ΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑ PDF

ΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 1  ΑΓΟΡΕΣ Το οικονομικό πρόβλημα αναδεικνύει τα τρία ερωτήματα στα οποία πρέπει να απαντήσει η κάθε κοινωνία o Τι και πόσο? Πως? Για ποιον? Οι απαντήσεις καθορίζονται από το οικονομικό σύστημα Οικονομικό σύστημα είναι ο τρόπος ο...

ΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 1  ΑΓΟΡΕΣ Το οικονομικό πρόβλημα αναδεικνύει τα τρία ερωτήματα στα οποία πρέπει να απαντήσει η κάθε κοινωνία o Τι και πόσο? Πως? Για ποιον? Οι απαντήσεις καθορίζονται από το οικονομικό σύστημα Οικονομικό σύστημα είναι ο τρόπος οργάνωσης και διανομής των παραγωγικών πόρων για την κάλυψη των αναγκών των πολιτών μιας κοινωνίας ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 2  ΑΓΟΡΕΣ Στις περισσότερες σύγχρονες κοινωνίες, η κατανομή των πόρων γίνεται με βάση το μηχανισμό της αγοράς Αγορά Είναι μια ομάδα αγοραστών και πωλητών ενός αγαθού ή μιας υπηρεσίας Είναι ένα σύστημα μέσω του οποίου γίνεται η ανταλλαγή ενός αγαθού/υπηρεσίας μεταξύ αγοραστών & πωλητών ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 3  ΑΓΟΡΕΣ Μια αγορά μπορεί να είναι ένας φυσικός/γεωγραφικός χώρος στους οποίους συναντιούνται αγοραστές και πωλητές (π.χ., λαϊκή αγορά, καφετέριες, καταστήματα ένδυσης) Μια αγορά μπορεί να είναι και ένας εικονικός χώρος όπου αγοραστές και πωλητές δεν συναντιούνται πρόσωπο με πρόσωπο (π.χ., ιστοσελίδες όπως Amazon, eΒay) ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 4  ΑΓΟΡΕΣ Καθώς υπάρχουν πάρα πολλά είδη αγαθών & υπηρεσιών και πάρα πολλές γεωγραφικές περιοχές, υπάρχουν και πάρα πολλές αγορές Δεν υπάρχει μόνο μια αγορά Οι αγορές διαφέρουν μεταξύ τους ως προς πολλά από τα χαρακτηριστικά τους (π.χ. μέγεθος, είδος αγαθού) Οι αγορές διαφέρουν μεταξύ τους ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 5  ΑΓΟΡΕΣ Σε μια αγορά υπάρχουν δυο μέρη: 1. Το ένα είναι όλα τα άτομα τα οποία ζητούν να αγοράσουν αγαθά σύνολο καταναλωτών/αγοραστών ΖΗΤΗΣΗ 2. Το άλλο είναι όλα τα άτομα που παράγουν και προσφέρουν αγαθά για πώληση σύνολο παραγωγών/πωλητών ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 6  ΑΓΟΡΕΣ Οι αγορές ποικίλουν ως προς τον ανταγωνισμό που αντιμετωπίζουν οι πωλητές Τέλεια ανταγωνιστική αγορά Είναι μια αγορά στην οποία υπάρχουν πολλοί πωλητές, έτσι ώστε κανένας μεμονωμένος πωλητής δεν μπορεί να επηρεάσει την τιμή Το αγαθό είναι ομοιογενές ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 7 ΖΗΤΗΣΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 8  ΖΗΤΗΣΗ Ζητούμενη ποσότητα ενός αγαθού είναι η ποσότητα την οποία οι καταναλωτές είναι διατεθειμένοι (θέλουν) και έχουν την δυνατότητα (μπορούν) να αγοράσουν σε μια συγκεκριμένη τιμή ▪ Συμβολισμός ζητούμενης ποσότητας: QD ▪ Συμβολισμός τιμής: P ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 9  ΖΗΤΗΣΗ Νόμος της ζήτησης Με όλους τους άλλους παράγοντες αμετάβλητους (ceteris paribus), η ζητούμενη ποσότητα ενός αγαθού μειώνεται όταν αυξάνεται η τιμή του, και αντίστροφα Με άλλα λόγια, υπάρχει μια αρνητική σχέση μεταξύ ζητούμενης ποσότητας (QD) και τιμής (P) ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 10  ΖΗΤΗΣΗ Ζητούμενη ποσότητα Κλίμακα ή