Wprowadzenie do Finansów: Podstawowe Pojęcia

Wykład 1: Podstawy Finansów

• Nauka finansów pozwala podejmować świadome decyzje inwestycyjne i zarządzać finansami osobistymi.
• Finanse to zjawiska związane z kreacją i przepływem zasobów pieniężnych oraz zaciąganiem zobowiązań.
• System finansowy składa się z instytucji, aktów prawnych i form organizacyjnych, które umożliwiają nawiązywanie relacji finansowych.
• Pieniądz bezgotówkowy funkcjonuje obok gotówki i opiera się na wierzytelnościach oraz transakcjach elektronicznych.
• Kryptowaluty to zdecentralizowane systemy o wysokim poziomie anonimowości, które nie mają emitenta.
• Pieniądze wpływają na zachowanie ludzi, ich dążenia i postrzeganie statusu społecznego.
• Rozwój technologii płatniczych, np. BLIK, wskazuje na trend w kierunku płatności elektronicznych i mobilnych.
• Finanse osobiste są kluczowe dla zdrowia finansowego jednostki, umożliwiają lepsze zarządzanie budżetem, oszczędnościami i inwestycjami.
• Umiejętność zarządzania finansami umożliwia obywatelom podejmowanie świadomych decyzji wyborczych w zakresie finansów publicznych.
• System finansowy ewoluuje, aby dostosować się do potrzeb gospodarki i społeczeństwa, obejmując tradycyjne instytucje i nowoczesne platformy płatnicze.
• Wzrost znaczenia płatności bezgotówkowych i kryptowalut odzwierciedla zmiany w preferencjach konsumentów i postęp technologiczny.
• Pieniądz pełni funkcje miernika wartości, środka wymiany i środka płatniczego, będąc zarówno dobrem publicznym, jak i narzędziem do realizacji prywatnych interesów.
• Pieniądze wpływają na zachowania i postawy społeczne, korelując z narcyzmem, poczuciem przynależności do elity, lękiem oraz postrzeganiem prestiżu i kontroli.
• Zastosowanie kryptowalut i płatności elektronicznych wskazuje na globalizację finansów, oferując nowe możliwości, ale i ryzyko związane z bezpieczeństwem i zmiennością rynku.
• Rozwój systemów płatniczych takich jak BLIK zmienia sposób dokonywania transakcji przez konsumentów i wskazuje na dominację technologii w finansach.
• Systemy płatności, np. SORBNET2 i TARGET2, pokazują współpracę między instytucjami w realizacji transakcji finansowych na dużą skalę.

Wykład 2: Finanse Publiczne

• Finanse publiczne obejmują pozyskiwanie i wydatkowanie środków publicznych.
• Ustawa o Finansach Publicznych z 2009 roku definiuje podmioty sektora finansów publicznych.
• Budżet państwa tworzony jest przez Ministra Finansów, który kontroluje wydatki i przychody.
• Funkcje budżetu to alokacja, stabilizacja i kontrola.
• Prognozy budżetowe na lata 2024–2025 przewidują deficyt.
• Rząd zwiększa fundusze na pomoc w przypadku klęsk żywiołowych.
• Przedstawiono różne rodzaje podatków i ich struktury.
• Finanse publiczne są niezbędne do funkcjonowania państwa, stabilności gospodarczej i społecznej. Transparentność i efektywność są kluczowe dla zaufania obywateli.
• Minister Finansów pełni kluczową rolę w tworzeniu budżetu, ustalaniu limitów wydatków i weryfikacji planów.
• Sektor finansów publicznych obejmuje organy administracji, instytucje zdrowotne i samorządy, wpływając na funkcjonowanie systemu finansowego.
• Deficyt budżetowy wpływa na stabilność finansową i może wymagać cięć wydatków lub podwyżek podatków.
• Rząd zwiększa środki na przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych, podkreślając zarządzanie ryzykiem i odpowiedzialność społeczną.
• Budżet państwa pełni funkcje alokacyjną, stabilizacyjną, redystrybucyjną i kontrolną.
• Podatki, takie jak VAT, CIT i PIT, mają kluczowe znaczenie dla finansowania wydatków publicznych; ich struktura i efektywność wpływają na zdolność państwa do realizacji polityki społecznej i gospodarczej.

