toets alles

Voorlichting, Advies en Instructie (VAI)

• VAI wordt gebruikt om gezondheid te bevorderen en ongezonde situaties of ziektes te voorkomen.
• Verpleegkundigen helpen zorgvragers bij het maken van bewuste keuzes over hun gezondheid.

Voorlichting

• Voorlichting helpt de zorgvrager bewuste keuzes te maken met betrekking tot gezondheid.
• Belangrijke aspecten van voorlichting zijn communicatie over gezondheid, informatieoverdracht, kennisoverdracht en het ontwikkelen van gewenst gedrag.
• Het is vrijblijvend.

Advies

• Advies is het geven van raad of aanbevelingen door een verpleegkundige.
• Goed advies is uitvoerbaar, duidelijk geformuleerd, begrijpelijk, afgestemd op de omstandigheden, in het belang van de zorgvrager, gebaseerd op deskundigheid, Meer sturend, verwijzingen naar andere disciplines en vrijblijvend.

Instructie

• Instructie leert de zorgvrager een handeling op een correcte manier uit te voeren.
• Dit gebeurt via een plaatje, praatje, daadje, of via een geschreven handleiding/werkinstructie en commando of digitaal via sociale media.

Proces van Voorlichting

• Voorbereiding omvat het identificeren van de vraag/behoefte, wie de doelgroep is, het doel, het onderwerp, de uitvoerder, timing en hoe de voorlichting overkomt.
• De uitvoering vereist structuur, met een inleiding, een middenstuk met informatie en een afsluiting met een korte samenvatting.
• Belangrijk is afstemming, het stellen van de zorgvrager op zijn gemak, rekening houden met gevoelens en letten op non-verbale communicatie.
• Er wordt gebruik gemaakt van ondersteunende middelen, gekeken naar wat passend is voor de zorgvrager, en de deskundigheid vanuit kennis en ervaring wordt benut.
• Een goed voorbeeld dient als voorbeeldfunctie.

Evaluatie van VAI

• De evaluatie betrekt het proces, het resultaat, het bereikte doel en of er verbetering nodig is.

Gezondheid en Gedragsverandering

• Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn (WHO).
• Lichamelijke, mentale, sociale en ecologische gezondheid zijn onderdelen van gezondheid.
• De verzorgingsstaat verandert in participatiestaat, cure wordt care, en demografische en technologische ontwikkelingen spelen een rol, naast trends in de gezondheidszorg.
• Positieve gezondheid volgens Machteld Huber is het vermogen om je aan te passen en eigen regie te voeren op sociaal, lichamelijk en emotioneel gebied.
• Het is een dynamisch proces van leren omgaan met gezondheidsuitdagingen, waarbij de zorgvrager eigen regie heeft en zich kan aanpassen aan veranderde omstandigheden, zelfmanagement, veerkracht en een kwalitatief leven.

Rol van de Zorgvrager

• De rol van de zorgvrager is het verkrijgen van kennis en vaardigheden om gezondheidskeuzes te maken, zichzelf als eigenaar van de gezondheid te beschouwen, verantwoordelijkheid te nemen voor gedragsverandering en zelfvertrouwen te ontwikkelen.

Rol van de Verpleegkundige

• De rol van de verpleegkundige is het ondersteunen bij zelfmanagement, het versterken van de veerkracht, het geven van voorlichting over het belang van zelfzorg, het versterken van positieve gezondheid en het ontwikkelen van zorgplannen gericht op empowerment en actieve deelname.

Patiënteninformatie

• Patiënten hebben recht op feitelijke informatie, concrete instructies/voorschriften, uitleg over ziekte en behandeling, en ondersteuning/opvang.

Vitaliteit en Leefstijl

• Vitaliteit is energie, motivatie en verlangen om een gezond en actief leven te leiden.
• De leefstijl omvat beweging, zingeving, slaap, voeding, sociaal contact en ontspanning.
• De rol van de zorgvrager is het in kaart brengen van de leefstijl en het verbeteren van gezondheid, afhankelijk van de mogelijkheden.

