Werkveld, Welzijnszorg en GGZ

Natuurlijk, hier zijn de samenvattende aantekeningen:

Werkveld

• Het werkveld is het gebied waartoe het werk behoort, bijvoorbeeld onderwijs, arbeid, forensisch of klinisch werk.

Welzijnszorg

• Welzijnszorg is een maatschappelijke sector gericht op personen of groepen die niet volledig kunnen participeren aan het maatschappelijk leven vanwege een probleem.
• Overheid en particulieren bieden hierbij zorg en ondersteuning in diverse vormen.

Geestelijke gezondheidszorg (ggz)

• GGZ is een vakgebied van de gezondheidszorg dat zich bezighoudt met de psychische gezondheid van mensen.
• Omvat onderzoek, studie en toepassing van kennis om de geestelijke gezondheid te bevorderen en psychische problemen te voorkomen.

Welzijnsvoorziening (in Vlaanderen)

• Dit is een door de overheid of private partijen opgerichte instelling die hulp verleent aan personen in welbepaalde probleemsituaties.
• De voorzieningen worden ingeschakeld bij de uitvoering van het welzijnsbeleid na erkenning en subsidiëring.

Preventie

• Preventie is het voorkomen van problemen door van tevoren in te grijpen.
• Het is een geheel van bewuste initiatieven die anticiperen op risicofactoren en ageren wanneer er eerste signalen ontstaan.

Continuïteit van zorg (zorgcontinuïteit)

• Dit is de capaciteit van het systeem om te garanderen dat de zorg voor een zorgvrager op een vlotte en gecoördineerde manier is georganiseerd.
• Het betreft het verloop van tijd en tussen de verschillende zorgactoren, instellingen en gewesten.
• Goede coördinatie en communicatie tussen zorgverstrekkers is essentieel om problemen te voorkomen.

Persoonsgerichte zorg (zorg op maat)

• De zorg is afgestemd op iemands persoonlijke interesses, noden en voorkeuren.

Toegankelijke zorg

• Men streeft naar laagdrempelige, buurtgebonden en niet-stigmatiserende zorg.
• Toegankelijkheid verwijst naar het gemak waarmee de bevolking toegang krijgt tot gezondheidsdiensten, in termen van afstand, kostprijs, tijd en beschikbaarheid.
• Het is een voorwaarde voor een efficiënt en kwaliteitsvol zorgsysteem.

Generalistisch

• Het betreft iemand die van alle markten thuis is en beschikt over een breed scala aan kennis om 'eerste hulp' te bieden.
• Bijvoorbeeld iemand die met verschillende doelgroepen en problematieken werkt en van alles een beetje afweet.

Specialistisch

• Het betreft iemand die specifieke deskundigheid, diepgaande kennis en competenties heeft binnen een beperkt domein, en is expert in dat domein.
• Bijvoorbeeld iemand die enkel werkt met eetproblematieken.

Subsidiariteitsprincipe

• Men biedt eerst de meest persoonsgerichte, minst ingrijpende en meest kortdurende zorgvorm die mogelijk en nodig is aan.

Vermaatschappelijking van de zorg

• Men laat de zorg zoveel mogelijk in de natuurlijke omgeving van de zorggebruiker plaatsvinden.

Formele zorg

• Dit is het geheel van voorzieningen, organisaties en systemen die willen tegemoetkomen aan de noden van de zorgbehoevende met als doel het welzijn en/of de gezondheid van die persoon te bevorderen.
• Er wordt betaald voor de zorgen, bijvoorbeeld door een psychiater, psycholoog, dokter.

Informele zorg

• Het tegemoetkomen aan de noden van een zorgbehoevende binnen een intermenselijke, niet-professionele relatie.
• Het gaat meestal om een vrijwillige en langdurige inzet tussen zorgvrager en zorgverstrekker.
• Bijvoorbeeld: zelfzorg, mantelzorg, vrijwilligers, buddyzorg, pleegzorg, buurtzorg, community care

Ambulante (extramurale) zorg

• Hulp krijgt men zonder verblijf of overnachting.
• Men verplaatst zich naar de dienst of de hulpverlener komt langs bij jou thuis, bijvoorbeeld consultatie bij de psychiater of psycholoog.

Semi-residentiële (transmurale) zorg

• De zorg vind plaats in de vorm van dagbehandeling waarna de zorgvrager terug naar huis gaat.
• Bijvoorbeeld: dagverzorgingscentra, dagbehandeling in psychiatrisch centrum.

