57306_812716_lc.doc.pdf

Hardware ਹਾਰਡਵੇਅਰ  Hardware Computer Hardware is any part of the computer that we can touch. Example- Central Processing Unit, Random Access Memory, Monitor, Mouse, Keyboard etc. ਕੰ ਪਿਊਟਰ ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਕੰ ਪਿਊਟਰ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਪਹਿੱਸਾ ਹੈ ਪਿਸਨੂੰ ਅਸੀਂ ਛੂਹ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਉਦਾਹਰਨ- ਕੇਂਦਰੀ ਿਰੋਸੈਪਸੰ...

Hardware ਹਾਰਡਵੇਅਰ  Hardware Computer Hardware is any part of the computer that we can touch. Example- Central Processing Unit, Random Access Memory, Monitor, Mouse, Keyboard etc. ਕੰ ਪਿਊਟਰ ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਕੰ ਪਿਊਟਰ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਪਹਿੱਸਾ ਹੈ ਪਿਸਨੂੰ ਅਸੀਂ ਛੂਹ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਉਦਾਹਰਨ- ਕੇਂਦਰੀ ਿਰੋਸੈਪਸੰ ਗ ਯੂਪਨਟ, ਰੈਂਡਮ ਐਕਸੈਸ ਮੈਮੋਰੀ, ਮਾਨੀਟਰ, ਮਾਊਸ, ਕੀਬੋਰਡ ਆਪਦ।  Input Device An input device in computing is a piece of computer hardware equipment used to supply a data processing system Keyboard A keyboard is used for entering information including letters, words and numbers into your computer Standard Keys in keyboard-104 Keyboard Layout- QWERTY ਇਨਿੁਟ ਪਡਵਾਈਸ ਕੰ ਪਿਊਪਟੰ ਗ ਪਵਿੱਚ ਇਿੱਕ ਇਨਿੁਟ ਪਡਵਾਈਸ ਕੰ ਪਿਊਟਰ ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਉਿਕਰਣ ਦਾ ਇਿੱਕ ਟੁਕੜਾ ਹੈ ਿੋ ਇਿੱਕ ਡੇਟਾ ਿਰੋਸੈਪਸੰ ਗ ਪਸਸਟਮ ਦੀ ਸਿਲਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਪਿਆ ਿਾਂਦਾ ਹੈ ਇਿੱਕ ਕੀਬੋਰਡ ਦੀ ਵਰਿੋਂ ਿੁਹਾਡੇ ਕੰ ਪਿਊਟਰ ਪਵਿੱਚ ਅਿੱਖਰਾਂ, ਸ਼ਬਦਾਂ ਅਿੇ ਨੰਬਰਾਂ ਸਮੇਿ ਿਾਣਕਾਰੀ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਿੀ ਿਾਂਦੀ ਹੈ ਕੀਬੋਰਡ-104 ਪਵਿੱਚ ਪਮਆਰੀ ਕੁੰ ਿੀਆਂ ਕੀਬੋਰਡ ਲੇ ਆਉਟ- QWERTY There are five types of keyboard keys have. 1. Toggle keys-A toggle key toggles the input from other keys on the keyboard between two different input modes. It works like ON and OFF key. E.g. Caps Lock , Num Lock , Scroll Lock 2. Modifier keys-A key (on a computer keyboard) that may be pressed simultaneously with certain other keys to activate predefined functions. E.g. Shift,Ctrl,Alt ਕੀ-ਬੋਰਡ ਦੀਆਂ ਿੰ ਿ ਪਕਸਮਾਂ ਹੁੰ ਦੀਆਂ ਹਨ। ਟੌਗਲ ਕੁੰ ਿੀਆਂ-ਇਿੱਕ ਟੌਗਲ ਕੁੰ ਿੀ ਦੋ ਵਿੱਖ-ਵਿੱਖ ਇਨਿੁਟ ਮੋਡਾਂ ਪਵਚਕਾਰ ਕੀਬੋਰਡ 'ਿੇ ਦੂਿੀਆਂ ਕੁੰ ਿੀਆਂ ਿੋਂ ਇਨਿੁਟ ਨੂੰ ਟੌਗਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਚਾਲੂ ਅਿੇ ਬੰ ਦ ਕੁੰ ਿੀ ਵਾਂਗ ਕੰ ਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਿਵੇਂ ਪਕ ਕੈਿਸ ਲਾਕ, ਨੰਬਰ ਲਾਕ, ਸਕਰੌਲ ਲਾਕ 2. ਮੋਡੀਫਾਇਰ ਕੁੰ ਿੀਆਂ-ਇਿੱਕ ਕੁੰ ਿੀ (ਕੰ ਪਿਊਟਰ ਕੀਬੋਰਡ ਉੱਿੇ) ਿੋ ਪਕ ਿਪਹਲਾਂ ਿੋਂ ਿਪਰਭਾਪਸ਼ਿ ਫੰ ਕਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਸਰਗਰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਹੋਰ ਕੁੰ ਿੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਿੱਕੋ ਸਮੇਂ ਦਬਾਈ ਿਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਿਵੇਂ ਪਕ Shift, Ctrl, Alt 3. Function keys-The function keys are used to perform specific tasks. E.g. F1 to F12 4. Arrow keys- The arrows are known as cursor control keys E.g. Left key, Right key, Up key, Down key 5.Numeric and Alphanumeric keys- 1 to 10 and A to Z. 3.ਫੰ ਕਸ਼ਨ ਕੁੰ ਿੀਆਂ-ਫੰ ਕਸ਼ਨ ਕੁੰ ਿੀਆਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਕੰ ਮ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਪਿਆ ਿਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਿਵੇਂ ਪਕ F1 ਿੋਂ F12 4.ਐਰੋ ਕੁੰ ਿੀਆਂ- ਿੀਰਾਂ ਨੂੰ ਕਰਸਰ ਕੰ ਟਰੋਲ ਕੁੰ ਿੀਆਂ ਵਿੋਂ ਿਾਪਣਆ ਿਾਂਦਾ ਹੈ ਪਿਵੇਂ ਪਕ ਖਿੱਬੀ ਕੁੰ ਿੀ, ਸਿੱਿੀ ਕੁੰ ਿੀ, ਉੱਿਰ ਕੁੰ ਿੀ, ਡਾਊਨ ਕੁੰ ਿੀ 5. ਸੰ ਪਖਆਿਮਕ ਅਿੇ ਅਲਫਾਪਨਊਮੇਪਰਕ ਕੁੰ ਿੀਆਂ- 1 ਿੋਂ 10 ਅਿੇ ਏ ਿੋਂ ਜੈਡ।  Mouse A computer mouse is a handheld hardware input device that controls a cursor in a GUI (graphical user interface) for pointing, moving and selecting text , icons files , and folders on your computer. In addition to these functions, a mouse can also be used to drag and drop objects. Mouse is invented by Douglas Engelbart ਕੰ ਪਿਊਟਰ ਮਾਊਸ ਇਿੱਕ ਹੈਂਡਹੈਲਡ ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਇਨਿੁਟ ਪਡਵਾਈਸ ਹੈ ਿੋ ਿੁਹਾਡੇ ਕੰ ਪਿਊਟਰ 'ਿੇ ਟੈਕਸਟ, ਆਈਕਨ ਫਾਈਲਾਂ ਅਿੇ ਫੋਲਡਰਾਂ ਨੂੰ ਿੁਆਇੰ ਟ ਕਰਨ, ਮੂਵ ਕਰਨ ਅਿੇ ਚੁਣਨ ਲਈ ਇਿੱਕ GUI (ਗਰਾਪਫਕਲ ਯੂਜਰ ਇੰ ਟਰਫੇਸ) ਪਵਿੱਚ ਇਿੱਕ ਕਰਸਰ ਨੂੰ ਕੰ ਟਰੋਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਫੰ ਕਸ਼ਨਾਂ ਿੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਿੱਕ ਮਾਊਸ ਦੀ ਵਰਿੋਂ ਵਸਿੂਆਂ ਨੂੰ ਪਖਿੱਚਣ ਅਿੇ ਛਿੱਡਣ ਲਈ ਵੀ ਕੀਿੀ ਿਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮਾਊਸ ਦੀ ਖੋਿ ਡਗਲਸ ਐਗ ਂ ਲਬਰਟ ਦੁਆਰਾ ਕੀਿੀ ਗਈ ਸੀ Mouse has three Click- (i) Left Click – It is used to select a particular folder (ii) Right Click- It is used to open dialog box. So we can change the properties of folder (iii) Scroll Wheel- The Scroll Lock mode was on, the arrow keys would scroll the contents of a text window instead of moving the cursor (iv) Double Click-Double-click is a term used to describe the process of quickly pressing a mouse button twice while keeping it still. In most cases, a double-click is with the left mouse button and is used to open or execute a file, folder, or software program ਮਾਊਸ ਦੇ ਪਿੰ ਨ ਕਪਲਿੱਕ ਹਨ- (i) ਖਿੱਬਾ ਕਪਲਕ - ਇਹ ਪਕਸੇ ਖਾਸ ਫੋਲਡਰ ਨੂੰ ਚੁਣਨ ਲਈ ਵਰਪਿਆ ਿਾਂਦਾ ਹੈ (ii) ਸਿੱਿਾ ਕਪਲਿੱਕ- ਇਹ ਡਾਇਲਾਗ ਬਾਕਸ ਖੋਲਹਣ ਲਈ ਵਰਪਿਆ ਿਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਫੋਲਡਰ ਦੀਆਂ ਪਵਸ਼ੇਸ਼ਿਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹਾਂ (iii) ਸਕਰੌਲ ਵਹੀਲ- ਸਕਰੌਲ ਲਾਕ ਮੋਡ ਚਾਲੂ ਸੀ, ਿੀਰ ਕੁੰ ਿੀਆਂ ਕਰਸਰ ਨੂੰ ਪਹਲਾਉਣ ਦੀ ਬਿਾਏ ਟੈਕਸਟ ਪਵੰ ਡੋ ਦੀ ਸਮਿੱਗਰੀ ਨੂੰ ਸਕਰੋਲ ਕਰਨਗੀਆਂ। (iv) ਡਬਲ-ਕਪਲਿੱਕ-ਡਬਲ-ਕਪਲਿੱਕ ਇਿੱਕ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਿੋ ਮਾਊਸ ਬਟਨ ਨੂੰ ਸਪਿਰ ਰਿੱਖਣ ਦੌਰਾਨ ਦੋ ਵਾਰ ਿੇਜੀ ਨਾਲ ਦਬਾਉਣ ਦੀ ਿਰਪਕਪਰਆ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਪਿਆ ਿਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਜਆਦਾਿਰ ਮਾਮਪਲਆਂ ਪਵਿੱਚ, ਇਿੱਕ ਡਬਲ-ਕਪਲਿੱਕ ਖਿੱਬੇ ਮਾਊਸ ਬਟਨ ਨਾਲ ਹੁੰ ਦਾ ਹੈ ਅਿੇ ਇਿੱਕ ਫਾਈਲ, ਫੋਲਡਰ, ਿਾਂ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਿਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਖੋਲਹਣ ਿਾਂ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਵਰਪਿਆ ਿਾਂਦਾ ਹੈ। Light Pen :- The term light pen may also refer to a pointing input device utilizing a light that is commonly used during a presentation. ਲਾਈਟ ਿੈਿੱਨ :- ਲਾਈਟ ਿੈਿੱਨ ਸ਼ਬਦ ਿਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਵਰਿੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਿੁਆਇੰ ਪਟੰ ਗ ਇਨਿੁਟ ਯੰ ਿਰ ਨੂੰ ਵੀ ਸੰ ਕੇਿ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਿੋ ਆਮ ਿੌਰ 'ਿੇ ਿੇਸ਼ਕਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਵਰਿੀ ਿਾਂਦੀ ਹੈ। Trackball - Trackballs