ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι PDF

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 1  ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Μια τυπική οικονομία αποτελείται από τους ακόλουθους οικονομικούς φορείς: 1. Νοικοκυριά (households) 2. Επιχειρήσεις (firms) 3. Κράτος (state) Το οικονομικό κύκλωμα… ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 2 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 1  ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Μια τυπική οικονομία αποτελείται από τους ακόλουθους οικονομικούς φορείς: 1. Νοικοκυριά (households) 2. Επιχειρήσεις (firms) 3. Κράτος (state) Το οικονομικό κύκλωμα… ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 2 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Το οικονομικό κύκλωμα χωρίς κράτος ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 3 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Το οικονομικό κύκλωμα με κράτος ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 4  ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Η Οικονομία είναι το σύνολο των δραστηριοτήτων παραγωγής και ανταλλαγής που λαμβάνουν χώρα καθημερινά – το σύνολο των αγορών και των πωλήσεων Η Οικονομική δραστηριότητα είναι ο όγκος των αγορών και των πωλήσεων που λαμβάνουν χώρα στην οικονομία σε μια χρονική περίοδο ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 5  ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Κάθε κοινωνία πρέπει να απαντήσει σε 3 ερωτήματα: 1. Ποια αγαθά και υπηρεσίες πρέπει να παραχθούν και σε ποιες ποσότητες (Τι και πόσο?) 2. Με ποιον τρόπο θα πρέπει να παραχθούν (Πως?) 3. Πως πρέπει να γίνει η διανομή τους (Για ποιόν?) Γιατί η απάντηση σε κάθε ένα από αυτά τα ερωτήματα δεν είναι απλή και εύκολη? ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 6  ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Οι ανάγκες/επιθυμίες των ανθρώπων τείνουν να είναι απεριόριστες Επιθυμούμε διαρκώς περισσότερα και καλύτερα αγαθά και υπηρεσίες: - Τρόφιμα, ρούχα, τρόπους ψυχαγωγίας - Ηλεκτρονικές συσκευές, σπίτια, εκπαίδευση -… ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 7  ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Για την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών είναι απαραίτητη η χρήση παραγωγικών συντελεστών (γη, εργασία, μηχανήματα, πρώτες ύλες,...) Οι διαθέσιμοι συντελεστές όμως είναι περιορισμένοι Σπανιότητα παραγωγικών συντελεστών Διαθέτουμε περιορισμένη γη, περιορισμένες πρώτες ύλες, … ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 8  ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Το οικονομικό πρόβλημα Ενώ οι ανθρώπινες ανάγκες/επιθυμίες είναι απεριόριστες, οι παραγωγικοί συντελεστές, συνεπώς και τα αγαθά/υπηρεσίες που παράγονται απ' αυτούς, βρίσκονται σε στενότητα Απεριόριστες ανάγκες ≠ Σπανιότητα πόρων ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 9  ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Απεριόριστες ανάγκες ≠ Σπανιότητα πόρων Πρέπει να κάνουμε επιλογές Με άλλα λόγια, οι οικονομικές μονάδες (νοικοκυριά, επιχειρήσεις, κράτος) πρέπει να κάνουν επιλογές σε συνθήκες σπανιότητας πόρων ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 10  ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Η Οικονομική Επιστήμη είναι η μελέτη των τρόπων με τους οποίους οι οικονομικές μονάδες (νοικοκυριά, επιχειρήσεις, κράτος) κάνουν επιλογές σε συνθήκες σπανιότητας πόρων Aν οι πόροι δεν ήταν περιορισμένοι, δεν θα χρειαζόταν να υπάρχει η Οικονομική Επιστήμη! ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 11  ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Κατά τη λήψη αποφάσεων, oι οικονομικές μονάδες αντιμετωπίζουν αντισταθμιστικές σχέσεις (trade–offs) Λόγω των περιορισμένων πόρων, για να αποκτήσουν ένα αντικείμενο πρέπει να παραιτηθούν από κάποιο άλλο: - Μελέτη έναντι ψυχαγωγίας - Τροφή έναντι ρούχων - Επένδυση σε νέο προϊόν ή νέο λογιστικό σύστημα ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 12  ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ αντισταθμιστικές σχέσεις Η λήψη αποφάσεων απαιτεί τη σύγκριση του κόστους και του οφέλους εναλλακτικών δραστηριοτήτων! Το όφελος από μια δραστηριότητα είναι αυτό που απολαμβάνει η οικονομική μονάδα πραγματοποιώντας τη δραστηριότητα (χρηματικό και μη) ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 13  ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Το κόστος το οποίο συνεπάγεται η πραγματοποίηση μιας συγκεκριμένης δραστηριότητας περιλαμβάνει το κόστος ευκαιρίας δηλαδή, την αξία της καλύτερης εναλλακτικής δραστηριότητας που θα θυσιάσει η