Podcast
Questions and Answers
Жұлынның сұр затының алдыңғы мүйізінен артқы мүйізіне бағытталған нейрондық өсінділері не түзеді?
Жұлынның сұр затының алдыңғы мүйізінен артқы мүйізіне бағытталған нейрондық өсінділері не түзеді?
- Торлы құрылымды
- Сұр заттың жиегіндегі ақ заттың жұқа жолағын (correct)
- Қоймалжың затты
- Ақ заттың қалың жолағын
Жұлынның ақ заты қандай үш бойлық жіпшеге бөлінеді?
Жұлынның ақ заты қандай үш бойлық жіпшеге бөлінеді?
- Алдыңғы, артқы және ортаңғы
- Ішкі, сыртқы және аралық
- Бүйір, алдыңғы және артқы (correct)
- Жоғарғы, ортаңғы және төменгі
Қатты қабықша мен торлы қабықша арасындағы кеңістік қалай аталады?
Қатты қабықша мен торлы қабықша арасындағы кеңістік қалай аталады?
- Субдуралды кеңістік (correct)
- Тор асты кеңістігі
- Жұлын ми кеңістігі
- Эпидуралды кеңістік
Жұлынның торлы қабықшасы мен жұқа қабықшасы арасында қандай кеңістік орналасқан?
Жұлынның торлы қабықшасы мен жұқа қабықшасы арасында қандай кеңістік орналасқан?
Жұлынның қатты қабығы мен сүйек арасындағы кеңістік қалай аталады?
Жұлынның қатты қабығы мен сүйек арасындағы кеңістік қалай аталады?
Жұлынның жұмсақ қабықшасының ерекшелігі неде?
Жұлынның жұмсақ қабықшасының ерекшелігі неде?
Жұлынның негізгі қызметіне қатысы жоқ жауапты көрсетіңіз:
Жұлынның негізгі қызметіне қатысы жоқ жауапты көрсетіңіз:
Мойын және жоғарғы кеуде бөлімдерінде артқы жіпше қандай екі будаға бөлінеді?
Мойын және жоғарғы кеуде бөлімдерінде артқы жіпше қандай екі будаға бөлінеді?
Жұлынның сұр заты құрамына қайсысы кірмейді?
Жұлынның сұр заты құрамына қайсысы кірмейді?
Торлы құрылым қай жерде орналасқан?
Торлы құрылым қай жерде орналасқан?
Рефлекторлық доғаның құрамына кіретін құрылымдарды көрсетіңіз?
Рефлекторлық доғаның құрамына кіретін құрылымдарды көрсетіңіз?
Нейронның қызметіне сәйкес түрлерін атаңыз?
Нейронның қызметіне сәйкес түрлерін атаңыз?
Рефлекс дегеніміз не?
Рефлекс дегеніміз не?
Қандай құрылымдар орталық жүйке жүйесін құрайды?
Қандай құрылымдар орталық жүйке жүйесін құрайды?
Синапс қызметі қандай?
Синапс қызметі қандай?
Қай жасушалар жүйке импульсын рецепторлардан орталыққа жеткізеді?
Қай жасушалар жүйке импульсын рецепторлардан орталыққа жеткізеді?
Жүйке жүйесінің қызметі не?
Жүйке жүйесінің қызметі не?
Жұлынның сұр заты неден тұрады?
Жұлынның сұр заты неден тұрады?
Рефлекторлық доғаның қай бөлігі тітіркендіргішті қабылдайды?
Рефлекторлық доғаның қай бөлігі тітіркендіргішті қабылдайды?
Ақ зат пен сұр заттың айырмашылығы неде?
Ақ зат пен сұр заттың айырмашылығы неде?
Жүйке талшықтары қандай жолдарды құрайды?
Жүйке талшықтары қандай жолдарды құрайды?
Соматикалық жүйке жүйесі негізінен қай мүшелерді жүйкелендіреді?
Соматикалық жүйке жүйесі негізінен қай мүшелерді жүйкелендіреді?
Вегетативті жүйке жүйесі қандай бөліктерге бөлінеді?
Вегетативті жүйке жүйесі қандай бөліктерге бөлінеді?
Жүйке жүйесі дамуы қай ұрық жапырақшасынан басталады?
Жүйке жүйесі дамуы қай ұрық жапырақшасынан басталады?
Жұлын қай жерден басталып, қай жерде бітеді?
Жұлын қай жерден басталып, қай жерде бітеді?
Ересек адамда жұлынның орташа ұзындығы қанша?
Ересек адамда жұлынның орташа ұзындығы қанша?
Жұлынның сыртқы бетінде қанша жүлге және саңылау болады?
Жұлынның сыртқы бетінде қанша жүлге және саңылау болады?
Жұлынның алдыңғы бетіндегі саңылау қалай аталады?
Жұлынның алдыңғы бетіндегі саңылау қалай аталады?
