Заттың агрегаттық күйлері

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Заттың бір күйден басқа бір күйге ауысуы оның еркін энергиясының, энтропиясының, тығыздығының, т.б. физикалық қасиеттерінің ______ өзгеруімен қоса қабат жүреді.

секірмелі

Барлық зат үш түрлі – қатты, сұйық және ______ тәрізді агрегаттық күйде болады.

газ

Су p=101 325 Па = 760 мм сын.бағ. қалыпты қысымда және T=0°С температурада мұзға, T=100°С температурада ______ айналады.

қайнайды

Заттың агрегаттық күйін анықтайтын негізгі шама – молекулалардың өзара әсерінің орташа потенциалдық энергиясының олардың орташа ______ энергиясына қатынасы.

<p>кинетикалық</p> Signup and view all the answers

Газдарда молекулааралық қашықтық молекулалардың сызықтық өлшемінен әлдеқайда ______.

<p>үлкен</p> Signup and view all the answers

Сұйықтықтар мен ______ денелерде молекулалар (атомдар) едәуір дәрежеде бір-біріне жақын орналасады.

<p>қатты</p> Signup and view all the answers

Кристалл күйдегі қатты дене атомдары кристалдық тор түйіндерінің маңында әлсіз ______ жасайды.

<p>тербеліс</p> Signup and view all the answers

Сұйықтық молекулаларының жылулық қозғалысы молекулалардың тепе-теңдік қалып маңындағы әлсіз тербелістері мен олардың бір тепе-теңдік қалыптан басқа бір ______ қалыпқа секірмелі түрде жиі ауысып тұруынан құралады.

<p>тепе-теңдік</p> Signup and view all the answers

Плазманың басқа агрегаттық күйлерден айырмашылығы – оның ______ бөлшектер (иондар, электрондар) газынан тұратындығы.

<p>зарядталған</p> Signup and view all the answers

Заттың бір агрегаттық күйден басқа бір күйге ауысуы оның потенциалдық энергиясының ______ өзгеруімен қоса қабат жүреді.

<p>секірмелі</p> Signup and view all the answers

Плазмада бөлшектер бір-бірімен үлкен ______ әсерлесе береді.

<p>қашықтықта</p> Signup and view all the answers

Қатты дене құрылымдық ______ және бетіне қолданылатын күшке қарсы төзімділігімен сипатталады.

<p>қаттылығымен</p> Signup and view all the answers

Газ - оның жеке молекулалары әлсіз әрекеттесетін және ______ қозғалатын зат күйі.

<p>хаотикалық</p> Signup and view all the answers

Сұйықтардан айырмашылығы, газдарда тұрақты ______ жоқ.

<p>көлем</p> Signup and view all the answers

Газдарға ______ тән, яғни олардың сипаттамалары бағытқа тәуелсіз.

<p>изотропия</p> Signup and view all the answers

Плазма — бұл ішінара немесе толық ______ газ болып табылады.

<p>ионизацияланған</p> Signup and view all the answers

Заттың төртінші агрегаттық күй ретінде жиі ______ атайды.

<p>плазманы</p> Signup and view all the answers

Плазма тепе-теңдік күйде әдетте бірнеше ______ Кельвин температурасында болады.

<p>мың</p> Signup and view all the answers

Сұйықтық құрылымын сақтайтын ______ денелердің болуы мүмкін.

<p>аморф</p> Signup and view all the answers

Газдың тығыздығы әртүрлі ______ жағдайларында өзгеруі мүмкін.

<p>температура</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Агрегатлык күй

Затның (молекулаларның) температура һәм кысымга бәйленешле физик хәлен тасвирләүче төрле хәлләрнең берсе. Бу хәлләр - каты, сөйек, газ һәм плазма.

Каты агрегатлык күй

Молекулалар бер-берсенә нык бәйләнешкән һәм ретле төзелешле, аларның хәрәкәте чикләнгән, зат формасын һәм хәҗмн саклый.

Сөйек агрегатлык күй

Атомнар һәм молекулалар бер-берсенә каты агрегатлык күйдәгечә нык бәйләнешкән түгел, ләкин алар бер-берсенә якын урнашкан, зат хәҗмен саклый, ләкин формасын югалта ала.

Газ агрегатлык күй

Молекулалар бер-берсеннән алынган, аларның хәрәкәте ирекле, һәм алар бөтен хәҗмне яулый ала, зат форманы һәм хәҗмн саклый алмый.

Signup and view all the flashcards

Плазма

Затның агрегатлык күе, ул ионлашкан бөлчекләрнең (электроннар һәм позитив ионнар) газыннан тора.

Signup and view all the flashcards

Затны агрегатлык күе ничек үзгәртергә

Затны агрегатлык күен температура һәм кысым үзгәртеп үзгәртергә була. Затның молекулалары арасындагы энергия бәйләнеше дә үзгәрергә тиеш.

