Хүний Эрх ба Үндсэн Хууль

Төрийн эрх мэдэл нь хүчирхэг бөгөөд

Төр нь хувь хүний эрхийг хамгаалах хүчин зүйл юм.

Төрийн үүрэг нь хамтын сайн сайхныг хангах, хамгаалалт, эрх чөлөөг хангах явдал.

Төр нь хүний эрх, эрх чөлөөг хязгаарлах боломжтой.

Төр нь татварын хязгаарлалттай байх ёстой.

Хувь хүний эрх чөлөөг хязгаарлах шаардлагатай үед төр хэрэгтэй.

Төр нь эрх чөлөөг хангах, хамгаалах гол хүчин зүйл.

Хүний эрхийг хамгаалдаг төрийн үүрэг нь тодорхой хэмжээнд хязгаарлагддаг.

Хүний эрхүүд нь төрөлхийн байдаг боловч хязгаарлалтай байдаг.

Төрийн хүч нь завхралд хүргэдэг, ялангуяа хязгааргүй хүч.

Үндсэн хуулийн цэц бол Монгол Улсын Үндсэн хуульд нийцүүлэн бусад хууль, шийдвэр, үйл ажиллагааг хянах үүрэгтэй байгууллага. Үндсэн хуулийн цэц хуулийн дээд байгууллага болон засгийн газрын хяналтыг хэрэгжүүлдэг.

Үндсэн хуульд нийцүүлэн хяналт тавьж, тодорхой албан тушаалтнуудад хяналт тавих, зөрчил илэрсэн тохиолдолд холбогдох заалтыг хүчингүй болгох, албан тушаалтныг огцруулах/яглангуйдах талаар дүгнэлт хийх нь үндсэн хуулийн цэцийн гол үүрэг юм.

Үндсэн хууль зөрчсөн эсэхэд хяналт тавих нь үндсэн хуулийн цэцийн чухал үүрэг юм. Үндсэн хуулийн зарчим дээр тулгуурласан хууль тогтоох, шийдвэр гаргах, үйл ажиллагаа явуулахыг хянах шаардлагатай.

Үндсэн хуулийн цэц нь хууль, УИХ-ын шийдвэр, Ерөнхийлөгчийн зарлиг, шийдвэр, Засгийн газрын шийдвэр, олон улсын гэрээ, ард нийтийн санал асуулга, УИХ, Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн талаар, Сонгуулийн төв хорооны шийдвэр зэрэгт хяналт тавьдаг.

Ерөнхийлөгч, Улсын Их Хурлын дарга, Улсын Их Хурлын гишүүн, Ерөнхий сайд, Засгийн газрын гишүүн, Улсын дээд шүүхийн Ерөнхий шүүгч, Улсын Ерөнхий прокурор зэрэг албан тушаалтнуудад үндсэн хуулийн цэц хяналт тавьдаг.

Үндсэн хууль зөрчсөн тохиолдолд Үндсэн хуулийн цэц нь холбогдох заалтыг хүчингүй болгох, албан тушаалтныг огцруулах/яглангуйдах талаар дүгнэлт гаргадаг. Энэ нь Үндсэн хуулийн дээд байрлалыг хадгалах чухал арга хэмжээ юм.

Үндсэн хуульд зөрчилгүй байхад хяналт тавих, хуулийн ёс зүйг дээшлүүлэх нь чухал. Энэ нь Үндсэн хуулийн дагуу шударга нийгэм, төрийн байгууллагын үйл ажиллагааг хангахад чухал үүрэгтэй юм.

Үндсэн хууль зөрчсөн эсэхийг шалгах, засгийн газрын үйл ажиллагаанд хяналт тавих, албан тушаалтны үйлдлийг шалгаж, зөрчил илэрвэл арга хэмжээ авах.

Хууль, УИХ-ын шийдвэр, Ерөнхийлөгчийн зарлиг, шийдвэр, Засгийн газрын шийдвэр, олон улсын гэрээ, ард нийтийн санал асуулга, сонгуулийн талаарх шийдвэр зэрэг.

Ерөнхийлөгч, Улсын Их Хурлын дарга, Улсын Их Хурлын гишүүн, Ерөнхий сайд, Засгийн газрын гишүүн, Улсын дээд шүүхийн Ерөнхий шүүгч, Улсын ерөнхий прокурор зэрэг.

Зөрчил илэрвэл холбогдох заалтыг хүчингүй болгож, албан тушаалтныг огцруулах, яглангуйдах талаар дүгнэлт гаргадаг.

Сум, Дүүргийн Засаг дарга нарын үйл ажиллагаанд ч гэсэн хяналт тавина гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл, Улсын Үндсэн хуульд нийцүүлэн ямар ч төрийн байгууллага, албан тушаалтан ажиллах ёстой гэсэн үг.

Монгол Улсын Үндсэн Хуулийн манаач гэж хэлж болно.

Өмчлөлийн эрх гэдэг нь хөрөнгө (материаль эсвэл биет бус) ашиглах, эзэмших, хянах эрх юм. Энэ нь хөрөнгөөс ашиг хүртэх, хөрөнгөө өөрийн болгох, хөрөнгөө зарж борлуулах, бэлэглэх эсвэл өөрөөр шилжүүлэх эрхийг багтаадаг.

Энэ нь хөрөнгө нь танихгүй хүний ​​гарт байсан ч, таны өмчлөлийг баталгаажуулах, зөвшөөрөх хууль эрх зүйн үндэслэл байгаа тохиолдолд өмчлөл бий болохыг харуулж байна. Жишээлбэл, алдсан зүйлийг олж олж, тухайн зүйлийн эзнийг олж чадаагүй бол эзэмшигч нь өмчлөлийн эрхтэй болдог.

Нэг хүн хэдэн жилийн турш эзэмшиж, хэрэглэсэн газрыг өөрийн болгож чадах боломжтой.

Өмчлөлийн эрх нь зөвхөн эзэмшигчийн бус, хууль ёсны эзэмшигчээс л үүсдэг. Тиймээс хулгайлагдсан зүйлсийг худалдан авсан тохиолдолд өмчлөлийн эрх үүсэхгүй.

Хулгайч эзэмшиж байсан хулгайлагдсан зүйлийг эзэмшигч нь хууль ёсны эзэмшигчээс буцаан авах эрхтэй. Хэрэв та хулгайлагдсан зүйлийг олж авахыг хүсвэл, хэрэг таслан шийдвэрлэгдэх хүртэл хулгайчтай харилцахгүй байх нь зүйтэй.