Bulut Bilişimi Ders Notları PDF

BULUT BİLİŞİMİ 01. HAFTA :Giriş ve Temel Kavramlar Bulut bilişimin tanımı, tarihçesi ve evrimi Bulut bilişimin temel özellikleri ve faydaları Bulut bilişim hizmet modelleri (IaaS, PaaS, SaaS) Bulut bilişim dağıtım modelleri (public, private, hybrid, community) TUR...

BULUT BİLİŞİMİ 01. HAFTA :Giriş ve Temel Kavramlar Bulut bilişimin tanımı, tarihçesi ve evrimi Bulut bilişimin temel özellikleri ve faydaları Bulut bilişim hizmet modelleri (IaaS, PaaS, SaaS) Bulut bilişim dağıtım modelleri (public, private, hybrid, community) TURGAY TAYMAZ Giriş ve Temel Kavramlar 1. Bulut Bilişimin Tanımı Bulut Bilişimi Nedir? Bulut bilişim, internet üzerinden bilgi işlem kaynaklarının (sunucular, depolama, veritabanları, ağlar, yazılımlar, analitik araçlar vb.) talep üzerine erişilebilir ve kullanılabilir hale getirildiği bir bilgi işlem modelidir. BULUT BİLİŞİMİ Giriş ve Temel Kavramlar Geleneksel Bilişim Teknolojisi (BT) Altyapısı Bulut Bilişim Altyapısı Fiziksel Sunucular: Şirketlerin kendi veri merkezlerinde Sanal Kaynaklar: Bilgi işlem kaynakları sanallaştırılır ve bulunan fiziksel sunucular gerektirir. internet üzerinden erişilebilir hale getirilir. Yüksek Başlangıç Maliyetleri: Donanım, yazılım, Düşük Maliyet: Genellikle kullanım esasına göre ödeme lisanslar ve personel için önemli yatırımlar gerektirir. yapılır, başlangıç maliyetleri düşüktür. Sınırlı Ölçeklenebilirlik: Kaynakları artırmak veya Ölçeklenebilirlik: Kaynaklar talebe göre hızlı ve kolay bir azaltmak zaman alıcı ve maliyetli olabilir. şekilde ölçeklendirilebilir veya küçültülebilir. Bakım ve Güncellemeler: Şirket içi BT personeli Bakım Gerektirmez: Bakım ve güncellemelerden bulut tarafından yönetilir ve güncellenir. sağlayıcısı sorumludur. Kontrol ve Güvenlik: Şirket, altyapı üzerinde tam kontrol Esneklik: Bulut hizmetleri, işletmelerin ihtiyaçlarına göre sahibi olur ancak güvenlik risklerini yönetmek de şirketin özelleştirilebilir ve farklı hizmet modelleri sunar. sorumluluğundadır. Veri Merkezi Gerektirmez: Bulut sağlayıcısının veri Veri Merkezi Gereksinimi: Fiziksel bir veri merkezi merkezleri kullanılır. kurmak ve yönetmek gerekir. Geniş Ağ Erişimi: Bulut hizmetlerine internet bağlantısı Kısıtlı Erişilebilirlik: Kaynaklara genellikle şirket içi ağ olan herhangi bir yerden erişilebilir. üzerinden erişilebilir. BULUT BİLİŞİMİ Giriş ve Temel Kavramlar 2. Bulut Bilişimin Tarihçesi ve Evrimi Bulut bilişimin kökleri 1960'lara kadar uzanır, ancak günümüzdeki anlamıyla gelişimi 1990'larda internetin yaygınlaşmasıyla hız kazanmıştır. İlk olarak, büyük şirketler ve araştırma kurumları, kendi iç ağları üzerinden bilgi işlem kaynaklarını paylaşmak için bulut benzeri teknolojiler kullanmaya başladılar. BULUT BİLİŞİMİ Giriş ve Temel Kavramlar 2. Bulut Bilişimin Tarihçesi ve Evrimi 1950'ler: Zaman paylaşımı sistemleri ile temeller atılır. 1960'lar: ARPANET ve uzaktan erişim kavramları gelişir 1970'ler: Sanallaştırma teknolojisi ortaya çıkar 1990'lar: İnternetin yaygınlaşmasıyla bulut bilişimin önü açılır. Salesforce.com, ilk SaaS örneğini sunar. 2000'ler: Amazon Web Services (AWS) ile bulut bilişim ticarileşir. 