σχέδιο Τιμή γάλακτος ανά λίτρο(€) γάλακτος (λίτρα ανά μήνα) ζήτησης 0,00 0,10 20 18 ένας πίνακας που 0,20 16 0,30 14 δείχνει τη σχέση 0,40 12 μεταξύ της τιμής 0,50 10 ενός αγαθού και 0,60 8 της ζητούμενης 0,70 0,80 6 4 ποσότητάς του 0,90 2 1,00 0 ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 11  ΖΗΤΗΣΗ Καμπύλη P ζήτησης ένα διάγραμμα που δείχνει τη σχέση μεταξύ της τιμής ενός αγαθού και QD της ζητούμενης ποσότητάς του ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 12  ΖΗΤΗΣΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Οι έννοιες ζήτηση και ζητούμενη ποσότητα πρέπει να διαχωρίζονται - Η ζητούμενη ποσότητα εκφράζει την ποσότητα που ζητάει ο καταναλωτής σε μία συγκεκριμένη τιμή - Η ζήτηση εκφράζει το σύνολο από συνδυασμούς τιμών και ζητούμενων ποσοτήτων Η ζήτηση είναι ουσιαστικά η καμπύλη ζήτησης ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 13  ΖΗΤΗΣΗ P Καμπύλη ζήτησης ή απλά Ζήτηση QD ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 14  ΖΗΤΗΣΗ Ατομική καμπύλη ζήτησης (ή ατομική ζήτηση) είναι η καμπύλη ζήτησης ενός καταναλωτή Αγοραία καμπύλη ζήτησης (ή αγοραία ζήτηση) είναι η καμπύλη ζήτησης όλων των καταναλωτών, δηλαδή, το άθροισμα των ατομικών καμπυλών ζήτησης ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 15  ΖΗΤΗΣΗ Τιμή γάλακτος ανά Ζητούμενη ποσότητα γάλακτος (λίτρα ανά μήνα) λίτρο(€) Ιάσονα Νεφέλης Αγοράς (1) (2) (3) (2)+(3) 0,00 20 10 30 Διαγραμματικά, 0,10 0,20 18 16 9 8 27 24 η αγοραία καμπύλη 0,30 14 7 21 ζήτησης είναι το 0,40 12 6 18 οριζόντιο άθροισμα 0,50 0,60 10 8 5 4 15 12 των ατομικών 0,70 6 3 9 καμπυλών ζήτησης 0,80 4 2 6 0,90 2 1 3 ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 16  ΖΗΤΗΣΗ Μετακίνηση κατά μήκος της καμπύλης ζήτησης Με όλους τους άλλους παράγοντες αμετάβλητους, όταν μεταβάλλεται η τιμή ενός αγαθού, έχουμε μετακίνηση κατά μήκος της καμπύλης ζήτησης Μεταβολή Μεταβολή τιμής => ζητούμενης ποσότητας ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 17  ΖΗΤΗΣΗ Μετατόπιση της καμπύλης ζήτησης Όταν μεταβάλλεται κάποιος άλλος παράγοντας, εκτός από την τιμή του αγαθού, έχουμε μετατόπιση της καμπύλης ζήτησης Μεταβολή Μεταβολή άλλου παράγοντα => ζήτησης ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 18  ΖΗΤΗΣΗ Αύξηση ζήτησης: μετατόπιση προς P τα δεξιά Μείωση ζήτησης: μετατόπιση προς τα αριστερά QD ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 19  ΖΗΤΗΣΗ Ποιοι είναι όμως οι άλλοι παράγοντες? 1. Εισόδημα 2. Τιμές άλλων (σχετικών) αγαθών 3. Προτιμήσεις 4. Προσδοκίες για μελλοντικές τιμές και εισόδημα 5. Αριθμός καταναλωτών ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 20  ΖΗΤΗΣΗ 1. Εισόδημα Κανονικό αγαθό: είναι το αγαθό για το οποίο η ζήτηση αυξάνεται όταν το εισόδημα αυξάνεται, και η ζήτηση μειώνεται όταν το εισόδημα μειώνεται Κατώτερο αγαθό: είναι το αγαθό για το οποίο η ζήτηση μειώνεται όταν το εισόδημα αυξάνεται, και η ζήτηση αυξάνεται όταν το εισόδημα μειώνεται ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 21  ΖΗΤΗΣΗ 2. Τιμές άλλων (σχετικών) αγαθών Υποκατάστατα αγαθά: είναι δυο (ή περισσότερα) αγαθά όταν το ένα μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντί του άλλου (ή άλλων) για να ικανοποιήσει την ίδια