Зат есімнің анықтамасы

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Зат есімнің анықтамасы бойынша, зат есім не үшін қолданылады?

Адамдардың, заттардың, құбылыстардың атауын білдіру үшін (correct)

Тек сапалық белгілерді сипаттау үшін

Тек саналатын заттардың атын білдіру үшін

Тек географиялық объектілерді сипаттау үшін

Сандық зат есімдер ретінде қандай мысалдар қарастырылады?

Керек

Екі алма (correct)

Сары гүл

Тәтті алма

Жалпы зат есімдер қандай сипатта болады?

Бірнеше заттың бір топтастырыла аталуын білдіреді

Нақты заттарды білдіреді

Жалпы мәндегі заттарды білдіреді (correct)

Заттардың нақты сипаттамаларын береді

Зат есімнің грамматикалық ерекшеліктері қандай элементтерді қамтиды?

Септік, сан және жыныс Signup and view all the answers

Зат есім сөйлемде қандай рөл атқара алады?

Субъект және объект рөлдерін атқарады Signup and view all the answers

Жекеше зат есімнің мысалын анықтаңыз.

Абай Signup and view all the answers

Материалдық зат есімнің мысалын таңдаңыз.

Алтын Signup and view all the answers

Көпше зат есімнің қандай мысалын беруге болады?

Иттер Signup and view all the answers

Деректемелік зат есімнің сипатын анықтаңыз.

Негізгі ақпарат беретін зат есім Signup and view all the answers

Абстракт зат есімнің анықтамасын таңдаңыз.

Сезімдер мен ұғымдарды білдіреді Signup and view all the answers

Жанасу зат есімінің рөлі неде?

Заттар арасындағы қатынас пен байланыс көрсету Signup and view all the answers

Сандық зат есімнің мысалы қандай?

Бір алма Signup and view all the answers

Жалпы зат есімнің ерекшелігі неде?

Жалпы классификацияны көрсетеді Signup and view all the answers

Study Notes

Зат есімнің анықтамасы

Зат есім (существительное) – тілдегі сөз табы, адамның, заттың, құбылыстың, әрекеттің немесе сапаның атауын білдіреді.
Негізгі белгілері:
- Кім? Не? деген сұрақтарға жауап береді.
- Заттардың атын, олардың санын, өлшемін, сапасын, т.б. сипаттайды.
Мысалдар:
- Адамдар: "оқушы", "мұғалім"
- Заттар: "кітап", "стол"
- Құбылыстар: "жаңбыр", "күн"
Сандық және сапалық зат есімдер:
- Сандық зат есімдер: заттардың санын (екі алма, үш кітап).
- Сапалық зат есімдер: заттардың ерекшеліктерін (сары гүл, тәтті алма).
Зат есімнің түрлері:
- Нақтылы зат есімдер: нақты заттарды білдіреді (Астана, Керек).
- Жалпы зат есімдер: жалпы мәндегі заттарды білдіреді (қала, кітап).
- Жинақтық зат есімдер: бірнеше заттың бір топтастырыла аталу (гүлдер, балалар).
Тілдік функциялары:
- Сөйлемде пән (субъект) рөлін атқарады.
- Объект (предмет) ретінде де қызмет атқарады.
Зат есімнің грамматикалық ерекшеліктері:
- Септік (атрибуттық, барыс, табыс, жатыс, шығыс, көмектес).
- Сан (жекеше, көпше).
- Жыныс (еркек, әйел, орта).

Зат есімнің анықтамасы

Зат есім - тілдегі сөз табы, адамның, заттың, құбылыстың, әрекеттің немесе сапаның атауын білдіреді.
Зат есімі "кім?" немесе "не?" сұрақтарына жауап беріп, заттарға қатысты атрибуттарды сипаттайды.

Негізгі белгілері

Заттардың атын, санын, өлшемін, сапасын көрсетеді.
Мысалдар:
- Адамдар: "оқушы", "мұғалім".
- Заттар: "кітап", "стол".
- Құбылыстар: "жаңбыр", "күн".

Сандық және сапалық зат есімдер

Сандық зат есімдер - заттардың санын көрсетеді (мысалы: "екі алма", "үш кітап").
Сапалық зат есімдер - заттардың ерекшеліктерін білдіреді (мысалы: "сары гүл", "тәтті алма").

Зат есімнің түрлері

Нақтылы зат есімдер - нақты заттарды білдіреді (мысалы: "Астана", "Керек").
Жалпы зат есімдер - жалпы мәндегі заттарды көрсетеді (мысалы: "қала", "кітап").
Жинақтық зат есімдер - бірнеше заттың бір топтастырыла аталуы (мысалы: "гүлдер", "балалар").

Тілдік функциялары

Зат есімі сөйлемде пән (субъект) ретінде қызмет атқарады.
Объект (предмет) рөлінде де қолданылады.

Зат есімнің грамматикалық ерекшеліктері

Септік - зат есімнің ролін анықтайды (атрибуттық, барыс, табыс, жатыс, шығыс, көмектес).
Сан - зат есімдердің жекеше не көпше екендігін көрсетеді.
Жыныс - зат есімдердің еркек, әйел немесе орта жынысқа жататынын білдіреді.

Зат есімнің түрлері

Жалпы зат есім:
- Адамдарды, жануарларды, заттарды, құбылыстарды жалпы түрде білдіреді.
- Мысалдар: адам, кітап, ит, аспан.
Жекеше зат есім:
- Бір объектіні, адамды немесе жануарды нақты атайды.
- Мысалдар: Абай, Алматы, Рыся.
Көпше зат есім:
- Бірнеше объектіні, адамдарды немесе жануарларды білдіреді.
- Мысалдар: адамдар, кітаптар, иттер.
Деректемелік зат есім:
- Негізгі ақпарат беретін, анықталған зат есім.
- Мысалдар: Қазақстан, Сейфуллин, Есіл.
Абстракт зат есім:
- Тікелей заттық сипаттағы емес, сезімдер мен ұғымдарды білдіреді.
- Мысалдар: махаббат, бақыт, білім.
Материалдық зат есім:
- Заттың материалын немесе құрамын көрсетеді.
- Мысалдар: алтын, су, ағаш.
Жанасу зат есімі:
- Заттар арасындағы қатынасты, байланыс пен орналасуды көрсетеді.
- Мысалдар: үстінде, ішінде, алдында.
Сандық зат есім:
- Заттардың санын немесе көлемін білдіреді.
- Мысалдар: үш алма, бес кітап.

Зат есімнің қалыптары

Негізгі форма:
- Зат есімнің бастапқы, өзгермеген түрі.
Септік формалары:
- Зат есімдердің грамматикалық байланысын көрсетеді.
- Септіктер: атрибутивтік, толтыру, қатынастық.

Зат есімнің мағынасы

Конкретті зат есім:
- Нақты физикалық объектілерді көрсетеді.
Абстрактілі зат есім:
- Түсініктер мен идеяларды білдіреді.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Бұл викторинада зат есімнің анықтамасы, түрлері мен белгілері туралы мәлімет беріледі. Зат есімдер негізгі тілдік функцияларымен таныса аласыз. Сұрақтарға жауап беріп, білімдеріңізді сынап көріңіз.