Yazılım Geçerleme ve Doğrulama

Doğrulama ve Geçerleme

• Geçerleme (validation) ve doğrulama (verification) yazılım geliştirme aşamalarında, ürün veya ara ürünlerin istenen özelliklere uygunluğunu kontrol eder.
• Geçerleme, "Yazılım doğru üretildi mi?" sorusuna cevap arar.
• Doğrulama, "Yazılım doğru yolla üretildi mi?" sorusuna cevap arar.

Statik ve Dinamik Test

• Yazılım kalite değerlendirmesi statik ve dinamik test yöntemleri ile yapılır.
• Statik test, kod çalıştırılmadan yapılır. Bu yöntemler şunlardır:
  • Denetleme ve Gözden Geçirme
  • İnceleme
• Dinamik test, kod çalıştırılarak yapılır. Bu yöntemler şunlardır:
  • Birim testi
  • Bütünlük testi
  • Sistem testi

V Model Yaklaşımı

• Yazılım geçerleme ve doğrulama, yazılım geliştirme sürecinde V model yaklaşımı ile gerçekleştirilir.

Gözden Geçirme ve Onaylama

• Yazılım geliştirme sürecinin her aşaması tamamlandığında, durak noktalarında yapılan işler gözden geçirilir ve gerekli düzeltmeler yapılır.

• Gözden geçirme, bir "eleme" niteliğindedir; her basamakta yapılabilen hata ve eksiklerin zamanında bulunmasını sağlar. Hata bulma gideri düşük ve hata bulunma olasılığı yüksek olur.

• Gözden geçirme, yazılım hatalarının ve eksikliklerin %50-65'inin tasarım aşamasında ortaya çıktığını ve bu hataların %75'inin gözden geçirme sırasında bulunduğunu gösteriyor. Bulunamayan hataların daha sonraki aşamalarda bulunması durumunda giderin önemli ölçüde arttığı belirtiliyor; örneğin sınama öncesinde rastlananlarda 5-6 kat, sınama sırasında rastlananlarda 15 kat, kullanım aşamasında rastlananlarda ise 67 kat artış olduğu ifade ediliyor.

• Gözden geçirme toplantılarında, gözden geçirme lideri, kullanıcı temsilcisi, yazılım kalite güvence ekibi üyeleri, kayıtçı ve yazılım geliştiriciler bulunmaktadır.

• Gözden geçirme; formal olmayan gözden geçirme (informal review), yapısal denetim (Walkthrough), inceleme (Inspection) ve round robin peer review olmak üzere çeşitlere ayrılır.

Gözden Geçirme Amaç ve Yararları

• Yazılımda mantıksal ve işlevsel hataları bulup gidermeye yardımcı olur.
• Yazılımın gereksinimlere uygun olarak düzenlendiğini onaylar.
• Yazılımın önceden belirlenmiş standartlara uygunluğunu sağlar.
• Yazılım geliştirme sürecinde düzen ve kolaylık sağlar.
• Müşteriye dağıtılacak ürün dokümanlarının kalitesini ve miktarını iyileştirir.

Gözden Geçirme (Review) Nedir?

• Teknik uzmanların, teknik uzmanlar tarafından yaptığı işlerin değerlendirildiği bir toplantıdır.
• Yazılım mühendisliği sürecinde üretilen ürünlerin teknik değerlendirmesidir.
• Yazılım kalite kontrolü aktivitesidir.
• Eğitim ortamıdır.

Gözden Geçirme Ne Değildir?

• Bir proje özeti veya proje ilerlemelerini ifade etmek değildir.
• Yazılım geliştirme ekibinin politik veya kişisel değerlendirmesi değildir.
• Sadece bilgi verme toplantısı değildir.

3.3.4. Gözden Geçirme ve Onaylama Basamakları

• Yazılım geliştirme sürecindeki genel gözden geçirme işlemleri şunlardır:
  • Sistem analizi
  • Yazılım geliştirme planı
  • Gereksinim analizi
  • Tasarım
  • Kodlama
  • Sınama
  • Bakım ve onarım

3.3.4.1. Sistem Analizi

• Sistem düzeyindeki gereksinimlerin, yazılıma ilişkin işlev ve görevler olarak dağıtımının doğruluğunun ve görevlendirmenin yeterliğinin kontrolü.
• Ana işlevler, arabirimler, performanslar ve tasarım kısıtlarının tanımları, alternatifler arası seçimlerin tutarlılığı, sistemin teknolojik yapılabilirliği ve sistem öğeleri arasındaki uyumluluk konularına odaklanır.

3.3.4.2. Yazılım Geliştirme Planı

• Projenin gerçekleştirilmesindeki riskler üzerinde durulur.
• Yazılım sorunlarının tanımı, terimlerin doğruluğu, kaynakların yeterliği, görevlerin uygunluğu, kaynak sağlama olasılığı, üretim, verimlilik, kalite ve gider konuları zamanlama tahminlerinin tutarlılığı incelenir.

3.3.4.3. Gereksinim Analizi

• Sistem düzeyindeki gereksinimlere uygunluk, bağlılık ve doğruluk aranır.
• Bilgi alanının analizi, bölümlere ayırma yeterliği, dış ve iç arabirimler, gereksinimlerin tutarlılığı, firma görüşleri ve performans, sistemin kısıtları, zamanlama ve kaynaklar, gerçekleştirilebilirlik, onaylama kriterleri değerlendirilir.

3.3.4.4. Yazılım Tasarımı

• Veri yapıları, program yapısı ve işlemler ele alınır. İlk tasarımı ve ayrıntılı tasarımı incelenir.
• Gereksinimlerin tasarıma dönüştürülmesi, yazılım mimarisi, modüllerin etkenliği, işlevsel bağımsızlık, program yapısı uygunluğu, dış sistem öğeleri ve arabirimlerin tanımlanması, veri yapıları, bilgi alanları tutarlılığı, bakım ve onarım sorunları gibi konular incelenir.

Bu quiz, yazılım geliştirme süreçlerinde geçerleme ve doğrulama kavramlarına odaklanmaktadır. Statik ve dinamik test yöntemleri ile V model yaklaşımının uygulamaları da değerlendirilmektedir. Yazılım kalitesini artırmak için bu önemli aşamalar hakkında bilgi edinebilirsiniz.