ανάγκη Η ζήτηση ενός αγαθού μεταβάλλεται προς την ίδια κατεύθυνση με την μεταβολή της τιμής ενός υποκατάστατου αγαθού ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 22  ΖΗΤΗΣΗ 2. Τιμές άλλων (σχετικών) αγαθών Υποκατάστατα αγαθά Αυξάνεται η τιμή του Αυξάνεται η ζήτηση του μοσχαρίσιου κρέατος => χοιρινού κρέατος Μειώνεται η τιμή του Μειώνεται η ζήτηση του αγελαδινού γάλακτος => κατσικίσιου γάλακτος ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 23  ΖΗΤΗΣΗ 2. Τιμές άλλων (σχετικών) αγαθών Συμπληρωματικά αγαθά: είναι δυο (ή περισσότερα) αγαθά όταν η κατανάλωση του ενός απαιτεί και την κατανάλωση του άλλου για να ικανοποιήσει μια ανάγκη Η ζήτηση ενός αγαθού μεταβάλλεται προς την αντίθετη κατεύθυνση με την μεταβολή της τιμής ενός συμπληρωματικού αγαθού ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 24  ΖΗΤΗΣΗ 2. Τιμές άλλων (σχετικών) αγαθών Συμπληρωματικά αγαθά Αυξάνεται η τιμή των Μειώνεται η ζήτηση δημητριακών => γάλακτος Μειώνεται η τιμή του Αυξάνεται η ζήτηση της καφέ => ζάχαρης ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 25  ΖΗΤΗΣΗ 3. Προτιμήσεις Όταν οι προτιμήσεις των καταναλωτών μεταβάλλονται ευνοϊκά για ένα αγαθό τότε αυξάνεται η ζήτηση του, και το αντίστροφο ▪ παγωτά το καλοκαίρι/χειμώνα ▪ επιστημονικές ιατρικές έρευνες ▪ διαφήμιση, «μόδα» ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 26  ΖΗΤΗΣΗ 4. Προσδοκίες για μελλοντικές τιμές και εισόδημα Αν οι καταναλωτές προβλέπουν μείωση στην τιμή ενός αγαθού στο μέλλον, μπορεί να μειώσουν την ζήτηση σήμερα (π.χ., εκπτώσεις σε λίγο καιρό), και αντίστροφα Αν οι καταναλωτές προβλέπουν μείωση στο εισόδημα στο μέλλον, μπορεί να μειώσουν την κατανάλωση σήμερα, και το αντίστροφο ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 27  ΖΗΤΗΣΗ 5. Αριθμός καταναλωτών Μεγαλύτερος αριθμός καταναλωτών συνεπάγεται μεγαλύτερη ζήτηση, και το αντίστροφο Σημειώστε ότι και οι μεταβολές στις προτιμήσεις μπορούν να οδηγήσουν σε μεταβολές στον αριθμό των καταναλωτών ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 28  ΖΗΤΗΣΗ ΣΥΝΟΨΗ (1) Μεταβολή ζητούμενης Μεταβολή της τιμής ενός ποσότητας αγαθού (μετακίνηση κατά μήκος της καμπύλης ζήτησης) Μεταβολή ζήτησης Μεταβολή ενός άλλου (μετατόπισης της καμπύλης παράγοντα, εκτός της τιμής ζήτησης) ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 29  ΖΗΤΗΣΗ ΣΥΝΟΨΗ (2) ΑΥΞΗΣΗ ΖΗΤΗΣΗΣ – ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΚΑΜΠΥΛΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΔΕΞΙΑ Αυξάνεται το εισόδημα των καταναλωτών και το αγαθό είναι κανονικό Μειώνεται το εισόδημα των καταναλωτών και το αγαθό είναι κατώτερο Αυξάνεται η τιμή ενός υποκατάστατου αγαθού Μειώνεται η τιμή ενός συμπληρωματικού αγαθού Οι προτιμήσεις των καταναλωτών γίνονται πιο ευνοϊκές για το αγαθό Οι καταναλωτές προβλέπουν αύξηση της τιμής του αγαθού ή αύξηση του εισοδήματος τους Αυξάνεται ο αριθμός των καταναλωτών ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 30  ΖΗΤΗΣΗ ΣΥΝΟΨΗ (3) ΜΕΙΩΣΗ ΖΗΤΗΣΗΣ – ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΚΑΜΠΥΛΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ Μειώνεται το εισόδημα των καταναλωτών και το αγαθό είναι κανονικό Αυξάνεται το εισόδημα των καταναλωτών και το