Podcast
Questions and Answers
Жай рефлекторлық доғаның саны қанша бөлімнен тұрады?
Жай рефлекторлық доғаның саны қанша бөлімнен тұрады?
- Сегіз
- Бес (correct)
- Алты
- Төрт
Нейрондар қандай үш түрге бөлінеді?
Нейрондар қандай үш түрге бөлінеді?
- Сезімтал, орташа, жоғарғы
- Орталыққа тепкіш, аралық, қозғалтқыш
- Рефлексиялық, қозғалмалы, статикалық
- Сезімтал, аралық, қозғалтқыш (correct)
Жүйке импульсының рецептордан эффекторға өту жолы қалай аталады?
Жүйке импульсының рецептордан эффекторға өту жолы қалай аталады?
- Рецепторлы жол
- Рефлекторлық доға (correct)
- Эфферентті жүйе
- Нейрондық тізбек
Орталық жүйке жүйесінің құрамына не кіреді?
Орталық жүйке жүйесінің құрамына не кіреді?
Рефлекс дегеніміз не?
Рефлекс дегеніміз не?
Жүйке жүйесінің негізгі құрылымдық-қызметтік бірлігі қандай?
Жүйке жүйесінің негізгі құрылымдық-қызметтік бірлігі қандай?
Рефлекторлық доғаның күрделі түрінде қандай нейрон орналасады?
Рефлекторлық доғаның күрделі түрінде қандай нейрон орналасады?
Жүйке жүйесінің әрекеті қандай қасиетке ие?
Жүйке жүйесінің әрекеті қандай қасиетке ие?
Нейронның рецепторы сыртқы және ішкі орта тітіркендіргіштерін қандай нейрон арқылы қабылдайды?
Нейронның рецепторы сыртқы және ішкі орта тітіркендіргіштерін қандай нейрон арқылы қабылдайды?
Адамның жүйке жүйесінің орналасуы қандай түрде бөлінеді?
Адамның жүйке жүйесінің орналасуы қандай түрде бөлінеді?
Соматикалық жүйке жүйесі қандай мүшелерді жүйкелендіреді?
Соматикалық жүйке жүйесі қандай мүшелерді жүйкелендіреді?
Жұлынды неше сегментке бөледі?
Жұлынды неше сегментке бөледі?
Жұлынның сыртқы бетінде неше жүлге орналасады?
Жұлынның сыртқы бетінде неше жүлге орналасады?
Жұлында қандай заттар орналасады?
Жұлында қандай заттар орналасады?
Жұлынды көлденең кескенде сұр заттың пішіні неге ұқсайды?
Жұлынды көлденең кескенде сұр заттың пішіні неге ұқсайды?
Вегетативті жүйке жүйесінің қандай бөліктері бар?
Вегетативті жүйке жүйесінің қандай бөліктері бар?
Жұлынды казіргі ауданда табылған жердегі метамерлік құрылысы неден тұрады?
Жұлынды казіргі ауданда табылған жердегі метамерлік құрылысы неден тұрады?
Жұлынның миға қарай бағытталған нейрондардың өсінділері қайда орналасады?
Жұлынның миға қарай бағытталған нейрондардың өсінділері қайда орналасады?
Жұлынның алдыңғы бөлігіндегі мүйіздер қалдықтарына не алдыңғы мүйіздер толы?
Жұлынның алдыңғы бөлігіндегі мүйіздер қалдықтарына не алдыңғы мүйіздер толы?
Жұлынның артқы мүйізінде қандай ядро байқалады?
Жұлынның артқы мүйізінде қандай ядро байқалады?
Жұлынның жанындағы орталық өзекпен байланысы несімен аяқталады?
Жұлынның жанындағы орталық өзекпен байланысы несімен аяқталады?
Жұлын сегменттерінің орналасу реттілігі неге сәйкес келмеуі мүмкін?
Жұлын сегменттерінің орналасу реттілігі неге сәйкес келмеуі мүмкін?
Желілік кеңейтілген мүйіздер қайда орналасады?
Желілік кеңейтілген мүйіздер қайда орналасады?
Жұлынның орташа ұзындығы қанша сантиметр?
Жұлынның орташа ұзындығы қанша сантиметр?
Жұлынның сыртқы бетінде қанша жүлге бар?
Жұлынның сыртқы бетінде қанша жүлге бар?
Жұлын сегменттерінің жалпы саны қанша?
Жұлын сегменттерінің жалпы саны қанша?
