫عزت نفس‪ ،‬امانتدار‪ ،‬دانا وتوانا‪ ،‬پاكدامن و با حيا‪ ،‬انتخابگر و آزاد‬ ‫منش‪ ،‬متخلق به اخالق اسالمی خالق و کارآفرین و مقتصد‬ ‫و ماهر‪ ،‬سالم و بانشاط‪ ،‬قانون مدار و نظم پذیر و آماده‌ي ورود‬ ‫به زندگي شايسته فردي‪ ،‬خانوادگي و اجتماعي بر اساس نظام‬ ‫معيار اسالمی‬ ‫‪ -2‬ارتقاي نقش نظام تعلیم و تربيت رسمي عمومي و خانواده‬ ‫در رشد وتعالي كشور‪ ،‬بسط و اعتالي فرهنگ عمومي و زمينه‬ ‫سازي براي اقتدار و مرجعیت علمی و تکوين تمدن اسالمي‪-‬‬ ‫ايراني در راستاي تحقق جامعه جهاني عدل مهدوي با تأکید بر‬ ‫تعميق معرفت و بصيرت ديني و سياسي‪ ،‬التزام به ارزش‌هاي‬ ‫اخالقي‪ ،‬وفاداري به نظام جمهوري اسالمي ايران‪ ،‬اعتقاد و‬ ‫التزام عملی به اصل واليت مطلقه فقيه و مردم ساالري‌ديني‪،‬‬ ‫‌تحکيم وحدت ملي‪ ،‬تقويت روحيه علمي‪ ،‬رعايت حقوق و‬ ‫مسئوليت‌هاي اجتماعي‪ ،‬ارتقاي آداب و آئين زندگي متعالي‪،‬‬ ‫بهداشتي و زيست محيطي‬ ‫‪24‬‬  ‫‪ -3‬گسترش و تأمين همه جانب ‌ه عدالت آموزشي و تربيتي‬ ‫‪ -4‬برقراري نظام اثر بخش و كارآمد مديريت و مديريت منابع‬ ‫انساني بر اساس نظام معیار اسالمی‬ ‫‪ -5‬افزايش مشارکت و اثربخشی همگاني به ويژه خانواده‬ ‫درتعالی نظام تعلیم و تربيت رسمي عمومي‬ ‫‪ -6‬بهسازي و تحول در نظام برنامه‌ریزی آموزشی و درسی‪،‬‬ ‫مالی و اداری و زيرساخت‏هاي کالبدي‬ ‫‪ -7‬ارتقاي اثر بخشي و افزايش كارايي در نظام تعلیم و تربيت‬ ‫رسمي عمومي‬ ‫‪ -8‬کسب موقعيت نخست تربيتي در منطقه و جهان اسالم و‬ ‫ارتقاي فزاينده جايگاه تعلیم و تربيتي ايران در سطح جهاني‪.‬‬ ‫‪25‬‬  ‫فصل ششم‬ ‫راهبردهاي کالن‬ ‫‪ -1‬استقرار نظام تعلیم و تربيت رسمي عمومي بر اساس‬ ‫مباني نظري و فلسفه تعلیم و تربيت اسالمي (تمام هدف‌هاي‬ ‫كالن)‬ ‫‪ -2‬نهادينه کردن نگاه يکپارچه به فرآیند تعلیم و تربيت با‬ ‫رويکرد تعالی بخشی در کليه مؤلفه‌هاي نظام تعلیم و تربيت‬ ‫رسمي عمومي (هدف‌هاي كالن ‪ 5 ،4 ،2 ،1‬و ‪)6‬‬ ‫‪ -3‬ابتناء فرايند طراحي‪ ،‬تدوين واجراي اسناد تحولي زير‬ ‫نظام‌ها (شامل برنامه درسي‪ ،‬تربيت معلم و تأمين منابع‬ ‫انساني‪ ،‬راهبري و مديريت‪ ،‬تأمين و تخصيص منابع مالي‪،‬‬ ‫تأمين فضا‪ ،‬تجهيزات و فناوري‪-‬پژوهش و ارزشيابي) و‬ ‫برنامه‌هاي كوتاه مدت و ميان مدت بر مباني نظري و فلسفه‬ ‫تعلیم و تربيت اسالمي و مفاد سند تحول بنیادین آموزش و‬ ‫پرورش (هدف‌هاي كالن ‪)5،6 ،2،3،4 ،1‬‬ ‫‪ -4‬توسعه ونهادينه کردن عدالت آموزشی و تربيتي درمناطق‬ ‫مختلف کشور و تقویت آموزش و پرورش مناطق مرزی با‬ ‫تأکید بر توانمند سازی معلمان و دانش آموزان این مناطق با‬ ‫تمرکز بر کیفیت فرصت‌های تربیتی هماهنگ با نظام معیار‬ ‫اسالمی (هدف كالن‪ 4 ،3‬و ‪)5‬‬ ‫‪ -5‬تقويت و نهادينه سازي مشاركت اثربخش و مسئولیت‬ ‫پذیری مردم‪ ،‬خانواده و نهادهای اقتصادی‪ ،‬مدیریت شهری و‬ ‫روستايي و بنیادهای عام المنفعه در نظام تعلیم و تربيت رسمي‬ ‫‪26‬‬  ‫عمومي(هدف‌هاي كالن ‪3،2 ،5‬و‪)7‬‬ ‫‪ -6‬گسترش و تعميق فرهنگ پژوهش و ارزشيابي‪ ،‬خالقيت‬ ‫و نوآوري‪ ،‬نظريه پردازي و مستند سازي تجربيات علمی ‪-‬‬ ‫تربيتي بومي در نظام تعلیم و تربيت رسمي عمومي(هدف‌هاي‬ ‫كالن ‪4 ،1،2‬و‪)8‬‬ ‫‪ -7‬بهره مندي هوشمندانه از فناوري‌هاي نوين در نظام تعلیم و‬ ‫تربيت رسمي عمومي مبتني بر نظام معيار اسالمي(هدف‌هاي‬ ‫كالن ‪1،2،3‬و‪)7‬‬ ‫‪ -8‬تعامل اثر بخش و فعال نظام تعلیم و تربيت رسمي عمومي‬ ‫با ساير نهادها و دستگاه‌هاي مرتبط به ويژه نهاد خانواده و‬ ‫رسانه با تأكيد بر كاهش مرزهاي تعلیم و تربيت رسمي و غير‬ ‫رسمي(هدف‌هاي كالن ‪ 1 ،4 ،7‬و ‪)2‬‬ ‫‪ -9‬استقرار نظام مديريت اثربخش‪ ،‬كارآمد‪ ،‬مسئوليت‌پذير‬ ‫و پاسخ‏گ ‌و و بستر سازي براي استقرار نظام كارآمد منابع و‬ ‫مصارف در نظام تعلیم و تربيت رسمي عمومي(هدف‏هاي‬ ‫كالن ‪4،6 ،2‬و‪)7‬‬ ‫‪ -10‬ارتقاي جايگاه نظام تعلیم و تربيت كشور به عنوان‬ ‫مهمترين نهاد تربیت نیروی انسانی و مولد سرمايه اجتماعی و‬ ‫اعمال سیاست‌های مصوب و هدایت و نظارت بر آن‪ ،‬از پیش‬ ‫دبستانی تا دانشگاه به عنوان امر حاکمیتی با توسعه مشارکت‬ ‫همگانی (هدف كالن ‪ 4 ،2‬و ‪)5‬‬ ‫‪ -11‬ارتقاء معرفت و بصیرت دینی ‪ ،‬انقالبی و سیاسی برای‬ ‫رشد و تعالی معنوی و اخالقی معلمان و دانش آموزان و مشارکت‬ ‫‪27‬‬ ‫برای ارتقای معنوی خانواده (هدف‌هاي كالن ‪)1،2،4 ،5‬‬ ‫‪ -12‬بازنگري و بازسازي ساختارها و رويه‌ها درنظام تعلیم و‬ ‫تربيت رسمي عمومي (هدف‌هاي كالن ‪ 6 ،5 ،3 ،2 ،1‬و ‪)7‬‬ ‫‪ -13‬توسعه مستمر شایستگی‌ها و توانمندی‌های اعتقادی‪ ،‬تربیتی‪،‬‬ ‫علمی و حرفه‌ای فرهنگیان (هدف‌های كالن ‪ 5 ،6 ،7‬و ‪)4‬‬ ‫‪ -14‬توسعه ظرفیت‌ها و توانمند‌های آموزشی و پرورشي برای‬ ‫حضور فعال و سازنده در صحنه‌های بین المللی و منطقه‌ای در‬ ‫راستای تحقق اهداف و مأموریت‌های مندرج در قانون اساسی‬ ‫و سند چشم انداز و سیاست‌های کلی مقام معظم رهبری و‬ ‫برنامه‌های پنج ساله (هدف‌های ‪ 8 ،7‬و ‪)2‬‬ ‫‪ -15‬ارتقاي جايگاه علم و علم‌آموزي به عنوان عاملي مؤثر در‬ ‫دستيابي به حيات طيبه با تأكيد بر حيثيت كاشفيت و مطلوبيت‬ ‫علم (هدف‌هاي كالن ‪ 1،2،7‬و ‪)8‬‬ ‫‪28‬‬  ‫فصل هفتم‬ ‫هدف‏هاي عملياتي و راهكارها‬ ‫هدف‏‌هاي عملياتي و راهكار‌هاي ذيل آنها‪ ،‬لزوم ًا از تناظر يك‬ ‫به يك با هدف‏‌هاي كالن برخوردار نيستند‪.‬از اين رو‪ ،‬برخي‬ ‫ف كالن‪،‬‬‫هدف‏‌هاي عملياتي و نيز راهكار‌هاي ذيل يك هد ‏‬ ‫ممكن است با هدف‏‌هاي كالن ديگري نيز مرتبط باشند‪.‬با‬ ‫توجه به اين گونه ارتباط‏ها‪ ،‬هر راهكار‪ ،‬براي هدفي كه ذيل‬ ‫آن آمده است‪ ،‬جنبه اصلي و براي برخي هدف‏‌هاي ديگر جنبه‬ ‫مكمل دارند‪.‬به‏هنگام عملياتي كردن احكام اين سند‪ ،‬الزم‬ ‫است در تدوين برنامه‏‌هاي ميان مدت و كوتاه مدت اين گونه‬ ‫پيوستگي‏ها مورد توجه قرار گيرد ‪.‬‬ ‫‪29‬‬  ‫‪ -1‬پرورش تربيت يافتگاني که‪:‬‬ ‫* دين اسالم ر‏ا حق دانسته و آن را به عنوان نظام معيار‬ ‫مي شناسند و به آن باور دارند و آگاهانه‪ ،‬آزادانه‪ ،‬شجاعانه و‬ ‫فداكارانه براي تکوين و تعالي اخالقي خود و دست يابي به‬ ‫مرتبه‌اي از حيات طيبه و استقرار حكومت عدل جهاني مهدوي‬ ‫از آن تبعيت مي نمايند و به رعايت احكام و مناسك دين و‬ ‫موازين اخالقي مقيد هستند‪.‬‬ ‫* از دانش‏‌هاي پايه و عمومي سازگار با نظام معيار اسالمي‪،‬‬ ‫هم چنين از توان تفكر‪ ،‬درک و کشف پديده‌ها و رويدادها‬ ‫به عنوان آيات الهي و تجلي فاعليت خداوند در خلقت و نيز‬ ‫دانش‪ ،‬بينش و مهارت‌ها و روحية مواجه ‏ة علمي و خالق با‬ ‫مسائل فردي و خانوادگي و اجتماعي برخوردارند‪.‬‬ ‫* با درك مفاهيم اجتماعي و سياسي و «احترام به قانون»‬ ‫و انديشه‏ورزي در آن‌ها‪ ،‬شايستگي رويارويي مسئوالنه و‬ ‫خردمندانه با تحوالت اجتماعي و سياسي را كسب مي‌كنند‬ ‫و با رعايت وحدت و تفاهم ملي‪ ،‬در دفاع از عزت و اقتدار‬ ‫ملي مي‌كوشند و با روحيه مسئوليت پذيري و تعالي خواهي‬ ‫و برخوردار از مهارت‌‌هاي ارتباطي‪ ،‬در حيات خانوادگی و‬ ‫اجتماعي (در سطوح محلي تا جهاني) با رعايت اصول بر‬ ‫گرفته از نظام معيار اسالمي‪ ،‬مشارکت مؤثر دارند‪.‬‬ ‫* با درك مفاهيم اقتصادي درچارچوب نظام معيار اسالمي‬ ‫از طريق کار و تالش و روحية انقالبي و جهادي‪ ،‬كارآفريني‪،‬‬ ‫‪30‬‬  ‫قناعت و انضباط مالي‪ ،‬مصرف بهينه و دوري از اسراف و‬ ‫تبذير ‏و با رعايت وجدان‪ ،‬عدالت و انصاف در روابط با ديگران‬ ‫در فعاليت‌هاي اقتصادي در مقياس خانوادگي‪ ،‬ملي و جهاني‬ ‫مشارکت مي نمايند‪.‬‬ ‫* داراي حداقل يك مهارت مفيد براي تأمين معاش حالل‬ ‫باشند به گونه‌اي كه در صورت جدايي از نظام تعليم و تربيت‬ ‫رسمی در هر مرحله‪ ،‬توانايي تأمين زندگي خود و ادارة خانواده‬ ‫را داشته باشند‪.‬‬ ‫* با درك مفاهيم بهداشت فردي و اجتماعي و مسائل زيست‬ ‫بوم طبيعي و شهري به منزلة امانات الهي‪ ،‬شايستگي حفظ و‬ ‫ارتقاي سالمت فردي و بهداشت محيطي را كسب مي‌كنند و‬ ‫با ورزش و تفريحات سالم فردي و گروهي‪ ،‬به نيازهاي جسمي‬ ‫و رواني خود و جامع ‏ه بر اساس اصول برگرفته از نظام معيار‬ ‫اسالمي‪ ،‬پاسخ مي‌دهند‪.