Жүйке жүйесі және рефлекстер

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Жұлынның сұр затының алдыңғы мүйізінен артқы мүйізіне бағытталған нейрондық өсінділері не түзеді?

Торлы құрылымды

Сұр заттың жиегіндегі ақ заттың жұқа жолағын (correct)

Қоймалжың затты

Ақ заттың қалың жолағын

Жұлынның ақ заты қандай үш бойлық жіпшеге бөлінеді?

Алдыңғы, артқы және ортаңғы

Ішкі, сыртқы және аралық

Бүйір, алдыңғы және артқы (correct)

Жоғарғы, ортаңғы және төменгі

Қатты қабықша мен торлы қабықша арасындағы кеңістік қалай аталады?

Субдуралды кеңістік (correct)

Тор асты кеңістігі

Жұлын ми кеңістігі

Эпидуралды кеңістік

Жұлынның торлы қабықшасы мен жұқа қабықшасы арасында қандай кеңістік орналасқан?

Тор асты кеңістігі (D) Signup and view all the answers

Жұлынның қатты қабығы мен сүйек арасындағы кеңістік қалай аталады?

Эпидуралды кеңістік (C) Signup and view all the answers

Жұлынның жұмсақ қабықшасының ерекшелігі неде?

Қан тамырларына өте бай (B) Signup and view all the answers

Жұлынның негізгі қызметіне қатысы жоқ жауапты көрсетіңіз:

Қорғаныстық (A) Signup and view all the answers

Мойын және жоғарғы кеуде бөлімдерінде артқы жіпше қандай екі будаға бөлінеді?

Нәзік және жіңішке (C) Signup and view all the answers

Жұлынның сұр заты құрамына қайсысы кірмейді?

Вегетативті жүйке талшықтары (D) Signup and view all the answers

Торлы құрылым қай жерде орналасқан?

Мойын сегменттерінің тұсында алдыңғы және артқы мүйіздердің арасында (C) Signup and view all the answers

Рефлекторлық доғаның құрамына кіретін құрылымдарды көрсетіңіз?

рецептор, сезімтал нейрон, орталық, қозғалтқыш нейрон, орындаушы мүше (D) Signup and view all the answers

Нейронның қызметіне сәйкес түрлерін атаңыз?

сезімтал, аралық, қозғалтқыш (B) Signup and view all the answers

Рефлекс дегеніміз не?

ағзаның тітіркендіргішке жауап ретіндегі реакциясы (B) Signup and view all the answers

Қандай құрылымдар орталық жүйке жүйесін құрайды?

бас миы және жұлын (B) Signup and view all the answers

Синапс қызметі қандай?

жүйке импульсін бір нейроннан екінші нейронға өткізу (B) Signup and view all the answers

Қай жасушалар жүйке импульсын рецепторлардан орталыққа жеткізеді?

сезімтал нейрондар (A) Signup and view all the answers

Жүйке жүйесінің қызметі не?

мүшелердің қызметін реттеу және ағзаны сыртқы ортамен байланыстыру (D) Signup and view all the answers

Жұлынның сұр заты неден тұрады?

нейрон денелерінен (C) Signup and view all the answers

Рефлекторлық доғаның қай бөлігі тітіркендіргішті қабылдайды?

рецептор (D) Signup and view all the answers

Ақ зат пен сұр заттың айырмашылығы неде?

ақ зат жүйке талшықтарынан, ал сұр зат нейрон денелерінен тұрады (A) Signup and view all the answers

Жүйке талшықтары қандай жолдарды құрайды?

Бас миы мен жұлында орталықтарды қосатын өткізгіш жолдар (B) Signup and view all the answers

Соматикалық жүйке жүйесі негізінен қай мүшелерді жүйкелендіреді?

Қаңқа бұлшықеттерін, теріні және кейбір көлденең жолақты бұлшықетті мүшелерді (C) Signup and view all the answers

Вегетативті жүйке жүйесі қандай бөліктерге бөлінеді?

Симпатикалық және парасимпатикалық (D) Signup and view all the answers

Жүйке жүйесі дамуы қай ұрық жапырақшасынан басталады?

Эктодерма (A) Signup and view all the answers

Жұлын қай жерден басталып, қай жерде бітеді?

Сопақша мидан басталып, І-ІІ бел омыртқалар тұсында бітеді (C) Signup and view all the answers

Ересек адамда жұлынның орташа ұзындығы қанша?

43 см (B) Signup and view all the answers

Жұлынның сыртқы бетінде қанша жүлге және саңылау болады?

5 жүлге, 1 саңылау (A) Signup and view all the answers

Жұлынның алдыңғы бетіндегі саңылау қалай аталады?

Алдыңғы ортаңғы саңылау (D) Signup and view all the answers

Жұлынның әрбір сегментіне қай құрылымдар кіреді?

Жұлын жүйкесінің алдыңғы және артқы түбіршіктері (C) Signup and view all the answers

Жұлында қанша мойын сегменті бар?

8 (A) Signup and view all the answers

Жұлынның сұр затының пішіні көлденең кесіндіде қай әріпке ұқсайды?

H (C) Signup and view all the answers

Жұлын сұр затының алдыңғы мүйізінде қандай нейрондар орналасқан?

Қозғалтқыш нейрондар (C) Signup and view all the answers

Көкет жүйкесінің ядросы жұлынның қай сегменттерінде орналасады?

