6 Rechtshandhaving.docx

De rechterlijke macht Begrip rechterlijke macht kan je op 2 manieren beschouwen Enerzijds is er organieke aspect, zoals dat i/Gw. staat: “rechterlijke macht wordt uitgeoefend door hoven n rechtbanken” traditionele justitiële gerechten Anderzijds kan je rechterlijke macht ook i/z’n functionele bet...

De rechterlijke macht Begrip rechterlijke macht kan je op 2 manieren beschouwen Enerzijds is er organieke aspect, zoals dat i/Gw. staat: “rechterlijke macht wordt uitgeoefend door hoven n rechtbanken” traditionele justitiële gerechten Anderzijds kan je rechterlijke macht ook i/z’n functionele betekenis beschouwen jurisdictionele functie: wie spreekt eig. recht? Er zijn x alleen die traditionele, gewone hoven n rechtbanken, maar ook administratieve rechtbanken, waarv/i/bijzonder RvS Bijzonder sui generis rechtscollege is ten slotte Grondwettelijk Hof, dat opgericht werd om vorderingen tgn n conflicten tussen diverse Belg. Wetgevers te regelen Om verschil v/bevoegdheid tussen gewone n publiekrechtelijke rechtscolleges te begrijpen, moet je onderscheid maken tussen ‘objectieve’ n ‘subjectieve’ geschillen (contentieux) Subj. geschillen gaan over subjectieve rechten dat zijn burgerlijke n politieke rechten Obj. geschillen betreffende legaliteit v/overheidshandelen Geschillen over burgerlijke n politieke rechten behoren i/BE bij uitsluiting tot bevoegdheid v/rechtbanken, dit zijn gewone rechtbanken n hoven Wnnr we hebben over legaliteit v/normen, spreekt men over obj. contentieux Obj. geschillen worden toegewezen aan rechtscollege die x behoren tot gewone hoven n rechtbanken Om te bepalen of burger obj. of subj. geschil heeft met overheid, dienen we te kijken nr voorwerp v/geschil Hebben we te maken met geschil, waarbij burger bv. welbepaald gedrag kan eisen v/overheid, dan is subj. I/zulke gevallen moet overheid norm toepassen n beschikt ze x over beoordelingsmogelijkheid, maar heeft ze slechts gebonden bevoegdheid Wat rechter dan nagaat, is of overheid normen goed heeft toegepast Als rechter discretionaire bevoegdheid heeft, i/die zin dat overheid haar beleidskeuze mag maken aangezien zij alg. belang dient na te streven, dan is situatie anders Dan kan je als burger x onmiddellijk welbepaald gedrag eisen v/overheid n gaat geschil over legaliteit v/norm obj. geschil Controle op de naleving van het recht: hoven en rechtbanken Organisatie Gerechtelijke instellingen = piramidaal gestructureerd er zijn hoge n lage rechters n x alle rechters houden zich met alle materies bezig Er is soort specialisatie die gedefinieerd wordt i/termen v/bevoegdheid Aan top vinden we Hof v/Cassatie oordeelt enkel over toepassing v/rechtsregels (x over feiten) n dit voor hele rijk Onder Hof v/Cassatie staan 5 hoven v/beroep (met kamers bevoegd voor burgerlijke n ondernemingszaken, strafzaken, jeugdzaken, fiscale zaken n sociaal strafrecht) n 5 arbeidshoven Hoven v/beroep behandelen beroepen die werden ingesteld tgn vonnissen v/rechtbank v/1ste aanleg v/ondernemingsrechtbank Arbeidshoven behandelen dan weer beroepen tgn beslissingen v/arbeidsrechtbanken Daaronder vinden we dan rechtbank v/1ste aanleg, ondernemingsrechtbank, arbeidsrechtbank n politierechtbank Rechtbank v/1ste aanleg = alg. rechtbank deze bevat 4 afdelingen die elk oordelen over versch. zaken: correctionele rechtbank, burgerlijke rechtbank, strafuitvoeringsrechtbanken n familie- n