Жасуша туралы негізгі деректер

Study Notes

Жасуша туралы негізгі деректер

Жасушалар тірі организмдердің (вирустардан басқа) құрылымының негізі.
Жасуша жеке тіршілік ете алатын қарапайым тірі жүйе.
Жасушалар өз алдына жеке организм ретінде (бактерияда, қарапайымдарда, кейбір балдырлар мен саңырауқұлақтарда) немесе көп жасушалы жануарлар, өсімдіктер және саңырауқұлақтардың тіндері мен ұлпаларының құрамында кездеседі.
Тек вирустардың тіршілігі жасушасыз формада өтеді.
«Жасуша» терминін ғылымға 1665 жылы ағылшын жаратылыстанушысы Роберт Гук (1635 – 1703) енгізген.
Тіршілікті жасуша тұрғысынан зерттеу – қазіргі заманғы биологиялық зерттеулердің негізі.
Жасушаның диаметрі 0,1 – 0,25 мкм-ден (кейбір бактерияларда) 155 мм-ге (түйеқұстың жұмыртқасы) дейін жетеді.
Көпшілік эукариотты организмдер жасушасының диаметрі 10 – 100 мкм шамасында .
Жаңа туған жас сәбилерде 2×1012 жасуша, ал ересек адамның организмінде – 1014 жасуша болады.
Организмнің кейбір тіндерінде жасуша саны өмір бойына тұрақты болады.
Жасушаның тірі заты – протоплазма.
Протоплазма биол.мембраналармен (жарғақтармен) шектелген биополимерлердің тәртіптелген құрылымдық жүйелері – цитоплазма және ядродан тұрады.