αγαθό είναι κατώτερο Μειώνεται η τιμή ενός υποκατάστατου αγαθού Αυξάνεται η τιμή ενός συμπληρωματικού αγαθού Οι προτιμήσεις των καταναλωτών γίνονται λιγότερο ευνοϊκές για το αγαθό Οι καταναλωτές προβλέπουν μείωση της τιμής του αγαθού ή μείωση του εισοδήματος τους Μειώνεται ο αριθμός των καταναλωτών ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 31 ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 32  ΠΡΟΣΦΟΡΑ Προσφερόμενη ποσότητα ενός αγαθού είναι η ποσότητα την οποία οι επιχειρήσεις είναι διατεθειμένες (θέλουν) και έχουν την δυνατότητα (μπορούν) να πωλήσουν σε μια συγκεκριμένη τιμή ▪ Συμβολισμός προσφερόμενης ποσότητας: QS ▪ Συμβολισμός τιμής: P ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 33  ΠΡΟΣΦΟΡΑ Νόμος της προσφοράς Με όλους τους άλλους παράγοντες αμετάβλητους (ceteris paribus), η προσφερόμενη ποσότητα ενός αγαθού αυξάνεται όταν αυξάνεται η τιμή του, και αντίστροφα Με άλλα λόγια, υπάρχει μια θετική σχέση μεταξύ προσφερόμενης ποσότητας (QS) και τιμής (P) ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 34  ΠΡΟΣΦΟΡΑ Ποσότητα γάλακτος που Τιμή γάλακτος ανά λίτρο (€) Κλίμακα ή σχέδιο προσφέρεται (λίτρα ανά μήνα) 0,00 0 προσφοράς 0,10 0 0,20 2 ένας πίνακας που 0,30 4 δείχνει τη σχέση 0,40 6 μεταξύ της τιμής 0,50 8 0,60 10 ενός αγαθού και 0,70 12 της προσφερόμενης 0,80 14 ποσότητάς του 0,90 16 1,00 18 ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 35  ΠΡΟΣΦΟΡΑ P Καμπύλη προσφοράς ένα διάγραμμα που δείχνει τη σχέση μεταξύ της τιμής ενός αγαθού και QS της προσφερόμενης ποσότητάς του ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 36  ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Οι έννοιες προσφορά και προσφερόμενη ποσότητα πρέπει να διαχωρίζονται - Η προσφερόμενη ποσότητα εκφράζει την ποσότητα που προσφέρουν οι επιχειρήσεις σε μία ορισμένη τιμή - Η προσφορά εκφράζει το σύνολο από συνδυασμούς τιμών και προσφερόμενων ποσοτήτων Η προσφορά είναι ουσιαστικά η καμπύλη προσφοράς ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 37  ΠΡΟΣΦΟΡΑ P Καμπύλη προσφοράς ή απλά Προσφορά QS ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 38  ΠΡΟΣΦΟΡΑ Ατομική καμπύλη προσφοράς (ή ατομική προσφορά) είναι η καμπύλη προσφοράς μιας επιχείρησης Αγοραία καμπύλη προσφοράς (ή αγοραία προσφορά) είναι η καμπύλη προσφοράς όλων των επιχειρήσεων, δηλαδή, το άθροισμα των ατομικών καμπυλών προσφοράς ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 39  ΠΡΟΣΦΟΡΑ Τιμή γάλακτος ανά Προσφερόμενη ποσότητα γάλακτος (λίτρα ανά μήνα) λίτρο(€) Επιχείρηση Α Επιχείρηση Β Αγοράς (1) (2) (3) (2)+(3) 0,00 0 0 0 Διαγραμματικά, 0 0,10 0,20 2 1 2 1 4 η αγοραία καμπύλη 0,30 4 3 7 προσφοράς είναι το 0,40 6 4 10 οριζόντιο άθροισμα 0,50 8 5 13 των ατομικών 0,60 10 6 16 0,70 12 7 19 καμπυλών προσφοράς 0,80 14 8 22 0,90 16 9 25 ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 40  ΠΡΟΣΦΟΡΑ Μετακίνηση κατά μήκος της καμπύλης προσφοράς Με όλους τους άλλους παράγοντες αμετάβλητους, όταν μεταβάλλεται η τιμή ενός αγαθού, έχουμε μετακίνηση κατά μήκος της καμπύλης προσφοράς Μεταβολή Μεταβολή τιμής => προσφερόμενης ποσότητας ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 41  ΠΡΟΣΦΟΡΑ Μετατόπιση της καμπύλης προσφοράς Όταν μεταβάλλεται κάποιος άλλος παράγοντας, εκτός από την τιμή του αγαθού, έχουμε μετατόπιση της καμπύλης προσφοράς Μεταβολή Μεταβολή άλλου παράγοντα => προσφοράς ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 42  ΠΡΟΣΦΟΡΑ Αύξηση προσφοράς: P μετατόπιση προς τα δεξιά Μείωση προσφοράς: μετατόπιση προς τα αριστερά QS ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 43  ΠΡΟΣΦΟΡΑ Ποιοι είναι όμως οι άλλοι παράγοντες? 