Халқаро алоқалар ва протоколлар

Халқаро ҳамкорликда иштирок этиш учун муҳим бўлган, расмий ва идоралараро муносабатлардаги хатти-ҳаракатларни ўз ичига оладиган қоидалар ва анъаналар тўплами.

Халқаро ҳамкорлик, ташқи алоқалар ва нозик дипломатик масалалар билан шуғулланадиган шахслар учун зарур бўлган малака.

Халқаро этикет қоидаларига риоя қилиш, ҳурмат ва ҳамжиҳатлик руҳини яратади.

Хоржий ҳамкорлар билан муомала қилишда расмий маданият қоидаларига риоя қилиш, меъёрлар ва анъаналарни ҳурмат қилиш

Маълум минтақа ва мамлакатлардаги маданият ва анъана қоидаларини билиш, хусусан, муомала маданияти ва кийиниш қоидалари.

Халқаро муносабатлар ва расмий ҳамкорликда қатнашадиган барча шахслар, жумладан, давлат ва хусусий ташкилотлар ходимлари учун муҳим малака.

Халқаро протокол ва этикетнинг асосий тамойиллари ва қоидаларини ўз ичига олади, шунингдек, турли хил муомала ва музокараларни олиб бориш малакасини ўргатади.

Халқаро протокол ва этикетни билиш ва қўллаш, муваффақиятли халқаро ҳамкорликни таъминлашга ёрдам беради.

Давлатлар ўртасидаги яхши муносабатлар ва ҳурмат деворларини қуриш, расмий қабулларда қўлланиладиган қоидалар тўпламидир.

Жамиятдаги инсон ўзаро муносабатларида қўлланадиган одоб-ахлоқ, маиший ва мулоқот маданиятларини ўз ичига олади.

Тантанали, расмий тадбирларни бажариш учун белгилаб қўйилган тартиб ва қоидалар.

Давлатлар ўртасидаги муносабатларни тартибга солувчи таъсирчан гуруҳнинг кўнглини олиш мақсадида уларнинг тилида сўзланиш.

Ўтмишда удумлар ва анъаналардан келиб чиққан, ҳозирги кунда расмий маросимда қўлланиладиган анъаналар ва қоидалар.

Расмий тадбирларни ташкил этиш ва қўллаб-қувватлаш, давлат ҳурматини таъкидлашда муҳим аҳамиятга эга.

Давлатлар ўртасидаги муносабатлардаги одоб-ахлоқ қоидаларининг муҳим элементларидан бири.

Давлатнинг ўтмиши ва ҳозирги ҳолати, мустақиллиги ва жаҳон миқёсидаги даражасини акс эттириши мумкин.

Қадимги Юнон, Рим, Византия империялари ва Шарқ маданиятларининг таъсири этикет ва церемониаль ривожига катта ҳисса қўшган.

Афросиёб харобаларидаги девор суратидан ҳукмдорнинг чет эллик элчиларини қабул қилиш маросими акс этган.

Халқаро муносабатларда мамлакатлар ва уларнинг вакиллари ўртасидаги муомала қоидалари ва анъаналарини англатади. Бу қоидалар давлатлар ўртасидаги ҳурмат, ўзаро тушуниш ва ҳамкорликни мустаҳкамлашга хизмат қилади.

Халқаро ҳужжатларни имзолаш ёки тасдиқлашда давлатларнинг мавқеини ифодаловчи тизим. Бу тизимда ҳар бир давлатнинг тарихи, мавқеи ва аҳамиятига қараб жойлашуви белгиланади.

Халқаро ҳужжатларни имзолашда иштирокчи давлатларнинг мавқеига қараб фахрли жойни белгилаш. Бу тизимда ҳар бир давлат навбати билан биринчи ўринни эгаллаш ҳуқуқига эга бўлади.

Халқаро хушмуомалаликнинг муҳим қисми бўлиб, давлатлар ўртасидаги муносабатлардаги ҳурмат ва ўзаро тушунишни мустаҳкамлашга хизмат қилади. Бу тартиб давлатлар ва уларнинг вакиллари ўртасидаги муомала этикетининг асосий қоидаларини белгилайди.

