1.1Axial iskelet -CRANIUM 23-24 2.ppt

Osteologia SKELETON AXIALE OSSA CRANİİ Dr.F Hayat Erdil Hareket sisteminin bölümleri 1) Osteologia (kemikbilim) 2) Arthrologia (eklembilim) 3) Myologia (kasbilim) OSTEOLOGIA Kemiklerin fonksiyonları 1)Destek 2)Koruma 3)Hareket 4)Mineral deposu 5)Kan hücreleri üretimi Kemik tiple...

Osteologia SKELETON AXIALE OSSA CRANİİ Dr.F Hayat Erdil Hareket sisteminin bölümleri 1) Osteologia (kemikbilim) 2) Arthrologia (eklembilim) 3) Myologia (kasbilim) OSTEOLOGIA Kemiklerin fonksiyonları 1)Destek 2)Koruma 3)Hareket 4)Mineral deposu 5)Kan hücreleri üretimi Kemik tipleri Ossa longa (uzun kemikler) Diaphysis (tubuler kemik gövdesi) Epiphysis (her iki uç kısımlar) Korteks Medulla Ossa brevia (kısa kemikler) Ossa plana (yassı kemikler) Ossa pneumatica (havalı kemikler) Ossa irregularia (düzensiz kemikler) Ossa sesamoidea (yapışma açısını artıran) İNSAN İSKELETİ Yetişkinde 206 adet Çocukta 222-223 adet kemik vardır. A) SKELETON AXIALE Cranium (kafatası) Columna vertebralis (omurga) Thorax (göğüs kemikleri) B) SKELETON APPENDICULARE Ossa membri superioris (üst taraf kemikleri) Ossa membri inferioris (alt taraf kemikleri) AKSİAL İSKELET (80) SKELETON AXIALE Skeleton axiale  Ossa Cranii ……. (22)  Neurocranium….….8  Viscero cranium….14  Kulak kemikçikleri (Ossicula auditoria)..6  Os Hyoideum..........1  Vertebralar..............26  Costalar..................24  Os Sternum..............1  Toplam ……………..80  Kemik oluşumların adlandırılması Eklemleşmeler için geniş çıkıntılar: Caput : Baş Condylus: Yumruk şeklinde çıkıntı Epicondylus: Kondillerin üst tarafındaki çıkıntılar  Yuvarlak çıkıntılar: Tuberculum: Küçük yuvarlak çıkıntı Tuberositas: Pürüzlü kabarıklık Protuberantia: Küçük yükseklik,tümsek Malleolus: Küçük çekiç ucu şeklinde çıkıntı Trochanter: Yumru, yuvarlak çıkıntı Yuvarlak olmayan çıkıntılar: Spina: Dikensi çıkıntı Processus: Belirgin keskin çıkıntı Linea: Çizgisel çıkıntı Crista: Kabarık çizgisel çıkıntı  Çeşitli çöküntüler: İncisura: Çentik Sulcus: Oluk Fossa, fovea, foveola, fossula: Çukurluk ve çukurcuklar İmpressio: Kemik üzerinde oluşan sığ çukurluk,iz Çeşitli açıklıklar: Foramen: Delik Canalis: Kanal Meatus: Geçit, yol Fissura: Yarık şeklinde açıklık Apertura: Açıklık,ağız. AKSİYAL İSKELET (SKELETON AXIALE) (80) 1) Cranium (kafatası) 2) Columna vertebralis (omurga) 3) Skeleton thoracicum (göğüs kafesi)  OSSA CRANII (22) Neurocranium Viscerocranium (Calvaria)(8) kemikleri (14) Os parietale Maxilla Os frontale Os zygomaticum Os occipitale Os palatinum Os sphenoidale Concha nasalis inferior Os temporale Os lacrimale Os ethmoidale Os nasale Vomer Mandibula NEUROCRANİUM & VİSCEROCRANİUM Neurocranium Viscerocranium  OS FRONTALE 3 kısımda incelenir Squama frontalis pars orbitalis pars nasalis SUTURA METOPİCA FRONTALİS Squama frontalis: Embriyolojik olarak sağ-sol 2 parça iken, genellikle 6 yaşında kaynaşıp tek kemik halini alır. Bazen bu iki parça kaynaşmaz aralarında «sutura frontalis metopica» adlı testere gibi bir dikiş izi kalabilir Fontaneller 1-Fonticulus Anterior: frontal ve 2 parietal birleşim yerinde (Bregma) bulunur, en geç 18.ayda kapanır 2-Fonticulus posterior: occipital ve 2 parietal birleşim yerinde (Lambda), en geç 3.ayda kapanır -ayrıca 3.ayda kapanan fonticulus anterolateralis ve posterolateralis bulunur.  