‬‬ ‫* با قدرشناسي و درک زيبا شناسان ‌ه آفرينش الهي و‬ ‫مصنوعات هنرمندانه بشري‪ ،‬درك مفاهيم فرهنگي و ميان‬ ‫ي و بهره‌گيري از قدرت تخيل‪ ،‬توانمندي‌هاي الزم در‬ ‫فرهنگ ‏‬ ‫خلق آثار فرهنگي و هنري را به دست مي‌آورند و براي حفظ و‬ ‫تعالي ميراث فرهنگي‪ ،‬تمدني و هنري در سطح ملي و جهاني‬ ‫براساس نظام معيار اسالمي مي کوشند (هدف‌های كالن ‪،1‬‬ ‫‪ 2 ،5 ،4‬و ‪.)8‬‬ ‫‪31‬‬ ‫راهکار ‪ -1-1‬طراحي‪ ،‬تدوين و اجراي برنامه درسي ملي‬ ‫براساس اسناد تحول راهبردي و باز توليد برنامه‌هاي درسي‬ ‫موجود با تأكيد بر‪:‬‬ ‫الف) متناسب سازی حجم و محتوی کتب درسي و ساعات و‬ ‫روزهاي آموزشي با توانمندی‌ها و ویژگی‌های دانش آموزان‬ ‫ب) حاکمیت رویکرد فرهنگی‪ -‬تربیتی در تولید محتوا و‬ ‫تقویت شایستگی‌های پایه دانش آموزان‬ ‫ج) بهره مندی فزونتر از روش‌های فعال‪ ،‬خالق و تعالی بخش‬ ‫د) بهره گیری از تجهیزات و فناوری‌های نوین آموزشی و‬ ‫تربیتی در راستاي اهداف‬ ‫هـ) توجه بیشتر به تفاوت‌های فردی به ویژه هویت جنسیتی‬ ‫دانش آموزان و تفاوت‌های شهری و روستایی‬ ‫راهکار ‪ -1-2‬تدوین برنامه‌های عملیاتی الزم در راستای‬ ‫ترویج‪ ،‬تقویت مستمر و تحکيم فضایل اخالقي در محيط‌‌هاي‬ ‫تربيتي با استفاده از تمام ظرفیت‌های آموزشی و تربیتی با‬ ‫تأكيد بر اولويت كرامت و عزت نفس‪ ،‬حياء و عفت‪ ،‬صداقت‪،‬‬ ‫مسئوليت پذيري و نظم در تمام دوره‌های تحصيلي‬ ‫راهکار ‪ -1-3‬توسعه فرهنگ اقامه نماز و اهتمام به برپایی‬ ‫نماز جماعت در مدرسه و تقویت انس با قرآن در دانش آموزان‬ ‫و توسع ‌ه فرهنگ و سواد قرآني با اصالح برنامه‌ها و توانمند‬ ‫سازي معلمان در راستاي تقويت مهارت روخواني و روان‬ ‫خواني در دوره ابتدايي‪ ،‬آشنايي با مفاهيم کليدي قرآن در دوره‬ ‫متوسطه اول و آموزش معارف قرآني در متوسطه دوم بر اساس‬ ‫منشور توسعه فرهنگ قرآنی‬ ‫‪32‬‬  ‫راهکار ‪ -1-4‬ایجاد ساز و کارهای ترويج و نهادينه سازي‬ ‫وتبري‪ ،‬امربه معروف و نهي از‬ ‫فرهنگ والیت مداری تولي ّ‬ ‫منكر‪ ،‬روحیه جهادی و انتظار «زمينه سازي براي استقرار‬ ‫دولت عدل مهدوي (عج)» با تأکید بر بهره گیری از ظرفیت‬ ‫حوزه‌های علمیه و نقش الگویی معلمان و اصالح روش‌ها‬ ‫راهكار ‪ -1-5‬ارائ ‌ه آموزش زبان خارجي در چارچوب بخش‬ ‫انتخابي (نيمه تجويزي) برنامه‌ي درسي‪ ،‬با رعايت اصل تثبيت‬ ‫و تقويت هويت اسالمي‪ -‬ايراني‬ ‫راهكار ‪ -1-6‬گسترش و تنوع دادن به ح َِرف و مهارت‌هاي‬ ‫مورد نياز جامعه و تعليم متناسب و برنامه‌ريزي شده آن در همة‬ ‫دوره‌هاي تحصيلي و براي همه دانش آموزان‬ ‫راهکار ‪ -1-7‬ایجاد سازوکار برای تقویت انسجام اجتماعی‬ ‫و وحدت ملی و احیای هویت افتخار آمیز اسالمی ‪ -‬ایرانی‬ ‫در دانش آموزان و معلمان با تأکید بر آموزش و اجرای سرود‬ ‫ملی و به اهتراز در آوردن پرچم جمهوری اسالمی ایران در‬ ‫تمام مدارس‬ ‫‪ -2‬تعميق تربيت و آداب اسالمي‪ ،‬تقویت‬ ‫اعتقاد و التزام به ارزش‌هاي انقالب اسالمي‬ ‫(‪2 ،1‬و‪)8‬‬ ‫راهكار ‪ -1-2‬بازنگری و اصالح برنامه‌هاي درسي مبتني‬ ‫بر رويكرد فرهنگي‪ -‬تربيتي و تقويت و توسعه جنبه‌هاي‬ ‫‪33‬‬ ‫تربيتي واخالقي آنها به منظور فراهم آوردن زمینه تربیت‬  ‫پذیری دانش آموزان بر اساس فرهنگ اسالمی‪ -‬ایرانی‬ ‫راهكار‪ -2-2‬تعمیق تقوای الهی و مهارت خویشتنداری‪،‬‬ ‫انتخابگری درست و تعالی بخش مستمر دانش آموزان با استفاده‬ ‫از فرصت ايام اهلل‪ ،‬برگزاري مراسم آگاهي بخش و نشاط انگيز‬ ‫در اعياد و وفيات‪ ،‬حضور فعال و مشاركت دانش آموزان در‬ ‫محافل‪ ،‬مجالس و اماكن مذهبي و تقويت انس با دعا و توسل‬ ‫راهكار ‪ -2-3‬تقویت شایستگی‌های اعتقادی‪ ،‬اخالقي و‬ ‫حرفه‌اي مدیران و معلمان و تحكيم نقش الگويي آنان و فراهم‬ ‫آوردن ساز و کارهای اجرایی برای مشارکت فعال و مؤثر ایشان‬ ‫در برنامه‌های تربیتی و فعالیت‌های پرورشی مدارس و واگذاري‬ ‫مسئوليت كالن تربيتي مدرسه به مديران مدارس‬ ‫راهكار ‪ -2-4‬تقويت ایمان‪ ،‬بصيرت ديني و باور به‬ ‫ارزش‌هاي انقالب اسالمي و توانمند سازي مربیان و دانش‬ ‫آموزان براي وفاداري و حمايت آگاهانه از اين ارزش‌ها و‬ ‫مواجهه هوشمندانه با توطئه‌هاي دشمنان با استفاده از ظرفیت‬ ‫برنامه‌های آموزشی و تربیتی آموزش و پرورش و مشارکت‬ ‫خانواده و سایر نهادها و دستگاه‌ها به ویژه حوزه‌های علمیه‬ ‫و حضور فعال و سازمان یافته دانش