jeugdrechtbank Hoewel deze rechtbank vnl. uitspraak doet over geschillen i/1ste aanleg, treedt ze i/bepaalde geschillen ook op als beroepsinstantie Ook onderzoeksrechter (x vonnisrechter) n raadkamer maken deel uit v/rechtbank v/1ste aanleg Raadkamer zegt op einde v/onderzoek dat zaak nr vonnisrechter moet of dat zaak geseponeerd zal worden Onderaan piramide zetelen vrederechters i/vredegerechten als je bij vrederechter i/hoger beroep gaat, kom je terecht i/rechtbank v/1ste aanleg, als je dan nog eens i/beroep gaat ga je nr Hof v/Cassatie Als je voor 1ste keer terecht komt i/rechtbank v/1ste aanleg n je gaat i/beroep, dan kom je terecht bij hof v/beroep, ga je nog eens i/beroep kom je terecht bij Hof v/Cassatie Voor veel zaken is rechtbank v/1ste aanleg rechtbank die als 1ste kennis krijgt over bepaalde zaak Maar er zijn # uitzonderingen: voor burgerlijke zaken is 1ste aanleg i/vrederechtbank, voor overtredingen (strafzaken) is 1ste aanleg politierechtbanken n voor wandrijven (strafzaken) is 1ste aanleg rechtbank v/1ste aanleg Rechtbanken Hoven (meestal) 1ste aanleg (lage gerechten) (meestal) beroep n cassatie ‘rechters’ (n (substituut-)procureur des Konings (zowel zittende als staande magistraten) ‘raadsheren’ (n parket-generaal) ‘vonnis’ ‘arresten’ Territoriale bevoegdheidsverdeling Territoriale bevoegdheid of rechtsmacht bepaalt over welk grondgebied bepaalde rechtbank rechtsmacht heeft Kleinste gbeid v/gerechtelijke indeling is kanton vrederechter is rechter v/kanton, verzameling v/enkele gemeenten, gedeelte v/gemeente of combinatie v/beide Versch. kantons vormen samen gerechtelijke arrondissementen (12) op dit niv. Werken rechtbanken v/1ste aanleg n politierechtbanken Provinciale niv. Blijft verder v/belang voor hof v/assisen, strafrechtbank die oordeelt over sommige misdaden n politieke n persmisdrijven, met volksjury Arbeidshoven, georganiseerd per resort v/hoven v/beroep, houden ook nog provinciale afdelingen Versch. arrondissement vormen samen rechtsgebied of ressort v/hof v/beroep (5) op zelfde territoriale niv. Worden nu dus ook arbeidsrechtbanken n ondernemingsrechtbanken georganiseerd Naast deze Belg. Rechtbanken zijn er ook nog internationale n supranationale rechtbanken sommige v/deze rechtbanken staan echter nog enkel open voor staten n x voor individuele burgers Omgekeerd zal men zich soms ook alleen tegen staten n x individuele rechtsonderhorigen kunnen richten Voor Europees Hof voor Rechten v/Mens i/Straatsburg bv. kan slechts geprocedeerd worden tgn verdragsluitende staat v/EVRM Bij Hof v/Justitie v/Europese Unie, met zetel i/Luxemburg, kan elke natuurlijke of rechtspersoon vorderingen inleiden Hof waakt vooral over uniforme interpretatie v/Europese regels via techniek v/prejudiciële vragen Materiële bevoegdheidsverdeling Bij strafzaken is er verdere onderverdeling i/overtreding, wanbedrijf n misdaad Privaatrechtelijke zaken worden dan weer opgedeeld i/burgerrechtelijke zaken, sociale- of arbeidszaken n economische zaken Principes met betrekking tot de werking van de rechterlijke macht Zowel art. 13 v/Gw. als art. 6 v/EVRM garanderen ‘eerlijk proces’ zo moet iedereen die meent onrecht aangedaan te zijn, daartegen kunnen opkomen voor onafh. rechter Vooral art. 6 v/EVRM speelt zeer ! rol Art. 6 bevat # waarborgen die specifiek voor strafprocesrecht bedoeld zijn anderzijds bevat # waarborgen voor zowel privaatrechtelijke