Жұлынның құрылысы мен қызметі
34 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Жұлынның сұр затында қандай құрылымдар орналасқан?

Сұр затта алдыңғы және артқы мүйіздер, формация ретикулярис және субстанция желатиноза орналасқан.

Жұлынның ақ заты қандай бөліктерге бөлінеді?

Жұлынның ақ заты алдыңғы, бүйір және артқы жіпшелерге бөлінеді.

Жұлын қабықтарының қызметтері қандай?

Жұлын қабықтары (dura mater, arachnoidea, pia mater) жұлынды қорғау және қанмен қамтамасыз ету қызметін атқарады.

Жұлынның меншікті аппараты дегеніміз не?

<p>Жұлынның меншікті аппараты – сұр зат пен алдыңғы және артқы түбірлердің жиынтығы.</p> Signup and view all the answers

Формация ретикулярис қай жерде орналасады?

<p>Формация ретикулярис мойын сегменттерінде алдыңғы және артқы мүйіздердің арасында, жоғарғы кеуде сегменттерінде бүйір және артқы мүйіздердің арасында орналасқан.</p> Signup and view all the answers

Субстанция желатиноза қандай жасушалардан тұрады?

<p>Субстанция желатиноза гиалинді жасушалар мен майда нейрондардан тұрады.</p> Signup and view all the answers

Жұлынның қандай екі қызметі бар?

<p>Жұлын рефлекторлық және өткізгіштік қызмет атқарады.</p> Signup and view all the answers

Жұлынның қатты қабықшасы немен байланысқан?

<p>Жұлынның қатты қабықшасы шүйде сүйегінің үлкен тесігінің жиектерімен байланысқан.</p> Signup and view all the answers

Жұлынның қандай қабықшасы қан тамырларына бай?

<p>Жұлынның жұмсақ қабықшасы (pia mater spinalis) қан тамырларына өте бай.</p> Signup and view all the answers

Жұлынның торлы қабығымен жұмсақ қабығының арасында қандай кеңістік бар?

<p>Жұлынның торлы қабығымен жұмсақ қабығының арасында тор асты кеңістігі (spatium subarachnoideum) бар.</p> Signup and view all the answers

Жүйке жүйесінің ағзадағы қызметін қысқаша сипаттап беріңіз.

<p>Жүйке жүйесі адам денесіндегі барлық мүшелер мен жүйелердің қызметтерін реттейді, сыртқы ортамен байланыстырады, адам әрекетін және процестерді сыртқы орта құбылыстарына бейімдейді.</p> Signup and view all the answers

Рефлекторлық доға дегеніміз не? Оның қандай түрлері бар?

<p>Рефлексторлық доға - рецептордан эффекторға немесе орындаушы мүшеге жүретін жүйке импульсінің жолы. Оның жай (сезімтал және қозғалтқыш нейрондардан тұрады) және күрделі (сезімтал және қозғалтқыш нейрондар арасында аралық нейрон орналасады) түрлері бар.</p> Signup and view all the answers

Жүйке жүйесінің негізгі құрылымдық-қызметтік бірлігі қандай? Оның қандай түрлері бар?

<p>Жүйке жүйесінің негізгі құрылымдық-қызметтік бірлігі - нейрон. Нейрондар сезімтал (рецепторлы), аралық (қосалқы) және қозғалтқыш болып бөлінеді.</p> Signup and view all the answers

Сезімтал нейрон қандай қызмет атқарады және ол қай жерде орналасады?

<p>Сезімтал нейрон рецепторлардан тітіргендіргіштерді қабылдап, жұлынға бағыттайды. Ол жұлын түйінінде орналасады.</p> Signup and view all the answers

Қозғалтқыш нейрон қандай қызмет атқарады және оның орналасуы қайда?

<p>Қозғалтқыш нейрон жұлыннан орындаушы мүшеге сигналдарды жібереді. Ол жұлынның алдыңғы мүйізінде орналасады.</p> Signup and view all the answers

Жұлынның сұр заты неден тұрады және қандай қызмет атқарады?