آموزان و مدارس در‬ ‫برنامه‌های سیاسی و اجتماعی و انقالبی‬ ‫راهكار ‪ -2-5‬ايجاد ساز و كارهاي الزم براي تقويت آداب‬ ‫و سبك زندگي اسالمي – ايراني‪ ،‬در تمام ساحت‌هاي تعليم‬ ‫و تربيت به عنوان رويكرد حاكم در فرايند طراحي‪ ،‬تدوين و‬ ‫اجراي برنامه‌هاي درسي و آموزشي‬ ‫‪34‬‬  ‫راهكار ‪ -2-6‬طبقه بندي و متناسب سازي مقوالت و‬ ‫موضوعات تربيتي و اخالقي با مراحل رشد و ويژگي‌هاي‬ ‫دانش آموزان واهداف و نيازهاي نظام تعليم و تربيت رسمي‬ ‫عمومي و جامعه‬ ‫راهكار ‪ -2-7‬استانداردسازي و تدوين شاخص‌هاي كيفي‬ ‫براي ارزيابي فعاليت‌هاي فرهنگي و تربيتي مدارس‬ ‫راهكار ‪ -2-8‬استفاده از ظرفيت برنامه‌هاي درسي‪ ،‬منابع‬ ‫آموزشي‪ ،‬شبكه ملي اطالعات و ارتباطات‪ ،‬كتابخانه‪ ،‬فرصت‬ ‫اردوها و فعاليت‌هاي برون مدرسه به ويژه مساجد و كانون‌هاي‬ ‫مذهبي براي تقويت معرفت و باور به معارف الهي به ويژه‬ ‫اعتقاد به توحيد و معاد و واليت و انتظار با رويكرد قرآني‪ ،‬روايي‬ ‫و عقالني در دانش آموزان‪.‬‬ ‫‪ -3‬ترويج و تعميق فرهنگ حيا‪ ،‬عفاف‬ ‫وحجاب متناسب با قابليت‌ها و ظرفيت‌هاي‬ ‫نظام تعليم و تربيت رسمي عمومي( ‪ 1‬و ‪)2‬‬ ‫راهكار‪ -3-1‬بازنگري و بازتوليد برنامه‌ها و محتواي‬ ‫آموزشي و روش‌هاي تربيتي براي دروني سازي و تعمیق و‬ ‫ترويج فرهنگ حيا‪ ،‬عفاف و حجاب‬ ‫راهكار‪ -3-2‬اتخاذ تدابير مناسب جهت جذب‪ ،‬تربيت و‬ ‫بكارگيري نيروي انساني شايسته و متعهد و عامل به رعايت‬ ‫حيا‪ ،‬عفاف و پوشش مناسب در كلية مراكز اداري و آموزشي‬ ‫‪35‬‬ ‫راهكار‪ -3-3‬جلب مشاركت سازنده و اثربخش خانواده‌ها‬ ‫در حفظ‪ ،‬تعميق و اشاعه حيا ‪ ،‬عفاف ‪ ،‬و پوشش دانش آموزان‬ ‫راهكار ‪ -3-4‬ايجاد ساز و كارهاي الزم براي هماهنگي‬ ‫رسانه‌ها و توليد كنندگان كتب و مواد‌آموزشي‪ ،‬لوازم التحرير‬ ‫و تجهيزات آموزشي و تربيتي در جهت ترويج فرهنگ حيا‪،‬‬ ‫عفاف و حجاب مناسب در دانش آموزان‬ ‫راهكار‪ -3-5‬طراحي و ارائه الگو ي لباس و پوشش‬ ‫مناسب‪ ،‬متنوع‪ ،‬زيبا و آراسته مبتني بر فرهنگ اسالمي –‬ ‫ايراني براي مربيان و دانش‌آموزان پسر و دختر در راستاي‬ ‫تقويت هويت اسالمي – ايراني‬ ‫راهكار ‪ -3-6‬برنامه‌ريزي به منظور اقناع فكري دانش‬ ‫آموزان براي پذيرش قلبي و دروني حيا ‪ ،‬عفاف ‪ ،‬حجاب و‬ ‫عمل به آن با تبيين ديدگاه اسالم‬ ‫راهكار ‪ -3-7‬ارائه خدمات مشاوره‌ای – تربیتی در کلیه‬ ‫سطوح تحصیلی برای افزایش سالمت جسمی و روحی دانش‬ ‫آموزان‪.‬‬ ‫‪ -4‬تقويت بنيان خانواده و کمک به افزايش‬ ‫سطح توانايي‌ها و مهارتهاي خانواده در ايفاي‬ ‫نقش تربيتي متناسب با اقتضائات جامعه‬ ‫اسالمی (‪2‬و‪)5‬‬ ‫راهکار ‪ -4-1‬آموزش و ارتقای مديريت خانواده در استفادة‬ ‫مناسب از ابزار رسانه در محيط خانواده همسو با اهداف نظام‬ ‫‪36‬‬  ‫تعليم و تربيت رسمي عمومی‬ ‫راهکار‪ -4-2‬تدوين اصول راهنما و پودمان‌هاي آموزشي‬ ‫براي تبيين نقش مدرسه‪ ،‬رسانه‏ها و خانواده در تأمين پيش‬ ‫نيازهاي ورود کودک به مدرسه و ايجاد سازوکارهاي الزم‬ ‫براي هماهنگي و همسويي آنها با هم و با اهداف نظام تعليم‬ ‫و تربيت رسمي عمومي‬ ‫راهکار‪ -4-3‬تدوين برنامه جامع مشاركت خانواده و‬ ‫نهادهاي تربيتي و آموزشي براي تقويت فرهنگ تربيتي‬ ‫خانواده‌ها و تحقق شايستگي‌هاي پايه دانش آموزان‬ ‫راهکار‪ -4-4‬افزایش میزان مشارکت خانواده‌ها در‬ ‫فعالیت‌های آموزشی و تربیتی مدرسه‪ ،‬برگزاری دوره‌های‬ ‫آموزشی اثربخش‪ ،‬ارائه خدمات مشاوره ای به خانواده‌های‬ ‫آسیب پذیر و آسیب زا برای همسو سازی اهداف و روش‌های‬ ‫تربیتی خانواده و مدرسه‬ ‫راهکار‪ -4-5‬اضافه نمودن درس مدیریت و سلوك‬ ‫مناسب خانواده به جدول برنامه درسی دوره متوسطه در تمام‬ ‫رشته‌ها و برای تمام دانش آموزان‪.‬‬ ‫راهكار‪ -4-6‬تهيه و تدوين محتواي آموزشي براي دانش‬ ‫آموزان جهت آشنايي با ويژگي‌ها‪ ،‬نيازها و وظايف خانواده در‬ ‫چارچوب ارزش‌ها و معيارهاي اسالمي‬ ‫‪37‬‬  ‫‪ -5‬تامين و بسط عدالت دربرخورداري از‬ ‫فرصت‏‌هاي تعليم وتربيت با کيفيت مناسب‬ ‫باتوجه به تفاوت‌ها و ويژگي‌هاي دختران‬ ‫وپسران و مناطق مختلف كشور (‪3‬و‪5‬و‪)7‬‬ ‫راهكار ‪ -5-1‬تعميم دورة پيش دبستاني به ويژه در مناطق‬ ‫محروم و نيازمند حتي االمكان با مشارکت بخش غيردولتي با‬ ‫تأکيد بر آموزش‌هاي قرآني و تربيت بدني و اجتماعي‬ ‫راهكار‪ -5-2‬برنامه‌ريزي و تمهيد مقدمات براي پوشش‬ ‫کامل دوره آموزش عمومي و برخوردار از کيفيت مناسب در‬ ‫تمام مناطق كشور‬ ‫راهكار‪ -5-3‬توانمند سازي دانش آموزان ساکن در مناطق‬ ‫محروم‪ ،‬روستاها‪ ،‬حاشي ‌ه شهرها‪ ،‬عشاير کوچ نشين و همچنين‬ ‫مناطق دوزبانه با نيازهاي ويژه‪ ،‬با تاكيد بر ايجاد فرصت‌هاي‬ ‫آموزشي متنوع و با كيفيت‬ ‫راهكار ‪ -5-4‬اولويت بخشي به تأمين و تخصيص‬ ‫منابع‪ ،‬تربيت نيروي انساني کارآمد‪ ،‬تدوين برنامه براي رشد‪،‬‬ ‫توانمندسازي و مهارت‌آموزي‪ ،‬ادامه تحصيل و حمايت مادي و‬ ‫معنوي دانش آموزان مناطق محروم و مرزي‬ ‫راهکار‪ -5-5‬اختصاص حداقل ‪10‬درصد و حداكثر ‪20‬‬ ‫درصد از برنامه‌هاي آموزشي به معرفي حرفه‌ها‪ ،‬هنرها ‪،‬جغرافيا‬ ‫و آيين و رسوم و شرايط اقليمي وجغرافيايي استانها به ويژه‬ ‫مناطق روستايي وعشايري با رعايت استانداردهاي ارتقاي‬ ‫‪38‬‬  ‫کيفيت و تقويت هويت اسالمي – ايراني دانش آموزان در‬ ‫چارچوب ايجاد كارآمدي و تقويت هويت ملي‬ ‫راهكار ‪ -5-6‬طراحي و تدوين برنامة آموزشي متناسب با‬ ‫نيازها و نقش‌هاي دختران وپسران‬ ‫راهكار ‪ -5-7‬طراحي و تدوين برنامه تعليم وتربيت انعطاف‬ ‫پذير‪ ،‬متناسب با ويژگي‌هاي شخصيتي و محيطي استعدادهاي‬ ‫گوناگون دانش آموزان به منظور شکوفایی استعدادهاي خاص‬ ‫و افزایش كارآمدي و مفيد بودن آنها‬ ‫راهكار‪ -5-8‬ساماندهي و بكارگيري بهينه و اثربخش‬ ‫منابع انساني و توزيع عادالنة آن در سراسر كشور‪.‬‬ ‫‪ -6‬تنوع بخشي به محيط‏هاي يادگيري در‬ ‫فرايند تعليم و تربيت رسمي عمومي(‪1‬و‪3‬و‪)8‬‬ ‫راهكار‪ -6-1‬ایجاد‪ ،‬توسعه و غني سازي واحد اطالعات و‬ ‫منابع آموزش و پرورش در سطح مدرسه (از قبیل كتابخانه‪،‬‬ ‫آزمايشگاه و كارگاه‪ ،‬شبكه ملي اطالعات و ارتباطات)‬ ‫راهكار‪ -6-2‬تقويت و توسع ‌ه تعامالت نظام تعليم و تربيت‬ ‫رسمي عمومي با جامعه و ساير دستگاه‌ها و نهادها از طريق‬ ‫گسترش ساختار تلفيقي و مسئله محور در ضمن طراحي و‬ ‫اجراي برنامه‏هاي درسي‬ ‫راهكار ‪ -6-3‬ايجاد موزه و نمايشگاه علم و فناوري در‬ ‫‪39‬‬ ‫هر يک از شهرستان‌ها تا پايان برنامه ششم توسعه کشور‪،‬‬ ‫به منظور فراهم آوردن زمينة مشاهده و تجربه فزون‌تر دانش‬ ‫آموزان و عيني‌تر كردن محتواي آموزشي كتب درسي‪.‬‬ ‫راهكار‪ -6-4‬ساماندهي و مدیریت بر فعالیت‌های موسسات‬ ‫و آموزشگاه‌هاي آزاد وابسته به وزارت آموزش و پرورش‪،‬‬ ‫بازنگري و بازتولید محتوای برنامه‌های آموزشی آنها همسو‬ ‫با اهداف و برنامه‌های تحولي آموزش و پرورش و نظارت‬ ‫و ارزیابی مستمر بر عملکرد آنها و هماهنگي و همكاري با‬ ‫دستگاه‌هاي ذي‌ربط براي ايجاد همسويي ساير آموزشگاه‌هاي‬ ‫آزاد با اهداف برنامه‌هاي نظام تعليم و تربيت رسمي عمومي‬ ‫راهكار‪ -6-5‬تنظيم و اجراي برنامة جامع کارآفرینی و‬ ‫مهارت آموزی براي تمام دوره‌هاي تحصيلي به ويژه دانش‬ ‫آموزان دوره متوسطه تا پایان برنامه پنجم توسعه در برنامه‬ ‫درسي و آموزشي‬ ‫راهكار‪ -6-6‬ايجاد شبكه‌اي از محيط‌هاي يادگيري مانند‬ ‫پژوهش‌سراها‪ ،‬اردوگاه‌ها‪ ،‬خانه‏هاي فرهنگ‪ ،‬کتابخانه‌هاي‬ ‫عمومي‪ ،‬نمايشگاه‌ها و موزه‏هاي تخصصي علوم و فناوري‪ ،‬مراکز‬ ‫کارآفريني‪ ،‬ورزشگاه‌ها و ساير مراکز مشابه و برقراري تعامل‬ ‫اثربخش مدارس با اين محيط‌ها‪ ،‬با رعايت اصل غني‌سازي‬ ‫محيط مدرسه با همكاري ساير دستگاه‌ها‪.‬‬ ‫‪40‬‬  ‫‪ -7‬افزايش نقش مدرسه به عنوان يكي از‬ ‫کانون‌هاي پيشرفت محلي‪ ،‬به ويژه در ابعاد‬ ‫فرهنگي ‪ -‬اجتماعي (‪2‬و‪1‬و‪5‬و‪)7‬‬ ‫راهکار‪ –7-1‬فراهم آوردن زمينه‌هاي الزم براي نقش‬ ‫آفريني مدرسه به عنوان كانون كسب تجربيات تربيتي محله‬ ‫وجلوه‌اي از جامعه اسالمي و حيات طيبه با تفويض اختيار و‬ ‫مسئوليت به آن و استانداردسازي تمام مولفه‌ها و عوامل درون‬ ‫مدرسه‌اي‬ ‫راهکار‪ -7-2‬نهادينه سازي و تقويت همكاري مدرسه با‬ ‫مراكز فرهنگي‌و علمي محله به ويژه مسجد وكانون‌‌هاي‬ ‫مذهبي و حوزه‌هاي علميه و مشارکت فعال مديران‪ ،‬معلمان و‬ ‫دانش آموزان در برنامه‌هاي مرتبط محله و نيز حضور نظام‌مند‬ ‫و اثر بخش روحانيون توانمند و مبلغان مذهبي با تجربه در‬ ‫مدرسه‬ ‫راهكار ‪ -7-3‬برقراري ارتباط سازمان يافته مراكز علمي‪-‬‬ ‫پژوهشي با نظام تعليم و تربيت رسمي عمومي در سطح‬ ‫ملي و منطقه‌اي و بهره‌مندي از پشتيباني علمي و تخصصي‬ ‫حوزه‌هاي علميه و موسسات آموزش عالي و مراكز آموزش‬ ‫فني و حرفه‌اي به ويژه دانشكده‌هاي علوم قرآني‪ ،‬علوم تربيتي‬ ‫و روانشناسي در مدارس‪.