Residentiële (intramurale) zorg

• Zorg die gedurende een onafgebroken verblijf van meer dan 24 uur geboden wordt in een zorginstelling.
• Men krijgt begeleidende zorg met overnachting, bijvoorbeeld opname in ziekenhuis.

Vermaatschappelijking van de zorg

• Het streven om mensen met beperkingen, chronisch zieken, kwetsbare ouderen, jongeren met gedrags- en emotionele problemen, mensen in armoede een eigen zinvolle plek in de samenleving te laten innemen.
• Daarbij worden zij waar nodig ondersteund en de zorg wordt zoveel mogelijk geïntegreerd in de samenleving.
• Het beoogt een verschuiving binnen de hulp- en dienstverlening waarbij gestreefd wordt naar een eigen zinvolle plek in de samenleving voor alle mensen met al hun mogelijkheden en kwetsbaarheden.

Typologie van verschijningsvormen van informele zorg

• Het bestaat uit zelfzorg, mantelzorg, zorgvrijwilligers, zorgbuddy's, pleegzorg, buurtzorg, lotgenoten-contact.

Structuur van het zorglandschap in Vlaanderen

• Om het zorglandschap te structureren, hanteert men een onderverdeling in een sectoraal, categoriaal en echelon model.

Sectorale model

• Het biedt een overzicht van de verschillende tewerkstellingsvelden van toekomstige psychologisch consulenten
• Het omvat klinisch werkveld, gezins- & leefomgeving, werk, onderwijs, en forensisch werkveld.

Klinisch werkveld

• Het is gericht op het in kaart brengen, preventief ondersteunen en begeleiden van psychische gezondheidsproblemen.
• Psychologisch consulenten nemen een psychodiagnostische rol in, en kunnen individuele en groeps counseling en coaching bieden aan mensen met diverse psychische aandoeningen.
• Organisaties die relevant zijn voor het klinisch werkveld zijn: Geestelijke gezondheidsbevordering (CGG's, CAW's), Psychiatrische ziekenhuizen, ELZ, privépraktijken, huisartsenpraktijken

Gezins- & leefomgeving

• Het is gericht op het begrijpen & verbeteren vd relaties binnen families en de bredere sociale omgeving van individuen en hun leefomgeving.
• Men voert gezinsinterventies uit, en biedt ondersteuning bij gezinsproblemen, zelfstandig wonen, revalidatiebegeleiding, psycho-educatie, counseling, psychosociaal welbevinden van ouderen.
• Organisaties die relevant zijn voor de gezins- & leefomgeving zijn: Gezins- en relatiecentra (CGG's, opvoedingswinkels), jeugdzorgorganisaties, sociale diensten, geriatrische afdelingen, woonzorgcentra

Werk (arbeid en organisatie)

• Het is gericht op bevorderen van het welzijn & de prestaties van werknemers binnen organisaties.
• Men voert assessments uit voor werving en selectie, begeleidt loopbaanontwikkeling, pakt arbeidsgerelateerde stress, en brengt opleidingsbehoeftes in kaart, en stelt functieomschrijvingen en vacatures op.
• Relevant zijn: Bedrijven, HR-afdelingen, adviesbureaus, dienstensector, publieke en private organisaties en overheden

Onderwijs

• Het is gericht op het ondersteunen leerlingen, leerkrachten en schooldirecties, zowel binnen als rond de schoolomgeving.
• Men begeleidt leerlingen met leerproblemen, voert psychodiagnostisch onderzoek uit, begeleidt psychosociaal funcitioneren, implementeert preventieve programma's voor sociaal-emotionele ontwikkeling, onderwijsloopbaanbegeleiding
• Organisaties: Scholen, CLB's, onderwijsondersteunende diensten

Forensisch werkveld

• In dit domein vertrekt hulpverlening aan een zorgvrager die geconfronteerd wordt met sociale, emotionele en/of psychische gevolgen van een misdrijf, al dan niet binnen een strafrechtelijk kader.
• Men voert forensische evaluaties en detectie uit, sociaal onderzoek, begeleiding van daders of slachtoffers en hun individuele hulpvragen
• Organisaties: Gevangenissen, forensische instellingen, gerechtelijke diensten, politie, slachtofferhulp

Categoriaal model

• Het structureert het werkveld volgens categorieën of doelgroepen op basis van leeftijdscategorie, individuen vs. groepen, of specifieke noden.
• Men onderscheidt: kinderen, jongeren, (jong)volwassenen, ouderen.
• Specifieke noden: personen met een beperking, psychiatrische aandoeningen, migratieachtergrond, daklozen of ontwikkelingsstoornis.