Сұр затының артқы мүйізі неге ұқсас?
Сұр затының артқы мүйізі неге ұқсас?
Жұлынның рефлекстік қызметі қандай?
Жұлынның рефлекстік қызметі қандай?
Жұлынды қанша қабық қоршайды?
Жұлынды қанша қабық қоршайды?
Жұлынның алдыңғы мүйізіндегі нейрондар қандай функцияны атқарады?
Жұлынның алдыңғы мүйізіндегі нейрондар қандай функцияны атқарады?
Жұлынның ақ заты қандай қызмет атқарады?
Жұлынның ақ заты қандай қызмет атқарады?
Жұлынның алдыңғы жіпшесі қай бағытта орналасады?
Жұлынның алдыңғы жіпшесі қай бағытта орналасады?
Жұлынның құрамында қандай заттар бар?
Жұлынның құрамында қандай заттар бар?
Жұлын сегменттерінің кеуде бөлімі нешінші белгілермен белгіленеді?
Жұлын сегменттерінің кеуде бөлімі нешінші белгілермен белгіленеді?
Артқы мүйіздегі нейрондардың функциялары қандай?
Артқы мүйіздегі нейрондардың функциялары қандай?
Жұлын сегменттері мен омыртқа жотасының ара қатынасы қандай?
Жұлын сегменттері мен омыртқа жотасының ара қатынасы қандай?
Жұлынның қанша түрлі қызметі бар?
Жұлынның қанша түрлі қызметі бар?
Жұлынның меншікті аппаратын қандай элементтер құрайды?
Жұлынның меншікті аппаратын қандай элементтер құрайды?
Жүйке жүйесінің құрылымдық-қызметтік бірлігі не деп аталады?
Жүйке жүйесінің құрылымдық-қызметтік бірлігі не деп аталады?
Жай рефлекторлық доға қандай элементтерден тұрады?
Жай рефлекторлық доға қандай элементтерден тұрады?
Жұлынның сұр затында қандай нейрон өсінділері байланысады?
Жұлынның сұр затында қандай нейрон өсінділері байланысады?
Жүйке жүйесі қандай екі негізгі топқа бөлінеді?
Жүйке жүйесі қандай екі негізгі топқа бөлінеді?
Қандай қабықша жұлынды тікелей қоршайды?
Қандай қабықша жұлынды тікелей қоршайды?
Вегетативті жүйке жүйесі қандай мүшелерді жүйкелендіреді?
Вегетативті жүйке жүйесі қандай мүшелерді жүйкелендіреді?
Сезімтал нейронның перифериялық өсіндісі қайда аяқталады?
Сезімтал нейронның перифериялық өсіндісі қайда аяқталады?
Ақ зат жұлынның қай бөлігінде орналасады?
Ақ зат жұлынның қай бөлігінде орналасады?
Жүйке импульсінің жүру жолы қандай деп аталады?
Жүйке импульсінің жүру жолы қандай деп аталады?
Жұлынның қатты қабығының атауы қандай?
Жұлынның қатты қабығының атауы қандай?
Жүйке жүйесінің қызметі қандай процестерді реттейді?
Жүйке жүйесінің қызметі қандай процестерді реттейді?
Шартсыз рефлекстер жұлынның қай бөлігінде пайда болады?
Шартсыз рефлекстер жұлынның қай бөлігінде пайда болады?
Flashcards
Рефлекторлық доға дегеніміз не?
Рефлекторлық доға дегеніміз не?
Жүйке импульсінің жүру жолы, рецептордан орындаушы мүшеге дейін.
Рефлекс дегеніміз не?
Рефлекс дегеніміз не?
Орталық жүйке жүйесінің қатысуымен өтіп, ағзаның тітіркендіргішке жауап реакциясы.
Рецептор дегеніміз не?
Рецептор дегеніміз не?
Адам және жануарлар денесіндегі тітіркендіруді қабылдайтын арнайы жасушалар.
Рефлекторлық доғаның құрылымы қандай?
Рефлекторлық доғаның құрылымы қандай?
Signup and view all the flashcards
Синапс дегеніміз не?
Синапс дегеніміз не?
Signup and view all the flashcards
Аксон дегеніміз не?
Аксон дегеніміз не?
Signup and view all the flashcards
Дендрит дегеніміз не?
Дендрит дегеніміз не?
Signup and view all the flashcards
Нейрон дегеніміз не?
Нейрон дегеніміз не?
Signup and view all the flashcards
Сезімтал нейрондар қандай?
