1 (7).docx

100 milyon nöron ve nöron sayısının 10 katı kadar glia hücresi Fonksiyonel olarak ikiye ayrılır Somatik sinir sistemi ve otonom sinir sistemi. Somatik sinir sistemi: istemli cevap. Vücuda motor ve duyusal inervasyon sağlar. Otonom sinir sistemi istek dışı çalışır. Düz kas, kalp kası ve organları ine...

100 milyon nöron ve nöron sayısının 10 katı kadar glia hücresi Fonksiyonel olarak ikiye ayrılır Somatik sinir sistemi ve otonom sinir sistemi. Somatik sinir sistemi: istemli cevap. Vücuda motor ve duyusal inervasyon sağlar. Otonom sinir sistemi istek dışı çalışır. Düz kas, kalp kası ve organları inerve eder. Otonom sinir sistemi de kendi içinde üçe ayrılır: Sempatik ss, Parasempatik ss, Enterik ss. MSS ve PSS'de nöron ve destek hücrelerine ek olarak bol miktarda kan damari bulunmaktadir. Nöron:Sinir sisteminin yapisal ve fonksiyonel birimi Uyarilabilir hücreler Sinir sisteminde 10 milyardan fazla nöron Nöron capi 5 mu (serebellumdaki granüler nöronlar) - 150 mu Nöron sekli: - Unipolar nöronlar (yuvarlak) -Bipolar nöronlar (ig seklinde) - Armut biçimli (serebellumda, Purkinje hücreleri) - Yildiz biçimli (stellat nöronlar) Piramit biçimli (beyinde, piramidal nöronlar) Vücutta sekil ve büyüklük olarak en fazla cesitlilige sahip hücre grubudur. 3 kategoriye ayrilabilir; 1. Duyusal nöronlar 2. Motor nöronlar 3. Ara (inter/ interkalar) nöronlar Nissl cisimcileri: Gövde ve dendritte bulunur. Protein sentezler. Dendritten aksona ANTEROGRAD taşıma- kinesin motor proteini Aksondan dendrite- RETROGRAD taşıma-dinein motor proteini İmpuls, nöronda membran depolarizasyonuna yol açar; membrandaki Ca kanalları açılar ve Ca aksoplazma membranlarından içeri girer. Ca, sinaptik veziküllerin içeriğinin sinaps aralığına boşalmasına yol açar. Post sinaptik membrandaki reseptörlere tutunan nörotransmitterler, membranda Na kanallarının açılmasına yol açarak çok sayıda Na’nın membrandan içeri girmesine neden olur ve lokal depolarizasyon dalgası ile bir sinir impulsu oluşturur. AKSON: Niss cisimcigi ve golgi bulunmaz Mitokondri özellikle sonlanma bölgelerinde bol Akson tepeciği: İmpulsun oluştuğu bölge -Bipolar nöronlar Nadir Özel duyu reseptörleri (tat, koku, isitme, görme, denge) ile iliskilidirler. Gözde retinada ve kulagin vestibulokoklear sinir (VIII. Kranial sinir) gaglionunda bulunur MULTIPOLAR NORONLAR Motor nöronlar ve ara nöronlarn büyük kismi multipolar nörondur. -Psödounipolar nöronlarin cogu MSS'ne yakin yer alan duyusal nöronlardir. -MSS nöronlar genellikle poligonal, uzantilari arasinda konkav yüz -Dorsal kök ganglion nöronlari: Yuvarlak gövde, yalnizca bir tek uzanti -Enterik nörogliya, sindirim kanali duvarindaki gangliyonlarda Müller hücreleri, retinada bulunur. -Periferik sinir sisteminde miyelin kilif üreten hücrelerdir. Miyelinsiz lifler de schwann hücresi tarafindan sarilir ve beslenir. Ama bu hücrelerde sinir iletimi daha yavastir. -Schmidt-Lanterman yariklari: Myelin katmanlar arasinda hapsolmus Schwann hücresi sitoplazmasi Ranvier boğumu- saltotorik iletim, gaz ve besin alış- verişi Schmidt-Lanterman yarıkları, gaz ve besin alış- verişini sağlar. Schwann hücresi sitoplazmarının devamıdırlar. Ganliyonlardaki nöronlarin hücre gövdeleri satellit hücreler ile evrilidir. Nöron gövdesi cevresinde kontrollü bir mikroçevre olusturulmasindan sorumludurlar. Enterik nörogliyal hücreler noronlarin yapisal, metabolik ve koruyucu olarak desteklenmesini saglar. Enterik sinir iletiminde ve bagirsaklarin sinir sistemi ile immün sistem aktivitelerinin koordinasyonunda rol almaktadir. Epinöryum, kollajen lifler içerir. Perinöryum, kollajen lifler, fibroblastlar, mast hücreleri. Birkaç tabaka yassı hücre ve eksternal bazal lamina, Kan-Sinir Bariyeri Endonöryum tek tek sinir liflerini sarar. Kapiller, fibroblast, mastosit içerir. Astrositler; morfolojik olarak heterojen hücrelerdir. MSS nöronlarina metabolik ve fiziksel destek saglarlar. Oligodendrositler; MSS'de miyelin olusumu ve devamligini saglayan hücrelerdir. Mikroglia; fagositoz özelligine sahip hücrelerdir. Ependimal hücreler; beyin ventriküllerini ve canalis sentralisi döseyen prizmatik hücrelerdir. BOS salgilarlar. Nöronlar desteklemek ve onlarin aktivitelerini düzenlemek için MSS'de bir húcre agi olustururlar. Bazi astrositler beynin tüm kalinligi boyunca uzanarak göç eden nöronlar için bir iskelet olustururlar. Glukoz dogrudan nöronlara geçmez. Once oligodendrosit ve astrositler tarafindan alinir ve laktata dönüstürülür, sonra nöronlara aktartir. Mononüklear fagositik sisteme ait hücrelerdir. Beyin zarlarindan piamaterin mezoderm tabakasindan köken alir ve kan damarlari ile MSS'ne geçer. MSS' de her yerde bulunurlar. * Hücreye dikenli bir görünüm veren kisa uzantilara sahiptir. * Sinir dokusunda hasarlanmis yapilar ve artiklarin ortadan kaldin|masindan sorumludurlar. -Ependimal hcler Beyinde ventriküllerin, medulla spinaliste santral kanalin içini döseyen alçak silindirik ya da kübik epitelyal silli hücrelerdir. Koroid pleksus yapisina katilip beyin-omurilik sivisinin yapiminda rol alrlar. Sil hareketi BOS akisina yardimci olur. Mikroglia, Kemik iliği-monosit kökenli Fagositoz, mikro-çevre temizliği, antijen sunan hücre özelliği Kan beyin bariyerinde bulunurlar. yara iyileşmesinde ve yeni kan damarı oluşumunda görevlidirler. aktin, miyozin ve tropomyosin içerdikleri için kasılabilme özellikleri vardır. TANISITLER: Ozellesmis ependimal hücrelerdir. Uzantilari hipotalamusa uzanir. Burada kan damarlar ve nörosekretuar hücre yakinlarinda sonlanirlar. Tanisitlerin nörosekretuar hücrelere BOS tasidigi ve BOS'taki hormon düzeyi degisikliklerine, kapillerlere sekretuar ürünlerini bogaltarak yanit verdikleri düsünülmektedir.