Халқаро хушмуомалаликда давлатнинг герб, мадҳия ва байроқ каби рамзларига ҳурмат кўрсатиш. Бу рамзлардан умумэътироф этилган протокол меъёрларига кўрагина фойдаланиш керак.

Халқаро хушмуомалаликнинг муҳим қисми бўлиб, давлатлар ўртасидаги муносабатлардаги ҳурмат ва ўзаро тушунишни мустаҳкамлашга хизмат қилади. Бу ҳурмат туйғуси давлатлар ва уларнинг фуқаролари ўртасидаги муносабатларда ҳам намоён бўлади.

Халқаро хушмуомалалик қоидаларини атайлаб бузиш давлат мустақиллигига нисбатан ҳурматсизлик, унинг иззати ва қадр-қимматини камситиш сифатида қаралади. Бу халқаро жамоатчиликнинг танқидига сабаб бўлиши мумкин.

Давлат раҳбарлари ўртасидаги расмий табриклар, таклифлар, таъзиялар каби мулоқот шакллари халқаро хушмуомалаликнинг муҳим қисми ҳисобланади. Бу мулоқотлар давлатлар ўртасидаги муносабатларни мустаҳкамлашга хизмат қилади.

Дипломатик муносабатларда тенгликни таъминлашга хизмат қиладиган халқаро протокол принципи. Катта ва кичик давлатлар ўртасида фарқ қўймаслик, бирорта мамлакатга афзаллик беришдан сақланиш ҳақида гап кетяпти.

Дипломатик муносабатларда ўзаро ҳурматни намоён этишга хизмат қиладиган халқаро протокол принципи. Бу принцип ҳар икки томоннинг мансабдор шахсларига бир хил муносабатда бўлиш, уларнинг обрў-эътиборини ҳурмат қилишни талаб қилади.

Турли хил мансабдор шахсларнинг ташрифлари навбат билан икки томонга амалга ошириладиган тартиб. Бу тартиб ташрифлар жараёнида тенглик ва ҳурматни таъминлашга хизмат қилади.

Протокол қоидаларини бузиш ёки ҳурматсизлик қилиш давлатнинг мустақиллигига, шарафига ва обрўсига ҳужум деб ҳисобланади. Бу бизнес муносабатларидаги муваффақиятга ҳам салбий таъсир этиши мумкин.

Халқаро анжуманларда, конференцияларда ва симпозиумларда вакилларни жойлаштириш ва чиқишларини тартибга солишда барча давлат вакилларига тенг ҳуқуқ берилади. Бунда уларнинг мамлакатларининг мавқеи ҳисобга олинмайди.

Халқаро анжуманларда давлат вакилларининг жойлаштирилиши қоидаси. Давлатлар вакиллари конференциянинг расмий тилларининг алифбо тартиби бўйича жойлаштирилади. Бу қоида халқаро муносабатларда тенглик ва ҳурматни сақлашга хизмат қилади.

Халқаро протокол ҳамкорлик ва дипломатик муносабатлардаги муҳим асослардан бири. Протокол қоидаларига риоя қилиш ҳурмат, тўғри муносабатлар ва муваффақият тартибини таъминлашга хизмат қилади.

Халқаро протокол қоидалари ўзаро ҳурмат, тенглик ва меҳмондоʻстликка асосланган бўлиб, ҳамкорлик муносабатларини ривожлантириш, ўзаро анлашувни кучайтиришга хизмат қилади.

Протокол қоидаларини ўрганиш билан биргаликда, халқаро муносабатлардаги муваффақият тартибини, нозик сиёсий масалаларни ҳал қилиш учун зарур бўлган дипломатик малакаларни ривожлантириш ҳам муҳимдир.

Давлат протоколи ва протокол амалиёти Ўзбекистон Республикасининг норматив-ҳуқуқий ҳужжатларига, шунингдек, халқаро шартномалар ва конвенцияларга асосланади, хусусан Дипломатик алоқалар тўғрисидаги Вена конвенцияси (1961 йил) алоҳида аҳамиятга эга.