als publiekrechtelijke procedures Omdat gerechtelijke privaatrecht gemeen recht is inzake procedure n gerechtelijke organisatie, behandelen we art. 6 i/deze context Er worden dus heel wat aspecten geregeld die ene eerlijk proces moeten waarborgen deze houden in: Openbaarheid v/rechtszitting + elke uitspraak moet gemotiveerd zijn Rechter moet onpartijdig n onafh. zijn + uitspraak moet altijd binnen n redelijke termijn worden geveld Recht op tegenspraak De actoren van justitie De magistratuur Zittende magistraat = magistraat die belast is met vellen v/vonnissen n arresten Dat zijn dus eig. rechters of oordeelvinders rechter zit rechtszitting voor Staande magistraat is lid v/Openbaar Ministerie leden v/O.M. hebben x rechtsprekende bevoegdheid Hun taak kan i/2 delen worden onderverdeeld I/strafzaken staan zij i/voor opsporing v/misdrijven, vervolgen v/verdachten n uitvoering v/door rechtbank uitgesproken straf O.M. beslist dus over opportuniteit om bepaalde strafinbreuken ook effectief te vervolgen Bij burgerlijke zaken gaan staande magistraten i/lagere gerechten vooral waken over belangen v/zwakke procespartijen (bv. minderjarigen) door middel v/adviezen n vorderingen tot vernietigingsverklaring n i/hogere rechtscolleges eerder rechters bijstaan, eveneens door middels v/adviezen over juiste toepassing v/wet Staande magistraat noemt men ook wel parket, of bij hoven, Parket-Generaal O.M. valt onder bevoegdheid v/minister v/Justitie n moet zich onderwerpen aan richtlijnen v/strafrechtelijk beleid die door minister v/Justitie zijn goedgekeurd Bij vervullen v/gerechtelijke taken, zoals vordering of advies v/terechtzitting, werkt O.M. echter i/volle onafh. hierop bestaat 1 uitzondering Zo kan minister v/Justitie uitz. leden v/O.M. bevelen strafvervolging i/te stellen pos. injunctierecht Minister heeft echter x neg. injunctierecht De advocatuur Advocaten = x magistraten, maar zelfstandigen die vrij beroep uitoefenen universitair gediplomeerde jurist kan advocaat worden door z’n eed af te leggen n door zich te laten inschrijven bij balie I/gerechtszaken geniet advocaat pleitmonopolie dit betekent dat i/principe niem. anders dan advocaat partijen voor rechtbank kan bijstaan n/of vertegenwoordigen Naast voeren v/procedures verlenen advocaten ook buitengerechtelijk(e) advies n diensten sommige advocaten hebben bijkomende opleiding gevolg n zijn erkend als bemiddelaar i/familiezaken, jeugdadvocaat of bemiddelaar i/ondernemingszaken Advocaten worden ook aangesteld als curator, bewindvoerder, voogd, … Gerechtsdeurwaarders Zoals voorgaande actoren v/justitie moeten zij unif. Rechtendiploma behaald hebben, waarna zij door Koning benoemd worden om hun ambt binnen bepaald arrondissement uit te oefenen Gerechtsdeurwaarder is zelfstandige vrije beroeper + anders dan advocaat is hij ook openbare ambtenaar Dit houdt i/dat hij, i.t.t. advocaat, x opdrachten kan weigeren Voornaamste taken v/gerechtsdeurwaarder zijn: Officiële vaststellingen doen (feitelijke vaststellingen i/gerechtsdeurwaardersakte of “exploot” hebben kracht v/authentiek bewijs); gerechtsdeurwaarder handelt hierbij op onafh. n onpartijdige wijze Gerechts- n administratieve akten betekenen, d.w.z. officieel ter kennis brengen door afgifte v/afschrift Gerechtelijke beslissingen ten uitvoeren leggen, vooral door middel v/beslagprocedure Griffiers en griffiepersoneel Griffier is als ware secretaris