Temel İlk Yardım Eğitimi PDF

TEMEL İLK YARDIM EĞİTİMİ Prof.Dr.A.Aktuğ Ertekin Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi  İLK YARDIM NEDİR? Herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda Sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun kötüye gi...

TEMEL İLK YARDIM EĞİTİMİ Prof.Dr.A.Aktuğ Ertekin Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi  İLK YARDIM NEDİR? Herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda Sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun kötüye gitmesini önleyebilmek amacı ile Olay yerinde Tıbbi araç gereç aranmaksızın Mevcut araç gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır ACİL TEDAVİ NEDİR? Acil tedavi ünitelerinde, hasta veya yaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan tıbbi müdahalelerdir İLK YARDIM İLE ACİL TEDAVİ ARASINDAKİ FARK NEDİR? İlkyardım, yerde bulabildiğieğitim almış herkesin olayın olduğu malzemeleri kullanarak yaptığı hayat kurtarıcı müdahaledir Acil tedavi bu konuda ehliyetli kişilerce gerekli donanımla yapılan müdahaleler İLK YARDIMCI KİMDİR? İlk yardımın tanımında belirtilen amaç doğrultusunda Hasta veya yaralıya Tıbbi araç gereç aranmaksızın Mevcut araç gereçlerle İlaçsız uygulamaları yapan eğitim almış kişi ya da kişilerdir İLK YARDIMIN ÖNCELİKLİ AMAÇLARI NELERDİR? Hayati tehlikenin ortadan kaldırılması Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesinin sağlanması Hasta/yaralının durumunun kötüleşmesinin önlenmesi İyileşmenin kolaylaştırılması  İLK YARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI NELERDİR? 1. KORUMA 2. BİLDİRME 3. KURTARMA  İLK YARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI NELERDİR? Koruma; Kaza sonuçlarının ağırlaşmasını önlemek için olay yerinin değerlendirilmesini kapsar En önemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek güvenli bir çevre oluşturmaktır İLK YARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI NELERDİR? Bildirme : Olay/kaza mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Türkiye’de ilk yardım gerektiren her durumda telefon iletişimleri 112 acil telefon numarası üzerinden gerçekleştirilir  112’ NİN ARANMASI SIRASINDA NELERE DİKKAT ETMELİYİZ? Sakin olunmalı, ya da sakin olan kişinin araması sağlanmalı 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmeli Tüm bilgileri aldım diyene kadar telefon kapatılmamalı  112’ NİN ARANMASI SIRASINDA NELERE DİKKAT ETMELİYİZ? Kim ve hangi numaradan arıyor Kesin yer ve adres , bilinen mekan Hasta/Yaralı adı ve olayın tanımı Hasta/Yaralı sayısı Hasta/Yaralı durumları Nasıl bir yardım aldıkları bildirilmelidir 112’ NİN ARANMASI SIRASINDA NELERE DİKKAT ETMELİYİZ? 112 bizi tekrar arayabileceğinden telefon meşgul edilmemelidir İLK YARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI NELERDİR? Kurtarma: Olay yerinde hasta/yaralılara müdahale hızlı Ancak sakin bir şekilde yapılmalıdır Müdahale İle İlgili Yapılması Gerekenler Hasta/yaralıların durumunu değerlendirmek (Airway Breathing Circulation -ABC) Öncelikli müdahale edilecekleri belirlemek Hasta/yaralıların korku ve endişelerini gidermek Hasta/yaralılara müdahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek Müdahale İle İlgili Yapılması Gerekenler Hasta/yaralının durumunun ağırlaşmasını önlemek için kendi imkanları ile gerekli müdahalede bulunmak. Kırıklara yerinde müdahale etmek. Hasta/yaralıyı sıcak tutmak. Hasta/yaralının yarasını görmesine izin vermemek. Müdahale İle İlgili Yapılması Gerekenler Hasta/yaralıları hareket ettirmeden müdahale yapmak Hasta/yaralıların en uygun yöntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak (112) Ancak, hasta/yaralının hayati tehlikede olmadığı sürece ağır yaralı bir kişi asla yerinden kıpırdatmamak İlk yardımcının Özellikleri İnsan vücudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmalı, Önce kendi can güvenliğini korumalı, Sakin olmalı, Kendine güvenli ve pratik olmalı, Eldeki olanakları değerlendirebilmeli, Olayı anında ve doğru olarak haber vermeli (112) Çevredekileri organize edebilmeli ve yararlanabilmeli, İyi bir iletişim becerisine sahip olmalı, HAYAT KURTARMA ZİNCİRİ 1. halka: Sağlık kuruluşuna haber verilmesi, 2. halka: Olay yerinde Temel Yaşam Desteği yapılması, 3. halka: Ambulans ekiplerince müdahaleler yapılması, 4.halka: Hastane acil servislerinde müdahale yapılmasıdır. İlk iki halka ilk yardımcının görevidir. Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve ilk yardımcının görevi değildir. İlkyardımın ABC’si Nedir? Bilinç kontrol edilmeli, ( İyi misiniz? diye sözlü uyarı ve omuz başından dokunarak ağrılı uyarı verilir Tepki Yok İse Bilinç Kapalıdır Bilinç kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir: İlk değerlendirme: A. Hava yolu açıklığının değerlendirilmesi B. Solunumun değerlendirilmesi C. Dolaşımın değerlendirilmesi İlk değerlendirme sonucu hasta\yaralının bilinci kapalı fakat solunum ve nabzı varsa derhal koma pozisyonuna getirerek diğer yaralılar değerlendirilir  HASTA/YARALININ VE OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ İLK YARDIMCININ BİLMESİ GEREKENLER VE VÜCUDU OLUŞTURAN SİSTEMLER; İlk yardımcının; insan vücudu yapısı ve işleyişi konusunda bazı temel kavramları bilmesi ,ilk yardımcı olarak yapacağı müdahalelerde bilinçli olmasını kolaylaştırır. HÜCRE >DOKU >ORGAN >SİSTEM HAREKET SİSTEMİ Vücudun hareket etmesini, desteklenmesini sağlar. Koruyucu görev yapar. Şu yapılardan oluşur: Kemikler Eklemler Kaslar DOLAŞIM SİSTEMİ Vücut dokularının oksijen, besin, hormon, bağışıklık elemanı, vb. elemanları taşır ve yeniden geriye toplar Şu yapılardan oluşur: Kalp Kan damarları Kan SİNİR SİSTEMİ G>örevi; Bilinç, anlama, düşünme, algılama, hareketlerin uyumu, dengesi, solunum ile dolaşımı sağlar Anatomik yapısı; Beyin Beyincik Omurilik soğanı Omurilik Sinirler SOLUNUM SİSTEMİ Vücuda gerekli olan gaz alışverişi, görevini yaparak hücre ve dokuların oksijenlenmesini sağlar Akciğerler Solunum yolları BOŞALTIM (ÜRİNER) SİSTEMİ Kanı süzerek gerekli maddelerin vücutta tutulması, zararlı olanların atılması görevlerini yaparak, vücutta iç dengeyi korur Anatomi; Böbrekler İdrar kanalları İdrar kesesi İdrar borusu  SİNDİRİM SİSTEMİ Ağızdan alınan besinlerin öğütülerek sindirilmesi ve kan dolaşımı vasıtasıyla vücuda dağıtılmasını sağlar Dil ve dişler Yemek borusu Mide Safra