Voortplanting bij vertebraten

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat is kenmerkend voor ovovivipariteit bij vertebraten?

De eitjes worden in het lichaam van de moeder gehouden en ontwikkelen met behulp van de dooier als voedselbron. (correct)

De eitjes ontwikkelen zich volledig buiten het lichaam van de moeder.

De moeder voorziet de nakomelingen van voedingsstoffen via de placenta.

De nakomelingen worden geboren uit volledig ontwikkelde eitjes zonder gebruik van dooier.

Bij welke groep vertebraten is externe bevruchting het meest gebruikelijk?

Vissen (correct)

Marsupials

Placentale zoogdieren

Amfibieën (correct)

Wat is een voorbeeld van een unieke voortplantingsstrategie bij amfibieën?

Kikkervisjes ontwikkelen zich in de mond van de vader. (correct)

Eitjes worden door de moeder onderhuids gedragen. (correct)

De moeder houdt kikkervisjes vast in haar buik.

De eitjes worden in het water gelegd en verder verzorgd door de vader.

Welke vorm van voortplanting wordt gekenmerkt door nakomelingen die direct voedsel uit het bloed van de moeder ontvangen?

Vivipariteit Signup and view all the answers

Welke cyclus is specifiek voor primaten bij zoogdieren?

Menstruele cyclus. Signup and view all the answers

Wat is kenmerkend voor de ontwikkeling van marsupialia?

Jongen ontwikkelen zich in de buidel. Signup and view all the answers

Wat is de rol van Leydigcellen in het mannelijk voortplantingsstelsel?

Zij produceren testosteron. Signup and view all the answers

Wat gebeurt er tijdens de mitotische deling van spermatogoniën?

Er ontstaat een primaire spermatocyt. Signup and view all the answers

Waarom zakken de testes in het scrotum voor de geboorte?

Voor een betere spermaproductie. Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van de reproductieve cyclus bij zoogdieren?

Zij omvat de periodieke vrijzetting van rijpe eicellen. Signup and view all the answers

Wat is het resultaat van de meiotische deling van elke secundaire spermatocyt?

4 haploïde spermatiden Signup and view all the answers

Welke functie vervullen de Leydigcellen in de testes?

Productie van testosteron Signup and view all the answers

Wat gebeurt er met spermatiden tijdens spermatogenese?

Ze ondergaan een herstructurering tot spermatozoa Signup and view all the answers

Wat bevatten de Sertolicellen die essentieel zijn voor de spermatogenese?

Inhibine Signup and view all the answers

Welke structuur van de spermatozoa is verantwoordelijk voor de voortbeweging?

De staart Signup and view all the answers

Hoe beïnvloedt testosteron de Sertolicellen?

Zij stimuleren de ontwikkeling van spermatozoa Signup and view all the answers

Wat is de rol van het acrosoom in de kop van de spermatozoa?

Het helpt bij het binnendringen van de eicel Signup and view all the answers

Welk type cel bevindt zich tussen de tubuli seminiferi?

Leydigcellen Signup and view all the answers

Wat is de rol van de hypofyse in relatie tot gemodificeerde spermatiden?

Het reguleert de FSH-secretie door inhibine Signup and view all the answers

Wat is de rol van het corpus luteum in de luteale fase van de menstruele cyclus?

Het produceert oestradiol en progesteron. Signup and view all the answers

Hoe vergaat het de secundaire oöcyt als deze niet wordt bevrucht?

Ze atrofieert. Signup and view all the answers

In welke fase stopt de primaire oöcyt tijdens de meiose?

Profase I. Signup and view all the answers

Wat veroorzaakt de piek in LH en wat is het gevolg hiervan?

Oestradiol, wat leidt tot de ovulatie van de secundaire oöcyt. Signup and view all the answers

Wat gebeurt er met de zygote na de bevruchting?

Het ondergaat kieming. Signup and view all the answers

Welke van de volgende uitspraken over het vrouwelijke voortplantingsstelsel is juist?

Oestradiol veroorzaakt de graafse follikel om te barsten. Signup and view all the answers

Wat is het resultaat van de fusie van de kern van de eicel en de zaadcel?

Een zygote. Signup and view all the answers

Wat zijn de gevolgen van de negatieve feedback door oestradiol en progesteron tijdens de luteale fase?

Afname in de groei van andere follikels. Signup and view all the answers

Waarom stopt de secundaire oöcyt bij metafase II?

Zij wacht op bevruchting. Signup and view all the answers

Study Notes

Het voortplantingsstelsel

Het voortplantingsstelsel wordt besproken in hoofdstuk 51 van het handboek.
De afbeeldingen tonen voorbeelden van diverse voortplantingsmethoden bij dieren.
Er zijn verschillende typen voortplanting bij dieren.

Overzicht

Er zijn vijf belangrijke onderdelen van het onderwerp: soorten voortplanting bij dieren, bevruchting bij gewervelde dieren, mannelijk voortplantingsstelsel, vrouwelijk voortplantingsstelsel en regulatie van vruchtbaarheid.
In het overzicht worden verschillende aspecten van reproductie beschreven zoals types voortplanting bij dieren, bevruchting bij vertebraten, mannelijk en vrouwelijk voortplantingsstelsel, en vruchtbaarheidsregulatie.

Soorten voortplanting bij dieren

Ongeslachtelijke voortplanting: Genetisch identieke cellen worden gemaakt via mitose.
- Eéncellige organismen planten zich voort via deling.
- Kwallen planten zich voort via knopvorming.
- Sommige dieren, zoals zeesterren, planten zich voort via fragmentatie.
  - Voorbeelden: Zeesterren, platwormen en ringwormen
Geslachtelijke voortplanting:
- Bij de meeste dieren gebeurt geslachtelijke voortplanting door de vorming van haploïde gameten (zaad- en eicellen) via meiose.
- De gameten versmelten om een diploïde zygote te vormen.
- De zygote ontwikkelt via mitose tot een nieuw multicellulair organisme.
- Parthenogenese: Een nieuw individu ontwikkelt uit een onbevruchte eicel.
  - Obligate en facultatieve vormen bij diverse dieren zijn aanwezig, bijvoorbeeld bijen.
Hermafroditisme: Een enkel individu heeft zowel testes als ovaria.
- Kan sequentieel zijn (volgorde van geslachtsverandering).
  - Protogynie: eerst vrouw, dan man.
  - Protandrie: eerst man, dan vrouw.

Bevruchting bij vertebraten

De meeste waterdieren gebruiken externe bevruchting.
- Eitjes en zaadcellen worden in het water vrijgelaten en versmelten daar.
Kraakbeenvissen gebruiken interne bevruchting.
Terrestrische (land-)vertebraten gebruiken interne bevruchting: zaadcellen worden in het vrouwelijke voortplantingskanaal gebracht.
Verschillende ontwikkelingsstrategieën zijn mogelijk.
- Ovipariteit: Bevruchte eieren worden buiten het lichaam van de moeder gelegd.
- Ovovivipariteit: Bevruchte eieren worden in het lichaam van de moeder gehouden en ontwikkelen zich dankzij de dooier in het ei.
- Vivipariteit: Bevruchte eieren krijgen voedsel rechtstreeks van het bloed van de moeder.
- Evolutie van interne bevruchting en vivipariteit bij vertebraten is besproken met voorbeelden bij verschillende groepen dieren (vissen, amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren).

Mannelijk voortplantingsstelsel

De testes (teelballen) produceren spermatozoa (zaadcellen)
- De tubuli seminiferi zijn de plaatsen van productie.
- Leydigcellen produceren testosteron.
De testes zakken af in het scrotum voor spermatogenese.
- Omdat de lagere temperatuur in het scrotum gunstig is voor de ontwikkeling van spermacellen.
Gametogenese in de testes (vorming van zaadcellen)
- Spermatogonial cellen delen mitotisch tot 2 diploide cellen.
- Een cel deelt verder meiotisch tot een primaire spermatocyt.
- De andere cel blijft een spermatogonium.
De primaire spermatocyt ondergaat meiose I, en vormt 2 haploïde secundaire spermatocyten.
- Elke secundaire spermatocyt deelt verder meiotisch tot 2 spermatiden.
- Hieruit ontstaan 4 haploide spermatiden.
- Spermatiden differentiëren tot mature spermatozoa.
Tubuli seminiferi bevatten ondersteunende cellen (Leydigcellen)
- Liggen tussen tubuli seminiferi en produceren testosteron.
- Cellen van Sertoli voeden en ondersteunen spermatogonia en helpen bij spermatogenese.
- Sertoli cellen worden gestimuleerd door testosteron en FSH.
- Produceren inhibine dat FSH-secretie reguleert (negatieve feedback).
Structuur van een spermatozoa bestaat uit:
- Kop met de nucleus en acrosoom dat enzymen bevat.
- Lichaam met mitochondriën voor voortbeweging. - Staart met flagel uit microtubuli.
Spermacellen worden naar de epididymis getransporteerd voor opslag en rijping.
Het vas deferens verbindt de bijbal met de ejaculatiebuis.
Het sperma bevat vloeistoffen uit verschillende klieren. De vesicula seminalis levert fructose-rijke vloeistof en prostaglandines. De prostaatklier levert melkachtige vloeistof rijk aan zink. De klier van Cowper secretaat neutraliseert sporen van urine.
De penis met zwellichamen vult met bloed tijdens seksuele opwinding voor erectie.