v/rechter hij neemt akte v/wat er ter zitting gezegd n gedaan wordt, is verantwoordelijke voor neerlegging, registratie n archivering Justitiehuizen Justitieassistenten, die verbonden zijn aan justitiehuizen, voeren diverse opdrachten uit zoals toezicht n justitiële begeleiding, opvolging probatievoorwaarden n burgerrechtelijke opdrachten Justitiehuis is ook trefpunt waar diverse gerechtelijke diensten v/arrondissement kunnen overleggen over materies waarvoor justitiehuis bevoegd is De notaris Notaris is x ‘actor v/justitie’ i/zin dat hij systematisch optreedt i/gerechtelijke context Notariaat is niettemin klassiek juridisch beroep, dat meestal i/1 adel wordt genoemd met ‘togaberoepen’ Notaris oefent vrij beroep uit, maar is ook open ambtenaar, die authentieke akten opstelt + geeft ook juridische advies Procesrechtelijke aspecten De procedure in burgerlijke zaken “Rollenspel” Wnnr iem. Geschil bij rechtbank aanhangig maakt, wordt deze zaak ingeschreven op alg. rol Dit is chronologische lijst v/alle zaken die voor bepaalde rechtbank worden gebracht Feit dat zaak ingeschreven is op alg. rol, betekent x dat ze drm ook effectief door magistraat afgehandeld wordt I/gerechtelijk systeem heeft rechter i/principe eerder lijdelijke functie Zijn i/1ste plaats partijen die bepalen hoe snel met procedure wordt voortgemaakt Uitwisselen v/schriftelijke argumentatie (‘conclusies’) n bewijsstukken kan tijd i/beslag nemen Soms wordt zaak i/korte termijn uitgesteld ‘voor instaatstelling’ Soms wordt zaak gwn ‘weggelaten v/rol’ (zittingsrol) Is lijst v/alle zaken die op bepaalde zitting opgeroepen worden Rechtsingang en inleidende zitting Zaak wordt gewoonlijk gestart door middel v/dagvaarding dit is gerechtsdeurwaardersexploot waari/identificatiegegevens v/eisende partij staan, persoonlijke gegevens v/gedaagde of verwerende partij, voorwerp v/vordering n korte motivering erv/n plaats, datum n uur v/(1ste) rechtszitting Voor sommige procedures kan of moet, i.p.v. dagvaarding, verzoekschrift neergelegd worden Is minder formeel doc. Dan gerechtsdeurwaardersexploot Bevat zelfde elementen, maar wordt door eiser neergelegd op griffie n door deze laatste bij gerechtsbrief meegedeeld aan tgnpartij (x eisende partij, maar griffie bepaalt inleidingsdatum) Uitz. wordt ook procedure ingeleid bij vrijwillige verschijning beide partijen spreken i/dit geval onderling af om hun geschil voor te leggen aan rechtbank, zonder dat ene door andere daartoe gedwongen wordt Ze leggen gezamenlijk verzoekschrift nr dat beide partijen ondertekend hebben, waarna rechtbank inleidingszitting bepaalt waarop partijen opgeroepen worden Ten slotte is er i/uiterst dringende omstandigheden ook nog mogelijkheid v/eenzijdig verzoekschrift, waardoor verzoekende partij snel v/voorzitter v/rechtbank voorlopige maatregel kan krijgen tgnpartij wordt i/dit geval zelfs x opgeroepen Conclusies Eenmaal zaak aanhangig is, moeten partijen onderling conclusies, n overtuigings- of bewijsstukken uitwisselen n tevens op griffie neerleggen volgens conclusiekalender die i/onderling overleg of door rechtbank wordt vastgesteld Conclusies bestaan uit schriftelijke argumentatie i/feite n i/rechte Terechtzitting Als argumentatie n stukken = uitgewisseld, volgt rechtsdag of pleitdatum op deze dag wordt zaak gepleit door partijen, worden debatten gesloten n wordt zaak i/beraad genomen door rechtbank Alles wat op