Wprowadzenie do Funkcjonowania Systemów Przyrodniczych
49 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Gdzie pojawił się Homo erectus?

  • Australazja
  • Środkowo-wschodnia Afryka (correct)
  • Europa
  • Ameryka Południowa

    • Jakie cechy charakterystyczne ma Homo erectus?

  • Mniejszy mózg niż współczesny człowiek (correct)
  • Zredukowane wały nadoczodołowe
  • Wysoka puszka mózgowa
  • Obecność bródki

    • Ile wynosi średnio pojemność mózgu Homo erectus?

  • 500 cm³
  • 2000 cm³
  • 1000 cm³ (correct)
  • 1500 cm³

    • Kiedy żył Neandertalczyk?

    <p>około 400 000 do 24 500 lat temu (C)</p> Signup and view all the answers

    Jakie cechy dziedziczymy po neandertalczykach?

    <p>Cechy wyglądu, takie jak biała skóra (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie struktury geologiczne występują w Polsce?

    <p>Platforma wschodnioeuropejska, paleozoiczna strefa fałdowa, alpejskie pasmo fałdowań (D)</p> Signup and view all the answers

    Jaki gatunek jest przedstawicielem rodziny człowiekowatych, występujący współcześnie?

    <p>Homo sapiens (D)</p> Signup and view all the answers

    Jaką pojemność czaszki można znaleźć u Homo erectus?

    <p>800 do 1200 cm³ (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie procesy geologiczne prowadziły do powstania łańcuchów górskich?

    <p>Fałdowanie warstw skalnych (C)</p> Signup and view all the answers

    Który okres geologiczny jest związany z powstaniem Morza Bałtyckiego?

    <p>Czwartorzęd (A)</p> Signup and view all the answers

    Jakie złoża powstały w wyniku alpejskich ruchów górotwórczych?

    <p>Siarka (C)</p> Signup and view all the answers

    W jakim okresie geologicznym miały miejsce hercyńskie ruchy górotwórcze?

    <p>Perm (B)</p> Signup and view all the answers

    Który z poniższych regionów powstał w wyniku wypiętrzenia w Polsce?

    <p>Góry Świętokrzyskie (A)</p> Signup and view all the answers

    Co znaczą transgresje morskie w kontekście okresu jurajskiego?

    <p>Wzrost poziomu wód morskich (A)</p> Signup and view all the answers

    Jakie rodzaje skał powstały w okresie kredy?

    <p>Wapienie (C)</p> Signup and view all the answers

    Jaki główny proces geologiczny miał miejsce podczas formowania Sudetów Zachodnich?

    <p>Hercyńskie ruchy górotwórcze (B)</p> Signup and view all the answers

    Jakie szerokości geograficzne mają punkty położone na półkuli północnej?

    <p>Szerokość geograficzna północna (C)</p> Signup and view all the answers

    Czym zajmuje się geologia historyczna?

    <p>Historią rozwoju skorupy ziemskiej (B)</p> Signup and view all the answers

    Jak definiuje się względny wiek skał?

    <p>Według przyjętych podziałów na ery, okresy i epoki (B)</p> Signup and view all the answers

    Co to jest skamieniałość?

    <p>Zachowany organizm lub jego część w skale (B)</p> Signup and view all the answers

    Jakie organizmy pojawiły się w czasie Prekambru?

    <p>Prymitywne komórki prokariotyczne (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie zmiany zachodziły w atmosferze w późniejszym okresie Prekambru?

    <p>Pojawienie się tlenu w atmosferze (B)</p> Signup and view all the answers

    Kiedy trwała era Prekambru?

    <p>Od 4,6 mld do 540 mln lat temu (C)</p> Signup and view all the answers

    Czym są skamieniałości przewodnie?

    <p>Organizmy, które żyły w krótkim okresie i były powszechnie obecne (B)</p> Signup and view all the answers

    W jakim okresie miały miejsce Kaledońskie ruchy górotwórcze?