Fontanel=Bıngıldak Fontaneller  NEOROCRANİM Ossa Cranii YAN GÖRÜNÜM OS FRONTALE OS FRONTALE  OS FONTALE Squama frontalis – Facies externa  OS FRONTALE Squama frontalis-Facies interna crista frontalis - orbitalis iç yüzünde beyin sulcuslarına uyan çıkıntılar «juga cerebralia», gyrusların oturduğu oluklar «impressiones gyrorum»  OS FONTALE – PARS ORBİTALE İncisura ethmoidalis Os frontale’deki inc.ethmoidalis’e OS ETHMOİDALE yerleşir  OS ETHMOİDALE Os sphenoidale’nin önünde, os nasale’nin arkasında. Lamina cribrosa, lamina perpendicularis ve ikide yanda labyrinthus ethmoidalis olarak üç kısımdan oluşur  OS ETHMOİDALE Crista galli Lamina cribrosa; fila olfactoria geçer Lamina perpendicularis; septum nasi yapısına katılır. üst yüzde uzanan çıkıntısı «crista galli»  çıkıntısı «crista galli» ve Frontal kemikle aralarındaki çıkmaz delik «For.Caecum»  Labyrintus Ethmoidalisler Labyrinthus ethmoidalis; Burun duvarlarında ki concha nasalis süp ve media’lar, ethmoidal labirintlere aittir. ethmoidal labyrint hs (süp-media). OS PARİETALE  OS PARİETALE Kenarları: Margo Frontalis: ön kenar-Margo Saggitalis: iç kenar- Margo Occipitalis: arka kenar-Margo Suquamosus: alt kenar İÇ ÖN ARKA ALT Facies externa Üstte linea temporalis sup., altta linea temporalis inferior Facies interna da angulus sphenoidalis’ten başlayan oluklar sulc. A. meningea media OS PARİETALE Orta kısmında tuber parietale Margo Frontalis: dişli, os frontalis ile eklem yapar. Sutura coronalis’i oluşturur Margo occipitalis os Os occipitale ile eklem yapıp sutura lambdoidea’yı oluşturur.  OS TEMPORALE proc.zygomaticus, os zygomaticum ’un proc.temporalis’i ile eklemleşerek, arcus zygomaticus ’u oluşturur OS TEMPORALE > Pars tympanica: Os temporale’nin en küçük parçası-ortasında «porus acusticus externus»  OS TEMPORALE Suqama’nın pars petrosa ile birleştiği köşede; “canalis musculotubarius” İkiside orta kulak boşluğuna giderler Proc.styloideus Fossa mandibularis mandibula’nın proc.condylaris’i ile fossa jugularis, occipital kemikteki aynı adlı incisura ile art.temporomandibu birleşerek for.jugulare’yi laris adlı eklemi oluşturur. oluşturur P petrosa alt yüzde Proc.mastoideus’un medialinde sulcus arteriae occipitalis’ten aynı isimli arter geçer  OS SPHENOİDALE kısmen cranium’un lateral duvarına, kısmen de orbita’nın tabanının yapısına katılır. Ala majör ve minör arasında FOS  OS SPHENOİDALE ALA majörde üstte içinden n.maxillaris’in geçtiği for.rotundum, arkasında for.ovale içinden n.mandibularis geçer, arka dış tarafında ise for.spinosum buradan a.meningea media ve n.mandibularis’in küçük bir dalı geçer OS SPHENOİDALE -Tuberculum cella’ Corpus sphenoidale; üst da uçlarında yüzünde türk eğerine benzediği için sella turcica, proc.clinoideus Bu çukuru önden medius tuberculum cellae, arkadan dorsum cella sınırlar -Dorsum sella uçarında proc.clinoideus posterior -proc.clinoideus anterior -Ala Minor’ler: corpusun yan yüzünün ön-üst kısmından başladığı yerde canalis n. opticus bulunur içinden n.opticus geçer Proc.Pterygoideus’lar: OS SPHENOİDALE lamina lateralis proc.pterygoidei ve lamina medialis proc.pterygoidei olarak Ala major’lerin tabanlarından aşağı uzanır Lamina medialis proc.pterygoidei, -alt uçtaki arka-dışa olan çıkıntısı hamulus pterygoideus’tur İki lamina arasındaki çentik inc.pterygoidea İki lamina arka tarafındaki çukura ise fossa pterygoidea, üstteki çukurluk fossa scaphoidea dır.. OS OCCİPİTALE Pars basillaris, pars lateralis (2), squama occipitalis olmak üzere dört kısımdan oluşur. for.magnum’u çevreler. Yeni doğanda ayrı parçalar şeklindedir. 