Сезімтал нейрондар қандай?
Signup and view all the flashcards
Аралық нейрондар қандай?
Аралық нейрондар қандай?
Signup and view all the flashcards
Жүйке талшықтары
Жүйке талшықтары
Signup and view all the flashcards
Соматикалық жүйке жүйесі
Соматикалық жүйке жүйесі
Signup and view all the flashcards
Вегетативті жүйке жүйесі
Вегетативті жүйке жүйесі
Signup and view all the flashcards
Симпатикалық жүйке жүйесі
Симпатикалық жүйке жүйесі
Signup and view all the flashcards
Парасимпатикалық жүйке жүйесі
Парасимпатикалық жүйке жүйесі
Signup and view all the flashcards
Эктодерма
Эктодерма
Signup and view all the flashcards
Жүйке табақшасы
Жүйке табақшасы
Signup and view all the flashcards
Жүйке түтігі
Жүйке түтігі
Signup and view all the flashcards
Ми көпіршіктері
Ми көпіршіктері
Signup and view all the flashcards
Жұлын
Жұлын
Signup and view all the flashcards
Ми сүйірі
Ми сүйірі
Signup and view all the flashcards
Мойын буылтығы
Мойын буылтығы
Signup and view all the flashcards
Бел-сегізкөз буылтығы
Бел-сегізкөз буылтығы
Signup and view all the flashcards
Ақ зат
Ақ зат
Signup and view all the flashcards
Сұр зат
Сұр зат
Signup and view all the flashcards
Шынытәрізді зат, substantia gelatinosa
Шынытәрізді зат, substantia gelatinosa
Signup and view all the flashcards
Жұлынның жеке аппараты
Жұлынның жеке аппараты
Signup and view all the flashcards
Ақ зат жолағы
Ақ зат жолағы
Signup and view all the flashcards
Жұлынның ақ заты
Жұлынның ақ заты
Signup and view all the flashcards
Тор асты кеңістігі, spatium subarachnoideum
Тор асты кеңістігі, spatium subarachnoideum
Signup and view all the flashcards
Жұлынның қатты қабығы, dura mater spinalis
Жұлынның қатты қабығы, dura mater spinalis
Signup and view all the flashcards
Эпидуралды кеңістік, spatium epidulare
Эпидуралды кеңістік, spatium epidulare
Signup and view all the flashcards
Субдуралды кеңістік, spatium subduralle
Субдуралды кеңістік, spatium subduralle
Signup and view all the flashcards
Жұлынның торлы қабықшасы, arachnoidea spinalis
Жұлынның торлы қабықшасы, arachnoidea spinalis
Signup and view all the flashcards
Жұлынның жұмсақ қабықшасы, pia mater spinalis
Жұлынның жұмсақ қабықшасы, pia mater spinalis
Signup and view all the flashcards
Рефлекс
Рефлекс
Signup and view all the flashcards
Рефлекторлық доға
Рефлекторлық доға
Signup and view all the flashcards
Рецептор
Рецептор
Signup and view all the flashcards
Сезімтал нейрон
Сезімтал нейрон
Signup and view all the flashcards
Қозғалтқыш нейрон
Қозғалтқыш нейрон
Signup and view all the flashcards
Ми сүйірі, сопақша ми
Ми сүйірі, сопақша ми
Signup and view all the flashcards
Жұлынның өлшемдері
Жұлынның өлшемдері
Signup and view all the flashcards
Мойын және бел-сегізкөз кеңейген бөліктері
Мойын және бел-сегізкөз кеңейген бөліктері
Signup and view all the flashcards
Алдыңғы ортаңғы саңылау
Алдыңғы ортаңғы саңылау
Signup and view all the flashcards
Артқы ортаңғы жүлге
Артқы ортаңғы жүлге
Signup and view all the flashcards
Алдыңғы және артқы бүйір жүлгелер
Алдыңғы және артқы бүйір жүлгелер
Signup and view all the flashcards
Жұлын сегменті
Жұлын сегменті
Signup and view all the flashcards
Жұлын сегменттерінің түрлері
Жұлын сегменттерінің түрлері
Signup and view all the flashcards
Жұлын сегменттерінің омыртқалармен салыстырмалы орналасуы
Жұлын сегменттерінің омыртқалармен салыстырмалы орналасуы
Signup and view all the flashcards
Жұлынның ішкі құрылысы
Жұлынның ішкі құрылысы
Signup and view all the flashcards
Орталық өзек
Орталық өзек
Signup and view all the flashcards
Сұр заттың мүйіздері
Сұр заттың мүйіздері
Signup and view all the flashcards
Алдыңғы мүйіз ядролары
Алдыңғы мүйіз ядролары
Signup and view all the flashcards
Артқы мүйіз ядролары
Артқы мүйіз ядролары
Signup and view all the flashcards
Study Notes
Жұлынның құрылысы және қызметі
- Жұлын – орталық жүйке жүйесінің маңызды бөлігі, адам денесінің барлық мүшелері мен жүйелерінің қызметін реттейді және оны сыртқы ортамен байланыстырады.