are pointing devices that allow users to control the screen-based movement of a cursor or icon on an industrial computer monitor. They resemble an inverted mouse and feature a pointing ball that is rotated with the thumb, fingers, or palm of the hand. ਟਰੈਕਬਾਲ - ਟਰੈਕਬਾਲ ਿੁਆਇੰ ਪਟੰ ਗ ਪਡਵਾਈਸਾਂ ਹਨ ਿੋ ਉਿਭੋਗਿਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਦਯੋਪਗਕ ਕੰ ਪਿਊਟਰ ਮਾਨੀਟਰ 'ਿੇ ਕਰਸਰ ਿਾਂ ਆਈਕਨ ਦੀ ਸਕਰੀਨ- ਅਧਾਪਰਿ ਗਿੀ ਨੂੰ ਪਨਯੰ ਿਪਰਿ ਕਰਨ ਪਦੰ ਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਇਿੱਕ ਉਲਟੇ ਮਾਊਸ ਵਰਗੇ ਹੁੰ ਦੇ ਹਨ ਅਿੇ ਇਿੱਕ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਗੇਂਦ ਦੀ ਪਵਸ਼ੇਸ਼ਿਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਿੋ ਅੰ ਗੂਠੇ, ਉਂਗਲਾਂ, ਿਾਂ ਹਿੱਿ ਦੀ ਹਿੇਲੀ ਨਾਲ ਘੁੰ ਮਾਈ ਿਾਂਦੀ ਹੈ। Joystick- Joystick is an input device that can be used for controlling the movement of the cursor or a pointer in a computer device. Generally, joystick is used to playing the games. ਿੋਇਸਪਟਕ- ਿੋਇਸਪਟਕ ਇਿੱਕ ਇਨਿੁਟ ਪਡਵਾਈਸ ਹੈ ਪਿਸਦੀ ਵਰਿੋਂ ਕੰ ਪਿਊਟਰ ਪਡਵਾਈਸ ਪਵਿੱਚ ਕਰਸਰ ਿਾਂ ਿੁਆਇੰ ਟਰ ਦੀ ਗਿੀ ਨੂੰ ਕੰ ਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਿੀ ਿਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਆਮ ਿੌਰ 'ਿੇ, ਿੋਇਸਪਟਕ ਦੀ ਵਰਿੋਂ ਗੇਮ ਖੇਡਣ ਲਈ ਕੀਿੀ ਿਾਂਦੀ ਹੈ Scanner- A scanner—is a device that optically scans images, printed text, handwriting or an object and converts it to a digital image. It has many types. ਸਕੈਨਰ- ਇਿੱਕ ਸਕੈਨਰ - ਇਿੱਕ ਅਪਿਹਾ ਯੰ ਿਰ ਹੈ ਿੋ ਪਚਿੱਿਰਾਂ, ਪਿਰੰ ਟ ਕੀਿੇ ਟੈਕਸਟ, ਹਿੱਿ ਪਲਖਿ ਿਾਂ ਪਕਸੇ ਵਸਿੂ ਨੂੰ ਆਿਟੀਕਲ ਸਕੈਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਿੇ ਇਸਨੂੰ ਇਿੱਕ ਪਡਿੀਟਲ ਪਚਿੱਿਰ ਪਵਿੱਚ ਬਦਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀਆਂ ਕਈ ਪਕਸਮਾਂ ਹਨ। OCR- Optical Character Recognition (OCR) is the process that converts an image of text into a machine-readable text format. In other words we can say that by scanning document by using OCR we can easily edit it. OCR- ਆਿਟੀਕਲ ਕਰੈਕਟਰ ਪਰਕੋਗਨੀਸ਼ਨ (OCR) ਉਹ ਿਰਪਕਪਰਆ ਹੈ ਿੋ ਟੈਕਸਟ ਦੇ ਪਚਿੱਿਰ ਨੂੰ ਮਸ਼ੀਨ ਦੁਆਰਾ ਿੜਹਨਯੋਗ ਟੈਕਸਟ ਫਾਰਮੈਟ ਪਵਿੱਚ ਬਦਲਦੀ ਹੈ। ਦੂਿੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਪਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਕਪਹ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਪਕ OCR ਦੀ ਵਰਿੋਂ ਕਰਕੇ ਦਸਿਾਵੇਜ ਨੂੰ ਸਕੈਨ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸੰ ਿਾਪਦਿ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।  