Echelon model

• Een omgekeerde piramide die de mate van hulpverlening voorstelt.
• Het doel van getrapte zorg dat mensen in een eerste stap de meest brede en effectieve manier van hulp aangeboden krijgen om nadien enkel wanneer het nodig is over te gaan naar meer specifieke hulp.

Nulde lijn: zelfhulp & informele zorg

• Het niveau van zorg dat vóór de eerstelijnszorg komt, en vaak buiten het formele gezondheidszorgsysteem valt. Het bestaat uit familieleden, vrienden, buren, vrijwilligers en andere leden van de gemeenschap.
• Voorbeelden: zelfhulpgroep, buddywerking, mantelzorg, boeken, online zelfhulpprogramma, vrijwilligers

1ste lijn: ambulante, generalistische, professionele zorg

• Basiszorg die rechtstreeks toegankelijk is voor patiënten en wordt geleverd door professionals zoals huisartsen, algemene gezondheidscentra en andere eerstelijnszorgverleners.
• De eerste toegangspoort tot diensten en ondersteuning voor mensen met allerlei soorten problemen die laagdrempelig, generalistisch, preventief en kortdurend is.
• Behandeling is gericht op lichte tot matige klachten.

2de lijn: ambulante, gespecialiseerde zorg

• Meer gespecialiseerd & complexer dan eerstelijnszorg.
• Patiënten worden doorgaans doorverwezen wanneer de problemen complexer zijn en gespecialiseerde expertise vereisen.
• Het omvat gespecialiseerde zorg en diensten die worden geleverd aan patiënten zonder dat ze worden opgenomen in een ziekenhuis of andere residentiële zorginstelling.
• Voorbeelden: CGG's, privé psychiaters en psychologen, spoedopnamediensten en crisisinterventiecentra

3de lijn: residentiële, gespecialiseerde zorg

• Het hoogste niveau van gespecialiseerde zorg dat beschikbaar is.
• Omvat zeer gespecialiseerde zorg en complexe behandelingen.
• Meestal geleverd door (academische) medische centra, gespecialiseerde ziekenhuizen, en centra voor hooggespecialiseerde zorg
• Residentiële behandelingen werden toegepast wanneer zorgvragers ernstige problemen hebben die niet adequaat kunnen worden behandeld op ambulante basis.
• Voorbeelden: opname PAAZ, jongerenhuis, gevangenis, revalidatiecentra

Doorverwijzen

• Een aanduiding in de zorgverlening dat een hulpverlener een zorgvrager doorstuurt naar een andere hulpverlener, of doorverwijzing.
• Is essentieel in eerstelijnszorg, wanneer klachten binnen 1ste lijn niet kunnen worden verholpen
• Bij de overdracht is het als PC belangrijk om te weten welke voorzieningen er zijn: hoe werken ze, waar binnen het werkveld,wat hun doelgroep, op welke manier ze te werk gaan en een doorverwijzing gebeurt.

Eerstelijnszone

• Is een netwerk van eerstelijnsaanbieders in een geografisch afgebakend gebied, die kennis & info met elkaar uitwisselen en de werking op elkaar afstemmen.
• Om te kijken naar de lokale zorg- en welzijnsnoden om de kwaliteit van de gezondheidszorg te verbeteren.
• Een eerstelijnszone voldoet aan volgende criteria: aangestuurd door een zorgraad, omvat meestal ongeveer 75.000 tot 125.000 inwoners

Beslisboom

• Een overzicht v mogelijke uitkomsten ve reeks gerelateerde keuzes bij een aanmeldingshulpvraag.

Wegwijs in het zorglandschap

• Het richt doorverwijzen is 1 vd kerntaken, daarvoor is het vinden van de juiste zorg en ondersteuning noodzakelijk is.
• Als een uitgestrekt terrein met overvloed aan mogelijkheden & diensten, zorglandschap is essentieel voor toekomstig psychologisch consulent
• Cruciaal hulpmiddel in dit proces = 'De Sociale Kaart'

Vlaamse Sociale kaart

• De Vlaamse sociale kaart wil iedereen informeren over het zorgaanbod in Vlaanderen en Brussel. U kunt er als burger of hulpverlener zoeken naar gepaste zorg voor uzelf of een cliënt.

Europese regelgeving

• De Raad van Europa telt 46 landen. Het doel van de raad beschermen vd mensenrechten, democratie & rechtsstaat.
• De europese Unie telt 27 leden. Doel: vrede, Europese waarden & welzijn EU-burgers bevorderen.