Wykład 3: Finanse Jednostek Samorządu Terytorialnego (JST)

• Finansowanie JST pochodzi z trzech źródeł: dochodów własnych, subwencji ogólnej i dotacji celowych.
• Dochody własne obejmują wpływy z podatków lokalnych i opłat samorządowych.
• Subwencje ogólne są przyznawane w miesięcznych ratach, a ich struktura zależy od typu JST.
• Dochody JST zależą od wskaźników ekonomicznych, takich jak dochód podatkowy per capita i stopa bezrobocia.
• Dotacje celowe są przyznawane na konkretne zadania, a ich wykorzystanie jest kontrolowane.
• JST mogą korzystać z funduszy zewnętrznych, w tym UE, i krajowych.
• Dane statystyczne dotyczące dochodów JST w 2021 roku uwzględniono.
• Dywersyfikacja źródeł dochodów JST (własne i wsparcie państwa) zapewnia elastyczność w zarządzaniu finansami lokalnymi.
• Subwencje ogólne są ważne dla stabilności finansowej JST i zależą od różnych kryteriów, wpływając na wsparcie finansowe regionów.
• System dotacji celowych i subwencji wyrównawczych wspiera gminy o niższych dochodach podatkowych, wyrównując różnice rozwojowe.
• Dochody JST są powiązane z lokalnymi wskaźnikami ekonomicznymi, które JST musi monitorować.
• Dotacje celowe są przeznaczane na projekty i podlegają kontroli, co jest kluczowe dla zaufania społecznego.
• JST mogą korzystać z funduszy unijnych i innych programów międzynarodowych, poprawiając infrastrukturę i jakość życia.
• System finansowania JST jest złożony i wymaga znajomości prawa.

Wykład 4: System Bankowy

• Banki kreują pieniądz, pośredniczą finansowo i udzielają kredytów.
• System bankowy w Polsce jest złożony i różnorodny.
• Agregaty pieniężne M0, M1, M2, M3 są wskaźnikami płynności.
• Istnieją różnice między kredytem a pożyczką w definicjach, regulacjach prawnych i celach użycia.
• KNF i BFG zapewniają bezpieczeństwo depozytów.
• Bank centralny stabilizuje gospodarkę poprzez politykę pieniężną.
• Istnieją różnice między parabankami a bankami oraz związane z nimi ryzyko.
• Banki odgrywają rolę w gospodarce, pośrednicząc finansowo i umożliwiają rozwój przedsiębiorstw i konsumpcję; kreowanie pieniądza przyczynia się do wzrostu gospodarczego.
• Zrozumienie miar pieniądza (M0, M1, M2, M3) jest niezbędne do analizy płynności i stabilności systemu finansowego.
• KNF i BFG zapewniają bezpieczeństwo sektora bankowego, a gwarancje BFG chronią depozyty do 100 tys. euro.
• Kredyt jest udzielany przez banki na określony cel i podlega regulacjom, a pożyczka jest mniej regulowana.
• Parabanki niosą ryzyko ze względu na brak nadzoru KNF.
• Bank centralny wpływa na stopy procentowe i inflację poprzez politykę pieniężną.
• Banki muszą dostosowywać się do zmieniającego się rynku, następuje wzrost transakcji bezgotówkowych.

Wykład 5: Finanse Unii Europejskiej

• UE działa w oparciu o długofalowe budżety (Wieloletnie Ramy Finansowe), które zapewniają przewidywalność i dyscyplinę budżetową.
• Budżet UE na lata 2021–2027 wynosi 2,07 bilionów EUR i obejmuje dziedziny wydatków.
• Budżet UE jest zasilany z zasobów własnych, wkładów z VAT i DNB oraz źródeł związanych z emisją CO2.
• Instrument Pomocy Przedakcesyjnej wspiera kraje kandydujące do UE.
• "Next Generation EU" to program odbudowy gospodarki po COVID-19, zakładający inwestycje publiczne i prywatne.
• Polska rozważa wprowadzenie euro, co wiąże się z korzyściami i zagrożeniami.
• Kryteria konwergencji, które Polska musi spełnić, to stabilność cen, zdrowe finanse i kurs walutowy.
• Długofalowe ramy finansowe UE umożliwiają elastyczne dostosowanie wydatków, poprawiając zarządzanie i zapewniając dyscyplinę budżetową.
• System zasobów własnych UE jest zróżnicowany i podnosi stabilność finansową Unii. Wkłady oparte na DNB są kluczowe, stanowiąc 70% dochodów.
• Nowe mechanizmy (CBAM i zmieniony system ETS) wskazują na rolę polityki ekologicznej w finansach UE.
• IAP wspiera kraje kandydujące do UE, przygotowując je do członkostwa.
• Program Next Generation EU wspiera odbudowę po pandemii i transformację ekologiczną i cyfrową poprzez pożyczki na rynku kapitałowym.
• Wprowadzenie euro w Polsce może przynieść korzyści w postaci stabilnych kursów walutowych i niższych kosztów transakcyjnych, ale wiąże się z ryzykiem utraty kontroli nad polityką monetarną.
• Polska musi spełnić kryteria konwergencji, aby przystąpić do strefy euro, w tym stabilność finansów publicznych.