2010'lar ve sonrası: Bulut bilişimin hızlı yükselişi, yeni hizmet modelleri ve teknolojiler (PaaS, IaaS, konteynerler, serverless) BULUT BİLİŞİMİ BULUT BİLİŞİMİ BULUT BİLİŞİMİ Giriş ve Temel Kavramlar 3. Bulut Bilişimin Temel Özellikleri I. Talep üzerine self servis: Kullanıcılar, herhangi bir insan etkileşimine gerek kalmadan, ihtiyaç duydukları kaynakları anında sağlayabilir ve yönetebilirler. Örneğin; Bir geliştirici, yeni bir proje için anında sanal bir sunucu oluşturabilir. II. Geniş ağ erişimi: Bulut hizmetlerine, internet bağlantısı olan herhangi bir cihazdan (bilgisayar, tablet, akıllı telefon) erişilebilir. Örneğin; Bir çalışan, seyahatteyken iş dosyalarına akıllı telefonundan erişebilir. BULUT BİLİŞİMİ Giriş ve Temel Kavramlar 3. Bulut Bilişimin Temel Özellikleri III. Kaynak havuzu: Bulut sağlayıcıları, çok sayıda müşteriye hizmet vermek için büyük ölçekli kaynak havuzları oluştururlar. Bu havuzlar, kaynakların verimli bir şekilde paylaşılmasını ve kullanılmasını sağlar. Örneğin; Bir e- ticaret sitesi, yoğun alışveriş dönemlerinde kaynaklarını otomatik olarak artırabilir. BULUT BİLİŞİMİ Giriş ve Temel Kavramlar 3. Bulut Bilişimin Temel Özellikleri IV. Hızlı esneklik: Bulut kaynakları, talebe göre hızlı bir şekilde artırılabilir veya azaltılabilir. Bu, işletmelerin değişen ihtiyaçlarına anında uyum sağlamalarını sağlar. Örneğin; Bir sosyal medya platformu, viral bir gönderi nedeniyle yaşanan trafik artışını kolayca yönetebilir. V. Ölçülebilir hizmet: Bulut hizmetleri, kullanım miktarına göre ücretlendirilir. Bu, işletmelerin sadece kullandıkları kadar ödeme yapmalarını sağlar. Örneğin; Bir şirket, sadece kullandığı depolama alanı kadar ödeme yapar. BULUT BİLİŞİMİ Giriş ve Temel Kavramlar 4. Bulut Bilişimin Faydaları I. Maliyet Tasarrufu Başlangıç yatırım maliyetlerini azaltır Donanım, yazılım ve personel maliyetlerinden tasarruf sağlar. II. Ölçeklenebilirlik ve Esneklik İşletmeler, ihtiyaçlarına göre kaynakları hızlıca ölçeklendirebilir veya küçültebilirler. III. Erişilebilirlik ve Kullanılabilirlik Bulut hizmetlerine her yerden ve her cihazdan erişilebilir. BULUT BİLİŞİMİ Giriş ve Temel Kavramlar 4. Bulut Bilişimin Faydaları IV. Hız ve Çeviklik Yeni uygulamaların ve hizmetlerin hızlı geliştirilmesini ve dağıtılmasını sağlar. V. Verimlilik ve Performans Bulut sağlayıcıları, en son teknolojiyi kullanarak yüksek performanslı ve güvenilir hizmetler sunarlar. VI. Bakım Gerektirmez Bakım ve güncellemelerden bulut sağlayıcısı sorumludur. BULUT BİLİŞİMİ Giriş ve Temel Kavramlar 5. Bulut Bilişim Hizmet Modelleri (IaaS, PaaS, SaaS) IaaS (Infrastructure as a Service - Altyapı Hizmeti): Bulut sağlayıcısı, kullanıcıya temel bilgi işlem kaynaklarını (sunucular, depolama, ağlar) sanal makineler veya konteynerler aracılığıyla sunar. Kullanıcı, bu kaynaklar üzerinde kendi işletim sistemlerini, uygulamalarını ve verilerini yönetir. Örneğin; Amazon EC2, Microsoft Azure Virtual Machines, Google Compute Engine BULUT BİLİŞİMİ Giriş ve Temel Kavramlar 5. Bulut Bilişim Hizmet Modelleri (IaaS, PaaS, SaaS) PaaS (Platform as a Service - Platform Hizmeti): Bulut sağlayıcısı, kullanıcıya uygulama geliştirme ve dağıtımı için gerekli platformu (işletim sistemi, veritabanı, web sunucusu, geliştirme araçları) sunar. Kullanıcı, kendi uygulamalarını geliştirir ve bu platform üzerinde çalıştırır. Örneğin; Heroku, Google App Engine, AWS Elastic Beanstalk BULUT BİLİŞİMİ Giriş ve Temel Kavramlar 5. Bulut Bilişim Hizmet Modelleri (IaaS, PaaS, SaaS) SaaS (Software as a Service - Yazılım Hizmeti): Bulut sağlayıcısı, kullanıcıya hazır bir yazılım uygulamasını internet üzerinden sunar. Kullanıcı, herhangi bir kurulum veya yönetim yapmadan bu uygulamayı kullanır (örnek: e-posta hizmetleri, ofis uygulamaları). Örneğin; Google Workspace, Salesforce, Microsoft 365 BULUT BİLİŞİMİ Giriş ve Temel Kavramlar 5. Bulut Bilişim Hizmet Modelleri (IaaS, PaaS, SaaS) BULUT BİLİŞİMİ BULUT BİLİŞİMİ Giriş ve Temel Kavramlar 6. Bulut Bilişim Dağıtım Modelleri Public Cloud (Genel Bulut): Bulut kaynakları, bir bulut sağlayıcısı tarafından internet üzerinden herkese açık olarak sunulur. Örneğin; AWS, Microsoft Azure, Google Cloud Platform Private Cloud (Özel Bulut): Bulut kaynakları, tek bir kuruluşun özel kullanımına ayrılmıştır ve kuruluşun kendi veri merkezinde veya bir bulut sağlayıcısının tesislerinde bulunabilir. Örneğin; Bir şirketin kendi veri merkezinde oluşturduğu bulut ortamı Hybrid Cloud (Karma Bulut): Genel ve özel bulutların bir kombinasyonudur. Kuruluşlar, bazı uygulamalarını genel bulutta, bazı uygulamalarını ise özel bulutta çalıştırabilirler. Community Cloud (Topluluk Bulutu): Bulut kaynakları, belirli bir topluluk veya sektörün (örneğin, sağlık sektörü, eğitim sektörü) ortak ihtiyaçlarını karşılamak üzere tasarlanmıştır ve bu topluluktaki kuruluşlar tarafından paylaşılır. BULUT BİLİŞİMİ Giriş ve Temel Kavramlar 6. Bulut Bilişim Dağıtım Modelleri BULUT BİLİŞİMİ Giriş ve Temel Kavramlar 7. Güncel Trendler ve Gelecek Serverless Computing: Uygulamaları sunucusuz bir ortamda çalıştırma Edge Computing: Veri işlemeyi kullanıcılara daha yakın noktalara taşıma Yapay Zeka ve Makine Öğrenmesi: Bulut üzerinde güçlü yapay zeka ve makine öğrenmesi modelleri oluşturma ve kullanma Blockchain: Güvenli ve şeffaf veri paylaşımı ve işlemler Kuantum Hesaplama: Bulut üzerinde kuantum hesaplama gücünden yararlanma BULUT BİLİŞİMİ KAYNAKÇA Fatih Başçiftçi, Bulut Bilişim Ders Notları, https://www.fatihbasciftci.com/dersler/bulut_bilisim/icindekiler.html Bulut Servisi, Bulut Bilişim Tarihçesi, https://www.bulutservisi.com/bulut-bilisim/tarihce/ BCS, The History of The Cloud, https://www.bcs.org/articles-opinion-and-research/history-of-the- cloud/ Verdict, Cloud Computing Timeline, https://www.verdict.co.uk/cloud-computing-timeline/ TechTarget, The History of Cloud Computing Explained, https://www.techtarget.com/whatis/feature/The-history-of-cloud-computing-explained FibaCloud.com, Cloud Computing and E-Commerce: Ways to Empower Online Stores, https://www.fibacloud.com/content/general/cloud-computing-and-ecommerce/ Stackscale, Main cloud service models: IaaS, PaaS and SaaS, https://www.stackscale.com/blog/cloud- service-models/ Turhost, Bulut Teknolojisi Nedir?, https://www.turhost.com/blog/bulut-teknolojisi-nedir/ Tarun Manrai, Cloud Computing Deployment Models: Technical know how., https://manrai- tarun.medium.com/cloud-computing-deployment-models-technical-know-how-33a3ad30cb66 BULUT BİLİŞİMİ ÖNÜMÜZDEKİ HAFTA Hafta 2: Bulut Bilişim Mimarisine Genel Bakış Bulut bilişim mimarisinin temel bileşenleri Ön uç ve arka uç teknolojileri Sanallaştırma ve hipervizörler Depolama teknolojileri ve ağ altyapısı BULUT BİLİŞİMİ