1. Τεχνολογία/Παραγωγικότητα 2. Τιμές παραγωγικών συντελεστών 3. Φυσικοί παράγοντες 4. Κερδοφορία άλλων αγαθών στην παραγωγή 5. Προσδοκίες για μελλοντική κατάσταση της αγοράς 6. Αριθμός πωλητών/επιχειρήσεων ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 44  ΠΡΟΣΦΟΡΑ 1. Τεχνολογία/Παραγωγικότητα Η βελτίωση της τεχνολογίας οδηγεί σε αύξηση της προσφοράς Η βελτίωση της τεχνολογίας επιτρέπει στις επιχειρήσεις να παράγουν περισσότερο με τους ίδιους παραγωγικούς συντελεστές – οδηγεί σε αύξηση της παραγωγικότητας ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 45  ΠΡΟΣΦΟΡΑ 1. Τεχνολογία/Παραγωγικότητα Με την βελτίωση της τεχνολογίας οι επιχειρήσεις μπορούν να προσφέρουν περισσότερο προϊόν σε κάθε επίπεδο τιμής, αφού αυξήθηκε η παραγωγικότητά τους Αντίστοιχα, η χειροτέρευση της τεχνολογίας οδηγεί σε μείωση της προσφοράς ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 46  ΠΡΟΣΦΟΡΑ 1. Τεχνολογία/Παραγωγικότητα Μεταβολή της παραγωγικότητας, και άρα μεταβολή της προσφοράς, μπορεί να προκύψει και από άλλες αιτίες, π.χ., ▪ λίπασμα για γεωργικά προϊόντα ▪ εκπαίδευση εργατικού δυναμικού ▪ καλύτερη οργάνωση και διοίκηση ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 47  ΠΡΟΣΦΟΡΑ 2. Τιμές παραγωγικών συντελεστών Μια μεταβολή στην τιμή ενός ή περισσότερων παραγωγικών συντελεστών μεταβάλλει το κόστος παραγωγής ενός αγαθού, και συνεπώς μεταβάλλει την προσφορά του Αύξηση των τιμών των συντελεστών σημαίνει αύξηση κόστους και άρα μείωση προσφοράς, και αντίστροφα ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 48  ΠΡΟΣΦΟΡΑ 3. Φυσικοί παράγοντες Δυσμενείς καιρικές συνθήκες (αφορούν κυρίως την γεωργική παραγωγή) μειώνουν την προσφορά του αγαθού, και το αντίστροφο ▪ χαλάζι, πλημμύρες ▪ πυρκαγιές ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 49  ΠΡΟΣΦΟΡΑ 4. Κερδοφορία άλλων αγαθών στην παραγωγή Υποκατάστατο στην παραγωγή ενός αγαθού είναι το αγαθό που μπορεί να παραχθεί στην θέση του Η προσφορά ενός αγαθού μειώνεται εάν ένα υποκατάστατο στην παραγωγή γίνει πιο κερδοφόρο, και το αντίστροφο ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 50  ΠΡΟΣΦΟΡΑ 4. Κερδοφορία άλλων αγαθών στην παραγωγή Η καλλιέργεια σιταριού Μειώνεται η γίνεται πιο κερδοφόρα => προσφορά βαμβακιού Η παραγωγή τζιν Αυξάνεται η προσφορά παντελονιών γίνεται => υφασμάτινων λιγότερο κερδοφόρα παντελονιών ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 51  ΠΡΟΣΦΟΡΑ 4. Κερδοφορία άλλων αγαθών στην παραγωγή Συμπληρωματικό στην παραγωγή ενός αγαθού είναι το αγαθό που παράγεται μαζί του Η προσφορά ενός αγαθού αυξάνεται εάν ένα συμπληρωματικό στην παραγωγή γίνει πιο κερδοφόρο, και το αντίστροφο ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 52  ΠΡΟΣΦΟΡΑ 4. Κερδοφορία άλλων αγαθών στην παραγωγή π.