Vormen van Dementie

Alzeimer

• Meest voorkomende vorm van dementie (70%)
• Oorzaken:
  • Amyloïd stapeling (eiwit tussen zenuwcellen)
  • Tau eiwitkluwen (verstoord transport voedingsstoffen)
  • Overactieve gliacellen (uitputting hersenweefsel)
  • Bloed-hersenbarrière verwerkt amyloïd minder goed (opstapeling)
• Symptomen:
  • Geheugenklachten (hippocampus)
  • Afasie (taalproblemen)
  • Agnosie (dingen herkennen)
  • Apraxie (handelen)
  • Gedragsveranderingen
• Beloop:
  • Vroege fase: kleine veranderingen
  • Midden fase: duidelijkere symptomen, hulp nodig
  • Late fase: afhankelijk van anderen
• Medicatie (tijdelijke):
  • Donepezil, galantamine en rivastigmine (remming acetylcholinesterase)
  • Memantine (antagonist glumaatreceptoren)
• Levensverwachting: 3 tot 20 jaar, gemiddeld 8 tot 10 jaar

Vasculaire Dementie

• Oorzaak: problemen met doorbloeding
• Symptomen: afhankelijk van waar CVA heeft plaatsgevonden

Frontotemporale Dementie

• Vaak voor de 65e levensjaar
• Oorzaak: beschadiging frontale en temporale kwab (eiwitstapeling)
• Symptomen en beloop:
  • Gedrag, persoonlijkheid en emoties veranderen
  • Taalvaardigheid neemt af
  • Motoriek wordt beïnvloed

Lewy Body Dementie

• Kan door Parkinson worden veroorzaakt
• Oorzaak: Lewy bodies (eiwitafzettingen) in de hersenen, voornamelijk hersenschors
• Symptomen:
  • Aandacht, concentratie en alertheid neemt af
  • Parkinsonsymptomen
  • Hallucinaties/wanen/depressiviteit
  • Overgevoelig voor antipsychotica
  • Sterke cognitieve schommelingen

Overeenkomsten Lewy Body Dementie en Parkinson

• Beide hebben Lewy bodies
• Dementie voor of binnen een jaar na Parkinson: Lewy body met Parkinsonverschijnselen
• Lewy body dementie: voornamelijk hersenschors en subcorticaal
• Parkinson: voornamelijk substantia nigra
• Parkinson medicatie werkt niet/verergert bij Lewy body dementie

Dementie: Neurocognitieve Stoornis

• Schade in 1 of meer cognitieve domeinen
• Cognitieve domeinen:
  • Executieve functies (plannen, feedback)
  • Leren en geheugen (kortetermijn)
  • Perceptueel-motorisch (waarnemen en handelen)
  • Complexe aandacht (inschatten, focus, verdelen)
  • Taal (benoemen, vloeiendheid)
  • Sociaal cognitief (emoties herkennen)

Diagnostiek Dementie

• Geheugenpoli:
  • Heteroanamnese (informatie van familie/vrienden)
  • Lichamelijk onderzoek (neurologische verschijnselen, CVA, Parkinsonisme)
• MMSE/Kloktekentest
• Aanvullend onderzoek:
  • CT/MRI/PET
  • Bloedonderzoek (andere oorzaken uitsluiten)

Delier

• Acute verwardheid, cognitieve problemen
• Bewustzijnsverandering
• Aandachtsstoornis
• Incoherent denken
• Desoriëntatie
• Snel ontstaan (uren tot dagen)
• Ernst fluctueert

Oorzaken Delier

• Somatische stoornis:
  • Infectie
  • Metabole ontregeling
  • Medicatie
  • Pijn
  • Urine retentie
  • Obstipatie
  • Gehoor- en zichtbeperkingen
  • Slaaptekort
  • Omgevingsveranderingen
• Cognitieve stoornis/dementie

Vormen Delier

• Hyperactieve vorm:
  • Motorische onrust, agitatie
  • Rusteloosheid
  • Hyperalert
• Hypoactieve vorm:
  • Bewegingsarmoede
  • Minder en langzamer
  • Passief
  • Verlaagde aandacht
  • Apathisch

Aandachtspunten Communicatie en Verzorging Delier

• Oriëntatie- & herkenningspunten
• Regelmatig benoemen: persoon, plaats, dag, tijd
• Rustig en in korte simpele zinnen spreken
• Korte, gesloten vragen
• Zo min mogelijk alleen laten
• Beperk bezoek
• Beperk prikkels
• Bril en hoortoestel gebruiken
• Continue verlichting
• Hallucinatie en wanen: empathie tonen, ga niet mee in waanideeën
• Normaal dagritme stimuleren: eten, drinken, slapen

Medicatie Delier

• Haloperidol (Parkinson en LB dementie: geen werking/averechts effect)

Test je kennis over de verschillende vormen van dementie zoals Alzheimer, vasculaire dementie, en frontotemporale dementie. De quiz behandelt oorzaken, symptomen en medicatie. Perfect voor iedereen die meer inzicht wil krijgen in dit belangrijke onderwerp.