Жеті қазына - қазақтың дәстүрлі философиясы

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Жеті қазына ұғымы қай халықтарда кездеседі?

Гректерде (correct)

Барлық халықтарда (correct)

Татарларда

Түрктерде

Күннің қандай рөлі бар?

Түнгі тіршілік нәрі

Жерге қуат береді

Әлемдегі тіршілікті басқарады (correct)

Әлем сырын өз шеңберінде сыйғызып

Оттың қандай атқарымы бар?

Күннің жердегі сүлдесі (correct)

Жерге қуат береді

Түнгі тіршілік нәрі

Әлем сырын өз шеңберінде сыйғызып

Судың қандай рөлі бар?

Жерге қуат, өсімдік әлеміне, жан-жануарға нәр, көрік береді Signup and view all the answers

Жердің қандай атқарымы бар?

Тіршілік анасы Signup and view all the answers

Иттің қандай рөлі бар?

Адам мен Хауа Ананың пейіштен қуылып, жерге түскендегі алғашқы серігі Signup and view all the answers

Қазақ халқы Жеті қазынаны ер жігіттің өмірімен байланыстырып, оның ұғымына мыналарды жатқызады:

ер жігіт, сұлу әйел, құмай тазы, берен мылтық, жүйрік ат, ақыл-білім, қыран бүркіт Signup and view all the answers

Қазақ халқының Жеті қазынаны — жеті ырыс деп атауының да мәні осында:

адамның ақылы, денсаулық, ақ жаулық, бала, көңіл, жер, ит Signup and view all the answers

Адамның ақылы, ой-санасы — жеті ырысқа:

1-ші Signup and view all the answers

Қыран бүркіт — қуаты деп аталады, себебі:

қуат Signup and view all the answers

Ислам аңызы бойынша, Жеті қазынаға мыналар жатқызылады:

қыдыр, бақ, ақыл, денсаулық, ақ жаулық, тұз, ит Signup and view all the answers

Ислам аңызы бойынша, Қыдыр (қызыр) —

өзі ұнатқан адамдарына ғана дариды Signup and view all the answers

Ислам аңызы бойынша, Бақ —

ерекше жаратылған құдірет иесі Signup and view all the answers

Ислам аңызы бойынша, Денсаулық —

деніңізде саулық болмаса, өміріңізде сән де, мән де болмайды Signup and view all the answers

Ислам аңызы бойынша, Тұз —

Алланың адамдар мен жан-жануарларға берген несібесі Signup and view all the answers

Ислам аңызы бойынша, Іт —

Адам мен Хауа Ананың алғашқы серігі, қорғаушысы Signup and view all the answers

Study Notes

Жеті қазына — қазақтың дәстүрлі дүниетанымындағы философиялық түсініктердің бірі

Ер жігіттің жүйрік аты — қанаты
Қыран бүркіт — қуаты
Құмай тазысы — абыройын асырар сенімді серігі
Мылтығы — қахарлы оты
Қақпаны — серті, ауы — әдіс-айласы, кездігі — сұсы

Жеті ырыс

Адамның ақылы, ой-санасы
Денсаулық, яғни дененің саулығы
Ақ жаулық, яғни үйдегі әйел адам — ердің жары, балалардың анасы
Бала — адам өмірінің жалғасы, қуанышы
Көңіл — кең болса, ынтымақ пен береке орнайды
Жер — “Жерсіз — ел тұл, ерсіз — жер тұл”
Ит — адамға сенімді серік болған

Ислам аңызы бойынша Жеті қазына

Қыдыр (қызыр) — өзі ұнатқан адамдарына ғана дариды
Бақ — erekше жаратылған құдірет иесі
Ақыл — байлық пен бақыттың тірегі
Денсаулық — деніңізде саулық болмаса, өміріңізде сән де, мән де болмайды
Ақ жаулық — дін аңыздары бойынша, Алла адамды топырақтан жаратып, жан берген соң
Тұз — Алланың адамдар мен жан-жануарларға берген несібесі, таусылмайтын кені
Ит — адам мен Хауа Ананың алғашқы серігі, қорғаушысы

Грек аңыз-әңгімелерінде Жеті қазына

Көк аспан — әлем сырын өз шеңберінде сыйғызып, солардың өзіндік қалпын сақтайды
Күн — әлемдегі тіршілікті басқарады
Ай — түнгі тіршілік нәрі
От — күннің жердегі сүлдесі
Су — сусыз тіршілік жоқ
Жер — тіршілік анасы
Ит — адам мен Хауа Ананың пейіштен қуылып, жерге түскендегі алғашқы серігі, досы әрі қорғаushысы

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Қазақ халқының дәстүрлі дүниетанымындағы философиялық түсініктердің бірі - Жеті қазына. Ол ер жігіттің өмірімен байланыстырылып, оның ұғымына мыналарды жатқызады.