IV-VI мойын сегменттері (C) Signup and view all the answers

Жұлынның қай бөлімінде бүйір мүйіздері болады?

Кеуде бөлімінде және жоғарғы екі бел сегменттерінің деңгейінде (A) Signup and view all the answers

Жұлынның бүйір аралық затында қай жүйке жүйесінің орталығы орналасқан?

Симпатикалық жүйке жүйесі (B) Signup and view all the answers

Study Notes

Жүйке жүйесі және Жұлын

Жүйке жүйесі адам денесіндегі барлық мүшелер мен жүйелердің жұмысын реттейді және оны сыртқы ортамен байланыстырады.
Сеченовтың айтуы бойынша, жүйке жүйесінің жұмысы рефлекторлық қасиетке ие.
Рефлекс - бұл орталық жүйке жүйесінің қатысуымен ағзаның тітіркендіргішке берген жауабы.
Рефлекторлық доға рецептордан эффекторға немесе орындаушы мүшеге дейінгі нерв импульсінің жолы.
Рефлекторлық доға жай және күрделі болып бөлінеді.
Жай рефлекторлық доға сезімтал және қозғалтқыш нейрондардан тұрады.
Күрделі рефлекторлық доға сезімтал және қозғалтқыш нейрондар арасында аралық нейрон бар.
Жай рефлекторлық доға 5 бөліктен тұрады: рецептор, сезімтал нейрон, орталық, қозғалтқыш нейрон, орындаушы мүше.

Нейрондар

Нейрон - жүйке жүйесінің құрылымдық-қызметтік бірлігі.
Нейрондар тізбектеле немесе рефлекторлық доға түзе орналасады және қозуды рецептордан орталыққа, ал орталықтан орындаушы мүшеге дейін өткізеді.
Қозудың бір нейроннан екіншісіне өтуі синапстар арқылы жүзеге асады.
Нейрондар үш түрге бөлінеді: сезімтал (афферентті), аралық (ассоциативті) және қозғалтқыш (эфферентті).
Бірінші нейрон - жалған униполярлы жүйке жасушасы, ол жұлын түйінінде орналасады.

Жүйке жүйесінің жіктелуі

Жүйке жүйесі орталық және шеткі болып бөлінеді.
Орталық жүйке жүйесіне бас миы мен жұлын кіреді.
Орталық жүйке жүйесінің екеуі де ақ және сұр заттардан тұрады.
Ақ зат нерв талшықтары мен нейрон өсінділерінен, ал сұр зат нейрон денелерінен тұрады.
Шеткі жүйке жүйесіне жұлын және бассүйек жүйкелері, олардың тармақтары, торабтары мен түйіндері жатады.
Жүйке жүйесі соматикалық және вегетативті болып бөлінеді.
Соматикалық жүйке жүйесі қаңқа бұлшықеттерін, теріні және кейбір көлденең жолақты бұлшықетті мүшелерді жүйкелейді.
Вегетативті жүйке жүйесі барлық ішкі мүшелерді, бездерді, тері мен қан тамырларының тегіс бұлшықеттерін жүйкелейді, симпатикалық және парасимпатикалық болып бөлінеді.

Жұлын

Жұлын – цилиндр пішінді мүше, омыртқа бағаналарының орталық өзегінде орналасады.
Жұлын мойын және бел-сегізкөз буылтықтары аймақтарында кеңейеді.
Жұлын 31 сегментке бөлінеді (8 мойын, 12 кеуде, 5 бел, 5 сегізкөз, 1 құйымшақ).
Жұлын сегменттерінің омыртқа жотасына қатысты орналасуына байланысты, олардың кейбіреулері омыртқаларға сәйкес келмейді.
Жұлынның жалпы ұзындығы орташа 43 см, ал салмағы 34-38 г.

Жұлынның ішкі құрылысы

Жұлын ақ және сұр заттардан тұрады.
Сұр зат жұлынның ортасында орналасқан және оны қоршаған ақ заттан вертикалды екі бағана түзеді.
Жұлындағы орталық өзек жұлын-ми сұйықтығы бар.
Жұлын, алдыңғы, бүйір және артқы жіпшелерден тұратын ақ зат қоршаған сұр затқа вертикалды үш жіпше ретінде бөлінеді.
Жұлынның сұр затындағы жасушалардың бір түрі - жіпше тәрізді кеуде ядросы - бірінші кеудеден екінші бел омыртқасына дейін созылады.
Жұлын сұр заты алдыңғы және артқы мүйіздерден тұрады, олар жасушаларды құрайтын қозғалтқыш нейрондар топтары.

Жұлынның сыртындағы қабықтар

Жұлын үш қабықшамен қоршалған: қатты, торлы және жұмсақ.
Қатты қабық жұлынды сырттан қоршап, оның арасында май тіндері мен веналық өрімдер бар.
Торлы қабықтың арасындағы жұлын-ми сұйықтығы бар тор асты кеңістік орналасқан.
Жұмсақ қабық жұлынды тікелей қоршап, қан тамырларына бай.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Бұл тест жүйке жүйесінің құрылымы мен рефлекс механизмдерін зерттеуге арналды. Сеченовтың теориясына сәйкес, рефлекс және рефлекторлық доға туралы ақпараттар беріледі. Жай және күрделі рефлекторлық доғалар, нейрондар мен олардың қызметі талқыланады.