kesesi Pankreas Bağırsaklar YETİŞKİN 8 yaş ve üzeri ÇOCUK 1 – 8 yaş arası BEBEK 0-1 yaş arası  YAŞAM BULGULARI Bilinç Solunum Dolaşım Vücut Isısı Kan Basıncı  Bilinç Değerlendirmesi Bilinç Düzeyleri; Bilinç yerinde: Tüm uyarılara cevap verir 1. Derece Bilinç Kaybı; Sözlü ve gürültülü uyarılara cevap verir 2. Derece Bilinç Kaybı; Ağrılı uyaranlara cevap verir 3. Derece Bilinç Kaybı; Tüm uyaranlara karşı tepkisizdir, cevap vermez  Solunum Değerlendirmesi Solunum sıklığı 1 dakika içindeki nefes alma ve verme sayısıdır Yetişkin: 12-20 /dk Çocuk : 16-22 /dk Bebek : 18-24 /dk  Tansiyon ve Nabız Değerlendirmesi NABIZ TANSİYON (Kan Basıncı) Yetişkin: 60-100 /dk. Normal değer: Çocuk : 100-120 /dk. 100-140 / 50-100 Bebek : 100-140 /dk. KAN BASINCI: Kalbin kasılma ve gevşeme anında damar duvarına yaptığı basınçtır (tansiyon) Normal değerler; 100/50 – 135/90 mm Hg’dir NABIZ : Kalp atımlarının atardamar duvarına yaptığı basıncın damar duvarında parmak uçlarıyla hissedilmesine nabız denir Üç parmakla atardamardan nabız alınır  Nabız Alınabilen Bölgeler Şah damarı (Boyunda, adem elmasının her iki yanında) Ön-kol damarı (Bileğin iç yüzü, baş parmağın üst hizası) Bacak damarı (Ayak sırtının merkezinde) Kol damarı (Kolun iç yüzü, dirseğin üstü) Hasta/yaralıların dolaşımını değerlendirirken; Çocuk ve yetişkinlerde şah damarından, Bebeklerde kol atardamarından nabız alınır 49 Vücut Isısının Değerlendirilmesi Koltuk altından ölçülen ısıdır Normal : 36,5-37.0 ºC 41 ºC Tehlikeli! 31 ºC ve altı ölümcüldür İlk Yardımcı Nasıl Olunur? Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanmış olan İlk Yardım Yönetmeliğine göre İlk Yardımcı olmak için En az ilkokul mezunu olmak, Temel İlk Yardım Eğitimi almış olmak, İlk yardımcı sertifikası ve kimlik kartı almayı hak kazanmış olmak gerekmektedir Sertifikalı Temel İlk Yardım Eğitimi (16 Saat) Sertifikalı Temel İlk Yardım Güncelleme Eğitimi (8 Saat) Çocuklar İçin İlk Yardım Eğitimi (8 Saat) Temel Yaşam Desteği Uygulama Eğitimi (2 Saat) Eğitim verilme kuralları Teorik 16 saatlik ve pratik uygulamaları içermektedir. Sağlık Bakanlığı onaylı sertifikalı Temel İlk Yardım Eğitimi Günde 8 saat olmak üzere İki gün süren, toplam 16 saatten oluşan eğitimlerdir Eğitimlerden sonra 1-2 hafta içerisinde Il Sağlık Müdürlüğü tarafından düzenlenen sınavlar yapılır. Yazılı ve uygulamalı olarak iki aşamalı yapılan bu sınavlardan başarılı olunması için 85 ve üzerinde puan alınması gerekmektedir Sınavlardan başarılı olan kursiyerlere Sağlık Bakanlığı onaylı ilk yardımcı kartı ve sertifikası verilir https://ilkyardim.akut.org.tr/ https://enstitu.ibb.istanbul/portal/egitim_detay.aspx?BransCode=26 66 Eğitimin konuları 1. Genel ilk yardım bilgileri 2. Hasta/yaralının ve olay yerinin değerlendirilmesi 3. Temel yaşam desteği 4. Kanamalarda ilk yardım 5. Yaralanmalarda ilk yardım 6. Yanık, Sıcak çarpması ve Donuklarda ilk yardım 7. Kırık, Çıkık ve Burkulmalarda ilk yardım 8. Bilinç Bozukluklarında ilk yardım 9. Zehirlenmelerde ilk yardım 10. Hayvan ısırmalarında ilk yardım 11. Göz, Kulak ve Buruna yabancı cisim kaçmasında ilk yardım 12. Boğulmalarda ilkyardım 13. Hasta / yaralıyı taşıma teknikleri