papier wordt uitgewisseld tussen beide partijen n wordt neergelegd ter griffie (of ter zitting) om i/gerechtelijke dossier te voegen, is i/principe enkel bekend aan partijen n oordelende magistraat Alles wat mondeling ter zitting gebeurt daarentegen is i/beginsel openbaar Uitspraak Bij eenvoudig zaak wordt onmiddellijk uitspraak gedaan meestal volgt verdict echter pas paar weken na pleidooien Uitspraak betekent x noodzakelijk dat proces beëindigd is x alle vonnissen n arresten zijn eindvonnissen of eindarresten I/einduitspraak wordt rechtsmacht v/rechtbank uitgeput dit betekent concreet dat rechter over deze zaak alles gezegd heeft n niets meer kan zeggen Zaak is voor deze rechter dus def. gesloten Dit is x geval voor tussenvonnissen of tussenarresten i/deze uitspraken worden slechts 1 of enkele punten behandeld, maar wordt zaak x helemaal beslist Uitspraken v/hoven noemt men arresten uitspraken v/lagere rechtscolleges noemt men vonnissen Gerechtelijke uitspraken zijn dus steeds of vonnissen of arresten, als wordt ook vaak term beschikking gebruikt, die dan staat voor uitspraak i/kort geding, over allerlei voorlopige maatregelen of puur procedurele aangelegenheden Gerechtelijke uitspraak heeft gewoonlijk klassieke structuur Na persoonsgegevens v/beide partijen n korte beschrijving v/doorlopen procedure is er ‘overwegend’ of ‘motiverend gedeelte’ (uiteenzetting v/feitelijke n juridische argumenten op basis waarv/beslissing is genomen) n ten slotte ‘beschikkende gedeelte’, waari/wordt beslist over toelaatbaarheid, ontvankelijkheid n gegrondheid v/vordering n waari/uitspraak wordt gedaan over gerechtskosten Uitspraken v/rechterlijke macht wordt geacht juist te zijn n drm wordt bijzondere rechtskracht eraan toegekend dit noemt men gezag v/gewijsde is wettelijk vermoeden v/waarheid Betekent dat wat rechter heeft beslist, x meer i/vraag kan worden gesteld door zelfde of andere gerechtelijke instantie, administratieve overheid of partijen i/geding Naast begrip gezag v/gewijsde, bestaat ook kracht v/gewijsde tegen beslissing die “i/kracht v/gewijsde” is gegaan, kan x verzet of hoger beroep ingesteld worden De uitvoering van het vonnis of arrest Winnaar v/prces wordt wel eens geconfronteerd met tot. Onwillige of insolvabele verliezer Omwille kan nog gedwongen worden om rechterlijke uitspraak uit te voeren, maar bij insolvabiliteit kan meestal x veel begonnen worden Als je met onvermogende tegenpartij te maken, bijt je dus i/zand, zal je zelfgemaakte proceskosten x kunnen recupereren n def. jouw vordering moeten opbrengen Normale n makkelijkste hypothese is dat verliezende partij vonnis vrijwillig uitvoert: ze betaalt sommen waartoe ze veroordeeld is, ze levert zaak die moet geleverd worden, ze doet of laat na wat rechterlijke uitspraak beveelt te doen of na te laten Is vrijwillige uitvoering x mogelijk, dan kan winnaar v/proces overgaan tot gedwongen uitvoering daartoe moet hij eerst beschikken over expeditie of uitgifte Vonnis is i/regel uitvoerbaar bij voorraad, zelf als er nog beroep mogelijk is, tenzij rechter anders bepaald heeft Wil men vonnis def. laten worden alvorens uit te voeren of wil men zonder meer gedwongen uitvoeren, dan moet men i/regel hoe dan ook dit vonnis door gerechtsdeurwaarder laten betekenen aan veroordeelde partij V/af betekenis of officiële kennisgeving loopt normaal gezien termijn om eventuele rechtsmiddelen aan te