    <p>570-500 mln lat temu (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie było główne zjawisko związane z formowaniem się Gór Sowich w Sudetach?

    <p>Powstanie atmosfery z tlenem (A)</p> Signup and view all the answers

    Co charakteryzowało okres Bałtyckiego Jeziora Lodowego?

    <p>Zajmowało obszar dzisiejszego Bałtyku (B)</p> Signup and view all the answers

    Jakie były warunki klimatyczne podczas formowania się Bałtyckiego Jeziora Lodowego?

    <p>Surowy, arktyczny klimat (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie zjawisko miało miejsce około 10 tysięcy lat temu w obszarze Bałtyku?

    <p>Cofanie się lodowca (D)</p> Signup and view all the answers

    Co powodowało napływ słonej wody oceanicznej do Morza Bałtyckiego?

    <p>Przełamanie pomostu lądowego (C)</p> Signup and view all the answers

    Jakie zjawisko miało miejsce w wyniku regresji morskiej?

    <p>Morze wycofywało się z zalanego obszaru (C)</p> Signup and view all the answers

    Co wskazuje na ubogie życie biologiczne w Bałtyckim Jeziorze Lodowym?

    <p>Obecność gatunków słodkowodnych (D)</p> Signup and view all the answers

    Co to jest astenosfera?

    Signup and view all the answers

    Jakie zmiany nastąpiły w Morzu Yoldiowym po stopnieniu lodowca na Skandynawii?

    <p>Morze Yoldiowe przekształciło się w wysłodzone jezioro. (A), Morze zostało całkowicie oddzielone od wód oceanicznych. (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie gatunki fauny zdominowały Jezioro Ancylusowe?

    <p>Słodkowodne ślimaki, w tym Ancylus fluviatilis. (C)</p> Signup and view all the answers

    Co spowodowało połączenie Jeziora Ancylusowego z Morzem Północnym?

    <p>Podniesienie się poziomu oceanów. (A)</p> Signup and view all the answers

    Jakie zasolenie występowało w Morzu Litorynowym w porównaniu do obecnego stanu?

    <p>O 5-6 ‰ wyższe. (B)</p> Signup and view all the answers

    Który gatunek dominował w Morzu Litorynowym?

    <p>Littorina littorea. (A)</p> Signup and view all the answers

    Jakie były efekty stopniowego podnoszenia się poziomu lodowca dla Morza Bałtyckiego?

    <p>Połączenie z Morzem Północnym. (B)</p> Signup and view all the answers

    Jakie zjawisko miało miejsce około 9 tys. lat temu w kontekście Morza Bałtyckiego?

    <p>Powstanie Morza Yoldiowego. (A)</p> Signup and view all the answers

    Co było głównym czynnikiem przekształcania Morza Yoldiowego w jezioro słodkowodne?

    <p>Zniknięcie lodowca. (D)</p> Signup and view all the answers

    Jaka jest główna przyczyna obecnego zasolenia Bałtyku?

    <p>Dopływ słonej wody z Morza Północnego przez cieśniny duńskie (A)</p> Signup and view all the answers

    Które z poniższych stwierdzeń dotyczących jądra Ziemi są prawdziwe?

    <p>Jądro Ziemi składa się głównie z krzemu i żelaza (B)</p> Signup and view all the answers

    Jaki był główny wpływ podniesienia się dna w cieśninach duńskich na Morze Bałtyckie?

    <p>Zmniejszenie zasolenia Bałtyku (D)</p> Signup and view all the answers

    Która z warstw Ziemi charakteryzuje się sprężystością i plastycznością?

    <p>Astenosfera (D)</p> Signup and view all the answers

    Który z procesów geologicznych NIE służy do poznania budowy wnętrza Ziemi?

    <p>Analizy skał wydobywanych z kopalń (B)</p> Signup and view all the answers

    Które z poniższych stwierdzeń opisuje okres litorynowy w dziejach Bałtyku?