Federale wetgeving

• Wet betreffende de uitvoering van GZ-beroepen = WUG.
• Advies Federale raad (2022), betreft Betreffende de ondersteunende geestelijke gezondheidszorgberoepen
• Samenvatting federale adviestekst 2022 (p5-8) taken die ondersteunende beroepen zelfstandig en onder supervisie werken

Vereiste opleiding voor taken

• minimaal professionele bacheloropleiding verstrekt door een erkende hogeschool
• opleiding tot oB-GGZ.
• Prof.bBA ToP/Prof. BA orthopedagogie

Competenties

• Basis competentieprofiel: professionaliteit, relationele bekwaamheid, wetenschappelijke attitude, functionele GGZ-vaardigheden, opleidings- en samenwerkingsvaardigheden

Voorgestelde beroepstitels

• Psychologisch consulent' → ToP, 'orthopedagogisch consulent' → Orthopedagogie en generieke titel = GGZ consulent

Werkdomeinen OB-GGZ

• Verschillende problematieken (verslaving, seksualiteit, immigratie), leeftijd, toepassingsdomeinen (gezinnen, school, werk), finaliteiten (primaire & secundaire preventie van GGZ-problemen en stoornissen, ondersteuning v revalidatie

Begeleiden en verandering faciliteren

• Competenties: Counselen, coachen, trainen. Is geen psychotherapie

Interdisciplinaire samenwerking Arts

• Erkend GGZ-beroep, diagnostelling, behandeling en opvolging van de gezondheid van patiënten, Behandeling kan bestaan uit therapie, begeleiding, medicatie

Interdisciplinaire samenwerking Psycholoog (Master in de psychologie)

• Onderzoeken het gedrag, de gedachten en emoties van verschillende doelgroepen. Helpen gedrag, gedachten en emoties te begrijpen en te veranderen. Handelen o.b.v. wetenschappelijke inzichten en methodes

Interdisciplinaire samenwerking Orthopedagoog (Master in de orthopedagogie)

• Gespecialiseerd in opvoedkunde. Onderzoekt en ondersteunt kinderen en volwassenen met een mentale en/of fysieke beperking, alsook personen in problematische leer- of opvoedingssituaties; Handelen o.b.v. wetenschappelijke inzichten en methodes.

Toegepaste Psychology

• Erkend als discipline door American Psychological Association (APA)
• Verschillen in opleiding en tewerkstelling over de landen heen, zoals duurtijd van de opleiding, invulling vd opleiding et c

PC in het onderwijs

• Doelgroep peuters en kleuters, leerlingen , studenten ((jong)volwassenen), cursisten ((jong)volwassenen) en de context van de lerenden: thuiscontext, schoolcontext, externe begeleiding
• Lerenden met specifieke noden en organisaties/rollen
• CLB, doelgroep Kinderen vanaf 2,5 jaar tot 18+, Kleuter, lager & secundair onderwijs (A & B-stroom), Gewoon & buitengewoon onderwijs et.c
• Vraaggestuurd aanbod :KP Onthaal, KP Vraagverheldering KP Groei en Ontwikkeling et c
• Teamsamenstelling → multidisciplinair team air team

Rol van de PC

• Taken binnen elk vd kernprocessen: Onthaal en vraagverheldering, Begeleiding, Diagnostiek et.c

PC in forensisch werkveld

• Doel: pc's richten zich op ondersteunen van zorgvragers die geconfronteerd wordt met sociale, emotionele en/of psychische gevolgen van een misdrijf en diverse hulpbehoevende. Al dan niet binnen een strafrechtelijk kader
• Taak: uitvoeren van forensische evaluaties en detectie, sociaal onderzoek
• Doelgroep: slachtoffers en daders

PC in context arbeid & organisatie

• Doel: binnen arbeids- en organisatiecontext richten pc's zich op bevorderen vh welzijn en prestaties van werknemers binnen organisaties
• Taak: uitvoeren v assessments voor werving en selectie en diverse functies.

PC in gezin & leefomgeving

• Doel: binnen de gezin - en leer omgeving richten psychologisch consulenten zich op het begrijpen en verbeteren van de relaties binnen families

PC in het klinisische werkveld

• Doel: de pc's richten zich op het in kaart brengen van psychische problemen
• Volgens leeftijdscategorie: Kinderen, jongeren, (jong)volwassenen, ouderen
• Organisaties Centrum welzijnswerk