De Rol van de Verpleegkundige

• De verpleegkundige kijkt samen met de zorgvrager naar de leefstijl, faciliteert het proces waarbij de zorgvrager zelf de verantwoordelijkheid neemt, en biedt begeleiding/ondersteuning.

Gezondheid en Gedrag i.p.v. Ziekte en Zorg

• Preventie wordt steeds belangrijker.
• Gezondheid moet bevorderd worden en gezondheidsproblemen voorkomen.
• De zorgvrager staat centraal.
• Er moet holistisch gekeken worden, naar sociaal, biologisch en psychologisch aspecten.

Model van Lalonde Gezondheidsdeterminant

• Dit model brengt gezondheidsdeterminanten in kaart.
• Biologische factoren zijn erfelijk (geslacht, kleurenblindheid, astma, obesitas, verwondingen), omgeving is fysiek (groenvoorzieningen, fietspaden, industrie) en sociaal (gezinssituatie, culturele normen en waarden).
• De leefstijl omvat voedingsgewoonten, bewegen en omgaan met stress.
• Er zijn voorzieningen in de gezondheidszorg m.b.t kwaliteit en beschikbaarheid.

Primary Health Care concept

• Aansluiten bij zorgbehoeften, toegankelijk zijn, aansluiten bij de leefwereld van de zorgvrager, pro-actief zijn én samenwerken met anderen.

ASE-Model Gedragsdeterminanten

• Het ASE-model betrekt attitude, kennis en opvattingen, sociale invloed en eigen effectiviteit.
• Een positieve houding is nodig om te veranderen.

Empowerment

• Empowerment is het ontwikkelen en uitzetten van eigen kracht.
• Elke zorgvrager heeft mogelijkheden of sterke kanten om vorm te geven aan het leven, ook als de omstandigheden niet zo gunstig zijn.

Zelfredzaamheid en Zelfmanagement

• Zelfredzaamheid stimuleert wat iemand nog zelf kan doen en zelf beslissingen kan nemen.
• Zelfmanagement houdt vooral in het omgaan met ziekte en gevolgen.
• Micro-, meso- en macroniveau worden betrokken.

Eigen Regie

• Er wordt uitgegaan van wat iemand kan en wat iemands kracht is.
• Er wordt inzicht gegeven in de mogelijkheden.
• Zeggenschap ligt bij de zorgvrager en het sociale netwerk wordt versterkt.

Preventie

• Preventie is het behouden van een goede gezondheid en voorkomen dat gezondheidsproblemen ontstaan of verergeren.
• Het doel ervan is het voorkomen van problemen, het bevorderen van gezondheid, het vergroten van zelfredzaamheid en het terugdringen van zorguitgaven.
• Het preventieakkoord is een akkoord van 70 partijen om NL gezonder te maken.

Verschillende Uitgangspunten bij Preventie

• Er zijn verschillende types maatregelen, bijvoorbeeld ziektepreventie, gezondheidsbevordering en gezondheidsbescherming.
• Interventiemethoden richten zich op de fysieke en sociale omgeving, regelgeving, voorlichting aan groepen, signalering en individueel advies, en ondersteuning.
• De preventiepiramide is gericht op de doelgroep.
• De preventie is universeel, selectief, geïndiceerd of zorg gerelateerd.

Gerichte Preventie Fase

• Er wordt primaire preventie, secundaire preventie en tertiaire preventie toegepast.

Regelgeving en GVO (Gezondheidsvoorlichting en Opvoeding)

• De Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) geeft recht op informatie, toestemming, inzage in het dossier, privacy, vertegenwoordiging, second opinion en wilsverklaring.
• Een hulpverlener is verplicht informatie te verstrekken over gezondheidstoestand, de behandeling, risico's, medicijnen en bijwerkingen.
• De toestemming van de zorgvrager is nodig voor inzage in het dossier door derden.
• Alleen hulpverleners met geheimhoudingsplicht mogen ongevraagd een dossier inzien.
• Patiënten hebben recht op inzage in het dossier, vertegenwoordiging, privacy, een second opinion en een wilsverklaring.
• Plichten van de patiënt zijn het geven van informatie, het opvolgen van advies en het betalen van zorg.
• Hulpverleners hebben recht op eigen beslissingen over zorgverlening en plichten om goede zorg en een dossier bij te houden. -Regels zijn vastgelegd in de beroepscode, Wet op het bevolkingsonderzoek en de Wet op de publieke gezondheid.
• Voorlichting, advies en instructie spelen een rol bij veranderingen in de gezondheidssituatie.