Ўзбекистон Республикасида давлат протоколи фаолиятини Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар вазирлигининг давлат протоколи бош қармаси мувофиқлаштиради.

1994 йилда қабул қилинган «Ўзбекистон Республикаси ташкилот раҳбарлари ва делегацияларининг хорижга ташрифи ва хорижий делегацияларни, давлат ва сиёсий арбобларни қабул қилиш тартиби ва ушбу мақсадлар учун давлат бюджетидан ажратилган маблагларни сарфлаш тартиби ҳақида»ги Низом ва 2001 йилда қабул қилинган «Ўзбекистон Республикасида хорижий мамлакатларнинг дипломатик ваколатхоналари, консуллик муассасалари, халқаро ташкилотлар ва уларнинг ваколатхоналари фаолияти ҳақида»ги Қоидалар давлат протоколи фаолиятини тартибга солади.

Давлат протоколини амалиётга татбиқ этиш юқори масъулият ва касбий малакани талаб қилади. Протокол ходими омилкорлик, аниқлик, интизомлилик ва ноодатий вазиятларда топқирлик билан ҳаракат қилиши керак.

Давлат протоколи хорижий вакилларни қабул қилиш ва ташрифлар, музокаралар ва бошқа тадбирларни ташкил этиш каби турли хил масалалар билан шуғулланади.

Давлат протоколи фаолияти билан марказий ва ижро ҳокимият органлари, вазирликлар, идоралар, компаниялар ва жамоатчилик ташкилотларида ҳам шуғулланилади

Хорижий дипломатлар билан алоқаларнинг расмий тартиблари ва нозик жиҳатларини тартибга солган халқаро ҳуқуқий ҳужжатлар, асосан Дипломатик алоқалар тўғрисидаги Вена конвенцияси (1961 йил) муҳим аҳамиятга эга.

Давлат протоколи фаолиятида тезкорлик ва вазминлик билан ҳаракат қилиш имконияти бўлиши керак.

Давлат протоколи қоидаларини билиш ва қўллаш хорижий шериклар билан муваффақиятли ҳамкорликни таъминлашга ёрдам беради.

Инсонлар ўртасидаги хатти-ҳаракатлар ва муносабатларни тартибга солувчи қоидалар ва анъаналар тўплами, бу мулоқотни маданиятли ва ҳурматли қилишга ёрдам беради.

Очиқча саломлашган ҳолда мулоқотга киришиш, ҳамкасбларга ҳурматли муносабатда бўлиш, катталарга ҳурмат, кичикларга эътибор берган ҳолда, аёлларга одоб билан муносабатда бўлиш этикетнинг асосий қоидалари ҳисобланади.

Этикет мулоқотда чегарани ҳис қилиш қобилияти, салбий ҳиссиётлар ва одатларни бошқара билиш қобилиятини ривожлантиришга ёрдам беради.

Нутқ маданияти мулоқот этикасининг муҳим қисми ҳисобланади. Бунда нутқнинг грамматик ва стилистик жиҳатдан тўғрилиги, қўпол ва ёт сўзлардан четланиш муҳим.

Кийим танлаш ва кийиш қоидаларига амал қилиш мода ва бошқа тушунчаларни ҳурмат қилиш биргаликда атрофдагиларга бўлган ҳурмат эътиборни намоён қилиш ҳамдир.

Замонавий инсондан этикет талабларини кўр-кўрона бажаришни талаб қилиш мумкин эмас, лекин уларнинг моҳияти ва мазмунини тушуниш муҳим.

Дипломатик мулоқот жараёнида одамларни ўзаро тушунишга имкон беради, мулоқот субъектларининг ўзаро ҳурматини намоён бўлишига ишончли кафолат ҳисобланади.

Расмий мулоқотда одамларни ўзаро тушунишни осонлаштиради ва муносабатларни тартибга солади.

Расмий шерикларнинг ижобий имижини шакллантиришга хизмат қилади., уларнинг мақсадга мувофиқлиги ва амалийлигини таъминлайди.

Этикетда аниқлик ва хушмуомалалик катта аҳамиятга эга, буларни атрофдагиларга қўллаш зарур.