<p>Жұлынның сұр заты нейрон денелерінен тұрады және жүйке импульстерін өңдеу мен реттеуге жауап береді.</p> Signup and view all the answers

Жүйкелік қозу дегеніміз не және ол қалай таралады?

<p>Жүйкелік қозу - тітіркендіргіштер әсерінен пайда болатын және нейрондардың бойымен таралатын электрлік импульс. Ол жасушалардың мембранасы арқылы таралады.</p> Signup and view all the answers

Синапстардың қызметін қысқаша сипаттаңыз.

<p>Синапстар бір нейроннан екінші нейронға қозуды жеткізуді қамтамасыз етеді. Бұл арнайы химиялық заттардың - медиаторлардың көмегімен орындалады.</p> Signup and view all the answers

Адамның жүйке жүйесі негізінен қандай бөлімдерге бөлінеді? Олардың қызметтерін қысқаша сипаттаңыз.

<p>Адамның жүйке жүйесі орталық жүйке жүйесі (бас миы мен жұлын, денедегі барлық мүшелердің қызметін реттейді) және шеткі жүйке жүйесі (орталық жүйке жүйесін мүшелермен байланыстырады) болып бөлінеді.</p> Signup and view all the answers

Жүйке жүйесінің қандай екі негізгі бөлімі бар?

<p>Орталық жүйке жүйесі (CNS) және шеткі жүйке жүйесі (PNS)</p> Signup and view all the answers

Жүйке жүйесінің қызметіне негізделген қандай екі негізгі топқа бөлінеді?

<p>Соматикалық және вегетативті жүйке жүйесі</p> Signup and view all the answers

Вегетатік жүйке жүйесінің қандай екі бөлімі бар?

<p>Симпатикалық және парасимпатикалық жүйке жүйесі</p> Signup and view all the answers

Жұлынның қандай ерекшеліктері оның мойын және бел-сегізкөз бөлімдерінде бар?

<p>Мойын және бел-сегізкөз буылтықтары</p> Signup and view all the answers

Жұлынның сыртқы бетінде қандай жүлгелер мен саңылаулар орналасқан?

<p>Алдыңғы ортаңғы саңылау, артқы ортаңғы жүлге, алдыңғы бүйір жүлгелер, артқы бүйір жүлгелер</p> Signup and view all the answers

Жұлынды қандай бірліктерге бөлінеді және орналасу реті қалай көрсетілед?

<p>Сегменттер, латын әріптерімен және рим цифрлерімен белгіленеді: C׀ – Cv׀׀׀, Th׀ – Thx׀׀, L׀ – Lv, S׀ – Sv, Co׀ – Co׀׀׀</p> Signup and view all the answers

Жұлынның ішкі құрылымында қандай заттар бар?

<p>Ақ зат және сұр зат</p> Signup and view all the answers

Жұлынды көлденең кескенде сұр зат қандай пішінге ұқсайды?

<p>«Н» әрпіне немесе көбелекке</p> Signup and view all the answers

Сұр заттың алдыңғы мүйізінде қандай жасушалар орналасқан және олар нені басқарады?

<p>Қозғалтқыш нейрондар, қол-аяқ және тұлға бұлшықеттерін жүйкелендіреді</p> Signup and view all the answers

Сұр заттың артқы мүйізінде қандай жасушалар бар және олардың қызметі қандай?

<p>Аралық нейрондар, олар миға сигналдар жібереді.</p> Signup and view all the answers

Жұлынның бүйір мүйізінде қандай жүйенің орталығы орналасқан?

<p>Вегетативті жүйке жүйесінің симпатикалық бөлігі</p> Signup and view all the answers

Жұлынның қандай бөлімі омыртқа бағанасының орталық өзегінде орналасқан?