Geestelijke Gezondheid en Afwijkend Gedrag

• Geestelijke gezondheidsproblemen beïnvloeden het psychisch welzijn.
• De huisarts, praktijkondersteuner, psychiater, naasten en de zorgvrager kunnen een klinisch oordeel vellen over gestoord gedrag.

Vier Criteria van Afwijkend Gedrag

• Het gedrag wijkt af van de sociale norm.
• Het gedrag veroorzaakt ongemak, lijden of bezorgdheid.
• De zorgvrager kan zich niet anders gedragen.
• Gedragskenmerken zijn te herkennen en te ordenen binnen het diagnostisch model van de psychiatrie (DSM 5).
• De ICD-10 is een classificatiesysteem van de WHO.

DSM 5

• De DSM 5 is een catalogus van bekende en officieel erkende psychische ziekten.
• Classificeren schept orde in waarnemingen en gedachten.

Classificeren en Diagnosticeren

• Classificeren brengt voorwerpen, verschijnselen of processen samen op basis van overeenkomsten.
• Diagnosticeren stelt op basis van onderzoek de aard en oorzaak van symptomen vast.
• Classificeren helpt bij het voorspellen van het verloop van psychische ziektes en het verkrijgen van kennis over afwijkende gedragspatronen.
• Een klinisch oordeel is de beslissing van de psychiater over ziekteverschijnselen op basis van onderzoek naar de persoonlijkheid en psychische functies.
• Gestructureerde psychologische tests evalueren stabiele kenmerken van een zorgvrager en klinische interviews verzamelen informatie over de zorgvrager.

Klinisch Interview

• Onderwerpen hierbij zijn persoonsgegevens, het ontstaan van het probleem, psychosociale en medische geschiedenis, lichamelijke problemen en medicijngebruik.

Benaderingen van Afwijkend Gedrag

• De biologische benadering richt zich op het functioneren van de hersenen, met medische invalshoeken en behandelmethoden zoals medicatie en ECT.
• De psychologische benadering kijkt naar psychologisch beleven en leven, waarbij gedrag wordt gestuurd door emoties, angsten, wensen/doelen en behandelmethoden als cognitieve gedragstherapie.
• De sociaal-culturele benadering beschouwt gedrag als resultaat van interactie, met behandelmethoden gericht op communicatieproblemen, werkloosheid, armoede en relatieproblemen.

Benaderingen van Afwijkend Gedrag (vervolg)

• De magische of religieuze benadering zoekt de oorzaak in buitenaardse krachten en gebruikt methoden zoals gunstige stemmen/uitdrijving van geesten.
• De bio psychosociale benadering combineert de verschillende invalshoeken.
• Factoren kunnen elkaar beïnvloeden.
• De psychiater onderzoekt de algemene processen van de zorgvrager op het ziekteverschijnsel gebruikt van de DSM5.

Psychische Functies

• Expressie en psychomotoriek omvat alle zichtbare uitingen, lichaamshouding, beweging en spraak (let op over- en onder activiteit, dysactiviteit en spraakproblemen).
• Bewustzijn is de toestand waarin je besef hebt van jezelf en je omgeving (psychologisch en biologisch bewustzijn).
• Stoornissen in de helderheid omvatten verschillende gradaties van verlaagd bewustzijn zoals beneveling, somnolentie en sopor.