wenden Indien rechtsmiddel wordt aangewend, is procedure eig. nog x ten einde n drm wordt dan vaak (voorlopig) afgezien v/verdere uitvoering Na betekening heeft gerechtsdeurwaarder vervolgens bevel tot uitvoeren, facto meestal bevel tot betalen Wordt aan dit bevel x gevolg gegeven dan wordt gedwongen uitgevoerd gaat om financiële schulden, dan wordt beslagprocedure ingezet De aanleg en de rechtsmiddelen Indien partij x eens is met rechterlijke beslissing, kan deze enkel worden bestreden door aanwenden v/rechtsmiddelen Rechtsmiddelen = procedurele technieken om rechterlijke uitspraak ongedaan te maken of te wijzigen i/voordeel v/degene die middel aanwendt Ze zijn slechts mogelijk binnen wettelijk bepaalde termijn, n dit op straffe v/verval, ook als er x belangen geschaad zijn Als rechtsmiddel x binnen bepaalde termijn wordt aangewend, vervalt recht om aan te wenden Ook na akkoordvonnis (gerechtelijke uitspraak die er zich toe beperkt akkoord te bevestigen dat tussen partijen bereikt werd) of uitdrukkelijke of stilzwijgende berusting (zoals onvoorwaardelijk uitvoeren v/veroordeling zonder enig voorbehoud) zijn rechtsmiddelen uitgesloten Gewone rechtsmiddelen Wie x genoegen neemt met uitspraak v/(1ste) rechter, kan (rechtsmiddel v/) hoger beroep instellen Dan zal zaak opnieuw door hogere rechtsinstantie beoordeeld worden n kan er nieuwe uitspraak zijn die kan afwijken v/1ste Hoger beroep heeft devolutie werking dit betekent dat beroepsrechter i/regel over alle aspecten kan oordelen waarover 1ste rechter heeft geoordeeld of minstens had kunnen oordelen Ander gewoon rechtsmiddel is verzet als verwerend partij x opdaagt op inleidende zitting kan eiser verstekvonnis krijgen I/vonnis bij verstek kent rechter i/principe alles toe wat eiser vordert Buitengewone rechtsmiddelen Wie met uitspraak v/beroepsinstantie of vonnis waar x beroep tegen openstaat x tevreden is, kan Cassatie(beroep) aantekenen door middel v/verzoekschrift bij Hof v/Cassatie Dit is echter x 3e aanleg Hof v/Cassatie beoordeelt x meer feiten, maar baseert zich op feitelijke appreciatie v/rechter i/2e (of enige) aanleg Hof gaan alleen na of laatstgenoemde recht juist heeft toegepast Bewijsrechten Het recht moet – juridisch gezien – niet bewezen worden Wnnr partij ter staving v/haar aanspraak juridische grond inroept, dan kan zij volstaan met vermelden erv/, zonder dat eig. (wet)tekst i/extenso moet geciteerd, laat staan ‘bewezen’ worden I/ons recht wordt verondersteld dat rechtbank recht kent (ius novit curia) Bewijs van de feiten Feiten die bewezen moeten worden, zijn alle gebeurtenissen n handelingen waaraan door recht gevolgen verbonden worden Betreft dus alle rechtsfeiten, incl. alle rechtshandelingen I/massa bewijsregels wordt harde kern echter gevormd door # principes uit Gerechtelijk Wetboek n Burgerlijk Wetboek, met betrekking tot bewijslast n bewijsmiddelen We lichten deze gemeenrechtelijke beginselen summier toe dit gemene bewijsrecht staat i/boek 8 v/Burgerlijk Wetboek Art. 8.11 v/Burgerlijk Wetboek voorziet uitdrukkelijk dat ondernemingsbewijsrecht soepeler is Betreft hier bewijs tussen ondernemingen onderling, alsook bewijs tgn ondernemingen Alg. bewijsstandaard is dat rechter redelijke mate v/zekerheid moet hebben rechter moet innerlijk overtuigd zijn dat bewijzen effectief waarheid weergeven I/2 gevallen bestaat echter bewijs door waarschijnlijkheid: wnnr neg. feit