    <p>Okres charakteryzujący się silnym ociepleniem klimatu (B)</p> Signup and view all the answers

    Która z poniższych nazw jest używana do określenia okresu w dziejach Ziemi, charakteryzującego się mroźnym klimatem i rozprzestrzenieniem się lodowców?

    <p>Glacjał (D)</p> Signup and view all the answers

    Które z poniższych stwierdzeń dotyczących astenosfery są prawdziwe?

    <p>Astenosfera leży pod skorupą ziemską (A), Astenosfera jest warstwą stałą, ale sprężystą (B)</p> Signup and view all the answers

    Study Notes

    Wprowadzenie do Funkcjonowania Systemów Przyrodniczych

    • Przedmiot zajmuje się podstawowymi składnikami systemu przyrodniczego Ziemi.
    • Omówione są powiązania pomiędzy poszczególnymi składnikami.
    • Poruszony jest temat rozwoju epigeosfery oraz stanów równowagi i sprzężeń zwrotnych.
    • Opisane są procesy zewnętrzne i wewnętrzne kształtujące krajobrazy Ziemi.
    • Wyjaśnione jest zróżnicowanie krajobrazów w ujęciu globalnym, regionalnym i lokalnym, z podziałem na strefowe i astrefowe.
    • Analizowane są relacje między środowiskiem przyrodniczym i antropogenicznym.
    • Omówione są możliwości wykorzystania środowiska przyrodniczego w danym regionie.

    Literatura

    • Podstawowa literatura obejmuje m.in. Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi (Allen P. A., 2000) oraz Wstęp do geografii fizycznej (Flis J., 1988).
    • Uzupełniające źródła wiedzy dotyczą zagadnień geografii fizycznej.

    Wymiary Ziemi

    • Promień biegunowy: 6357 km
    • Promień średni: 6371 km
    • Promień równikowy: 6378 km
    • Obwód równika: 40 076 km
    • Powierzchnia: 510 mln km².

    Geoida

    • Geoida jest kształtem Ziemi odpowiadającym średniemu poziomowi mórz i oceanów, przedłużonym w wyobraźni także pod lądami.
    • Granice odchylenia geoidy od poziomu morza: -160 do +127 m.

    Siła Grawitacyjna

    • Siła grawitacyjna to siła przyciągania między masą Ziemi i masą danego ciała.
    • Wielkość siły zależy od odległości od środka Ziemi.
    • Na biegunach siła grawitacji jest większa niż na równiku z powodu spłaszczenia Ziemi.
    • Siła odśrodkowa na równiku powoduje zmniejszenie siły grawitacji.

    Szerokość i Długość Geograficzna

    • Szerokość geograficzna to kąt między płaszczyzną równika a promieniem ziemskim przechodzącym przez dany punkt na powierzchni Ziemi.
    • Przyjmuje wartości od 0° do 90°.
    • Długość geograficzna to kąt między południkiem 0° a południkiem przechodzącym przez dany punkt.
    • Przyjmuje wartości od 0° do 180°.

    Geologia Historyczna

    • Zajmuje się historią rozwoju skorupy ziemskiej.
    • Paleontologia bada roślinę i zwierzęta z minionych epok geologicznych.

    Skamieniałości

    • To zachowany w skale organizm, odcisk lub odlew organizmu zwierzęcego lub roślinnego: np. szkielet, skorupa, muszla.
    • Skamieniałości przewodnie pozwalają określić względny wiek skał.

    Najważniejsze Wydarzenia w Poszczególnych Erach

    • Każda z er geologicznych charakteryzuje się zestawem unikalnych wydarzeń.

    Dzieje Ziemi w Objęciu Roku Kalendarzowego

    • Zestawienie czasu trwania poszczególnych er geologicznych przedstawionych w obrębie roku.

    Era Prekambryjska

    • Najstarsza i najdłuższa era.
    • Początek to ok. 4,6 mld lat temu.
    • Obejmuje tworzenie się prymitywnych komórek prokariotycznych, a potem eukariotycznych.
    • Rozwój atmosfery, która zawierała więcej tlenu.