Overige Psychische Functies

• Aandacht kan verhoogd of verminderd zijn en oriëntatie kan gestoord zijn in tijd, ruimte en relatie.
• Zelfbeleving is het besef van het eigen bestaan en onderscheid van anderen (depersonalisatie).
• Waarneming is het contact met de wereld via zintuigen.
• Denken staat in verbinding met andere functies en kan formeel gestoord zijn (neologisme).
• Gevoelsleven bestaat uit stemming en emotie (geregeld door limbisch systeem).
• Willen en verlangen verwijst naar het besluit om tot handelen over te gaan, wat kan worden beperkt door remming of juist ontremming/impulsiviteit.

Stemmingsstoornissen

• Verzamelnaam voor meerdere psychische aandoeningen waarbij de gemoedstoestand ziekelijk is en/of niet past in de situatie.
• Gemoedsstemming bij een stemmingsstoornis is vaak verstoord voor een bepaalde periode (een episode).
• Er zijn 4 stemmingsepisodes te onderscheiden, de depressieve, manische, hypomane en gemengde episode.
• Bij elke episode zijn er vaste kenmerken waaraan men kan herkennen in welke gemoedstoestand de patiënt zich verkeerd.

Meer Over Stemmingsstoornissen

• Bij een manische episode zijn er specifieke kenmerken waaraan men kan herkennen in welke gemoedstoestand de patiënt zich verkeerd.
• Bij een hypomane episode zijn specifieke kenmerken waaraan men kan herkennen in welke gemoedstoestand de patiënt zich verkeerd.
• In een gemengde episodes wisselt de patiënt tussen manische en depressieve signalen.
• Bij bipolaire stoornissen zijn er afwisselende manische en depressieve episodes.
• Bij een cyclothyme stemmingsstoornis zijn er jarenlange stemmingswisselingen.
• Mogelijke oorzaken zijn erfelijkheid en neurotransmitters verstoringen.
• Behandeling is mogelijk met therapie en medicatie.

Therapieën en Interventie

• Therapieën zijn psycho-educatie, zelfmanagement, psychotherapie en leefstijl aanpassing.
• Interventies kunnen bestaan uit signaleren, informeren, beschermen, duidelijk zijn, medicatie aanbieden en structuur geven.

Angststoornissen

• Bij angststoornissen reageert iemand angstig op voorwerpen/situaties, wat het leven beheerst en leidt tot lichamelijke/psychische/sociale problemen.
• Voorbeelden zijn paniekstoornis, specifieke fobieën, sociale angststoornis, agorafobie en gegeneraliseerde angst.
• Angst gerelateerde stoornissen zijn obsessieve-compulsieve stoornissen, psychotrauma/stress gerelateerde stoornissen en somatische symptoomstoornissen.

Kenmerken en Oorzaken van Angststoornissen

• Verschijnselen van angststoornissen zijn overmatig angst met afwijkend gedrag, lichamelijke, cognitieve en gedragsmatige kenmerken.
• Oorzaken zijn een combinatie van biologische, sociale en psychische factoren, waaronder erfelijkheid, opvoeding, denkpatronen, levensgebeurtenissen en verstoorde hersenprocessen.

Behandeling van Angststoornissen

• Behandelmethoden zijn psychotherapie, cognitieve therapie, gedragstherapie, exposure in vivo, creatieve therapie en psychomotorische therapie.

Obsessieve-Compulsieve Stoornis (OCS)

• Herhalende dwanggedachten of dwanghandelingen veroorzaken ernstige klachten.
• Dwanggedachten zijn vreemd, ongewenst en opgedrongen.
• Dwanghandelingen worden herhaald (handen wassen, tellen).
• Mogelijke oorzaken zijn erfelijke componenten, sociale omgevingsfactoren (werkloosheid, scheiding, lagere sociaal-economische klasse) levensgebeurtenissen en psychologische componenten.
• Behandeling is een combinatie van medicatie en cognitieve gedragstherapie.

Behandeling bij OCS

• Medicijnen gebruikt zijn: antidressiva of antipsychotica.
• Er wordt geprobeerd zicht te krijgen op fouten in het denkproces, en exposure in vivo is mogelijk..
• Responspreventie is een manier om dwanghandelingen te voorkomen.
• Behandeling moet zo snel mogelijk na diagnose gestart worden.
• Eventueel kan een operatie nodig zijn.
• De verpleegkundige kan de patiënt structuur bieden en steun geven.

