2 De vroege middeleeuwen.docx

Rechtstreekse romeinse invloed? Oudste juridische bronnen i/onze regio ‘RECHTSLEER’ (door Romeinse ogen: Tacitus, Caesar, …) ‘WETGEVING’ (optekening door ‘geromaniseerden’) ZEER BEPERKTE ‘romanisering’ v/onze gebieden We weten beetje over onze gewoonte omdat romeinen onze Germaanse gewoonte opsch...

Rechtstreekse romeinse invloed? Oudste juridische bronnen i/onze regio ‘RECHTSLEER’ (door Romeinse ogen: Tacitus, Caesar, …) ‘WETGEVING’ (optekening door ‘geromaniseerden’) ZEER BEPERKTE ‘romanisering’ v/onze gebieden We weten beetje over onze gewoonte omdat romeinen onze Germaanse gewoonte opschreven, maar zij schreven dat i/latijn we mogen die opteken x 100% vertrouwen Val v/(West-) Romeinse rijk (476): door onkunde/nalatigheid verdwijnen: Centralisme (1 rijk, 1 hoofd) Bureaucratische administratie romeinen hadden hele bureaucratische opdeling v/keizer tot ambtenaar over hun hele rijk, goed georganiseerd Staat als magistratuur Cultuurcocktail (Gr. Denken – Rom. recht – Byzantijns charisma) Christendom = staatsgodsdienst (ketterij = majesteitschennis) BLIJFT: Kerk (tolerantie-edict v/Milaan 313) (staatsgodsdienst 392) = BRUG Oudheid – Middeleeuwen Eigen HIËRARCHISCHE STRUCTUUR Bisdommen = civitates Concilie = senaat Ecclesia vivit lege romana Eigen RECHTBANKEN Officialiteiten Kerk zal # strafrechtelijk ideeën ontwikkelen voor dat strafrecht die ontwikkeld Eigen RECHT: canoniek recht Drager v/TAAL (latijn) CULTUUR (schrift) Kerk was drager v/cultuur, zij hadden heel wat kennis n kennis is macht) Houder v/GRONDEN n (dus) MACHTEN Germaans recht: gewoonterecht Indringers n autochtonen: DUALE rechtsorde Hoe zuidelijker, hoe later “territorialisering” Leidt tot optekeningen v/GEWOONTE: “LEX” (wet) + “EWA” (eeuwig, wijst op traditionele legitimatie v/dat recht) Voor ons: Franken (Merovingers) Reeds voor 476 + “hier” (doornik) Clovis als bij kerstening leider v/groep gekerstend werd, moest hele groep volgen of dood LEX SALICA (Salische wet) !!! Als erfopvolging: wnnr machthebber dood gaat, wordt die opgevolgd door z’n oudste zoon ! Salische wet als formele rechtsbron (versie) Optekening v/gewoonterecht v/Salische Franken, die hebben hun recht/regels n die zijn # keer opgetekend n is typisch dat er x altijd zelfde i/stond, aanpassing aan maatschappij, gewoonte is statisch evolutief Strafrecht bij de Franken LEX SALICA: tarievenboek voor misdrijven X “grondwet”, noch “wetboek” Al meer ontwikkeld strafrecht Soort afkopen v/wraak STRAFrecht is X PUBLIEK FORMEEL STRAFRECHT: X PUBLIEKE VERVOLGING Wraak door familie: als familie slachtoffer is v/bepaald misdrijf, zal die familie initiatief nemen om familie v/dader te straffen acquesataire procedure MATERIEEL STRAFRECHT: “FAIDUS” !ER DAN “FREDUS” Eerder schadevergoeding dan boete Als er straf wordt opgelegd moeten er 2 sommen worden betaald Faidus: vete, vete tussen 2 families, geld geven aan familie v/slachtoffer Fredus: vrede, dat is publiek, aan over Fredus is veel minder dan faidus Men betaalde x met geld, maar met krachten bv. door # koeien… Hoe te verklaren? Natuur gebaseerd wereldconcept (natuur = kracht, goden) Bij recht gaan ze onder boom zitten boom gaat dood i/winter n komt terug tot leven, boom is veilige plaats CLAN/groep (“sippe”, etnie) is drager/basis v/deze krachten We krijgen dus eig collectief strafrecht, groep tgn groep of familie tegen familie Verstoring v/die (familiale, x statelijke) orde vraagt om herstel Functie strafrecht: herstel v/die orde 1ste fase: bloed voor bloed = bloedvete Kracht verloren door dood: zelf doden brengt nieuwe kracht (kan dus onschuldige zijn!) Vergelding/wraak Latere fase: kracht voor kracht = afkoop v/vete Nog x geld, maar vee, wapens, gebruiksvoorwerpen… zelfs persoon! Onderhandeld voor “ding” (later ‘wettelijk’ bepaald) BLIJFT STEEDS: GEVOLGAANSPRAKELIJKHEID Bewijs in strafzaken PRINCIPE: 1 partij toegelaten tot bewijs EED: onschuld eed Eventueel met eedhelpers = familie die ook zweert dat je x hebt gedaan GODSBEWIJZEN (= irrationele bewijzen, men gaat erv/uit dat God teken gaat geven wie schuldig is), zoals Iudicium crucis = ‘oordeel v/kruis’ 2 partijen moeten alle 2 vorm v/kruis aannemen n wie langst i/vorm v/kruis kan blijven staan, wint proces want god zit i/kruis Koudwaterproef: we gooien heks i/water n als ze heks is zal zuivere water haar afstoten als ze blijft drijven is heks, zinken is x heks Heetwaterproef of gloeiend ijzer Hand i/kokend water of met hand gloeiende staaf vastnemen verbrand hand Hand wordt gewindeld n je mag nr huis Na 3 dagen moet je terugkomen n als die wonde aan genezen is, ben je zuiver n ben je onschuldig, maar als die wonde ontstoken is ben je verduiveld Duel – gerechtelijk duel Duel dat bevolen wordt door rechtbank, om te bewijzen wie er gelijk heeft moet je vechten met elkaar Je moet dat x zelf doen, maar je kan ook n riem gaan die beroepshalve met elkaar vochten (‘kampioenen’) om elkaar te verwonden X vechten tot dood, maar vechten tot bloedvergiet God zal mee bepalen dat schuldige 1st zal bloeden