οικονομική μονάδα επιλέγοντας να πραγματοποιήσει αυτή τη δραστηριότητα και όχι την εναλλακτική ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 14  ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Το κόστος ευκαιρίας μιας συγκεκριμένης επιλογής είναι η απώλεια του οφέλους λόγω απόρριψης της καλύτερης εναλλακτικής επιλογής Έστω η επιλογή Α με καλύτερη εναλλακτική την Β Αν επιλέξω την Α, το κόστος ευκαιρίας μου είναι το όφελος που χάνω από την απόρριψη της Β ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 15  ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Πως αποφασίζουν οι οικονομικές μονάδες? Στα οικονομικά υποθέτουμε ότι κάθε οικονομική μονάδα κάνει τις επιλογές της σκεπτόμενη ορθολογικά: Επιλέγει λαμβάνοντας υπόψη της όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες και αποσκοπώντας στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα – στη μεγαλύτερη δυνατή ικανοποίηση/χρησιμότητα/κέρδος/ευημερία ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 16  ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Κατά τη λήψη αποφάσεων, οι οικονομικές μονάδες σκέφτονται στο όριο: λαμβάνουν υπόψη τους τις οριακές μεταβολές δηλ. τις μικρές σταδιακές προσαρμογές σε κάποιο σχέδιο δράσης. Αν μια απόφαση οδηγεί σε μεγαλύτερα οριακά οφέλη από τα οριακά κόστη, αξίζει να ληφθεί αυτή η απόφαση και να συνεχιστεί μέχρι το σημείο στο οποίο το οριακό κόστος της απόφασης είναι ίσο με το οριακό όφελος ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 17  ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Οι οικονομικές μονάδες ανταποκρίνονται σε κίνητρα Εφόσον λαμβάνουν ορθολογικές αποφάσεις σταθμίζοντας τα κόστη και τα οφέλη, οι αποφάσεις τους μπορεί να αλλάξουν όταν γίνονται αλλαγές στα κόστη και τα οφέλη οι οικονομικές μονάδες αλλάζουν την συμπεριφορά τους αποκρινόμενες στα κίνητρα που αντιμετωπίζουν ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 18  ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ Μικροοικονομική: εξετάζει τις αποφάσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων (και κράτους) σε συγκεκριμένες αγορές, χωρίς να ερευνά την αλληλεπίδραση τους με την υπόλοιπη οικονομία Μακροοικονομική: εξετάζει την οικονομία σαν ένα σύνολο – σαν μια ενότητα (πληθωρισμός, ανεργία, οικονομική μεγέθυνση, κ.α.) ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 19  ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ Θετική Οικονομική: Ασχολείται με τις αντικειμενικές και τις επιστημονικές εξηγήσεις για το πως λειτουργεί η οικονομία Έμφαση στο “τι είναι” (ανεξάρτητα από πολιτικές πεποιθήσεις ή απόψεις για το τι είναι «καλό») Κανονιστική Οικονομική: Προσφέρει συστάσεις βασισμένες σε προσωπικές υποκειμενικές αξιολογικές κρίσεις Έμφαση στο “τι θα πρέπει να είναι” (υποκειμενικά) ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 20  ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ Το υπόδειγμα (model) είναι το βασικό εργαλείο που χρησιμοποιούμε για την ανάλυση οικονομικών ζητημάτων Το υπόδειγμα είναι ένας θεωρητικός σκελετός που βασίζεται σε απλουστευτικές υποθέσεις, τον οποίο χρησιμοποιούμε για να αναλύσουμε ένα οικονομικό ζήτημα και να συνάγουμε πως θα συμπεριφερθούν οι εμπλεκόμενες οικονομικές μονάδες ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 21  ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ Τα οικονομικά υποδείγματα: - Αφαιρούν τις πολυπλοκότητες του πραγματικού κόσμου - Εστιάζουν στα ουσιώδη χαρακτηριστικά των οικονομικών δραστηριοτήτων - Επιτρέπουν τη μελέτη των οικονομικών φαινομένων σε απλουστευμένο πλαίσιο ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 22  ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ Έλεγχος εγκυρότητας οικονομικών υποδειγμάτων 1. Έλεγχος των υποθέσεων (Άμεση Προσέγγιση) π.χ.: είναι ακριβής (ή ρεαλιστική) η υπόθεση της μεγιστοποίησης χρησιμότητας από τους καταναλωτές? 2. Έλεγχος των προβλέψεων (Έμμεση Προσέγγιση) π.χ.: το υπόδειγμα μεγιστοποίησης χρησιμότητας εξηγεί ικανοποιητικά τη συμπεριφορά των καταναλωτών? ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 23  ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ Ceteris paribus - οι υπόλοιπες μεταβλητές (παράγοντες) παραμένουν αμετάβλητες Μελετάμε την επίδραση ενός ορισμένου παράγοντα στην υπό εξέταση μεταβλητή υποθέτοντας ότι οι υπόλοιποι παράγοντες παραμένουν αμετάβλητοι Μας βοηθά να εξετάζουμε τη σχέση μεταξύ των μεταβλητών στις οποίες επικεντρωνόμαστε (επίσης μας υπενθυμίζει ότι έχουν σημασία και άλλες μεταβλητές) ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 24 ΤΕΛΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι 25