2 yaşında kemikleşmeye başlar 6 yaşında tamamen kemikleşir tek parça haline gelir. OS OCCİPİTALE  OS OCCİPİTALE tuberculum pharyngeum’a Canlıda raphe pharyngea ve lig.longitudinale anterior tutunur. OS OCCİPİTALE  OS OCCİPİTALE Pars Basillaris clivus (medulla oblangata oturur.) İç yüz ortasında protuberentia occipitalis interna- sulcus sinüs sagitalis superior -.crista occipitalis interna - sulcus sinus transversi. çukurlar fossa cerebralis, fossa cereballaris  OS OCCİPİTALE Fosssa cerebralis Protuberentia occipitalis interna Sulcus sinus transversus Fossa cerebellaris Crista occipitalis interna Foramen magnum  CRANİUM’UN BÜTÜNÜ-CALVARİA’daki önemli antropolojik noktalar Bregma: Sutura sagittalis ile sutura coronalis’in birleştiği noktadır Glabella:Arcus süperciliaris’lerin tam orta noktası Inion: Protuberentia occipitalis externanın en çıkıntılı noktası Pterion: Parietal, frontal, temporal, sphenoid kemiklerin kesişme noktası Asterion: Parietal, occipital, temporal kemiklerin kesişme noktası Nasion: Sutura internasalis ile frontonasalisin kesişme noktası Basion: For. Magnum’un ön kenarının en çıkıntılı noktası Opisthion: For.magnum’un arka kenar orta noktası  CRANİUM’UN BÜTÜNÜ – CALVARİA - SUTURLAR Calvaria: Arcus süper ciliaris’ler ile protuberentia occipitalis externa arasında horizontal çizginin üstünde kalan parçadır. Cranium’un en tepede en yüksek noktası vertex, öndeki geniş kısım frons, arkada en çıkıntılı noktası occiput adını alır. Yetişkin calvariada gözlenen suturalar; Sutura sagittalis (iki parietal arasında) Sutura Coronalis;(Os Parietale’ler-os frontale arasında) sutura sagittalis ve coronalis’in kesişme noktasına «bregma» denir Sutura lambdoidea; (Os Parietale’ler-os occipitale arasında) sutura sagittalis ve lambdoidea’nın kesişme noktasına «Lambda» denir Sutura spheno frontalis (ala major-squama frontalis arasında) Sutura Spheno parietale (ala major-os parietale arasında) Sutura squamosa (parietal ve temporal kemiklerin pars squamosaları arasında) *suturların erken kapanması durumunda mikrosefali oluşur. Suturalar ve Calvaria’daki önemli antropolojik noktalar Suturalar ve Calvaria’daki önemli antropolojik noktalar Suturalar ve Calvaria’daki önemli antropolojik noktalar Glabella:Arcus süperciliarislerin tam orta noktası GLABEL LA  Inion: Protuberentia occipitalis externanın en çıkıntılı noktası Asterion: Parietal, occipital, temporal kemiklerin kesişme noktası Vertex: Cranium’un en tepede en yüksek noktası VERTEX Basion: For. Magnum’un ön kenarının en çıkıntılı noktası Opisthion: For.magnum’un arka kenar orta noktası Opisthion.  Calvaria iç yüz OS FRONTALE Squama frontalis facies internada sulcus sinus saggitalis superior  CRANIAL FOSSALAR – Fossa crani anterior: Altta os frontale pars orbitalis’i, ortada os ethmoidalenin L. cribrosa’sı, arkada os sphenoidalenin ala minörleri arasındaki çukurluk  Fossa crani media: CRANIAL FOSSALAR Önde os sphenoidalenin ala minörleri, arka yanlarda pyramislerin yan kenarları, arka ortada dorsum cella ile sınırlanmış çukurdur. Fossa crani posterior: önde os sphenoidale dorsum sella’sı ve clivus ile temporal kemik pars petrosası üst kenarı, arkada os occipitale pars squamasa sı, yanlarda os temporale pars squamosası tarafından sınırlanır  VİSCEROCRANİUM (SPLANCHNOCRANİUM) Maxilla (2) Os zygomaticum (2) Os palatinum (2) Concha nasalis inferior (2) Os lacrimale (2) Os nasale (2) Vomer (1) Mandibula (1) =14 VİSCEROCRANİUM (SPLANCHNOCRANİUM)  OS NASALE Burun sırtını oluşturur. Üst kenarı dişli, os frontale’nin inc.nasalis’i ile eklem yapar. Apertura piriformis’i üstten sınırlayan alt kenarı keskindir buraya cartilago nasi oturur.  