<p>Медулла спиналис (жұлын)</p> Signup and view all the answers

Жұлынның ұзындығы шамамен қанша?

<p>43 см</p> Signup and view all the answers

Жұлын неден дамиды?

<p>Ұрықтың дорсалды бөлігінен дамитын жүйке түтігінен</p> Signup and view all the answers

Жұлынның негізгі қызметі не?

<p>Бас миымен шеткі жүйке жүйесі арасында сигналдарды өткізу</p> Signup and view all the answers

Study Notes

Жұлынның құрылысы мен қызметі

  • Жұлын – цилиндр тәрізді, омыртқа бағанасының ішінде орналасқан мүше.
  • Жұлын бас миынан сопақша мидан басталады және І-ІІ бел омыртқалары деңгейінде ми сүйіріне аяқталады.
  • Ересек адам жұлынының орташа ұзындығы 43 см, салмағы 34-38 грамм.

Жұлынның сыртқы құрылысы

  • Жұлынның сыртқы бетінде мойын және бел-сегізкөз буылтықтары бар.
  • Қол жүйкелері мойын буылтығынан, ал аяқ жүйкелері бел-сегізкөз буылтығынан шығады.
  • Жұлын бойында бес жүлге мен бір саңылау орналасқан.
  • Жұлынды симметриялы екі бөлікке бөлетін ортаңғы саңылау мен жүлге бар.
  • Жұлынның оң және сол жақ бетінен жұлын жүйкелерінің алдыңғы және артқы түбірлері шығады.

Жұлын сегменттері

  • Жұлын 31 сегментке бөлінеді.
  • Сегменттер латын әріптерімен және рим цифрларымен белгіленеді (мысалы, C1-C8, Th1-Th12, L1-L5 т.б.).
  • Жұлын сегменттерінің орналасуы омыртқалармен сәйкес келмейді.

Жұлынның ішкі құрылысы

  • Жұлын ақ және сұр заттан тұрады.
  • Сұр зат – орталықта орналасқан, жан-жағынан ақ затпен қоршалған.
  • Сұр зат “Н” әрпіне немесе көбелекке ұқсас пішінде.
  • Сұр зат алдыңғы, артқы және кейбір жағдайларда бүйір мүйіздерінен тұрады.
  • Ақ зат жұлынның сұр затын қоршайды және үш бойлық жіпшеге бөлінеді (алдыңғы, бүйір және артқы).
  • Артқы жіпшенің екі будасы (нәзік және жіңішке) бар.

Жұлынның қызметі

  • Жұлын рефлекстік және өткізгіштік қызмет атқарады.
  • Рефлекстік қызмет – сыртқы тітіркендіргішке жауап беру.
  • Өткізгіштік қызмет – қозуды миға және мидан дене мүшелеріне өткізу.

Жұлынды қоршаған қабықтар

  • Жұлын сыртынан үш қабықпен қоршалған:
    • Қатты қабық.
    • Торлы қабық.
    • Жұмсақ қабық.
  • Қабықтар арасындағы кеңістіктер жұлын өзегін қоректендіретін сұйықтықпен толтырылған.

Нейрондар

  • Нейрондар – жүйке жүйесінің негізгі құрылымдық-қызметтік бірлігі.
  • Нейрондар сезімтал, аралық және қозғалтқыш болып бөлінеді.
  • Жүйке импульстері синапстар арқылы бір нейроннан екіншісіне өтеді.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Description

Бұл викторина жұлынның құрылымы мен қызметіне арналған. Ол жұлынның сыртқы және ішкі құрылысын, сегменттерін түсінуге мүмкіндік береді. Викторинаға қатыса отырып, жұлын жүйесінің маңызды тұстарын біле аласыз.

More Like This

Spinal Cord Anatomy Overview
8 questions

Spinal Cord Anatomy Overview

ExuberantCornflower avatar
ExuberantCornflower
Spinal Cord Anatomy and Functionality
34 questions
Use Quizgecko on...
Browser
Browser