Bankalarda Kullanılan Temel Finansal Tablolar ve Banka Bilançolarının Analizi PDF

Bankalarda Kullanılan Temel Finansal Tablolar ve Banka Bilançolarının Analizi DR. SEMİH ŞEN Bilanço Analizi ve Önemi  Bir firmada varlık ve yükümlülüklerin boyutu bilançolar üzerinden takip edilir. Bir finansal kuruluş olarak bankacılıkta da durum bu şekildedir. Anc...

Bankalarda Kullanılan Temel Finansal Tablolar ve Banka Bilançolarının Analizi DR. SEMİH ŞEN Bilanço Analizi ve Önemi  Bir firmada varlık ve yükümlülüklerin boyutu bilançolar üzerinden takip edilir. Bir finansal kuruluş olarak bankacılıkta da durum bu şekildedir. Ancak farklı olarak finansal sistemde varlık yükümlülük uyumsuzluğunun hızla banka iflasına ve oradan ortaya çıkacak panik havasının ise tüm finansal sisteme yayılabilme ihtimali vardır. Eğer varlıklar ve sermaye akışları, yükümlülükleri karşılamaya yetmiyorsa ortada «mismatch» denilen durum vardır. 1997 Asya Krizi, 2001 Türkiye Krizi ve 2008 Küresel Krizi mismatch olgusunun vuku bulduğu krizlerdir. Banka Bilançolarının Aktif Kalemleri  Nakit Değerler ve Merkez Bankası: Tedavülde bulunan TL banknot ve madeni paralar ile alım satım konusu yapılan yabancı paraların izlendiği hesaptır.  Gerçeğe Uygun Değer Farkı Kar/Zarara Yansıtılan Finansal Varlık: Menkul değerlerin satın alınması halinde bu hesaba borç, satılmaları veya itfa edilmeleri halinde alacak kaydolunur.  Bankalar: Bankalarda ve diğer finansal kuruluşlarda bulunan TL veya döviz tevdiat hesaplarından oluşur.  Para Piyasalarından Alacaklar: TCMB ve Takas Bank aracılığıyla diğer bankalara verilen borçlar bu hesapta takip edilir.  Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar (Net): Gerçeğe uygun kar/zarara yansıtılan menkul değerler ve vadeye kadar elde tutulacak menkul değerler dışındaki her türlü menkul değerler bu hesapta izlenir. Banka Bilançolarının Aktif Kalemleri  Krediler ve Alacaklar: Krediler bankaların en fazla gelir elde ettikleri bilanço kalemi olup, kredilerin içerisindeki en büyük paya sahip kalemdir. Bankalar vadesinde ödenmemiş her türlü alacağı takipteki krediler hesabında izler.  Faktöring Alacakları: Faktöring işlemleri sözleşmesi ile temellük edilen ve tahsili üstlenilen alacaklar karşılığında yapılan ödemeler bu hesapta izlenir.  Vadeye kadar elde tutulacak yatırımlar: Yatırım amaçlı menkul kıymetlerin ve mülkiyeti bankada kalmak kaydıyla teminata verilen, bloke edilen ve repoya konu olan vadeye kadar elde tutulacak menkul kıymetlerin kaydına özgü aktif nitelikli bir hesaptır. Banka Bilançolarının Aktif Kalemleri  İştirakler: Bankaların sermaye veya yönetim kontrolü bulunmamakla birlikte üzerinde önemli etkinliğe sahip oldukları ortaklıklarındaki paylarının kaydına özgü bir hesaptır.  Bağlı Ortaklaklıklar: Bankaların sermayesi veya yönetimi üzerinde kontrol gücüne sahip bulundukları ortaklıklarındaki paylarının kaydına özgü aktif nitelikli bir hesaptır  Birlikte Kontrol Edilen Ortaklıklar: Bankanın dahil olduğu grubun bir ortaklık sözleşmesi çerçevesinde başka gruplarla birlikte kontrol edildiği ortaklıkları bu hesapta izlenir. Banka Bilançolarının Aktif Kalemleri  Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlıklar: Menkuller, gayrimenkuller ve özel maliyet bedellerinden oluşur.  Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller: Kira yahut değer artış kazancı amacıyla elde tutulan gayrimenkuller.  Vergi: Ödenen vergiler ile iade alacakları vergilerin izlendiği hesap.  Satış Amaçlı Elde Tutulan ve Durdurulan Faaliyetlere İlişkin Duran Varlıklar: Satış amaçlı elde tutulan varlıklar ile durdurulan faaliyetlere ilişkin varlıklar bu hesaptan takip edilir.  Diğer Aktifler: Yukarıdaki sınıflara girmeyen, peşin ödenmiş vergiler, TCMB özel hesapları, peşin ödenmiş gider ve borçlu geçici hesaplardan oluşur. Banka Bilançolarının Pasif Kalemleri  Mevduat: Her türlü mevduat bu hesapta izlenir.  Alım Satım Amaçlı Finansal Türev Araçlar: Türev araçlar bu hesaptan izlenir  Alınan Krediler: Kısa, orta ve uzun vadeli alınan her kredi bu hesaptan izlenir.  Para Piyasalarına Borçlar: TCMB ve Takas Bank gibi aracı kurumlarla diğer bankalardan alınan borçlar bu hesaptan izlenir.  