Жай бөлшек: Анықтама және түрлері
16 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Жай бөлшектің анықтамасы неден тұрады?

  • Бөлшек тек теріс сандардан құралған.
  • Ол бөлшек сызығы жоқ.
  • Көрсеткіш пен бөлгіш бүтін сандардан тұрады. (correct)
  • Көрсеткіш кез келген сан болуы мүмкін.

    • Тұрақты бөлшек дегеніміз қандай жағдайды білдіреді?

  • Көрсеткіш бөлгішінен кіші. (correct)
  • Көрсеткіш меншік бойынша бөлгішке тең.
  • Көрсеткіш бөлшек сызығында жоқ.
  • Көрсеткіш бөлгішінен артық.

    • Аралас бөлшек қалай анықталады?

  • Бөлшек сызығы жоқ бөлшек.
  • Тек екі бүтін санның қосындысы.
  • Көрсеткіші бөлгішіне тең бөлшек.
  • Бүтін сан мен жай бөлшектің қосындысы. (correct)

    • Бөлшектерді қалай қосу керек, егер олар әр түрлі бөлгіштермен болса?

    <p>Бөлшектерді ортақ бөлгішке келтіріп, сосын қосамыз.</p> Signup and view all the answers

    Бөлшектерді көбейту тәсілі қандай?

    <p>Көрсеткіштерді көбейтіп, содан кейін бөлгіштерді көбейтеміз.</p> Signup and view all the answers

    Бөлшектерді салыстырудың қандай әдісі бар?

    <p>Ортақ бөлгішке келтіру арқылы салыстыру.</p> Signup and view all the answers

    Жай бөлшекті ондық бөлшекке айналдырудың қандай мысалы бар?

    <p>1/2 = 0.50</p> Signup and view all the answers

    Қай салада жай бөлшектер кеңінен қолданылады?

    <p>Экономикада және ғылымда.</p> Signup and view all the answers

    Жай бөлшектің элементтерін атаңыз.

    <p>Бөлшек (a) және бөлгіш (b).</p> Signup and view all the answers

    Ағымдағы бөлшектің мысалын келтіріңіз.

    <p>5/5.</p> Signup and view all the answers

    Бөлшектерді қалай қарапайым формаға келтіруге болады?

    <p>Алым мен бөлімді ең үлкен ортақ бөлгішке (ЕОБ) бөлу арқылы.</p> Signup and view all the answers

    Бөлшектерді көбейту формуласы қандай?

    <p>(a/b) × (c/d) = (a × c) / (b × d).</p> Signup and view all the answers

    Бөлшекті ондық бөлшекке айналдыру үшін не істеу керек?

    <p>a-ны b-ға бөлу.</p> Signup and view all the answers

    Бөлшектерді алу формуласы бір бөлімді бөлшектер үшін қандай?

    <p>a/b - c/b = (a - c)/b.</p> Signup and view all the answers

    Бөлшектерді салыстыру үшін қандай әдісті қолданамыз?

    <p>Ортақ бөлімге келтіру.</p> Signup and view all the answers

    Неліктен бөлшектің алымы мен бөліміндегі нөлдер жойылмайды?

    <p>Нөлдер жойылғанда, бөлшектің мәні өзгеруі мүмкін.</p> Signup and view all the answers

    Study Notes

    Жай бөлшек

    • Анықтама: Жай бөлшек — жоғары және төменгі бөлігіндегі сандар (бөлшектің нысаны) бүтін сандар болып табылатын бөлшек.

    • Құрамы:

      • Бөлшек сызығы: Жоғары бөлігін (көрсеткіш) және төмен бөлігін (бөлгіш) бөледі.
      • Көрсеткіш: Бөлшектің жоғарыдағы бөлігі, мысалы, 3/4 бөлшегінде 3.
      • Бөлгіш: Бөлшектің төмендегі бөлігі, мысалы, 3/4 бөлшегінде 4.

    • Бөлшектердің түрлері:

      • Тұрақты бөлшек: Көрсеткіші бөлгішінен кіші (мысалы, 1/2).
      • Аралас бөлшек: Бүтін сан мен жай бөлшектің қосындысы (мысалы, 1 1/2).
      • Толық бөлшек: Көрсеткіші бөлгішінен үлкен немесе тең (мысалы, 5/4).

    • Бөлшектерді қосу:

      • Бірдей бөлгіштермен: Көрсеткіштерді қосып, бөлгіш өзгеріссіз қалады.
      • Әр түрлі бөлгіштермен: Бөлшектерді ортақ бөлгішке келтіріп, сосын қосу.

    • Бөлшектерді азайту:

      • Бірдей бөлгіштермен: Көрсеткіштерді азайтып, бөлгіш өзгеріссіз қалады.
      • Әр түрлі бөлгіштермен: Бөлшектерді ортақ бөлгішке келтіріп, сосын азайту.

    • Бөлшектерді көбейту:

      • Көрсеткіштерді көбейтіп, содан кейін бөлгіштерді көбейту.

    • Бөлшектерді бөлу:

      • Бөлгішті кері бағытта көбейту (ескерту: "Бөлуді көбейтуге айналдыру").