Stoornissen die lijken op OCS

• Morfodysfore stoornis: stoornis lichaamsbeleving denken dat je lijk bent
• verzamelstoornis
• haaruittrek stoornis
• huidpluk stoornis

Persoonlijkheidsstoornissen

• Persoonlijkheid is een patroon van denken, beleven en gedragen met een karakter en temperament.
• Temperament is een erfelijke aanleg en karakter is gedrag.
• Er wordt onderscheid gemaakt tussen 3 clusters in de DSM, te weten A, B en C.
• Een persoonlijkheidsstoornis is een samenspel van kinderjaren, tegenslagen, cultuur, mogelijkheden, beperkingen, levensgebeurtenissen en zelfsturing.
• Minstens 2 van de volgende punten zijn zichtbaar: cognities, affectiviteit, interpersoonlijk functioneren en impulsbeheersing.

Cluster A Persoonlijkheidsstoornissen

• Cluster A is een vreemde/excentrieke cluster met introverte personen die beperkt vaardig zijn in het uiten van emoties en aangaan van contacten.
• Typen hier van zijn paranoïde, schizoïde en schizo typische.

Cluster B Persoonlijkheidsstoornissen

• Cluster B is dramatisch/emotionele impulsieve cluster moeite beheersen impulsie en emoties slecht onderhouden relaties houden weinig rekening met veiligheid.
• Binnen het cluster zitten borderline, antisociaal en narcistisch.

Cluster C Persoonlijkheidsstoornissen

• Cluster C bestaat uit angst socialen vermijding en dwangmatig handelen en onzelfstandig, wel beter aanpassen van cluster a/b
• Hierbinnnen zitten afhankelijke, ontwijkende en obsessieve-compulsieve

Ontstaan van persoonlijk stoornissen

• Wisselwerking tussen wat je meekrijgt en de dingen die je meemaakt.

Borderline Persoonlijkheidsstoornis

• Borderline is een persoonlijkheidsstoornis gekenmerkt door stemmingswisselingen, gebrek aan zelfbeeld, impulsief gedrag, moeite met alleen zijn, onzekerheid, contactstoornissen, zelfverwonding, inadequate woede en dissociatie.
• De oorzaak is een combinatie van erfelijkheid en omgeving, waaronder hechting en levensgebeurtenissen zoals mishandeling of seksueel misbruik.
• Er kan sprake zijn van bijkomende aandoeningen als stemmings- of angststoornissen, depressie, alcoholmisbruik, paniekaanvallen met agorafobie, boulimia en PTSS.

Behandeling en Interventies bij Borderline

• Er wordt onderscheid gemaakt tussen ambulante en deeltijdbehandeling.
• Dit kan gedaan worden met cognitieve gedragstherapie leer je negatieve gedachtes herkennen en hoe bij te stellen
• Dialectische gedragstherapie, de therapie richt. Zich op het verminderen van je zelfdestructieve gedragingen, het inzicht krijgen in je disfunctionele gedachten en het vergroten van je vaardigheden om met (heftige) emoties en gedachten om te gaan.)
• Vaardigheden en hulpmiddelen omgaan met emoties, Omgaan met relaties vaak door therapie.
• Interventies van de verpleegkundige omvatten: begrip, geduld, aanwezigheid, veiligheid, het stellen van grenzen en het nemen van verantwoordelijkheid.
• Borderline komt het meest voor bij patiënten onder de 50jr jaar.

Moeilijk Verstaanbaar Gedrag (MVG)

• Moeilijk verstaanbaar gedrag wordt niet goed begrepen en is moeilijk om mee om te gaan.
• Het kan onverwachts zijn of niet passen.
• Het kan een signaal zijn dat er iets niet goed gaat.
• Oorzaken liggen in woon-, werk- en leefomstandigheden, zijn niet altijd zichtbaar, en worden beïnvloed door de omgeving.
• De aanpak begint met preventie en communicatie, informatie en het betrekken van het sociaal netwerk, de veiligheid en eigen regie van de cliënt.
• De verpleegkundige biedt structuur, duidelijkheid en veiligheid, werkt samen met behandelteam en rapporteert nauwkeurig.