Vrouwelijk voortplantingsstelsel

Ovaria ontwikkelen trager dan testes.
Vrouwelijke embryo's ontwikkelen een clitoris en schaamlippen als er geen testosteron is.
Ovaria bevatten ovariële follikels.
- Elke follikel bevat een potentiële oöcyt and kleinere granulosacellen.
Opbouw van het vrouwelijk voortplantingsstelsel.
- Ovaria, oviducten of eileiders, uterus of baarmoeder, cervix of baarmoederhals, vagina, en klieren van Bartholin.
Bij de geboorte bevatten ovaria ongeveer 1 miljoen follikels.
- Elk follikel heeft een primaire oöcyt in rust tijdens profase van meiose I.
- Rond de puberteit beginnen granulosacellen oestrogeen te produceren.
Menstruele cyclus:
- Folliculaire fase: Verschillende follikels rijpen door FSH.
- Een follikel bereikt de Graafse follikel fase.
- Oestrogeen doet endometrium (baarmoederslijmvlies) toenemen. - Primaire oöcyt voltooit meiose I.
- Ovulatie: LH piek zorgt voor het barsten van de follikel.
- Secundaire oöcyt gaat naar het oviduct.
Vanaf de puberteit zullen granulosacellen oestrogeen (oestradiol) secreteren.
Het begin van de eerste menstruele cyclus (menarche).
Stimuleert secundaire geslachtskenmerken.
- Menstruele cyclus duurt ongeveer 1 maand.
Luteale fase: LH transformeert de Graafse follikel in een corpus luteum.
Corpus luteum secreteert oestrogeen en progesteron.
Negatieve feedback op de vrijzetting van FSH en LH ter hoogte van de hypofyse.
Ter voorkoming van groei van andere follikels waardoor andere follikels niet rijpen.
Als er geen bevruchting is, atrofieert het corpus luteum door daling van LH.
Het endometrium wordt afgeworpen.
Zwangerschap: Als de oöcyt wordt bevrucht, blijft het corpus luteum actief door hCG.
- hCG stimuleert de placenta productie van oestrogeen en progesteron.
De secreties van progesteron en oestrogeen zorgen voor verdere ontwikkeling van het endometrium.

Vruchtbaarheidsregulatie

Methoden voor de regulering van vruchtbaarheid zijn uniek voor de mens.
Contraceptie gericht op de innesteling van het ei.
- Onthouding: meest betrouwbaar, geen risico.
- Spermablokkering: condoom, pessarium, cervixkap.
- Sperma doodende stoffen: minder betrouwbaar.
  - Preventie van innesteling: spiraaltje.
  - Preventie van ovulatie: de pil.
Werking van de pil: bevat analogen van oestrogenen en progesteron.
Onderdrukt de productie van follikels en LH/FSH.
Sterilisatie: Vasectomie (mannen), Tubectomie (vrouwen)

Onvruchtbaarheid

Onvruchtbaarheid: het niet kunnen verwekken van kinderen na 1 jaar.
Oorzaken bij vrouwen: eileiderontsteking (bv. Chlamydia), endometriose, premature ovarieel falen (POF), verstoorde hormoonbalans.
Oorzaken bij mannen: verminderde hoeveelheid of beweeglijkheid sperma, infecties, verstoorde hormoonbalans, auto-immuniteit tegen sperm of schade aan de spermakanalen.
Hormoonbehandeling bij onvruchtbaarheid: hoge dosis van FSH en LH.
Geassisteerde voortplantingstechnieken: artificële inseminatie, GIFT, IVF, en ICSI.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Test je kennis over de voortplantingsstrategieën van vertebraten in deze quiz. Van ovovivipariteit tot specifieke reproductieve cycli, deze vragen bestrijken een breed scala aan onderwerpen binnen de biologie van dieren. Ideaal voor studenten en liefhebbers van dierenbiologie.