Wika at Kahalagahan nito sa Pakikipagkapwa

Study Notes

Kahalagahan ng Wika

Wika ang pangunahing kasangkapan sa pakikipag-ugnayan ng tao.
Sistema ng tunog o pasulat na nag-uugnay sa mga kahulugan.

Mga Teorya sa Wika

Edward Sapir: Wika ay paraan ng paghahatid ng kaisipan at damdamin.
Claude Kluckhohn: Ang wika ay ugaling pangkultura.
Henry Gleason: Wika ay masistemang balangkas ng tunog na ginagamit sa pakikipag-usap.

Daluyan ng Wika

Tunog: Batayan ng wika.
Simbolo: Pagkilala sa mga tinutukoy.
Kodipikadong Pagsulat: Pagsasalin ng mga tunog sa nakasulat na anyo.
Galaw at Kilos: Isang paraan ng pagpapahayag ng mensahe.

Katangian ng Wika

May Sistema: May sariling istruktura (ponema, morpema, sintaks).
Arbitraryo: Pinagkasunduang wika ng isang grupo.
Simbolikong Tunog: Pinagsama-samang tunog upang makabuo ng bagong kahulugan.
Ginagamit: Kailangan itong gamitin para manatiling buhay.
Naka-base sa Kultura: Naipapakita ang kultura sa wikang sinasalita.
Dynamic: Nagbabago ayon sa panahon.

Gamit ng Wika

Talastasan: Pagpapahayag ng damdamin.
Pagkatuto: Patuloy na proseso sa bawat henerasyon.
Saksi sa Panlipunang Kilusan: Nagbubuklod ng mamamayan sa kanilang pamamahayag.
Imbakan ng Kaalaman: Wika bilang bodega ng impormasyon.
Tagapagpahayag ng Damdamin: Pagpapahayag ng emosyon.
Imahinatibong Pagsulat: Paglikha ng mga akda tulad ng tula at kwento.

Kategorya at Antas ng Wika

Pormal:
- Pambansa: Wika sa pamahalaan at paaralan.
- Pampanitikan: Wika ng mga manunulat.
Di-Pormal:
- Lalawiganin: Espesyal na wika sa isang rehiyon.
- Kolokyal: Karaniwang wika sa araw-araw na usapan.
- Balbal: Slang na ginagamit sa kabataan.

Barayti ng Wika

Diyolekto: Nagbabago ayon sa lokasyon (Hal. Manila vs Batangas).
Idyolek: Espesipikong paraan ng pagtahimik ng isang tao.
Sosyolek: Wikang ginagamit ng tiyak na grupo (Hal. Gay Lingo).
Etnolek: Wika ng tiyak na grupo.
Pidgin: Simpleng wika para sa komunikasyon.
Creole: Wika na nagmula sa iba pang wika.

Teorya ng Wika

Bow-wow: Tunog mula sa kalikasan.
Dingdong: Tunog mula sa kapaligiran.
Pooh Pooh: Tunog na may damdamin.
Yoheho: Tunog na nalilikha sa paggamit ng pisikal na lakas.
Tata: Paalam sa Pranses.
Tara-ra-boom-de-ay: Tunog na nauugnay sa mga ritwal at seremonya.

Batas at Konstitusyon

Artikulo XIV Seksyon 6: Ang pambansang wika ng Pilipinas ay Filipino.
De jure: Legal na pagkilala sa Filipino bilang pambansang wika.
De facto: Aktwal na gamit ng Filipino sa komunida.

Homogeneous at Heterogeneous na Wika

Homogeneous: Iisang wika lamang.
Heterogeneous: Iba't ibang wika sa bansa o grupo.

Bilingguwalismo at Multilinggwalismo

Bilingguwalismo: Paggamit ng dalawang wika.
Multilinggwalismo: Paggamit ng higit sa dalawang wika.

Description

Tuklasin ang mga mahalagang konsepto ng wika at ang ugnayan nito sa kultura at pakikipagkapwa. Alamin ang mga pananaw ng mga kilalang dalubhasa tulad nina Edward Sapir at Henry Gleason. Makilahok sa quiz na ito upang mas mapalalim ang iyong kaalaman sa wika.