İhraç Edilen Menkul Kıymetler: Bankaların kaynak sağlamak amacıyla çıkardıkları, tahvil ve bonolar ile varlığa dayalı menkul kıymetlerin izlendiği pasif karakterli bir hesaptır. Banka Bilançolarının Pasif Kalemleri  Fonlar: Bankalara bütçeden, bakanlıklardan ve diğer kamu kaynaklarından tahsis edilen fonlar için kullanılan bir hesap grubudur.  Muhtelif Borçlar: Bankalarda alacaklı veya borçlu cari hesabı bulunmayan müşteri veya üçüncü şahısların bankalardan alacakları ile bankalarca açılan nakdi ve gayri nakdi kredilerin nakdi teminatı olarak alınan paraların, türev finansal araçlar için alınan teminatlar ile diğer borçların izlendiği pasif nitelikli bir hesaptır.  Diğer Yabancı Kaynaklar: Yukarıdaki sınıflandırmaya girmeyen, geçici nitelikteki diğer yabancı kaynakların izlendiği hesap grubudur.  Faktöring Borçları: Faktöring işlemlerinden kaynaklanan borçlar bu hesapta izlenir. Banka Bilançolarının Pasif Kalemleri  Kiralama İşlemlerinden Borçlar: Finansal kiralama, faaliyet kiralaması ve diğer kiralama yöntemlerinden biriyle kiracı durumunda olan bankaca, finansal kiralama sözleşmesine göre belirlenen taksitlendirilmiş toplam borç tutarı ile faaliyet kiralaması borcunun döneme isabet eden tutarı bu hesapta izlenir.  Karşılıklar: Krediler üzerinden ayrılan karşılıklar ile kıdem tazminatı, gelir ve kurumlar vergisi karşılıkları ile diğer karşılıkların izlendiği hesap.  Vergi Borcu: Cari ve ertelenmiş vergi borçları bu hesapta izlenir.  Satış Amaçlı Elde Tutulan ve Durdurulan Faaliyetlere İlişkin Duran Varlık Borçları: İlgili yükümlülükler bu hesaptan izlenir. Banka Bilançolarının Pasif Kalemleri  Sermaye Benzeri Krediler: Sermaye benzeri krediler bilançonun istikrarlı bir yapıya kavuşması adına verilir. Söz konusu krediler bu hesapta izlenir.  Öz Kaynaklar: Ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri, kar yedekleri ve kar zarar hesaplarından oluşur. Gelir Tablosu  Faiz Gelirleri:  Kredilerden alınan faizler  Zorunlu karşılıklardan alınan faizler  Bankalardan alınan faizler  Para piyasası işlemlerinden alınan faizler  Menkul değerler cüzdanından alınan faizler  Finansal kiralama gelirleri  Diğer faiz gelirleri  Faiz Giderleri  Mevduata verilen faizler,  Para piyasası işlemlerine verilen faizler  Kullanılan kredilere verilen faizler  İhraç edilen menkul kıymetlere verilen faizler  Diğer faiz giderleri  Net faiz geliri Gelir Tablosu  Faiz Dışı Gelirler:  Alınan ücret ve komisyon gelirleri  Sermaye piyasası işlemleri karları  Kambiyo karları  Olağanüstü Gelirler  Diğer Gelirler Faiz Dışı Giderler:  Verilen ücret ve komisyonlar:  Sermaye piyasası işlemleri zararları  Kambiyo zararları  Personel giderleri  Diğer Faaliyet Giderleri  Bağlı Ortaklık ve İştiraklerden Kar/Zarar  Net Pozisyon Kar/Zarar Gelir Tablosu  Veri Öncesi Kar-Zarar  Vergi Karşılığı  Net Dönem Kar (Zarar)  Bilanço Dışı Yükümlülükler  Garanti ve kefaletler  Türev finansal araçlar  Emanet ve rehinli kıymetler Banka Bilançolarının Analizi  Yatay ve Dikey Analiz: Yatay analiz bankaların tutar ve yüzde olarak hesaplarda ortaya çıkan eğilimleri ortaya koyar. Yatay analiz karşılaştırmalı finansal verilerle sunulur. Dikey analizde ise bankanın iç yapısı gösterilir ve her bir gelirin/giderin toplam gelir/gider içerisindeki payı gösterilir.  Trend Analizi: Bu yöntemde baz yıl «100» kabul edilir. Takip eden yıllara ilişkin trend yani eğilim grafiği tespit edilir.  Oran Analizi: Çeşitli oranlar üzerinden sektörde yer alan diğer bankalarla karşılaştırma yapılır.  Sermaye yeterliliği ile ilgili oranlar:  Öz sermaye / Toplam Aktifler  Yabancı Kaynaklar/Öz Sermaye  Öz Sermaye/Toplam Aktifler +Gayri Nakdi Krediler  Aktif Kalitesi  Krediler/Toplam Aktifler  Takipteki Krediler/Krediler  Özel Karşılıklar/Takipteki Krediler  Duran Varlıklar/Toplam Aktifler  Gelir- Gider Yapısı:  Faiz Gelirleri/Toplam Gelirler  Net Faiz Geliri/Vergi Öncesi Kar  Kambiyo Karları/Vergi Öncesi Kar  Faiz Giderleri/Ortalama Faiz Getirili Aktifler  Personel Giderleri/Dönem Karı  Likidite:  Likit Aktifler/Yabancı Aktifler  Likit Aktifler/Toplam Aktifler  Karlılık:  Net Kar/Ortalama Aktifler  Net Kar/Öz Sermaye  Kredilerden Alınan Faizler/Ortalama Krediler  Pazar Değeri  Net Kar/Ortalama Hisse Senedi Sayısı  HisseSenedinin Piyasa Fiyatı/Hisse Senedinin Defter Değeri