Wykład 6: Główne Pojęcia Finansowe i Zarządzanie Przedsiębiorstwem

• Cash Flow (CF) odnosi się do przepływu środków pieniężnych w firmie, wpływów i wydatków gotówkowych, które są kluczowe dla działalności gospodarczej i zapewnienia płynności finansowej.
• Ryzyko jest definiowane przez wymaganą stopę zwrotu (r). Wyższe ryzyko wiąże się z wyższymi oczekiwaniami zwrotu.
• Maksymalizacja wartości spółki jest głównym celem zarządzania finansami.
• Decyzje inwestycyjne dotyczą aktywów trwałych i obrotowych i wymagają analizy zwrotu z inwestycji, czasu zwrotu oraz ryzyka.
• Decyzje o finansowaniu obejmują wybór między kapitałami finansowymi, co ma znaczący wpływ na strukturę kapitałową firmy.
• Zwrot kapitału właścicielom następuje w formie dywidend.
• Bieżąca wartość rynkowa jest ustalona przez rynek.
• Wartość przedsiębiorstwa to suma przyszłych nadwyżek pieniężnych (CF) zdyskontowanych kosztem kapitału.
• Wartości przedsiębiorstw słabo zarządzających finansami mogą odbiegać od ich potencjału.
• Sposoby maksymalizacji wartości dla akcjonariuszy to zmniejszenie kosztu kapitału, zwiększenie zwrotu z kapitału i zwiększanie tempa wzrostu dywidendy.
• Ruch okrężny kapitału w przedsiębiorstwie to środki pieniężne → zakup środków produkcji → produkcja → sprzedaż, ilustruje to jak płynność finansowa wpływa na działalność operacyjną.
• Wyższe ryzyko zwykle wymaga wyższych zwrotów.
• Premia za ryzyko to związek między oczekiwanym zwrotem a ryzykiem.
• Cele zarządzaniami finansami z obszaru rentowności: maksymalizacja wartości.
• Funkcje z obszaru ryzyka obejmują zapewnienie płynności finansowe.
• Celem ekonomiczny jest zapewnienie adekwatności kapitału własnego, co jest kluczowe dla jego stabilności.
• Zadania w zarządzaniu finansami obejmują planowanie i prognozowanie finansowe.
• Należy ustalać optymalną strukturę kapitałów.
• Należy ustalić politykę podziału dochodu i wypłaty dywidendy.
• Analiza i wybór projektów inwestycyjnych.
• Decyzje w zakresie fuzji i przejęć.
• Zarządzanie kapitałem obrotowym i płynnością finansową:
• Pozyskiwanie niezbędnych zasobów finansowych:.
• Obsługa kredytów i pożyczek.
• Opracowywanie sprawozdań finansowych.
• Przygotowywanie budżetów finansowych.
• Prowadzenie odpowiedniej polityki podatkowej.
• Działania na rynku finansowym.
• Funkcje kapitał własnego: założycielska, finansowa, gwarancyjna, ochronna, kontrolna, właścicielska.
• Kapitał obcy jest długookresowy i krótkoterminowy.
• Określa relacje kapitałowych.
• Strategie w zakresie struktury źródeł finansowania to strategia agresywna, strategia konserwatywna i strategia umiarkowana.
• Źródła kapitału dzielimy na kapitał wewnętrzny np zysk netto i kapitał zewnętrzny np obligacje
• Aktywa i pasywa zaliczamy do bilansu.
• Rodzaje analizy analizy finansowej przedsiębiorstwa, ocena wskaźnikowa, i analiza porównawcza.
• Należy ustalić koszty zmienne i stałe.
• Informuje o ile procent może się zmniejszyć wartość sprzedaży, wskaźnik bezpieczeństwa operacyjnego.
• Uzależniona od struktury pasywów i udziału kapitału obcego Dźwignia finansowa.
• Funkcje rynku finansowego: alokacja. mobilizacja, wycena i transformacja
• Segmenty rynku kapitałowego: rynek pierwotny i wtórny