OBCR(Optical Bar Code Reader) It is type of input device by which we can read bar code from any product and send to computer. ਇਹ ਇਨਿੁਟ ਪਡਵਾਈਸ ਦੀ ਪਕਸਮ ਹੈ ਪਿਸ ਦੁਆਰਾ ਅਸੀਂ ਪਕਸੇ ਵੀ ਉਿਿਾਦ ਿੋਂ ਬਾਰ ਕੋਡ ਿੜਹ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਿੇ ਕੰ ਪਿਊਟਰ ਨੂੰ ਭੇਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। OMR- Optical mark recognition (OMR) is an electronic method of gathering human- handled data by identifying certain markings on a document. It is generally used in to check the OMR sheets. ਆਿਟੀਕਲ ਮਾਰਕ ਪਰਕੋਗਨੀਸ਼ਨ (OMR) ਪਕਸੇ ਦਸਿਾਵੇਜ 'ਿੇ ਕੁਝ ਪਨਸ਼ਾਨਾਂ ਦੀ ਿਛਾਣ ਕਰਕੇ ਮਨੁਿੱਖੀ-ਿਰਬੰਪਧਿ ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਇਕਿੱਠਾ ਕਰਨ ਦਾ ਇਿੱਕ ਇਲੈ ਕਟਰਾਪਨਕ ਿਰੀਕਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਿੌਰ 'ਿੇ OMR ਸ਼ੀਟਾਂ ਦੀ ਿਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਪਿਆ ਿਾਂਦਾ ਹੈ। MICR- Magnetic ink character recognition (MICR) is a character-distinguishing technology that makes use of special magnetized ink. It is largely used in banks and other organizations where security is a high priority. This system is widely used by banks for processing cheque. MICR- ਮੈਗਨੈਪਟਕ ਪਸਆਹੀ ਅਿੱਖਰ ਿਛਾਣ (MICR) ਇਿੱਕ ਅਿੱਖਰ-ਪਵਖਰੀ ਿਕਨੀਕ ਹੈ ਿੋ ਪਵਸ਼ੇਸ਼ ਚੁੰ ਬਕੀ ਪਸਆਹੀ ਦੀ ਵਰਿੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਜਆਦਾਿਰ ਬੈਂਕਾਂ ਅਿੇ ਹੋਰ ਸੰ ਸਿਾਵਾਂ ਪਵਿੱਚ ਵਰਪਿਆ ਿਾਂਦਾ ਹੈ ਪਿਿੱਿੇ ਸੁਰਿੱਪਖਆ ਇਿੱਕ ਉੱਚ ਿਰਿੀਹ ਹੈ। ਇਹ ਿਰਣਾਲੀ ਬੈਂਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚੈਕ ਦੀ ਿਰਪਕਪਰਆ ਲਈ ਪਵਆਿਕ ਿੌਰ 'ਿੇ ਵਰਿੀ ਿਾਂਦੀ ਹੈ।  Output Devices A piece of equipment/hardware which gives out the result of the entered input, when it is processed is called Output device. Printer: - A printer is a device that accepts input from a computer and transfers the information to paper. Printer Quality is a mostly measured in Dots Per Inch(DPI) ਸਾਜੋ-ਸਾਮਾਨ/ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਦਾ ਇਿੱਕ ਟੁਕੜਾ ਿੋ ਦਾਖਲ ਕੀਿੇ ਇਨਿੁਟ ਦਾ ਨਿੀਿਾ ਪਦੰ ਦਾ ਹੈ, ਿਦੋਂ ਇਹ ਿਰਪਕਪਰਆ ਕੀਿੀ ਿਾਂਦੀ ਹੈ, ਨੂੰ ਆਉਟਿੁਿੱਟ. ਪਡਵਾਈਸ ਪਕਹਾ ਿਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਿਰੰ ਟਰ: - ਇਿੱਕ ਪਿਰੰ ਟਰ ਇਿੱਕ ਪਡਵਾਈਸ ਹੈ ਿੋ ਕੰ ਪਿਊਟਰ ਿੋਂ ਇਨਿੁਟ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਿੇ ਿਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਕਾਗਜ ਪਵਿੱਚ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਿਰੰ ਟਰ ਦੀ ਗੁਣਵਿੱਿਾ ਪਿਆਦਾਿਰ ਡੌਟਸ ਿਰਿੀ ਇੰ ਚ (DPI) ਪਵਿੱਚ ਮਾਿੀ ਿਾਂਦੀ ਹੈ Impact Printer: - Impact Printers generally utilize hammers, pins, or wheels to hit against an inked ribbon to print on paper. The print quality of impact printers is lower as compared to Non impact Printer. E.g. Dot-matrix printers, Daisy-wheel printers, and line printers. ਿਰਭਾਵ ਪਿਰੰ ਟਰ: - ਿਰਭਾਵ ਪਿਰੰ ਟਰ ਆਮ ਿੌਰ 'ਿੇ ਕਾਗਜ 'ਿੇ ਛਾਿਣ ਲਈ ਇਿੱਕ ਪਸਆਹੀ ਵਾਲੇ ਪਰਬਨ ਦੇ ਨਾਲ ਪਹਿੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿੌੜੇ, ਪਿੰ ਨ ਿਾਂ ਿਹੀਏ ਦੀ ਵਰਿੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਿਰਭਾਵ ਪਿਰੰ ਟਰਾਂ ਦੀ ਪਿਰੰ ਟ ਗੁਣਵਿੱਿਾ ਗੈਰ-ਿਰਭਾਵ ਪਿਰੰ ਟਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਘਿੱਟ ਹੈ। ਪਿਵੇਂ ਪਕ ਡਾਟ-ਮੈਪਟਰਕਸ ਪਿਰੰ ਟਰ, ਡੇਜੀ-ਵਹੀਲ ਪਿਰੰ ਟਰ, ਅਿੇ ਲਾਈਨ ਪਿਰੰ ਟਰ.  Non-Impact Printer: - Non-impact printers use a spray of ink, laser, or heat and pressure to execute their printing operation. These printer has high quality as compared to impact printer. E.g. Inkjet printers, Laser printers, Thermal Printer and 3D Printers ਗੈਰ-ਿਰਭਾਵ ਪਿਰੰ ਟਰ: - ਗੈਰ-ਿਰਭਾਵ ਪਿਰੰ ਟਰ ਆਿਣੇ ਪਿਰੰ ਪਟੰ ਗ ਕਾਰਿ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਪਸਆਹੀ, ਲੇ ਜਰ, ਿਾਂ ਗਰਮੀ ਅਿੇ ਦਬਾਅ ਦੇ ਸਿਰੇਅ ਦੀ ਵਰਿੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਿਰੰ ਟਰ ਿਰਭਾਵ ਪਿਰੰ ਟਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਉੱਚ ਗੁਣਵਿੱਿਾ ਵਾਲੇ ਹਨ. ਪਿਵੇਂ ਪਕ ਇੰ ਕਿੇਟ ਪਿਰੰ ਟਰ, ਲੇ ਜਰ ਪਿਰੰ ਟਰ, ਿਰਮਲ ਪਿਰੰ ਟਰ ਅਿੇ 3D ਪਿਰੰ ਟਰ Monitor: - A computer monitor is an output device that displays information in pictorial or textual form. A monitor is also called a Visual Display Unit (VDU). In other word we can say that the monitor displays the computer's user interface and open programs, allowing the user to interact