Жұлынның әрбір сегментіне қай құрылымдар кіреді?
Жұлынның әрбір сегментіне қай құрылымдар кіреді?
Жұлында қанша мойын сегменті бар?
Жұлында қанша мойын сегменті бар?
Жұлынның сұр затының пішіні көлденең кесіндіде қай әріпке ұқсайды?
Жұлынның сұр затының пішіні көлденең кесіндіде қай әріпке ұқсайды?
Жұлын сұр затының алдыңғы мүйізінде қандай нейрондар орналасқан?
Жұлын сұр затының алдыңғы мүйізінде қандай нейрондар орналасқан?
Көкет жүйкесінің ядросы жұлынның қай сегменттерінде орналасады?
Көкет жүйкесінің ядросы жұлынның қай сегменттерінде орналасады?
Жұлынның қай бөлімінде бүйір мүйіздері болады?
Жұлынның қай бөлімінде бүйір мүйіздері болады?
Жұлынның бүйір аралық затында қай жүйке жүйесінің орталығы орналасқан?
Жұлынның бүйір аралық затында қай жүйке жүйесінің орталығы орналасқан?
Flashcards
Жүйке жүйесі
Жүйке жүйесі
Жүйкелердің көмегімен денедегі барлық мүшелер мен жүйелерді реттейтін және сыртқы ортамен байланыстыратын биологиялық жүйе.
Орталық жүйке жүйесі
Орталық жүйке жүйесі
Орталық жүйке жүйесінің бөлімі. Ол бас сүйегінде орналасқан мидан және омыртқа жотасында орналасқан жұлыннан тұрады.
Шеткі жүйке жүйесі
Шеткі жүйке жүйесі
Орталық жүйке жүйесіндегі нейрондардың дененің барлық бөліктерімен байланыстыратын бөлім.
Нейрон
Нейрон
Signup and view all the flashcards
Синапс
Синапс
Signup and view all the flashcards
Ақ зат
Ақ зат
Signup and view all the flashcards
Сұр зат
Сұр зат
Signup and view all the flashcards
Сезімтал нейрон
Сезімтал нейрон
Signup and view all the flashcards
Қозғалтқыш нейрон
Қозғалтқыш нейрон
Signup and view all the flashcards
Аралық нейрон
Аралық нейрон
Signup and view all the flashcards
Жүйке талшықтарының қызметі
Жүйке талшықтарының қызметі
Signup and view all the flashcards
Соматикалық жүйке жүйесі
Соматикалық жүйке жүйесі
Signup and view all the flashcards
Вегетативті (автономды) жүйке жүйесі
Вегетативті (автономды) жүйке жүйесі
Signup and view all the flashcards
Симпатикалық және парасимпатикалық жүйке жүйелері
Симпатикалық және парасимпатикалық жүйке жүйелері
Signup and view all the flashcards
Жүйке жүйесінің дамуы
Жүйке жүйесінің дамуы
Signup and view all the flashcards
Ми сүйірі
Ми сүйірі
Signup and view all the flashcards
Жұлынның ішкі құрылымы
Жұлынның ішкі құрылымы
Signup and view all the flashcards
Орталық өзек
Орталық өзек
Signup and view all the flashcards
Алдыңғы және артқы мүйіздер
Алдыңғы және артқы мүйіздер
Signup and view all the flashcards
Қозғалтқыш нейрондар
Қозғалтқыш нейрондар
Signup and view all the flashcards
Аралық нейрондар
Аралық нейрондар
Signup and view all the flashcards
Жұлын сегменті
Жұлын сегменті
Signup and view all the flashcards
Жұлын нервтері
Жұлын нервтері
Signup and view all the flashcards
Торлы құрылым (formatio reticularis)
Торлы құрылым (formatio reticularis)
Signup and view all the flashcards
Қоймалжың зат (substantia gelatinosa)
Қоймалжың зат (substantia gelatinosa)
Signup and view all the flashcards
Сұр заттың жиегіндегі ақ заттың жіңішке жолағы
Сұр заттың жиегіндегі ақ заттың жіңішке жолағы
Signup and view all the flashcards
Жұлынның меншікті аппараты
Жұлынның меншікті аппараты
Signup and view all the flashcards
Жұлынның ақ затының жіпшелері
Жұлынның ақ затының жіпшелері
Signup and view all the flashcards
Нәзік және жіңішке будалар
Нәзік және жіңішке будалар
Signup and view all the flashcards
Жұлынның рефлекстік қызметі
Жұлынның рефлекстік қызметі
Signup and view all the flashcards
Жұлынның өткізгіштік қызметі
Жұлынның өткізгіштік қызметі
Signup and view all the flashcards
Жұлынның қатты қабықшасы (dura mater spinalis)
Жұлынның қатты қабықшасы (dura mater spinalis)
Signup and view all the flashcards
Жұлынның торлы қабықшасы (arachnoidea spinalis)
Жұлынның торлы қабықшасы (arachnoidea spinalis)
Signup and view all the flashcards
Study Notes
Жүйке жүйесі және Жұлын
- Жүйке жүйесі адам денесіндегі барлық мүшелер мен жүйелердің жұмысын реттейді және оны сыртқы ортамен байланыстырады.