‬‬ ‫‪41‬‬  ‫‪ -8‬افزايش مشارکت نظام تعليم و تربيت‬ ‫رسمي عمومي و مدرسه و معلمان و دانش‬ ‫آموزان در رشد و تعالي كشور در عرصه‌هاي‬ ‫ديني‪ ،‬فرهنگي‪ ،‬اجتماعي در سطح محلي‬ ‫و ملي به عنوان نهاد مولد سرمايه انساني‪،‬‬ ‫فرهنگي‪ ،‬اجتماعي و معنوي (‪2،5‬و‪)7‬‬ ‫راهكار ‪ -8-1‬اصالح‪ ،‬ارتقاء و تغيير نگرش به آموزش و پرورش‬ ‫به عنوان سازمان فراگير و نيروي اثرگذار اجتماعي در خدمت اهداف‬ ‫رشد و تعالي كشور به ويژه اهداف فرهنگي و اجتماعي‬ ‫راهکار‪ -8-2‬ايجاد سازوکارهاي الزم براي تقويت جايگاه‬ ‫و منزلت فرهنگي و اجتماعي معلمان‬ ‫راهكار‪ -8-3‬بستر سازي براي حضور فعال دانش آموزان‬ ‫در تشکل‏هاي رسمي و قانوني مرتبط با اتکا به ظرفيت‏هاي‬ ‫درون و برون آموزش وپرورش از قبيل‪ :‬بسيج دانش آموزي‪،‬‬ ‫کانون‌هاي علمي و فرهنگي وانجمن اسالمي دانش آموزان‬ ‫راهكار‪ -8-4‬فراهم آوردن ساز وكار‌هاي قانوني براي‬ ‫حضور فعال و موثر مسئولين نظام تعليم و تربیت رسمی‬ ‫عمومی در نهاد‌هاي سياست گذار وتصميم ساز فرادستي به‬ ‫عنوان يکي از ارکان تعالي و پيشرفت همه جانبه و پايدار کشور‬ ‫راهكار ‪ -8-5‬تبيين دستاوردهاي علمي و فني تمدن‬ ‫اسالمي‪ -‬ايراني در برنامه‌هاي درسي و آموزشي و تقويت باور‬ ‫و روحيه مسئوليت پذيري دانش آموزان براي تحقق تمدن‬ ‫‪42‬‬  ‫نوين اسالمي در راستاي دستيابي به جامعه عدل مهدوي(عج)‬ ‫راهكار‪ -8-6‬تقویت شایستگی‌های حرفه‌ای و اعتقادی‬ ‫مدیران و معلمان و فراهم آوردن ساز و کارهای اجرایی‬ ‫برای مشارکت فعال و مؤثر ایشان در برنامه‌های تربیتی و‬ ‫فعالیت‌های پرورشی مدارس‬ ‫راهكار‪ -8-7‬تأكيد بر معلم محوري در رابطة معلم و دانش‬ ‫آموز در عرصه تعليم و تربيت و جلوگيري از اجراي هر سياست‬ ‫و برنامة نظري و عملي كه اين محوريت را مخدوش نمايد‬ ‫راهكار‪ -8-8‬مشاركت فعال آموزش وپرورش در مواجهه‬ ‫با نيازهاي فوري و عمومي جامعه از قبيل شیوع بیماری‌های‬ ‫فراگیر‪ ،‬زلزله‪ ،‬رفع بیسوادی‪ ،‬حاکمیت قوانین و مقررات‪ ،‬حفظ‬ ‫و پاکیزگی محيط زيست‪ ،‬خدمت به محرومين‪ ،‬حركت‌هاي‬ ‫خيرخواهانه مردمي وانقالبي ازطريق برگزاري دوره‌ها‪ ،‬اردوهاي‬ ‫آموزشي و توجيهي براي آماده سازي مربيان ودانش آموزان‬ ‫راهكار ‪ -8-9‬تعامل اثر بخش با مراکز فرهنگی و‬ ‫اجتماعی و استفاده از ظرفیت رسانه‌ها – به ویژه رسانه ملی‪-‬‬ ‫برای تبیین جایگاه نظام تعلیم وتربیت رسمی عمومی در تولید‬ ‫سرمایه اجتماعی و فرهنگی و جلوگیری از کوچک انگاری‬ ‫نقش آن در سرنوشت آینده کشور از منظر معارف اسالمی‪.‬‬ ‫‪43‬‬  ‫‪ -9‬جلب مشارکت اركان سهيم و موثر و‬ ‫بخش عمومي‌و غيردولتي در تعليم و تربيت‬ ‫رسمي عمومي(‪5‬و‪2‬و‪)7‬‬ ‫راهکار‪ -9-1‬ايجاد تسهيالت قانوني و سازوکارهاي‬ ‫تشويقي و انگيزشي الزم اعم از مادي و معنوي‪ ،‬براي بسط‬ ‫فرهنگ نيکوکاري و تعاون‌‪ ،‬مشاركت پذيري ومشاركت جويي‬ ‫در جامعه و در بين دانش آموزان با الهام از آموزه‌هاي ديني با‬ ‫تاکيد بر استفاده مناسب از ظرفيت کتاب‌هاي درسي‪ ،‬مجالت‬ ‫و رسانه‌هاي آموزشي و برگزاري اردوهاي جهادي‬ ‫راهکار‪ -9-2‬ايجاد سازوکارهاي مناسب براي حفظ و‬ ‫ارتقاي مستمر سطح مشارکت واقفين و خيرين مدرسه ساز‬ ‫از قبيل نامگذاري مدارس به نام ايشان‪ ،‬مشارکت آنان در‬ ‫مديريت مدارس خيرساز‪ ،‬مشارکت دولت در تأمين هزينه‌هاي‬ ‫این مدارس‬ ‫راهکار‪ -9-3‬توسعه مشاركت بخش‌‌هاي دولتي و‬ ‫غيردولتي در انجام امور مربوط به توليد‪ ،‬چاپ و توزیع مواد‬ ‫ومنابع آموزشي در چارچوب سياست‏هاي آموزش و پرورش‬ ‫با تأکید بر سیاست تولید بسته‌های آموزشی و سیاست چند‬ ‫تألیفی در کتاب های درسی‬ ‫راهکار‪ -9-4‬تقويت و گسترش مدارس غير دولتي با‬ ‫اصالح و بازنگري قوانين و مقررات موجود‪.