moet bewezen worden of wnnr gaat om quasi onbewijsbare feiten Bewijslast of bewijsrisico Basisregel v/bewijsrecht is dat degene die zich beroept op gevolgen die recht koppelt aan rechtsfeit of rechtshandeling, dit feit of deze handeling moet bewijzen (tenzij gaat om feit v/alg. bekendheid, zgn. notorium, dat niem. i/vraag zou durven stellen, zoals dat i/loop v/jaar min. 1 keer regent i/BE) I/procesrecht zal bewijslast meestal op eiser liggen (actori incumbit probatio), maar ook verweerder zal vaak voor z’n verweer nuttige rechtsfeiten n -handelingen inroepen n die dus moeten bewijzen I/strafzaken draagt O.M. als eisende partij bewijslast v/vervolgde misdrijven Omdat partij die iets beweert verplichting rust beweerde feit te bewijzen, spreken we v/bewijslast Eig. is meteen bewijsrisico, want als rechter x rechtsgeldig overtuigd wordt v/beweerde feiten, dan verliest diegene die bewijslast draagt n beweert Bewijsmiddelen De buitengerechtelijke bewijsmiddelen Schriftelijk bewijs Aller!ste middel om rechtshandelingen te bewijzen is schriftelijke bewijs Elke rechtshandeling, waarv/voorwerp waarde v/€3500 overstijgt, moet verplicht op schrift gesteld worden n anderzijds dat er, welke ook waarde is, nooit met getuigen of vermoedens kan bewezen worden tgn inhoud v/geschreven akte Geschrift kan wel vervangen worden door bekentenis, beslissende eed of begin v/bewijs door geschrift We spreken v/akte wnnr rechtssubject i/geschreven stuk bestaan v/bepaalde feiten of afspraken bevestigt door ondertekenen Gaat om onderhandse akte wnnr enkel partij(en) onderteken(t)(en) n om authentieke akte wnnr openbaar ambtenaar akte opstelt i/wettelijk bepaalde vorm n er zijn autoriteit aan verleent X-ondertekende geschriften v/schuldenaar hebben slechts i/uitzonderlijke gevallen bewijswaarde als zgn. begin v/geschreven bewijs Getuigen I/gemeen recht kan men rechtshandelingen bewijzen tot waarde v/€3500 doormiddel v/getuigenbewijs Getuigenissen vormen daarnaast ook gebruikelijke techniek om rechtsfeiten te bewijzen Getuigen moeten feiten zelf gezien of gehoord hebben Hoewel getuigenbewijs perfect buiten rechte gebruikt kan worden, is ook vaak gerechtelijk bewijs, met eigen procedureregels Deze bewijsgetuigen moeten overigens onderscheiden worden v/zgn. instrumentele getuigen, die bv. bij notariële akte bijkomende formaliteit zijn, maar nooit zullen worden opgeroepen om over inhoud v/akte zelf te getuigen Vermoedens = bewijsrechtelijke techn. waarbij, op basis v/wettelijke regel (wettelijk vermoeden) of op basis v/persoonlijke overtuiging v/rechter (feitelijke vermoeden), uit gekende n bewezen feiten nog x bekende – te bewijzen – feiten worden afgeleid Wettelijke vermoedens staan expliciet i/wet opgenomen bv. uit bekende feiten (1) dat moeder bevallen is v/kind n (2) dat die moeder getrouwd is met bepaalde man, leidt ons recht af dat deze man vader is v/kind Als dit i/werkelijkheid x zo is, dan kan deze vermoedelijke vader tgndeel bewijzen, bv. door DNA-test (feitelijke vermoeden) Er geldt parallel vermoeden v/meemoederschap indien moeder getrouwd is met vrouw We hebben i/deze gevallen te maken met weerlegbaar vermoeden of vermoeden iuris tantum Andere vermoedens = onweerlegbaar of iuris et de iure, wat dus betekent dat x tgnbewijs toegelaten is Bekentenis (Buitengerechtelijke) betekenis is erkenning v/rechtsfeit dat of rechtshandling die rechtsgevolgen kan hebben