    Era Paleozoiczna

    • Zaczyna się ok. 541 mln lat temu i trwa do ok. 252 mln lat temu.
    • Okres „eksplozji kambryjskiej”.
    • Rozwój nowych gatunków roślin i zwierząt.
    • Wypiętrzenie gór i fałdowanie skał.
    • Wydobycie węgla kamiennego.

    Era Mezozoiczna

    • Zaczyna się ok. 252 mln lat temu i kończy ok. 66 mln lat temu.
    • Panowały dinozaury.
    • Rozwój ptaków i ssaków.
    • Upadek meteorytu.

    Era Kenozoiczna

    • Zaczyna się ok. 66 mln lat temu i trwa do dzisiaj.
    • Rozwój ssaków.
    • Ewolucja człowieka.
    • Wypiętrzenie Alp.

    Stromatolity

    • Stromatolity to skamieniałe struktury utworzone przez sinice.
    • Znajdowane w Parku Narodowym Glacier w USA.

    Dalsze Objawy

    • Zagadnienia funkcjonowania systemów przyrodniczych Ziemi oraz związane z nimi procesy geologiczne, biologiczne, i antropologiczne.

    Dryf Kontynentów

    • Dryf kontynentów to ruchy płyt tektonicznych Ziemi.
    • Proces ten w istotny sposób oddziaływuje na różnorodność środowisk.

    Oceaniczny Grzbiet Środkowy (Dolina Ryftowa)

    • Grzbiet oceaniczny to ciąg górski na dnie oceanu.
    • Doliny ryftowe to uskoki w grzbiecie, gdzie powstaje nowa litosfera.
    • Proces ten powoduje, że kontynenty się od siebie oddalają.

    Główne Jednostki Geologiczno-Tektoniczne w Polsce

    • Opis poszczególnych jednostek geologicznych na terenie Polski.
    • Ich pochodzenie i wpływ na aktualny krajobraz.

    Powierzchnie Niciagłości

    • Są to ważne granice w warstwowym ułożeniu wnętrza Ziemi.
    • Podane przykłady to Moho (Mohorovičićia) i Gutenberga.

    Właściwości Wnętrza Ziemi

    • Omawia wzrost temperatury, gęstości i ciśnienia wraz z głębokością.

    Skorupa Ziemska

    • Budowa warstwoa skorupy ziemskiej w aspekcie skał magmowych, osadowych i przeobrażonych.
    • Granice skorupy ziemskiej pod kontynentami oraz oceanami

    Morze Bałtyckie – Etapy Rozwoju

    • Proces powstawania i rozwoju Morza Bałtyckiego przez czas od lodowca po współczesną fazę.

    Ewolucja Człowieka

    • Australopitek, Homo habilis, Homo erectus, Neandertalczyk, Homo sapiens.
    • Głównie cechy wyróżniające, okresy występowania, lokalizacje oraz znaczenie.

    Co zawdzięczamy Neandertalczykom?

    • Mieszanka z Homo sapiens
    • Europejska cecha wyglądu.

    Pozostała treść

    • Ogólne informacje na temat różnych etapów i zagadnień geologii,
    • Uzupełniająca literatura i szczegółowe informacje na tematy związane z zagadnieniem działania systemu przyrodniczego Ziemi.

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Related Documents

    Funkcjonowanie systemów przyrodniczych (1) PDF

    Description

    Quiz ten dotyczy podstawowych składników systemu przyrodniczego Ziemi oraz ich wzajemnych powiązań. Omówione są procesy kształtujące krajobrazy oraz zróżnicowanie środowiska przyrodniczego w skali globalnej, regionalnej i lokalnej. Znajdziesz tu zagadnienia związane z równowagą ekosystemów oraz wpływem działalności antropogenicznej na przyrodę.

    More Like This

    Use Quizgecko on...
    Browser
    Open
    Browser
    Browser