‬‬ ‫‪44‬‬  ‫‪ -10‬ارتقاء منزلت اجتماعي و جايگاه حرفه‌اي‬ ‫منابع انساني با تاكيد بر نقش الگويي و‬ ‫جايگاه معلم (‪4‬و‪)2‬‬ ‫راهكار‪ -10-1‬برنامه‌ريزي و به کارگيري امکانات و فرصت‬ ‫هاي اجتماعي براي اعتالي فرهنگ عمومي‌در تكريم و‬ ‫پاسداشت مقام معلم با تاکيد بر استفاده از ظرفيت رسانه ملي‬ ‫راهكار‪ -10-2‬استقرار نظام سنجش صالحيت‌هاي عمومي‌‪،‬‬ ‫تخصصي و حرفه اي‪ ،‬تعيين مالک‏هاي ارزيابي و ارتقاي مرتبه‬ ‫(نظام رتبه‌بندي) علمي و تربيتي معلمان و تقويت انگيزه ارتقای‬ ‫شغلي در آنان بر اساس نظام معيار اسالمي‬ ‫راهكار ‪ -10-3‬اصالح قوانين و مقررات موجود استخدامي‪،‬‬ ‫مالي و اداري متناسب با حرفه های تخصصي‪ ،‬با مشارکت‬ ‫دستگاه‌هاي ذيربط‬ ‫راهكار ‪ -10-4‬طراحي و استقرار نظام خاص بازنشستگي‬ ‫فرهنگيان براي بهره‌مندي فزونتر از تجارب مفيد آنان‬ ‫‪45‬‬  ‫‪ -11‬باز مهندسي سیاست ها و باز تنظيم اصول‬ ‫حاکم بر برنامه‌ي درسي تربيت معلم با تأکيد‬ ‫بر کارورزي و انطباق سطح شايستگي‏هاي‬ ‫حرفه‌اي معلمان در سطح ملي و جهاني با‬ ‫مقتضيات الگوي برنامه درسي در نظام تعليم‬ ‫و تربيت و طراحي سياست هاي مناسب براي‬ ‫ارتقاي شيوه هاي جذب‪ ،‬تربيت و نگهداشت‬ ‫معلمان در آموزش و پرورش (‪ 1،2،4،7‬و‪)8‬‬ ‫راهكار‪ -11-1‬استقرار نظام ملي تربيت معلم و راه اندازي‬ ‫دانشگاه ويژه فرهنگيان با رويکرد آموزش تخصصي و‬ ‫حرفه‌اي تربيت محور توسط وزارت آموزش و پرورش با‬ ‫همكاري دستگاه هاي ذيربط‬ ‫راهكار‪ -11-2‬طراحي و ارتقاي نظام تربيت حرفه‌اي‬ ‫معلمان در آموزش و پرورش با تأكيد بر حفظ تعامل مستمر‬ ‫دانشجو معلمان با مدارس و نهادهاي علمي‌و پژوهشي در‬ ‫طي اين دوره و فراهم آوردن امكان كسب تجربيات واقعي از‬ ‫كالس درس و محيط هاي آموزشي‬ ‫راهكار‪ -11-3‬ايجاد سازوکارهاي الزم براي جذب و‬ ‫نگهداشت استعداد‌‌هاي برتر و برخوردار از صالحيت هاي ديني‪،‬‬ ‫اخالقي‪ ،‬انقالبي و شخصيتي به رشته‌‌هاي تربيت معلم با تأکيد‬ ‫بر تقويت انگيزه هاي معنوي و مادي معلمان از قبيل برقراري‬ ‫حقوق و دستمزد در دوران تحصيل‪ ،‬ارتقاي سطح آموزشي و‬ ‫‪46‬‬  ‫تجهيزاتي مراکز ذيربط‪ ،‬ايجاد نظام بازآموزي مستمر علمي و‬ ‫تسهيل در ادامه تحصيل با توجه به رتبه بندي معلمان‬ ‫راهكار‪ -11-4‬ايجاد نظام ارزيابي صالحيت معلمان‬ ‫شامل شايستگي‌هاي‪ ،‬اخالقي‪ ،‬اعتقادي‪ ،‬انقالبي ‪ ،‬حرفه‌اي‬ ‫و تخصصي و ارزشيابي متناسب با مبانی و اهداف سند تحول‬ ‫راهبردی‪.‬‬ ‫راهكار‪ -11-5‬ایجاد انعطاف در برنامه‌های درسی تربیت‬ ‫معلم متناسب با تحوالت علمی و نیازهای نظام تعليم وتربیت‬ ‫رسمی عمومی با تأکید بر رویکرد تلفیقی و به روز رسانی‬ ‫توانمندی های تربیتی و تخصصی معلمان‬ ‫راهكار ‪ -11-6‬استقرار سازوكار‌هاي ارتقاي توانمندي‌هاي‬ ‫معلمان براي مشاركت مؤثر آنان در برنامه‌ريزي درسي در‬ ‫سطح مدرسه‪ ،‬به ويژه ساز وكار‌هايي كه به تقويت هويت‬ ‫حرفه‌اي آنان مي‌انجامد‬ ‫راهكار‪ -11-7‬توسع ‌ه زمينه پژوهشگری و افزايش‬ ‫توانمندي‏هاي حرفه‌اي به شکل فردي و گروهي ميان معلمان‬ ‫و تبادل تجارب و دستاوردها در سطح محلي وملي و ايجاد‬ ‫فرصت هاي باز آموزي مستمر علمي و تحقيقاتي و مطالعاتي‬ ‫و برگزاري جشنواره هاي الگوي تدريس برتر و اختصاص‬ ‫اعتبارات خاص براي فعاليت هاي پژوهشي معلمان‬ ‫راهكار ‪ -11-8‬برنامه‌ريزي براي كارآموزي و كارورزي‬ ‫دانشجو معلمان در کنار تربيت معلم و بررسي نظريات جديد‬ ‫تعليم وتربيت‬ ‫‪47‬‬ ‫راهکار‪ -11-9‬رصد کردن تحوالت نظام آموزش و پرورش‬ ‫و تربيت معلم و تحوالت علمي در حوزه علوم تربيتي در سطح‬ ‫منطقه‪ ،‬جهان اسالم و بين الملل و بومي سازي تجربيات و‬ ‫يافته‌‌هاي مفيد آنها و بهره مندي آگاهانه از آنها در چارچوب‬ ‫نظام معيار اسالمي‬ ‫راهکار‪ -11-10‬جلب مشاركت دانشگاه هاي برتر و حوزه‬ ‫هاي علميه در امر تربيت تخصصي‪ -‬حرفه‌اي و ديني معلمان‪،‬‬ ‫كارشناسان و مديران با همكاري دانشگاه فرهنگيان‬ ‫راهکار‪ –11-11‬مشارکت فعال در تعامالت بين المللي‪ ،‬با‬ ‫اولويت جهان اسالم و انعكاس نظريات و تجربيات موفق‬ ‫داخلي در محافل و مراكز علمي جهاني‬ ‫راهكار‪ -11-12‬بهینه سازی سیاست ها و برنامه های‬ ‫نظام تعليم و تربيت رسمي عمومي برای افزایش کارآیی و‬ ‫اثربخشی مدارس خارج از کشور با تأکید بر بازنگری جداول‬ ‫آموزشی و محتوای کتب درسی‪ ،‬به کارگیری نیروهای متعهد‪،‬‬ ‫توانمند و مجرب و متناسب سازی فضای فیزیکی اين مدارس‪.