- Сеченовтың айтуы бойынша, жүйке жүйесінің жұмысы рефлекторлық қасиетке ие.
- Рефлекс - бұл орталық жүйке жүйесінің қатысуымен ағзаның тітіркендіргішке берген жауабы.
- Рефлекторлық доға рецептордан эффекторға немесе орындаушы мүшеге дейінгі нерв импульсінің жолы.
- Рефлекторлық доға жай және күрделі болып бөлінеді.
- Жай рефлекторлық доға сезімтал және қозғалтқыш нейрондардан тұрады.
- Күрделі рефлекторлық доға сезімтал және қозғалтқыш нейрондар арасында аралық нейрон бар.
- Жай рефлекторлық доға 5 бөліктен тұрады: рецептор, сезімтал нейрон, орталық, қозғалтқыш нейрон, орындаушы мүше.
Нейрондар
- Нейрон - жүйке жүйесінің құрылымдық-қызметтік бірлігі.
- Нейрондар тізбектеле немесе рефлекторлық доға түзе орналасады және қозуды рецептордан орталыққа, ал орталықтан орындаушы мүшеге дейін өткізеді.
- Қозудың бір нейроннан екіншісіне өтуі синапстар арқылы жүзеге асады.
- Нейрондар үш түрге бөлінеді: сезімтал (афферентті), аралық (ассоциативті) және қозғалтқыш (эфферентті).
- Бірінші нейрон - жалған униполярлы жүйке жасушасы, ол жұлын түйінінде орналасады.
Жүйке жүйесінің жіктелуі
- Жүйке жүйесі орталық және шеткі болып бөлінеді.
- Орталық жүйке жүйесіне бас миы мен жұлын кіреді.
- Орталық жүйке жүйесінің екеуі де ақ және сұр заттардан тұрады.
- Ақ зат нерв талшықтары мен нейрон өсінділерінен, ал сұр зат нейрон денелерінен тұрады.
- Шеткі жүйке жүйесіне жұлын және бассүйек жүйкелері, олардың тармақтары, торабтары мен түйіндері жатады.
- Жүйке жүйесі соматикалық және вегетативті болып бөлінеді.
- Соматикалық жүйке жүйесі қаңқа бұлшықеттерін, теріні және кейбір көлденең жолақты бұлшықетті мүшелерді жүйкелейді.
- Вегетативті жүйке жүйесі барлық ішкі мүшелерді, бездерді, тері мен қан тамырларының тегіс бұлшықеттерін жүйкелейді, симпатикалық және парасимпатикалық болып бөлінеді.
Жұлын
- Жұлын – цилиндр пішінді мүше, омыртқа бағаналарының орталық өзегінде орналасады.
- Жұлын мойын және бел-сегізкөз буылтықтары аймақтарында кеңейеді.
- Жұлын 31 сегментке бөлінеді (8 мойын, 12 кеуде, 5 бел, 5 сегізкөз, 1 құйымшақ).
- Жұлын сегменттерінің омыртқа жотасына қатысты орналасуына байланысты, олардың кейбіреулері омыртқаларға сәйкес келмейді.
- Жұлынның жалпы ұзындығы орташа 43 см, ал салмағы 34-38 г.
Жұлынның ішкі құрылысы
- Жұлын ақ және сұр заттардан тұрады.
- Сұр зат жұлынның ортасында орналасқан және оны қоршаған ақ заттан вертикалды екі бағана түзеді.
- Жұлындағы орталық өзек жұлын-ми сұйықтығы бар.
- Жұлын, алдыңғы, бүйір және артқы жіпшелерден тұратын ақ зат қоршаған сұр затқа вертикалды үш жіпше ретінде бөлінеді.
- Жұлынның сұр затындағы жасушалардың бір түрі - жіпше тәрізді кеуде ядросы - бірінші кеудеден екінші бел омыртқасына дейін созылады.
- Жұлын сұр заты алдыңғы және артқы мүйіздерден тұрады, олар жасушаларды құрайтын қозғалтқыш нейрондар топтары.
Жұлынның сыртындағы қабықтар
- Жұлын үш қабықшамен қоршалған: қатты, торлы және жұмсақ.
- Қатты қабық жұлынды сырттан қоршап, оның арасында май тіндері мен веналық өрімдер бар.
- Торлы қабықтың арасындағы жұлын-ми сұйықтығы бар тор асты кеңістік орналасқан.
- Жұмсақ қабық жұлынды тікелей қоршап, қан тамырларына бай.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.