χ., το μοσχαρίσιο κρέας και το δέρμα μοσχαριού είναι συμπληρωματικά στην παραγωγή αγαθά για μια μονάδα επεξεργασίας κρεάτων Αν η παραγωγή μοσχαρίσιου κρέατος γίνει πιο κερδοφόρα, τότε θα αυξηθεί και η προσφορά δέρματος ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 53  ΠΡΟΣΦΟΡΑ 5. Προσδοκίες για μελλοντική κατάσταση της αγοράς Αν προσδοκούν οι επιχειρήσεις που παράγουν ένα αγαθό ότι θα αυξηθεί η τιμή του στο μέλλον, τότε θα κοιτάξουν να αποθεματοποιήσουν την παραγωγή τους σήμερα μειώνοντας έτσι την προσφορά, και το αντίστροφο ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 54  ΠΡΟΣΦΟΡΑ 6. Αριθμός πωλητών/επιχειρήσεων Ένας μεγαλύτερος αριθμός επιχειρήσεων συνεπάγεται μεγαλύτερη προσφορά, και το αντίστροφο Σημειώστε ότι και οι μεταβολές στους φυσικούς παράγοντες μπορούν να οδηγήσουν σε μεταβολές στον αριθμό των πωλητών ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 55  ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΥΝΟΨΗ (4) Μεταβολή προσφερόμενης Μεταβολή της τιμής ενός ποσότητας αγαθού (μετακίνηση κατά μήκος της καμπύλης προσφοράς) Μεταβολή προσφοράς Μεταβολή ενός άλλου (μετατόπισης της καμπύλης παράγοντα, εκτός της τιμής προσφοράς) ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 56  ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΥΝΟΨΗ (5) ΑΥΞΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ – ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΚΑΜΠΥΛΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΔΕΞΙΑ Βελτίωση της τεχνολογίας / Αύξηση της παραγωγικότητας Μειώνεται η τιμή ενός ή περισσοτέρων παραγωγικών συντελεστών Ευνοϊκές καιρικές συνθήκες Ένα υποκατάστατο στην παραγωγή αγαθό γίνεται λιγότερο κερδοφόρο Ένα συμπληρωματικό στην παραγωγή αγαθό γίνεται περισσότερο κερδοφόρο Οι επιχειρήσεις προβλέπουν μείωση της τιμής του αγαθού Αυξάνεται ο αριθμός των πωλητών/επιχειρήσεων ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 57  ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΥΝΟΨΗ (6) ΜΕΙΩΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ – ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΚΑΜΠΥΛΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΣΤΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ Χειροτέρευση της τεχνολογίας / Μείωση της παραγωγικότητας Αυξάνεται η τιμή ενός ή περισσοτέρων παραγωγικών συντελεστών Δυσμενείς καιρικές συνθήκες Ένα υποκατάστατο στην παραγωγή αγαθό γίνεται περισσότερο κερδοφόρο Ένα συμπληρωματικό στην παραγωγή αγαθό γίνεται λιγότερο κερδοφόρο Οι επιχειρήσεις προβλέπουν αύξηση της τιμής του αγαθού Μειώνεται ο αριθμός των πωλητών/επιχειρήσεων ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 58 ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 59  ΑΓΟΡΕΣ ΣΕ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ Τιμή ισορροπίας (P*) Η τιμή στην οποία η ζητούμενη ποσότητα ισούται με την προσφερόμενη ποσότητα Ποσότητα ισορροπίας (Q*) Η ποσότητα που πωλείται και αγοράζεται στην τιμή ισορροπίας ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 60  ΑΓΟΡΕΣ ΣΕ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ Κλίμακα αγοραία ζήτησης Κλίμακα αγοραίας προσφοράς Τιμή (€) Ζητούμενη ποσότητα Τιμή (€) Προσφερόμενη ποσότητα 1 1000 1 400 2 800 2 500 