Grensoverschrijdend Gedrag

• Voorbeelden van grensoverschrijdend gedrag zijn verbale/fysieke agressie, seksueel grensoverschrijdend gedrag en manipulatief gedrag.

Dagbesteding en Werk

• Belangrijke onderdelen voor dagbesteding.
• Sociale inclusie en participatie, dit door bijvoorbeeld deel te nemen aan sociale activiteiten of contact leggen, verbodenheid.
• De doelen zijn het aanleren van vaardigheden en zelfredzaamheid en empowerment.
• Het bieden van Structuur en routine door middel van gestructureerde dagindeling, en Stimuleren en ontwikkeling en groei door worden om te leren ontdekken en nieuwe Ervaringen De dagbesteding van de cliënt moet Ondersteuning bieden bij het behouden of verbeteren van gezondheid

Bekostiging dagbesteding

• WLZ: De dagbesteding voor ouderen en mensen met een ernstige beperking wordt geregeld door de zorgkantoren.
• WMO: De dagbesteding de cliënt wordt betaald wordt via de gemeente.
• PGB: De patiënt betaalt de dagbesteding zelf met een PGB
• Veel mensen met psychische problemen kunnnen het vergoed krijgen vanuit de basis of aanvullende polis

Particpatie wet

• De wet is er om zoveel mogelijk mensen met of zonder arbeidsbeperking werk te laten vinden. Regeling rondom loonkostensubsidie werkgever kan subsidie ontvangen, hierdoor wordt het aantrekkelijk om hen in dienst te nemen.

Epilepsie

• Het veroorzaakt een vallende ziekte.
• Bij het ontstaan zijn er veel oorzaken zoals een geboortetrauma, hersenvlies ontsteking of hersenontsteking, hersenbloeding, tumor in de hersenen,erfelijkheid.
• Maar ook kunnen chromosoomafwijking veroorzaken.

Partiele aanval

• Gedeelte van de hersenen bijv zintuigelijke waarneming of emotionele reacties
• Eenvoudige of Complexe bij een aanval zie beschrijving hieronder.

Gegeneraliseerde aanvallen

• Verlies bewustzijn hele hersenen zie beschrijving hieronder.

Belangrijke toevoegingen voor het onderwerp hierboven

• Mycologische aanval: symmetrische spierschokken,zeer korte bewustzijnsdaling
• A-tonische aanvallen: verslapping van spieren (vallen),korte bewustzijnsdaling
• Absences: daling bewustzijn kan overgaan tot tonische clonische aanval, sensomotorische verschijnselen
• Tonische clonische: volledige aanval, onische(verstijven spieren) en clonische fase

Medicatie

Tabel Anti epileptica: vaste tijden als doel vermindering van het aantal aanvallen, opbouwen van bloedspiegel Bijwerkingen: traagheid / sufheid, duizeligheid / wankel,maag darm klachten/ gewichtstoename / misselijkheid,tremoren, jeuk / huiduitslag

Noodmedicatie bij aanval

• RIVOTRIL: druppels in de wangzak
• STESOLID: Rectuole via de anus
• Midazolam (neusspray)

Ander toelichting voor epilepsie

• Nrvus vagus stimulatie: soort pacemaker die de. Vervus die het Vagus Prikkelt
• Katogeen dieet (gebaseerd op vet eten)dit wordt omgezet in ketonen die gunstig kunnen zij.
• Epileptische chirurgie: aangedane deel wordt verwijderd

Aandoening die er op epilepsie lijken

• adem in bleef of blauw en blijft vervolgens slap en beweeg loos liggen
• Breath holding spells: kind houdt d
• Flauwvallen: buiten bewustzijn soms schokt het lichaam even
• Hartritmestoornis: kunnen verschijnselen geven die lijken op een epileptische aanval