OS MANDİBULA Yanlarda 2.premolar diş hizasında “for.mentale”  Ramus mandibulanın iç yüzüdeki For.mandibula’nın dış kısmı“lingula mandibula” adlı çıkıntı bulunur. “for.mandibulae”dan canalis mandibulae başlar. Bu kanal korpusun dış yüzünde 2.premolar dişin hemen altındaki for.mentale’ye açılır. Canalis mandibulae içerisinden alt dişlere dağılan a.v.n.alveolaris inferior’lar geçer.  OS MANDİBULA ortada “spina mentalis” adlı çıkıntı -altındaki çukurlar “fossa digastrica” denir. Linea mylohyoidea, altında fovea submandibularis üstünde ise fovea sublingualis -  OS VOMER Üst kenarda sulcus vomeris adlı oluk uzanır. Bu sulcus’a rostrum sphenoidale yerleşmiştir. Her iki taraftaki küçük kanatlar ise ala vomeris adını alır. Corpus sphenoidale ile eklem yapar  OS VOMER Ala vomeris’ler corpus sphenoidale ile eklem yapar- Septum nasi’nin arka-alt kısmını oluşturur. OS VOMER – SEPTUM NASİ Septum nasi’nin arka-alt kısmını oluşturur Septum nasi- choanae OS MAXİLLA proc.alveolaris’lerinde dişlere ait alveoller bulunur  OS MAXİLLA orbita tabanının bir kısmı, ağız tavanı büyük bir kısmı, burun boşluğunun tabanı ve lateral duvarı oluşumuna katılır Maxilla tüm viscerocrani um kemikleri ile eklem yaparken, os mandibula ile eklem yapmaz.  OS PALATİNUM L. horizontalis – L perpendicularis L. perpendicularis burun boşluğunun yan duvarının arka bölümünü oluşturur OS PALATİNUM L horizontalis  OS PALATİNUM-OS MAXİLLA L horizontalis, palatum durum’un 1/4 arka kısmını oluşturur. Maxilla’nın Proc.palatinus’ları birleşerek sert damağın 2/3 ön kısmını oluşturur  OS PALATİNUM Alt yüzün arka tarafında for.palatinum minus, önündeki daha büyük olan for.palatinum majusSpina nasalis posterior  OS ZYGOMATİCUM orbita’nın alt dış kısmında Os Temporalis’in proc.zygomaticus’u, os zygomaticum ’un proc.temporalis’i ile eklemleşerek, arcus zygomaticus ’u oluşturur ORBİTA  OS CONCHA NASALİS İNFERİOR Burun boşluğunun alt kısmında, dış duvarda uzanır Paranazal sinüsler 1 – Sinus frontalis 2 – Cellulae ethmoidales 3 – Sinus maxillaris 4 – Sinus sphenoidalis Doğumda sinüs maxillaris ve ethmoidalis diğer sinüsler görülmez. Puberteden sonra paranasal sinüsler genişler. Enfeksiyon durumuna sinüzit denir.  Paranazal sinüsler Direnajları S.maxillaris: hiatus semilunaris aracılığı ile Concha nasalis media’ya S.sphenoidalis: recessus sphenoethmoidalislere açılır S.frontalis: hiatus semilunaris aracılığı ile meatus nasi medius’un ön kısmına Cellula ethmoidalis (S.ethmoidalis) Ön grup: meatus nasi medius’a Orta grup: bulla ethmoidalis üzerine Arka grup: meatus nasi süperor’a > açılır PARANASAL SİNÜSLER  PARANASA L SİNÜSLER S.Maxillaris 3 yaşında gelişimine devam eder, 12-17 yaşında tamamlar. S.sphenoidalis yeni doğanda görülmez. 3 yaşında gelişimine devam eder 7 yaşında tamamlar, gelişimini ilk tamamlayan sinüstür. S.frontalis yeni doğanda görülmez 2 yaşında gelişmeye başlar 6-8 yaşlarında görünebilir. Cellula ethmoidalis; S. Ethmoidalis yeni doğanda mevcuttur, içleri sıvı ile doludur, 6-8 yaşlar arasında ve puberteden sonra hızla büyürler. BAŞARILAR SKELETON AXIALE II Cranium Neurocranium…….8 Viscero cranium… 14 Kulak kemikçikleri...6 Hyoid.......................1 Skeleton thoracicum Costalar..................24 Sternum.................. 1 Colunma Vertebralis Vertebralar..............26 OS PALATİNUM-OS MAXİLLA