3 600 3 600 4 400 4 700 5 200 5 800 Η ζητούμενη ποσότητα είναι ίση με την προσφερόμενη ποσότητα Τιμή ισορροπίας: 3 ευρώ – Ποσότητα ισορροπίας: 600 ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 61  ΑΓΟΡΕΣ ΣΕ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ P S Διαγραμματικά, η ισορροπία βρίσκεται στο σημείο όπου P* = 3 τέμνονται οι καμπύλες προσφοράς και ζήτησης D Q* = 600 Q ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 62  ΑΓΟΡΕΣ ΣΕ ΑΝΙΣΟΡΡΟΠΙΑ P S Υπερβάλλουσα Πλεόνασμα προσφορά (πλεόνασμα): 4 Για κάθε τιμή πάνω από την τιμή ισορροπίας, η 3 προσφερόμενη ποσότητα είναι μεγαλύτερη από την D ζητούμενη ποσότητα 600 700 400 Q ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 63  ΑΓΟΡΕΣ ΣΕ ΑΝΙΣΟΡΡΟΠΙΑ P S Υπερβάλλουσα ζήτηση (έλλειμμα): Για κάθε τιμή κάτω από την τιμή ισορροπίας, η 3 ζητούμενη ποσότητα 2 είναι μεγαλύτερη από την Έλλειμμα D προσφερόμενη ποσότητα 500 600 800 Q ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 64  ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ Νόμος προσφοράς και ζήτησης Όταν η ισορροπία διαταράσσεται, οι δυνάμεις της αγοράς – προσφορά και ζήτηση – την αποκαθιστούν Ο νόμος προσφοράς και ζήτησης λέει ότι η τιμή κάθε αγαθού προσαρμόζεται, έως ότου αποκατασταθεί η ισορροπία μεταξύ της προσφερόμενης ποσότητας και της ζητούμενης ποσότητας για το αγαθό αυτό ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 65 ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΗΝ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 66  ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Όταν έχει επιτευχθεί ισορροπία στην αγορά ενός προϊόντος και κάποιο γεγονός μετατοπίσει ή την καμπύλη ζήτησης ή την καμπύλη προσφοράς ή και τις δυο, η ισορροπία στην αγορά μεταβάλλεται Η ανάλυση μιας τέτοιας μεταβολής ονομάζεται συγκριτική στατική, επειδή εμπεριέχει τη σύγκριση μιας παλαιάς με μια νέα κατάσταση ισορροπίας ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 67  ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Τρία βήματα για να μελετήσουμε τις μεταβολές της ισορροπίας εξαιτίας κάποιου γεγονότος: 1. Εξετάζουμε αν το γεγονός μετατοπίζει την καμπύλη προσφοράς ή την καμπύλη ζήτησης (ή και τις δύο) 2. Εξετάζουμε αν η καμπύλη (καμπύλες) μετατοπίζεται (μετατοπίζονται) προς τα αριστερά ή προς τα δεξιά 3. Χρησιμοποιούμε το διάγραμμα προσφοράς και ζήτησης για να εξετάσουμε πώς η μετατόπιση επηρεάζει την τιμή και την ποσότητα ισορροπίας ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 68  ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Μεταβολή: Έστω ότι μια ιατρική επιστημονική έρευνα αναδεικνύει τα οφέλη από κατανάλωση αβοκάντο Βήμα 1: Το παραπάνω γεγονός επηρεάζει μόνο την καμπύλη ζήτησης για αβοκάντο καθώς μεταβάλλει τις προτιμήσεις των καταναλωτών Βήμα 2: Η ζήτηση για αβοκάντο αυξάνεται και η καμπύλη ζήτησης μετατοπίζεται προς τα δεξιά ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 69  ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Τιμή Βήμα 3: Διάγραμμα Αρχική ισορροπία στο Ε2 σημείο Ε1 9 Ε1 Τελική ισορροπία στο 7 σημείο Ε2 έλλειμμα Αύξηση ζήτησης → P* ↑, Q* ↑ 20 25 30 Ποσότητα ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 70  ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Μεταβολή: Έστω ότι ο μισθός των εργατών που απασχολούνται στις βιολογικές καλλιέργειες μειώνεται Βήμα 1: Το παραπάνω γεγονός επηρεάζει μόνο την καμπύλη προσφοράς για βιολογικά προϊόντα καθώς επηρεάζει την τιμή ενός παραγωγικού συντελεστή Βήμα 2: Η προσφορά για βιολογικά προϊόντα αυξάνεται και η καμπύλη προσφοράς μετατοπίζεται προς τα δεξιά ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 71  ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Τιμή Βήμα 3: Διάγραμμα Αρχική ισορροπία στο Ε1 Πλεόνασμα σημείο Ε1 7 Τελική ισορροπία στο σημείο Ε2 4 Ε2 Αύξηση προσφοράς → P* ↓, Q* ↑ 20 35 50 Ποσότητα ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 72  ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΣΥΝΟΨΗ (7) Αύξηση ζήτησης P* αυξάνεται, Q* αυξάνεται Μείωση ζήτησης P* μειώνεται, Q* μειώνεται Αύξηση προσφοράς P* μειώνεται, Q* αυξάνεται Μείωση προσφοράς P* αυξάνεται, Q* μειώνεται ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 73  ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Αν μεταβληθούν ταυτόχρονα η προσφορά και η ζήτηση, η επίδραση στην τιμή και στην ποσότητα θα εξαρτηθεί από την κατεύθυνση και το μέγεθος των μεταβολών Μείωση ζήτησης: P* ↓, Q* ↓ Μείωση προσφοράς: P* ↑, Q* ↓ Η ποσότητα ισορροπίας σίγουρα μειώνεται Η τιμή ισορροπίας? ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 74  ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Τρεις περιπτώσεις Ε2 Ε2 Ε1 Ε1 Ε1 Ε2 Τιμή ισορροπίας αυξάνεται Τιμή ισορροπίας αμετάβλητη Τιμή ισορροπίας μειώνεται ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 75  ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΕΣ ΖΗΤΗΣΗΣ Η τελική επίπτωση στην τιμή εξαρτάται από το ποια μεταβολή είναι μεγαλύτερη: της ζήτησης ή της προσφοράς? Στην ιστοσελίδα του μαθήματος στο e-class, στον φάκελο ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ, δείτε τo αρχείο: 1. Τιμές ενοικίασης γραφείων στην Νέα Υόρκη ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 76 ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΣΥΝΟΨΗ (8) ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 77  ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 78  ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Συνάρτηση ζήτησης 𝑸𝑫 = 𝒇(𝑷) Γραμμική συνάρτηση ζήτησης 𝑫 𝑸 = 𝜶 + 𝜷𝑷, με 𝜶 > 𝟎 και 𝜷 < 𝟎 ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 79  ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Συνάρτηση προσφοράς 𝑸𝑺 = 𝒇(𝑷) Γραμμική συνάρτηση προσφοράς 𝑸𝑺 = 𝜸 + 𝜹𝑷, με 𝜹 > 𝟎 ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 80  ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Παράδειγμα: Έστω οι παρακάτω συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς 𝑸𝑫 = 𝟏𝟎𝟎𝟎 − 𝟐𝟎𝟎𝑷 𝑺 𝑸 = −𝟐𝟎𝟎 + 𝟐𝟎𝟎𝑷 Πως βρίσκουμε αλγεβρικά την ισορροπία? ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 81  ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ 𝑸𝑫 = 𝑸𝑺 𝟏𝟎𝟎𝟎 − 𝟐𝟎𝟎𝑷 = −𝟐𝟎𝟎 + 𝟐𝟎𝟎𝑷 𝑷∗ = 𝟑 Αντικαθιστώντας την τιμή ισορροπίας είτε στην συνάρτηση ζήτησης είτε στην συνάρτηση προσφοράς, παίρνουμε την ποσότητα ισορροπίας: 𝑸∗ = 𝟒𝟎𝟎 ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 82 ΤΕΛΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 83