Signup and view all the flashcards

Плазманың бермәктәлеге

Плазмадагы бөлчекләр бер-берләре белән озын аралыкта да тәэсир итеп берале.

Signup and view all the flashcards

Агрегатлы халыкларның фазалы үзәлеше

Затның агрегатлы халыклары (катты, сөйек, газ) температура һәм басым үзгәрүләре белән үзгәреп, фазалы үзәлгә ия.

Signup and view all the flashcards

Фаза төшенчәсе

Затның агрегатлы халыкларының тәртиплелек дәрәҗәсен күрсәтү өчен, фаза төшенчәсе кулланыла.

Signup and view all the flashcards

Плазма

Көчле ионлаштырылган газ, ул, гадәттә, меңнәрчә кельвиннан артык температурада булып тора.

Signup and view all the flashcards

Газның үзенчәлекләре

Газда молекулалар бер-берләреннән аермалырак, хаослы хәрәкәттә һәм әлсәз тәэсир итә.

Signup and view all the flashcards

Газның формасы

Газда форма һәм күләм юк, чөнки алар контейнерның формасын алалар һәм аны тулысынча тутыралар.

Signup and view all the flashcards

Кристалл структурасы

Кристалл структуралар яхшы тәртиптә урнашкан молекулалардан тора.

Signup and view all the flashcards

Сөйек формасы

Сөйек материал контейнерның формасын ала, ләкин алар яхшы тәртиптә урнашмаган молекулалардан тора.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Заттың агрегаттық күйлері

  • Зат бір күйден басқасына өткенде, энергия, энтропия, тығыздық сияқты қасиеттері өзгереді.
  • Заттың үш негізгі агрегаттық күйі бар: қатты, сұйық және газ тәрізді.
  • Судың қалыпты жағдайдағы (p=101 325 Па=760 мм сын. бағ., Т=0°С) агрегаттық күйі мұз, ал (Т=100°С) бу болып саналады.
  • Плазма заттың төртінші агрегаттық күйі.
  • Заттың агрегаттық күйі температура мен қысымға тәуелді.

Молекулааралық өзара әсер

  • Заттың күйі молекулалардың өзара әсерлесуінің орташа кинетикалық, потенциалдық энергиясына тәуелді (T, p).
  • Қатты заттарда ~(T, p)1.
  • Сұйық заттарда ~(T, p)1.
  • Газдарда ~(T, p)1.
  • Газдардағы молекулааралық қашықтық moléculaлардың өлшемінен айтарлықтай үлкен.
  • Газдарда молекулалар өзара аз әсерлеседі, бүкіл көлемді толтырады.
  • Қатты заттар мен сұйықтардағы молекулалар өзара күшті әсерлеседі, көлемін сақтайды.

Қатты заттар

  • Қатты заттар қаттылықпен және сыртқы күшке беріктігімен сипатталады.
  • Кристалл күйіндегі атомдар кристалдық тордың түйіндерінің маңында тербеледі.
  • Қатты заттың құрылымы алыс және жақын реттелгендігі жоғары.

Сұйық заттар

  • Сұйық заттардағы молекулалардың қозғалысы тепе-теңдік маңындағы тербелістерден және секірмелі түрдегі қалыптардың ауысуынан тұрады.
  • Сұйық заттарда тек жақын орналасқан молекулалардың реттелгендігі болады.
  • Сұйық заттарға қозғалғыштық және аққыштық қасиеттер тән.

Газдар

  • Газдардағы молекулалардың кинетикалық энергиясы потенциалдық энергиясынан артық.
  • Газдар ағынды және деформацияға қарсылық көрсетеді.
  • Газдар көлемді толтырады және тұрақты көлемі жоқ.
  • Газдар izotropia сипаттамасына ие (бағытқа тәуелсіз).
  • Заттың газ тәрізді күйі температура жоғарылаған кезде зат химиялық түрде айналып, бұзылуы мүмкін.

Плазма

  • Плазма заттың төртінші агрегаттық күйі, зарядталған бөлшектерден (иондар, электрондар) құралады.
  • Плазмада бөлшектер өзара үлкен қашықтықта әсерлеседі.
  • Плазманың қасиеттері газға ұқсас, бірақ негізгі рөлді эл... элементтері ойнайды.

Фазалық ауысу

  • Заттың бір күйден басқаға өтуі температура мен қысымға байланысты секірмелі немесе үздіксіз түрде жүреді.
  • Ұғымы орнына фаза ұғымы пайдаланылады.
  • Аморф денелер, сұйық кристалдар және бірнеше кристалл күйлердің болуы.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

More Like This

Aggregate Demand and Supply Concepts
18 questions
Aggregate Supply and Demand Quiz
13 questions
Aggregate Combination and Separation
39 questions
Use Quizgecko on...
Browser
Browser