tgn degene die bekent Bekentenis vormt m.a.w. basis voor verbintenis of dus voor nadeel ten aanzien v/degene die bekent Wie vrijwillig z’n schuld bekend, zal ze moeten voldoen… al stelt zich hier natuurlijk prob wnnr hij dat x doet Hoe bewijs je immers voor rechtbank dat schuld buiten rechtbank bekend werd? Dus zal er toch best schriftelijk stuk nodig zijn Schriftelijke schuldbekentenissen, zoals ontvangstbewijzen of kwijtgingen, zijn inderdaad best bruikbaar Geschreven stuk hoeft echter x altijd! ook bewijs door middel v/opgenomen (telefoon)gesprek is geldig Inhoud v/dit gesprek kan ingeroepen worden tgn spreker, maar x tgn 3den De gerechtelijke bewijsmiddelen Gerechtelijke bekentenis = bekentenis afgelegd ten overstaan v/rechtbank i/kader v/procedure Net als buitengerechtelijke, is ook gerechtelijke bekentis onsplitsbaar Dit betekent dat rekening gehouden moet worden met geheel v/verklaring Gerechtelijke getuigenbewijs is versch. i/straf- n i/burgerlijke procedure I/strafzaken worden getuigen ondervraagt door leden v/politie, door parketmagistraten of door onderzoeksrechter i/kader v/vooronderzoek n gerechtelijk onderzoek Bij eig. behandeling v/zaak door strafrechter kan ook deze getuigen oproepen op vraag v/parket, betichte of burgerlijke partij of zelfs ambtshalve I/burgerlijke zaken wordt getuigenbewijs ‘aangeboden’ door (+)1 partij(en) Eed is irrationeel bewijsmiddel dat middeleeuwse recht heeft overleefd 2 types: Gedingbeslissende eed: ene partij draagt aan andere partij op om onder eed te verklaren dat door haar aangehaalde feiten juist zijn Rechter beoordeelt soeverein toelaatbaarheid n doeltreffendheid ervan Ambtshalve opgelegde eed: rechter vraagt aan 1 v/partijen om, ter bekrachtiging v/al gedeeltelijk geleverd bewijs, eed te zweren Bij persoonlijke verschijning v/partijen beveelt rechtbank bij tussenvonnis dat (+)1 partijen zelf voor z’n zetel moet(en) verschijnen Bedoeling is om, door middel v/doorgedreven ondervraging n eventuele confrontatie, zo goed mogelijk werkelijkheid te achterhalen Proces-verbaal v/wat gezegd werd, opgetekend door griffier n ondertekend door partijen, wordt i/gerechtelijk dossier gevoegd Plaatsopneming is bewijsrechtelijke techn. waarbij rechter, i/tussenvonnis, beslist om persoonlijk nr plaats te gaan kijken waar door hem/haar te beoordelen feiten zich voordoen of hebben voorgedaan Ook gerechtelijke expertise (of deskundigenonderzoek) wordt bij tussenvonnis bevolen, op vraag v/(+)1 partijen of ambtshalve door rechtbank I/beschikkende gedeelte v/dit vonnis wordt deskundige aangesteld met precies omschreven opdracht Een bijzondere feitelijke kwestie: vaste datum Omwille v/rechtszekerheid werden systemen ingevoerd om rechtsfeiten n -handelingen vaste datum te geven ze garanderen tegenstelbaarheid v/datum Om gesjoemel met datum te vermijden, stelt burgerlijk recht dat rechtshandeling slechts op 3 manieren vaste datum kan krijgen zonder deze ‘vaste datum is datum x tegenstelbaar aan derden’ 3 mogelijkheden zijn Rechtshandelingen opnemen i/authentieke akte openbaar ambtenaar staat i/voor juistheid v/datum Onderhandse akte v/rechtshandeling laten registreren bij registratiekantoor, dienst v/FOD Financiën Als 1 v/ondertekenaars v/akte overleden is, dan ligt min. terminus ante quem vast, nl. sterfdatum ook elke andere situatie waari/tekenen v/akte absoluut onmogelijk geworden is wordt hiermee gelijkgesteld