    • Бөлшектерді салыстыру:

      • Ортақ бөлгішке келтіру арқылы салыстыру.
      • Тұрақты бөлшектердің мәнін анықтау.

    • Бөлшектердің ондық көрсеткіштері:

      • Жай бөлшектерді ондық бөлшекке айналдыру (мысалы, 1/4 = 0.25).

    • Қолдану:

      • Жай бөлшектер математикада, күнделікті өмірде, экономикада және ғылымда кеңінен қолданылады.

    Жай бөлшек

    • Жай бөлшек — жоғары (көрсеткіш) және төменгі (бөлгіш) бөлігіндегі сандар бүтін сандардан тұрады.
    • Бөлшек сызығы көрсеткіш пен бөлгішті бөледі.
    • Көрсеткіш — бөлшектің жоғарғы бөлігі, мысалы, 3/4 бөлшегінде 3.
    • Бөлгіш — бөлшектің төменгі бөлігі, мысалы, 3/4 бөлшегінде 4.

    Бөлшектердің түрлері

    • Тұрақты бөлшек: көрсеткіші бөлгішінен кіші, мысалы, 1/2.
    • Аралас бөлшек: бүтін сан мен жай бөлшектің қосындысы, мысалы, 1 1/2.
    • Толық бөлшек: көрсеткіші бөлгішінен үлкен немесе тең, мысалы, 5/4.

    Бөлшектерді қосу

    • Бірдей бөлгіштер: көрсеткіштерді қосып, бөлгіш өзгеріссіз қалады.
    • Әр түрлі бөлгіштер: ортақ бөлгішке келтіріліп, қосылады.

    Бөлшектерді азайту

    • Бірдей бөлгіштер: көрсеткіштерді азайтып, бөлгіш өзгеріссіз қалады.
    • Әр түрлі бөлгіштер: ортақ бөлгішке келтіріліп, азайтылады.

    Бөлшектерді көбейту және бөлу

    • Бөлшектерді көбейту: көрсеткіштер мен бөлгіштерді жеке көбейту.
    • Бөлшектерді бөлу: бөлгішті кері бағытта көбейту (бөлуді көбейтуге айналдыру).

    Бөлшектерді салыстыру

    • Салыстыру ортақ бөлгішке келтіру арқылы орындалады.
    • Тұрақты бөлшектердің мәні анықталады.

    Бөлшектердің ондық көрсеткіштері

    • Жай бөлшектерді ондық бөлшекке айналдыру: мысалы, 1/4 = 0.25.

    Қолдану салалары

    • Жай бөлшектер математикада, күнделікті өмірде, экономикада және ғылымда кеңінен қолданылатын маңызды элемент.

    Жай бөлшек

    • Жай бөлшек – екі бүтін сан (бөлшек) қатынасы, a/b түрінде.
    • Бөлшектің элементтері:
      • a: бөлінетін сан (бөлшек).
      • b: бөлетін сан (бөлгіш), b ≠ 0.

    Жай бөлшектің түрлері

    • Тұрақты бөлшек: a < b, мысалы, 3/4.
    • Ағымдағы бөлшек: a = b, мысалы, 5/5.
    • Ауылдық бөлшек: a > b, мысалы, 7/4.

    Бөлшектерді қарапайым формаға келтіру

    • Алым мен бөлімді ең үлкен ортақ бөлгішке (ЕОБ) бөлу арқылы қарапайым формаға келтіру.

    Бөлшектерді қосу

    • Бір бөлімді бөлшектер: a/b + c/b = (a + c)/b.
    • Әртүрлі бөлімді бөлшектер: (a/b) + (c/d) = (ad + bc)/(bd).

    Бөлшектерді алу

    • Бір бөлімді: a/b - c/b = (a - c)/b.
    • Әртүрлі бөлімді: (a/b) - (c/d) = (ad - bc)/(bd).

    Бөлшектерді көбейту

    • (a/b) × (c/d) = (a × c)/(b × d).

    Бөлшектерді бөлу

    • (a/b) ÷ (c/d) = (a/b) × (d/c) = (a × d)/(b × c).

    Бөлшекті ондық бөлшекке айналдыру

    • a/b бөлшегін ондық бөлшекке айналдыру үшін a-ны b-ға бөлу керек.

    Бөлшектердің салыстырмалы ұлғайтуы

    • Бөлшектерді салыстыру үшін оларды ортақ бөлімге келтіру қажет.

    Математикалық ережелер

    • Бөлшектің алымы мен бөліміндегі нөлдер жойылмайды, бірақ нөлге бөлу мүмкін емес.
    • Бөлшекті өзгерту оның мәнін өзгертпейді, егер алымы мен бөлімін бірдей санға көбейтсе немесе бөлсе.

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Description

    Бұл викторинада жай бөлшектердің анықтамасы, құрамдары және түрлері туралы ақпарат беріледі. Бөлшектерді қосу және азайту әдістері де қарастырылады. Нәтижесінде, оқушылар бөлшектердің негіздерін түсінуі тиіс.

    More Like This

    Use Quizgecko on...
    Browser
    Open
    Browser
    Browser