‬‬ ‫‪ -12‬برقراري الگوي جبران خدمات و تأمين‬ ‫رفاه نيروي انساني درخور منزلت فرهنگيان‬ ‫با توجه به لزوم تمام وقت شدن آنان(‪3 ،4‬و‪)7‬‬ ‫راهكار ‪ -12-1‬بهينه سازي نظام پرداخت‏ها‪ ،‬مبتني بر‬ ‫شايستگي ها و بر اساس رويکرد رقابتي‬ ‫‪48‬‬  ‫راهكار ‪ -12-2‬فراهم آوردن تسهيالت و امتيازات مناسب‬ ‫براي جذب و نگهداشت نيرو‌هاي كارآمد در دوره ابتدایي و‬ ‫تقويت نگاه تخصصي زيربنايي به اين دوره تحصيلي‬ ‫راهكار ‪ -12-3‬ايجاد سازوکارهاي قانوني براي افزايش‬ ‫انگيزه معلمان و مربيان با ساماندهي مناسب خدمات و امكانات‬ ‫رفاهي و رفع مشكالت مادي و معيشتي آنان‪.‬‬ ‫‪ -13‬افزايش نقش شوراهاي آموزش و پرورش‬ ‫استان‪ ،‬مناطق و مدارس در تقويت فعاليت‌هاي‬ ‫تربيتي استان و منطقه و مدرسه در چارچوب‬ ‫سياست‏ها و برنامه‏هاي ملي(‪4 ،2 ،5‬و‪)7‬‬ ‫راهکار‪ -13-1‬اصالح قوانين و مقررات موجود در راستاي‬ ‫تقويت نقش شورا‏‌هاي آموزش و پرورش استان‌ها و مناطق و‬ ‫مدارس متناسب با مقتضيات تربيتي‬ ‫راهکار‪ -13-2‬افزايش کارآمدي شوراهاي درون مدرسه (مانند‬ ‫شوراي معلمان و شوراي دانش‌آموزان) با تفويض برخي از اختيارات‬ ‫اداره و مدرسه به آنان و فراهم آوردن زمينه مشارکت بيشتر ايشان‬ ‫در فرايند تعليم و تربيت مدرسه‪.‬‬ ‫‪49‬‬  ‫‪ -14‬ايجاد و متناسب سازي فضاهاي تربيتي با‬ ‫ويژگي‌‌ها ونيازهاي دانش آموزان و اقتضائات‬ ‫فرهنگ اسالمي ‪ -‬ايراني ‌و شرایط اقليمي‪،‬‬ ‫فرهنگي و جغرافيايي (‪7 ،6‬و‪)3‬‬ ‫راهكار‪ -14-1‬طراحي و ساخت فضا‌هاي تربيتي متناسب‬ ‫با اقتضائات برنامه‌ي درسي‪ ،‬استاندارد‌هاي تربيتي‪ ،‬تحوالت‬ ‫جمعيتي ‪ ،‬اصول شهرسازي و معماري و شرايط اقليمي‌با تأكيد‬ ‫بر استفاده از فناوري هاي نوين ساخت و تجهيزات آموزشي‬ ‫ورعايت الگوي معماري اسالمي‪ -‬ايراني و توجه ويژه به نقش‬ ‫محوري نمازخانه در طراحي و معماري اسالمي‬ ‫راهکار‪ -14-2‬متناسب سازی فضاهای فيزيكي‪ ،‬آموزشی و‬ ‫تربیتی با نیازهای ویژه و تفاوت های جنسیتی دانش آموزان با‬ ‫تأکید بر فراهم آوردن الزامات نهادینه سازی فرهنگ ايماني و‬ ‫محرميت در محيط‬ ‫عفاف و حجاب و رعايت احكام ّ‬ ‫راهكار‪ -14-3‬اهتمام به طراحی‪ ،‬ساخت و تجهیز مناسب‬ ‫نمازخانه‪ ،‬کتابخانه‪ ،‬آزمایشگاه‪ ،‬فضای سبز و فضای ورزشی در‬ ‫تمام مدارس به عنوان محیط تعليم و تربيت‪.‬‬ ‫‪50‬‬  ‫‪ -15‬اصالح محتوا ‪ ،‬ارتقاي جايگاه ‪ ،‬افزايش‬ ‫کيفيت و کارآمدي علوم انساني در نظام‬ ‫تعليم و تربيت رسمي عمومي مبتني برمباني‬ ‫ديني در چارچوب نظام معيار اسالمي(‪1‬و‪)2‬‬ ‫تدوين منابع علوم انساني مبتني بر جهان بيني اسالمي و با‬ ‫هدف توأمان هدايت‪ ،‬تعالي و مديريت فرد و جامعه‬ ‫‪ -16‬تنوع بخشي در ارائه‌ي خدمات آموزشي‬ ‫و فرصت‏هاي تربيتي متناسب با مصالح‬ ‫جامعه‪ ،‬نيازها و عالیق دانش آموزان در‬ ‫راستاي شكوفايي استعدادهاي آنها (‪3‬و‪2‬و‪)7‬‬ ‫راهكار ‪ -16-1‬ايجاد تنوع در فرصت‏هاي تربيتي در مراكز‬ ‫آموزشي و تربيتي براي پاسخ‌گویي به نياز‌هاي دانش‌آموزان‬ ‫راهكار ‪ -16-2‬رعايت اقتضائات هويت جنسيتي (پسران‬ ‫و دختران) و ويژگي هاي دوران بلوغ دانش‌آموزان در برنامه‬ ‫هاي درسي و روش ها وبرنامه هاي تربيتي ضمن توجه به‬ ‫هويت مشترک آنان‬ ‫راهكار‪ -16-3‬توجه كافي به شرايط روحي دانش آموزان‬ ‫در سنين بلوغ و ارائه مشاوره و آموزش هاي ديني و اخالقي‬ ‫متناسب با آنها‬ ‫‪51‬‬  ‫‪ -17‬ارتقاي کيفيت فرايند تعليم و تربيت با‬ ‫تکيه بر استفاده هوشمندانه از فناوري‏هاي‬ ‫نوین (‪)7،1،2،3‬‬ ‫راهكار ‪ -17-1‬توسعة ضريب نفوذ شبكه ملي اطالعات‬ ‫و ارتباطات (اينترانت) در مدارس با اولويت پرکردن شکاف‬ ‫ديجيتالي بین مناطق آموزشی و ایجاد ساز و کار مناسب برای‬ ‫بهره برداری بهینه و هوشمندانه توسط مربيان و دانش آموزان‬