with the computer. ਕੰ ਪਿਊਟਰ ਮਾਨੀਟਰ ਇਿੱਕ ਆਉਟਿੁਿੱਟ ਯੰ ਿਰ ਹੈ ਿੋ ਿਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਪਚਿੱਿਰ ਿਾਂ ਿਾਠ ਰੂਿ ਪਵਿੱਚ ਿਰਦਰਪਸ਼ਿ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਿੱਕ ਮਾਨੀਟਰ ਨੂੰ ਪਵਜੂਅਲ ਪਡਸਿਲੇ ਯੂਪਨਟ (VDU) ਵੀ ਪਕਹਾ ਿਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਿੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਪਵਚ ਅਸੀਂ ਕਪਹ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਪਕ ਮਾਨੀਟਰ ਕੰ ਪਿਊਟਰ ਦੇ ਯੂਜਰ ਇੰ ਟਰਫੇਸ ਅਿੇ ਓਿਨ ਿਰੋਗਰਾਮਾਂ ਨੂੰ ਿਰਦਰਪਸ਼ਿ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਿਸ ਨਾਲ ਉਿਭੋਗਿਾ ਕੰ ਪਿਊਟਰ ਨਾਲ ਇੰ ਟਰੈਕਟ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। Technology Used in Monitor – Cathode Ray Tube LCD- Liquid Crystal Display. LED- Light Emitting Diode TFT- Thin Film Transistor ਮਾਨੀਟਰ ਪਵਿੱਚ ਵਰਿੀ ਗਈ ਿਕਨਾਲੋ ਿੀ - ਕੈਿੋਡ ਰੇ ਪਟਊਬ LCD- ਿਰਲ ਪਕਰਸਟਲ ਪਡਸਿਲੇ । LED- ਲਾਈਟ ਐਮੀਪਟੰ ਗ ਡਾਇਡ TFT- ਿਿਲਾ ਪਫਲਮ ਟਰਾਂਪਜਸਟਰ Plotter :- Plotters are used to print graphical output on paper. It is capable of producing graphs, drawings, charts, maps etc. In other word we can say that plotter are used to print large maps charts etc. There are two types of Plotter. (i) Drum plotter (ii) Flatbed plotter ਿਲਾਟਰ :- ਿਲਾਟਰਾਂ ਦੀ ਵਰਿੋਂ ਕਾਗਜ 'ਿੇ ਗਰਾਪਫਕਲ ਆਉਟਿੁਿੱਟ ਨੂੰ ਛਾਿਣ ਲਈ ਕੀਿੀ ਿਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਗਰਾਫ਼, ਡਰਾਇੰ ਗ, ਚਾਰਟ, ਨਕਸ਼ੇ ਆਪਦ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਸਮਰਿੱਿ ਹੈ। ਦੂਿੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਪਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਕਪਹ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਪਕ ਿਲਾਟਰ ਦੀ ਵਰਿੋਂ ਵਿੱਡੇ ਨਕਪਸ਼ਆਂ ਦੇ ਚਾਰਟ ਆਪਦ ਨੂੰ ਛਾਿਣ ਲਈ ਕੀਿੀ ਿਾਂਦੀ ਹੈ। ਿਲਾਟਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਪਕਸਮਾਂ ਹਨ। (i) ਡਰਿੱਮ ਿਲਾਟਰ (ii) ਫਲੈ ਟਬੈਿੱਡ ਿਲਾਟਰ  Both Input and output Devices are (i) Touch Screen (ii) NIC- Network Interface card (iii) Headset (Headphone +Microphone) (iv) Modem (Modulation + Demodulation) ਇਨਿੁਟ ਅਿੇ ਆਉਟਿੁਿੱਟ ਪਡਵਾਈਸ ਦੋਵੇਂ ਹਨ (i) ਟਿੱਚ ਸਕਰੀਨ (ii) NIC- ਨੈਿੱਟਵਰਕ ਇੰ ਟਰਫੇਸ ਕਾਰਡ (iii) ਹੈਿੱਡਸੈਿੱਟ (ਹੈਿੱਡਫੋਨ + ਮਾਈਕਰੋਫੋਨ) (iv) ਮੋਡਮ (ਮੌਪਡਊਲੇ ਸ਼ਨ + ਡੀਮੋਪਡਊਲੇ ਸ਼ਨ)