- Жұлын рефлекстер арқылы жұмыс істейді. Рефлекс – орталық жүйке жүйесінің қатысуымен өтетін, ағзаның тітіркендіргішке берген реакциясы.
- Рефлекторлық доға – жүйке импульсінің рецептордан эффекторға (орындаушы мүшеге) жүру жолы.
- Жай рефлекторлық доғада сезімтал және қозғалтқыш нейрондар болады.
- Күрделі рефлекторлық доғада сезімтал және қозғалтқыш нейрондар арасында аралық нейрон болады.
- Жай рефлекторлық доға бес бөліктен тұрады: рецептор, сезімтал нейрон, орталық, қозғалтқыш нейрон, орындаушы мүше.
- Нейрон – жүйке жүйесінің құрылымдық-қызметтік бірлігі.
Нейрондардың түрлері
- Нейрондар сезімтал (афферентті), аралық (ассоциативті) және қозғалтқыш (эфферентті) болып бөлінеді.
- Бірінші нейрон – жалған униполярлы жүйке жасушасы, жұлын түйінінде орналасады.
- Оның перифериялық өсіндісі рецепторлар арқылы сыртқы және ішкі орта тітіркендіргіштерін қабылдайды.
- Қозу рецептордан сезімтал нейрон арқылы жұлынға бағытталады.
Жұлынның орналасуы және өлшемі
- Жұлын омыртқа бағанасының ішінде орналасады.
- Жоғары жағынан сопақша мидан, төменгі жағынан ми сүйірінен басталып, терминалды жіпше арқылы аяқталады.
- Ересек адамда жұлынның орташа ұзындығы 43 см.
- Салмағы 34-38 грамм шамасында.
Жұлынның сыртқы құрылысы
- Жұлын бойында мойын және бел-сегізкөз буылтықтары орналасады.
- Бұл буылтықтардан қол мен аяқты жүйкелейтін жүйкелер шығады.
- Жұлынның бетінде жүлгелер мен саңылаулар орналасады, бұл симметриялы екі жақты бөлінгендікті білдіреді.
- Жұлын 31 сегментке бөлінеді: 8 мойын, 12 кеуде, 5 бел, 5 сегізкөз және 1 құйымшақ.
- Сегменттер жұлынның омыртқа бағанасындағы орналасуымен сәйкес келмейді.
Жұлынның ішкі құрылысы
- Жұлын ақ және сұр заттардан тұрады.
- Сұр зат орталықта орналасып, ақ затпен қоршалған.
- Сұр зат екі бағана түзеді.
- Ортасында жұлын ми сұйықтығы ағатын орталық өзек болады.
- Жұлынды көлденең кескен кезде сұр зат «Н» әрпіне немесе көбелекке ұқсайды.
- Сұр затта қозғалтқыш нейрондар, аралық нейрондар және басқа да нейрондар болады.
Жұлынның қызметтері
- Жұлын рефлекторлық және өткізгіштік қызмет атқарады.
- Рефлекторлық қызмет – тітіркендіргішке рефлекторлық түрде жауап беру.
- Өткізгіштік қызмет – қозуды ми мен дене мүшелері арасында өткізгіш жолы арқылы тасымалдау болып табылады.
Жұлынның қабықшалары
- Жұлын сыртынан үш қабықпен қапталған: қатты, торлы және жұмсақ қабықшалар.
- Қабықшалар арасында арнайы кеңістіктер болады, олар ми сұйықтығымен толы.
- Қабықшалар жұлынды қорғайды.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Description
Бұл жұмбақ жұлынның құрылымы мен қызметі туралы мәліметтерді қамтиды. Жұлын рефлекстерінің түрлері, рефлекторлық доға және нейрондардың рөлдері түсіндіріледі. Орталық жүйке жүйесінің маңызды элементі ретінде, жұлынның функциялары мен нейрондардың топтастырылуын зерттеу.